Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 sierpnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie braku zwolnienia od podatku VAT dostawy działki o nr 2 za odszkodowaniem.

Uzupełnili go Państwo pismem z 15 września 2025 r. (wpływ 22 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Województwo (…) (dalej: Województwo) z dniem (…) 2009 r. nabyło nieodpłatnie z mocy prawa (w drodze decyzji) od Skarbu Państwa działki nr 1/6, 1/7 i 1/2 położone w (…).

Z tytułu przejęcia ww. nieruchomości Województwu nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Ostateczną decyzją nr (…) z dnia (…) 2024 r. wydaną z upoważnienia Wójta Gminy (…), został zatwierdzony projekt połączenia i podziału działek nr 1/2, 1/6 i 1/7 położonych w (…), w gminie (…), KW nr (…), w wyniku których powstała m.in. działka nr 2 o pow. (…) ha z przeznaczeniem pod drogę gminną.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1145) ww. Gmina nabyła tę działkę na własność z mocy prawa. Zgodnie z art. 98 ust. 3 Województwu przysługuje odszkodowanie za utratę prawa własności tej działki.

Zgodnie z operatem szacunkowym z dnia (…) 2025 r. na działce nr 2 znajduje się ogrodzenie w postaci siatki zakończonej drutem kolczastym, zamontowanej na słupkach stalowych oraz murowanego płotu i betonowej podmurówki. Ponadto na działce rosną: dwa klony, jeden buk oraz liczne podrosty.

Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działka ta znajduje się na terenie oznaczonym symbolem (…) – droga klasy L – lokalna.

Województwo (…) jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W uzupełnieniu do wniosku udzielili Państwo odpowiedzi na zadane przez Organ w wezwaniu pytania:

1)Czy postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia wysokości i wypłaty odszkodowania zostało zakończone? Jeśli tak, kiedy i z jakimi ustaleniami.

Odp. Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia wysokości i wypłaty odszkodowania nie zostało zakończone. Decyzja nie została jeszcze przez organ wydana.

2)W ramach jakiej czynności nabyli Państwo działki nr 1/6, 1/7 i 1/2 (opodatkowanych podatkiem VAT, zwolnionych od podatku VAT, niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT) i czy otrzymali Państwo fakturę z wykazaną stawką podatku VAT przy nabyciu tych działek?

Odp. Województwo (…) z dniem (…) 2009 r. nabyło nieodpłatnie z mocy prawa (w drodze decyzji Wojewody (…)) od Skarbu Państwa działki nr 1/6, 1/7 i 1/2 położone w (…). Nie była w tym przypadku wystawiona faktura.

3)Czy działki były wykorzystywane przez Państwa wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, do której wykorzystywane były działki, wykonywali Państwo – należy podać podstawę prawną zwolnienia?

Odp. W zakresie budynku na ww. działce nr 1/6 została zawarta w dniu (…) 2023 r. umowa najmu (czynsz plus 23% VAT).

4)W związku z informacją zawartą we wniosku, iż:

Proszę o wskazanie czy naniesienia te stanowią budynki/budowle/urządzenia budowalne − w rozumieniu przepisów art. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418)?

Odp. Ogrodzenie w postaci siatki zakończonej drutem kolczastym, zamontowanej na słupkach stalowych oraz murowanego płotu i betonowej podmurówki stanowią urządzenia budowlane zgodnie z Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Dwa klony, buk i liczne podrosty stanowią roślinność.

5)Jeśli na działce znajdują się urządzenia budowalne, to należy wskazać, z jakim budynkiem/budowlą będą one powiązane?

Odp. Dotychczas ww. urządzenia budowlane były związane z nieruchomością sprzed podziału. Z uwagi na to, że działka nr 2 została przeznaczona pod drogę gminną, zapewne urządzenia te zostaną zlikwidowane przez nowego właściciela (zarządcę drogi publicznej).

6)Czy ww. naniesienia są trwale związane z gruntem?

Odp. Betonowa podmurówka może świadczyć o trwałym związaniu z gruntem ww. urządzeń.

7)Czy ww. naniesienia zostały nabyte, czy wybudowane przez Państwa? Należy wskazać datę nabycia lub wybudowania.

Odp. Ww. urządzenia zostały nabyte przez Województwo (…) na podstawie ww. Decyzji Wojewody (…).

8)Czy z tytułu nabycia ww. naniesień przysługiwało Państwu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony? Jeżeli nie, to należy wskazać przyczyny.

Odp. Z tytułu ww. nabycia ww. naniesień nie przysługiwało Województwu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.

9)Czy z tytułu wytworzenia/wybudowania ww. naniesień przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego? Jeżeli nie, to należy wskazać przyczyny.

Odp. Z tytułu wytworzenia/wybudowania ww. naniesień nie przysługiwało Województwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Województwo nie budowało ww. naniesień.

10)Jeśli naniesienia znajdujące się na działce nr 2 będą stanowić budynki/budowle lub ich części w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, wówczas należy wskazać:

a)Czy nastąpiło pierwsze zasiedlenie budynków/budowli lub ich części w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to należy wskazać dokładną datę.

b)Jeżeli nastąpiło pierwsze zasiedlenie w części, to należy wskazać w jakiej części?

c)W wyniku jakich czynności nastąpiło pierwsze zasiedlenie przedmiotowych budynków/budowli lub ich części?

d)Czy pomiędzy pierwszym zasiedleniem budynków/budowli lub ich części a ich dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata?

e)W przypadku wskazania, że przedmiotowe naniesienia były nabyte przez Państwa, to należy wskazać, czy budynki/budowle przed ich nabyciem przez Państwa były wykorzystywane przez poprzednich właścicieli?

f)W jaki sposób i do jakich celów ww. naniesienia były wykorzystywane przez Państwa?

g)Czy naniesienia były/są wykorzystywane przez Państwa wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, do której wykorzystywane były ww. budynki/budowle lub ich części, wykonywali Państwo – należy podać podstawę prawną zwolnienia?

h)Czy ponosili Państwo nakłady na ulepszenie budynków/budowli lub ich części w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?

i)W jakim okresie zostały poniesione wydatki na ulepszenie budynków/budowli lub ich części?

j)Jeżeli ponosili Państwo wydatki na ulepszenie, to czy wydatki te były wyższe niż 30% wartości początkowej ww. budynków/budowli?

k)Jeżeli odpowiedź na pytanie h) i j) jest twierdząca, to należy wskazać:

·Kiedy nastąpiło oddanie do użytkowania ww. naniesień po ulepszeniu?

·Czy ulepszenia stanowiły „przebudowę” rozumianą jako dokonanie istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany wykorzystania ww. budynków/budowli lub w celu znaczącej zmiany warunków zasiedlenia?

·Czy po ulepszeniu miało miejsce pierwsze zasiedlenie ww. naniesień?

·Jeżeli miało miejsce pierwsze zasiedlenie ww. naniesień po ulepszeniu, to należy wskazać, kiedy to nastąpiło (należy podać dzień, miesiąc i rok)?

·Czy pomiędzy pierwszym zasiedleniem ww. naniesień po ulepszeniu, a sprzedażą upłynie okres dłuższy niż 2 lata?

·Czy ulepszone naniesienia były wykorzystywane przez Państwa wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT?

Odp. Naniesienia znajdujące się na działce nr 2 nie będą stanowić budynków, budowli lub ich części, stąd nie jest konieczne udzielenie odpowiedzi na pytania z pkt. 10 a-k).

11)W przypadku gdy przedmiotem dostawy będzie działka niezabudowana budynkami/budowlami to czy dla tej działki na moment dostawy obowiązywał/obowiązuje Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego? Jeśli tak, to:

·jakie jest przeznaczenie dla ww. działki wynikające z tego planu?

·czy dopuszczalna jest zabudowa dla przedmiotowej działki budynkami/budowlami?

Odp. Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działka nr 2 na dzień ostateczności ww. decyzji podziałowej (w tym dniu działka ta formalnie powstała) znajdowała się na terenie oznaczonym symbolem (…) – droga klasy L – lokalna. Takie przeznaczenie obowiązuje do dnia dzisiejszego i umożliwia budowę drogi (budowli).

Pytanie

Czy uzyskanie odszkodowania, w trybie art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r., za utratę prawa własności działki nr 2 będzie zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Województwo (…) jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem od towarów i usług.

Z tytułu nabycia nieruchomości Województwu (…) nie przysługiwało (w całości lub w części) prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale związanych z gruntem albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Biorąc powyższe pod uwagę, Województwo stoi na stanowisku, że uzyskanie odszkodowania z ww. tytułu nie będzie podlegać zwolnieniu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. z uwagi na fakt, że ww. działka jest niezabudowana (ww. ogrodzenia nie stanowią budynków, budowli i obiektów małej architektury) i jest przeznaczona pod zabudowę (droga gminna).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Jeśli zatem wywłaszczenie lub przymusowa sprzedaż następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Jednak nie każda czynność, stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy:

Organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE.L 347 z dnia 11 grudnia 2006, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Analiza powyższego prowadzi zatem do stwierdzenia, że w przedmiotowej sprawie spełnione zostały przesłanki warunkujące uznanie opisanej transakcji za dostawę towarów dokonywaną przez podmiot, który w odniesieniu do niej działa w charakterze podatnika VAT.

Wydając nieruchomość za odszkodowaniem Województwo nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są bowiem realizowane zadania, dla realizacji których organ ten został powołany. Dokonując przeniesienia prawa do rozporządzania nieruchomością, jak już powyżej wskazano, Województwo nie realizuje bowiem ani zadań własnych, ani zleconych przez organ administracji rządowej.

Oznacza to, że dostawa taka podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dochodzi bowiem do przeniesienia na inny podmiot – nabywcę – prawa do dysponowania towarem jak właściciel. Ponadto, w przedmiotowej sprawie ma miejsce odpłatna dostawa towarów, przy czym odszkodowanie stanowi wynagrodzenie za przeniesienie własności tych gruntów.

Na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 311):

Artykuł 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wskazuje, że:

Według art. 11i ust. 1 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Według regulacji art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Analiza przywołanych regulacji prowadzi do wniosku, że w przypadku realizacji inwestycji drogowych w trybie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zastępuje decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, o której mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Zgodnie z art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na mocy art. 12 ust. 4f ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W myśl art. 12 ust. 5 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na podstawie art. 18 ust. 1 cyt. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Zgodnie z art. 23 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W myśl art. 98 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.):

Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Jak wskazuje art. 98 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Zgodnie z art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Stosownie do art. 112 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z mocy art. 112 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Z określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości z terenu niebędącego terenem przeznaczonym pod zabudowę na teren przeznaczony pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby, gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

W związku z powyższym wywłaszczoną nieruchomość należy opodatkować z uwzględnieniem jej przeznaczenia sprzed wywłaszczenia.

Zaznaczyć należy, że z tytułu czynności wywłaszczenia nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego osoba wywłaszczona otrzymuje odszkodowanie. Zatem, w tej sytuacji ww. odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności ww. towarów, a tym samym dostawa ta stanowi czynność odpłatną.

Jak wynika za przedstawionego opisu sprawy, Województwo jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Województwo z dniem (…) 2009 r., nabyło nieodpłatnie z mocy prawa (w drodze decyzji) od Skarbu Państwa działki nr 1/6, 1/7 i 1/2. Z tytułu przejęcia ww. nieruchomości Województwu nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Nie była w tym przypadku wystawiona faktura. Przedmiotowe działki nie były wykorzystywane przez Państwa wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług. Ostateczną decyzją z dnia (…) 2024 r. wydaną z upoważnienia Wójta Gminy, został zatwierdzony projekt połączenia i podziału działek nr 1/2, 1/6 i 1/7, w wyniku których powstała m.in. działka nr 2 o pow. (…) ha z przeznaczeniem pod drogę gminną. Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami Gmina nabyła tę działkę na własność z mocy prawa. Zgodnie z art. 98 ust. 3 Województwu przysługuje odszkodowanie za utratę prawa własności tej działki. Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia wysokości i wypłaty odszkodowania nie zostało zakończone. Decyzja nie została jeszcze przez organ wydana.

Państwa wątpliwości dotyczą zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy dostawy ww. nieruchomości za odszkodowaniem.

W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że ani organ władzy publicznej ani urząd obsługujący ten organ wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Zatem, w przedmiotowym zakresie nie występowali Państwo jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel. Państwa sytuacja w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości jest taka sama jak innych podmiotów, dokonujących dostawy nieruchomości.

W konsekwencji należy wskazać, że dokonując zbycia nieruchomości w postaci działki nr 2, działać będą Państwo jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Tym samym, przeniesienie przez Państwa własności opisanej we wniosku działki na rzecz Gminy w zamian za odszkodowanie, które pełni funkcję wynagrodzenia, stanowić będzie odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wskazać należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Przechodząc zatem do kwestii zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla dostawy ww. działki, za ustalonym odszkodowaniem, wskazać należy, że:

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 33 ustawy:

Powyższe oznacza, że generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane (przeznaczone pod zabudowę). Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących gruntami leśnymi, rolnymi itp., nieprzeznaczonymi pod zabudowę – są zwolnione od podatku VAT.

Podkreślić należy, że analiza powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy wskazuje jednoznacznie, że zwolnienie od podatku obejmuje zbycie nieruchomości niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Należy zauważyć, że w myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.):

Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

W myśl art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

Zatem o charakterze danego gruntu winien rozstrzygać odpowiedni zapis w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, który jako dokument prawa miejscowego decyduje o kwalifikacji gruntu. W sytuacji, gdy dla danego terenu nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego, istotna jest decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Z zapisów wyżej cytowanego przepisu wynika, że przez decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu należy rozumieć zarówno decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak i decyzję o warunkach zabudowy.

Ponadto, zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.

Zatem, także w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości, za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.

Wprowadzony do ustawy o podatku od towarów i usług art. 2 pkt 33, odpowiada więc także treści orzeczenia, gdyż cechę przeznaczenia pod zabudowę ustalić należy na podstawie określonych wprost w ustawie dokumentów prawa miejscowego.

W związku z powyższym, ustawa o podatku od towarów i usług nakazuje oceniać przeznaczenie określonego gruntu wyłącznie w oparciu o istniejący plan zagospodarowania przestrzennego oraz wydane decyzje o warunkach zabudowy nieruchomości.

Podkreślić należy, że analiza powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy wskazuje jednoznacznie, że zwolnienie od podatku VAT obejmuje zbycie nieruchomości niezabudowanych (gruntów) wyłącznie w sytuacji, gdy nie są one przeznaczone pod zabudowę. Elementem, który determinuje możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku VAT przy zbyciu gruntów jest przeznaczenie gruntu na cele inne niż budowlane.

Jak Państwo wskazali, na działce nr 2 znajduje się ogrodzenie w postaci siatki zakończonej drutem kolczastym, zamontowanej na słupkach stalowych oraz murowanego płotu i betonowej podmurówki. Ponadto, na działce rosną: dwa klony, jeden buk oraz liczne podrosty. Ww. urządzenia zostały nabyte przez Województwo na podstawie ww. Decyzji Wojewody. Z tytułu ww. nabycia ww. naniesień nie przysługiwało Województwu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Województwo nie budowało ww. naniesień. Jak Państwo wskazali, ogrodzenie w postaci siatki zakończonej drutem kolczastym, zamontowanej na słupkach stalowych oraz murowanego płotu i betonowej podmurówki stanowi urządzenia budowalne zgodnie z ustawą Prawo budowlane. Jak wskazano w opisie sprawy, betonowa podmurówka może świadczyć o trwałym związaniu z gruntem ww. urządzeń. Dotychczas ww. urządzenia budowlane były związane z nieruchomością sprzed podziału. Z uwagi na to, że działka nr 2 została przeznaczona pod drogę gminną, urządzenia te zostaną zlikwidowane przez nowego właściciela (zarządcę drogi publicznej).

Ponadto, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działka nr 2, na dzień ostateczności decyzji podziałowej (w tym dniu działka ta formalnie powstała) znajdowała się ona na terenie oznaczonym symbolem (…) – droga klasy L – lokalna. Takie przeznaczenie obowiązuje do dnia dzisiejszego i umożliwia budowę drogi (budowli).

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budowli” czy „urządzenia budowlanego”. W tym zakresie należy więc odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 418).

W myśl art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane:

Jak stanowi art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane:

Stosownie zaś do art. 3 pkt 3a ustawy Prawo budowlane:

Zgodnie z art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane:

Urządzenia budowlane stanowią urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, nie są to samodzielne budowle zdefiniowane w art. 3 pkt 3 ww. ustawy Prawo budowlane, które uznaje się za towar na gruncie podatku od towarów i usług. Jednakże, urządzenia te należy traktować, jako elementy przynależne do budynku/budowli i opodatkować łącznie z budynkiem/budowlą, z którym są powiązane, a tym samym należy przypisać zwolnienie dla sprzedawanego obiektu budowlanego znajdującego się na tej samej działce, co urządzenie techniczne. Brak podstaw do stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów w zakresie zwolnienia od podatku VAT, dla ww. urządzeń w oderwaniu od budynków/budowli, do których przynależą, gdyż w świetle obowiązujących przepisów nie mają one samodzielnego bytu.

Powyższe koreluje z Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 sierpnia 2021 r. o sygn. akt III SA/Wa 119/21:

„(…) zgodnie z art. 3 pkt 9 Prawa budowlanego przez urządzenia budowlane należy rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki. W świetle tego przepisu, ogrodzenie nie jest budowlą lecz jedynie urządzeniem budowlanym. Odnosząc się do twierdzenia, że «ogrodzenie działki zabudowanej budynkiem jest urządzeniem budowlanym, zaś w przypadku, gdy grunt jest niezabudowany, ogrodzenie jest samodzielną budowlą», NSA stwierdził, że pogląd taki nie znajduje uzasadnienia w przepisach ustawy Prawo budowlane”.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że jak wynika z opisu sprawy oraz w świetle przywołanych przepisów znajdujące się na przedmiotowej działce, opisane we wniosku, ogrodzenie nie stanowi budowli. Ustawa Prawo budowlane w cytowanym powyżej art. 3 pkt 9 wymienia wprost ogrodzenia i place postojowe w katalogu urządzeń budowlanych. Skoro zatem, są to urządzenia budowlane, a nie budowle, to prawidłowo należy przyjąć, że do dostawy działki nr 2 (na której znajduje się ogrodzenie) nie mają zastosowania zwolnienia z opodatkowania określone w przepisach art. 43 ust. 1 pkt 10 oraz art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy. Przepisy te odnoszą się bowiem do dostawy budynków, budowli lub ich części.

Jak wyżej wskazano, decydujące znaczenie przy interpretacji pojęć użytych w ustawie o podatku od towarów i usług ma walor i skutki ekonomiczne danej czynności opodatkowanej, a nie jego definicja w innej ustawie.

W niniejszej sprawie, z opisu zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku o wydanie interpretacji nie wynika, że celem ekonomicznym dostawy będzie sprzedaż ogrodzenia. To oznacza, że w tym przypadku art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy, nie może mieć zastosowania.

W związku z tym analizując opis zdarzenia przyszłego przedstawiony we wniosku oraz okoliczność, iż ogrodzenie nie stanowi budowli, należy przyjąć, że w niniejszej sprawie przedmiotem obrotu jest działka niezabudowana.

Zatem, w odniesieniu do powyższych przepisów oraz powołując się na przytoczone fragmenty wyroku NSA, wskazać należy, że działka nr 2, na której znajduje się opisane we wniosku ogrodzenie, stanowi działkę niezabudowaną.

W tym miejscu należy przywołać przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zgodnie z art. 46 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Z powyższej definicji wynika, że na gruncie polskiego prawa można wyodrębnić trzy rodzaje nieruchomości w sensie prawnym:

·grunty (stanowiące część powierzchni ziemskiej),

·budynki trwale z gruntem związane (tzw. nieruchomości budynkowe),

·części tych budynków (tzw. nieruchomości lokalowe).

Stosownie natomiast do treści art. 47 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 48 Kodeksu cywilnego:

Tak więc rzecz, która stała się częścią składową innej rzeczy (rzeczy nadrzędnej), traci samodzielny byt prawny i dzieli losy prawne rzeczy nadrzędnej. Zgodnie zatem z zasadą „superficies solo cedit”, gdy władający gruntem poniósł nakłady na tę nieruchomość, stają się one własnością właściciela gruntu.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją zbycia przez Państwa gruntu, na którym znajdują się naniesienia w postaci siatki zakończonej drutem kolczastym, zamontowanej na słupkach stalowych oraz murowanego płotu i betonowej podmurówki, które – jak Państwo wskazali – stanowią urządzenia budowlane w myśl ustawy Prawo budowlane. Ww. urządzenia zostały nabyte przez Województwo na podstawie Decyzji Wojewody. Jak Państwo wskazali, naniesienia znajdujące się na działce nr 2 nie będą stanowić budynków, budowli lub ich części. Z tytułu nabycia ww. naniesień nie przysługiwało Województwu prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Województwo nie budowało ww. naniesień. Ponadto, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działka nr 2 znajduje się na terenie oznaczonym symbolem (…) – droga klasy L – lokalna. Takie przeznaczenie obowiązuje do dnia dzisiejszego i umożliwia budowę drogi (budowli).

Tak więc, w przypadku dostawy działki niezabudowanej o nr 2, na której usytuowane są – jak Państwo wskazali – urządzenia budowlane, dla której w miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego określono przeznaczenie oznaczone symbolem (…) – droga klasy L – lokalna i takie przeznaczenie obowiązuje do dnia dzisiejszego i umożliwia budowę drogi (budowli), nie zostaną spełnione warunki, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Zatem, dostawa działki nr 2 nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, gdyż przepis ten stosuje się tylko do dostawy terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę, a w przedstawionej sytuacji grunt ten jest przeznaczony pod zabudowę.

Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie nie zaistniały przesłanki umożliwiające zastosowanie zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, to należy przeanalizować czy zaistnieją przesłanki dające prawo do zastosowania zwolnienia wynikającego z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Wskazać należy, że dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

·towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,

·brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, Województwo nabyło nieodpłatnie z mocy prawa (w drodze decyzji) od Skarbu Państwa działki nr 1/6, 1/7 i 1/2. Z tytułu przejęcia ww. nieruchomości nie była wystawiona faktura. Przedmiotowe działki nie były wykorzystywane przez Państwa wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług.

NSA w wyroku z 28 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 627/12 wskazał, że: „zwolnienie, o którym mowa w art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, a więc również wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u., przysługuje tylko wtedy gdy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub u.p.t.u., co wynika np. ze związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku (por. art. 86 i art. 88 ustawy), a więc nie ma zastosowania, gdy brak odliczenia podatku w poprzedniej fazie obrotu wynika z faktu, że dana czynność w ogóle nie podlegała opodatkowaniu (por. wyrok ETS z dnia 8 grudnia 2005 r. w sprawie C-280/04 Jyske Finanse A/S) oraz gdy podatnik, mając prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uprawnienia tego nie skorzystał”.

W wyroku, na który powołuje się Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że ze zwolnienia z VAT nie będzie korzystać dostawa towarów, w stosunku do których podatnik nie odliczył VAT naliczonego z powodów innych niż ściśle określone w art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE. Tym samym, przepis art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE wskazuje zatem, że w przypadkach, w których przy nabyciu towaru VAT w ogóle nie wystąpił, nie można uznać, że mamy do czynienia z brakiem prawa do odliczenia VAT.

Powyższe oznacza, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, nie może mieć zastosowania do zbycia towaru przez podatnika, jeżeli transakcja sprzedaży w wyniku której nabył on wcześniej ten towar nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym, w okolicznościach niniejszej sprawy nie można mówić, że przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu przedmiotowej nieruchomości lub że takie prawo nie przysługiwało, skoro dostawa nie była objęta tym podatkiem. Ponadto – jak Państwo wskazali – nie wykorzystywali Państwo tej działki wyłącznie do czynności podlegających zwolnieniu z podatku VAT.

Tym samym, nie zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, niezbędne do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w tym przepisie.

Mając na uwadze powyższe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy stwierdzam, że dostawa działki nr 2 nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 i pkt 2 ustawy, gdyż jak wskazano powyżej nie zostały spełnione warunki do zastosowania ww. zwolnień od podatku w stosunku do dostawy ww. działki.

Zatem dostawa działki nr 2, za którą otrzymają Państwo wynagrodzenie w postaci odszkodowania, będzie opodatkowana podatkiem VAT z zastosowaniem właściwej stawki podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym, Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Panoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie sprawy, w szczególności na informacji, iż:

·„Ogrodzenie w postaci siatki zakończonej drutem kolczastym, zamontowanej na słupkach stalowych oraz murowanego płotu i betonowej podmurówki stanowią urządzenia budowlane zgodnie z Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane”.

·„Naniesienia znajdujące się na działce nr 2 nie będą stanowić budynków, budowli lub ich części”.

W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

W sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.