Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
24 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 22 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania. Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwania - 4 czerwca i 22 lipca 2025 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu (…) 2024 r. zmarła Pana ciotka (…). Jako siostrzeniec został Pan spadkobiercą. (…) 2024 r. Sąd Rejonowy w (…) stwierdził o nabyciu dla Pana w wysokości 1/3 udziału w nieruchomości na podstawie postanowienia. Niniejsze postanowienie uprawomocniło się (…) 2024 r. Sąd ustalił, że jest Pan uprawniony do otrzymania 1/3 odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości rolnej przeznaczonej na realizację inwestycji drogowej przez Zarząd Dróg Powiatowych w (…). Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania za przedmiotową nieruchomość zostało dokonane przez Starostę (…) zawiadomieniem z (…) 2022 r. W związku z tym, iż na działkach podlegających wywłaszczeniu była ustanowiona nieodpłatnie służebność przesyłu na czas nieoznaczony na rzecz spółki (…) (na działce usytuowany jest kratownicowy słup wysokiego napięcia), firma (…) postanowiła odwołać się od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. W związku z odwołaniem decyzja o wysokości i wypłacie nie stała się ostateczna. Procedura o powyższe odszkodowanie zakończyła się dopiero decyzją (…) 2025 r. Natomiast środki z tytułu odszkodowania wpłynęły na Pana konto (…) 2025 r.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że spadkodawczyni − Pana ciotka weszła w posiadanie nieruchomości, podlegającej wywłaszczeniu, (…). Nieruchomość podlegająca wywłaszczeniu, oznaczona jako działki nr (…) i nr (…), stała się własnością Powiatu (…) (…) 2022 r. na podstawie decyzji nr (…), znak: (…), zmienionej decyzją z (…) 2023 r., która stała się ostateczną. W związku z tym nieruchomość nie mogła wchodzić do masy spadkowej. Od tego zaś momentu rozpoczęło się postępowanie (batalia) w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania. Niestety, ciotka nie dożyła.
Ostateczna decyzja nr (…) ustalająca i zobowiązująca Zarząd Dróg Powiatowych w (…) do wypłaty odszkodowania została wydana (…) 2025 r. na podstawie art. 138 1 § pkt 2 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego w związku z art. 9a ustawy o gospodarce nieruchomościami w związku z art. 12 ust. 5 i art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.
Powyższa decyzja została wydana na rzecz spadkobierców, to jest na Pana i dwóch Pana braci. Są Państwo spadkobiercami po 1/3 udziału w spadku.
Wskazał Pan - w odpowiedzi na pytanie: czy do masy spadkowej po Pana ciotce weszło prawo majątkowe w postaci roszczenia o wypłatę odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości − że nie weszło.
Zeznanie SD-3 złożył Pan przed otrzymaniem ww. decyzji.
W zeznaniu wykazał Pan:
- 1/3 nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne, zabudowanej budynkiem mieszkalnym,
- 1/3 nieruchomości leśnej,
- 1/3 części własności w budynku gospodarczym,
- 1/3 części w środkach pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym,
- 1/3 części w środkach pieniężnych zgromadzonych w depozycie DPS.
Łączna wartość masy spadkowej wyniosła (…) zł. Zadłużenie z tytułu pobytu w DPS: 1/3 części (…) zł .
Sąd w wydanym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku „ stwierdza, że spadek po” zmarłej (dane) „ na podstawie ustawy, z dobrodziejstwem inwentarza, nabyli siostrzeńcy spadkodawczyni” (dane), „po 1/3 (jednej trzeciej) części każdy z nich”.
Odszkodowanie z tytułu wywłaszczonej nieruchomości oznaczonej jako działki nr (…) i nr (…) (w poprzednim uzupełnieniu popełnił Pan błąd w numerze działki, napisał Pan nr (…)) zostało przyznane Pana ciotce. Ciotka za pomocą pełnomocnika zaskarżyła decyzję o wysokości odszkodowania. Procedura odwoławcza trwała długo. Decyzja ostateczna została doręczona pełnomocnikowi po śmierci ciotki.
W związku z tym ustalono w procesie odwoławczym ostateczną decyzją nr (…) wydaną na rzecz spadkobierców, że do otrzymania odszkodowania są uprawnieni spadkobiercy po zmarłej. Po czym dokonano wypłaty odszkodowania po 1/3 udziału.
Pytanie w zakresie podatku od spadków i darowizn
Czy środki z odszkodowania podlegają opodatkowaniu, wywołują konsekwencje podatkowe na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn?
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem, przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie mają zastosowania w tym przypadku.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Interpretacja dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2) darowizny, polecenia darczyńcy;
3) zasiedzenia;
4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Stosownie do art. 1 ust. 2 ww. ustawy:
Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.
Jak wynika z przywołanych przepisów, katalog tytułów nabycia podlegającego opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.
Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1710).
W myśl art. 922 § 1 tej ustawy:
Przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.
Zgodnie z art. 924 ww. ustawy:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy:
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
Art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Prawomocne postanowienie sądu jak i akt poświadczenia dziedziczenia mają natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdzają jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę.
Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Jak stanowi art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 4 tej ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku.
Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.
Stosownie do treści art. 7 ust. 1 cyt. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.
W myśl art. 8 ust. 1, 3 i 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych - w wysokości tych wkładów.
Wartość rynkową rzeczy i praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju z dnia powstania obowiązku podatkowego.
Jeżeli nabywca nie podał wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych lub wartość podana przez nabywcę według oceny naczelnika urzędu skarbowego nie odpowiada ich wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do określenia wartości rzeczy i praw lub podwyższenia tej wartości w terminie nie krótszym niż 14 dni. W razie nieudzielenia odpowiedzi lub podania wartości nieodpowiadającej wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego ustali wartość z uwzględnieniem opinii biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób przekroczy o 33% wartość podaną przez nabywcę, koszty opinii biegłych ponosi nabywca.
Zgodnie z art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, (…) zmarła Pana ciotka. (…) Sąd Rejonowy stwierdził o nabyciu dla Pana w wysokości 1/3 udziału w nieruchomości na podstawie postanowienia. Postanowienie uprawomocniło się (…) 2024 r. Sąd ustalił, że jest Pan uprawniony do otrzymania 1/3 odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości rolnej przeznaczonej na realizację inwestycji drogowej przez Zarząd Dróg Powiatowych. Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania za przedmiotową nieruchomość zostało dokonane przez Starostę (…) zawiadomieniem z (…) 2022 r. W związku z tym, iż na działkach podlegających wywłaszczeniu była ustanowiona nieodpłatnie służebność przesyłu na czas nieoznaczony na rzecz spółki (…), firma (…) postanowiła odwołać się od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. W związku z odwołaniem decyzja o wysokości i wypłacie nie stała się ostateczna. Procedura o powyższe odszkodowanie zakończyła się dopiero decyzją z (…) 2025 r. Natomiast środki z tytułu odszkodowania wpłynęły na Pana konto (…) 2025 r.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że odszkodowanie z tytułu wywłaszczonej nieruchomości zostało przyznane Pana ciotce. Ciotka zaskarżyła decyzję o wysokości odszkodowania. Decyzja ostateczna została doręczona pełnomocnikowi po śmierci ciotki. Powyższa decyzja została wydana na rzecz spadkobierców, to jest na Pana i Pana dwóch braci. Ustalono w procesie odwoławczym ostateczną decyzją nr (…) wydaną na rzecz spadkobierców, że do otrzymania odszkodowania są uprawnieni spadkobiercy po zmarłej. Po czym dokonano wypłaty odszkodowania po 1/3 udziału. Zeznanie SD-3 złożył Pan przed otrzymaniem ww. decyzji.
Ma Pan wątpliwości czy otrzymane środki wywołują konsekwencje podatkowe na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Z powołanych wyżej artykułów wynika, iż spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa - istniejące w dacie nabycia spadku. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie. Roszczenie o odszkodowanie jest prawem majątkowym. Jeżeli takie prawo wchodzi do masy spadkowej, to co do zasady jego nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Jak wynika z wniosku, Pana ciotka zaskarżyła decyzję o wysokości odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości. Pana ciotka zmarła (…).(…) 2024 r. Sąd Rejonowy stwierdził nabycie przez Pana spadku w wysokości 1/3 udziału. Sąd ustalił, że jest Pan uprawniony do otrzymania 1/3 odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości rolnej przeznaczonej na realizację inwestycji drogowej przez Zarząd Dróg Powiatowych. Ostateczna decyzja ustalająca i zobowiązująca Zarząd Dróg Powiatowych do wypłaty odszkodowania została wydana po śmierci Pana ciotki na rzecz spadkobierców, tj. Pana i Pana braci.
Należy zauważyć, że samo stwierdzenie nabycia spadku po konkretnej osobie nie jest wystarczające do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. W ramach tego spadku musi bowiem istnieć masa spadkowa, która jest przedmiotem tego nabycia. W skład masy spadkowej wchodzą rzeczy i prawa, których właścicielami są spadkodawcy i które przysługują spadkodawcom w momencie ich śmierci, a także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa, które przysługiwały spadkodawcy w chwili jego śmierci.
Mając na uwadze powołane powyżej przepisy, należy uznać, że wypłata środków z tytułu odszkodowania nie będzie rodzić dla Pana obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn, ponieważ realizacja roszczenia (wypłata świadczenia) nie wchodzi do masy spadkowej, tym samym jest obojętna podatkowo na gruncie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zatem ma Pan rację, że do otrzymanego odszkodowania nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Należy jednak zauważyć, że w momencie śmierci Pana ciotki nie była już właścicielem nieruchomości, gdyż została ona wywłaszczona. Zatem w skład masy spadkowej mogło więc wejść jedynie roszczenie o odszkodowanie za utracenie tej nieruchomości. Do masy spadkowej nie mogła bowiem także wejść kwota odszkodowania, gdyż na dzień śmierci ciotki nie została jej postawiona do dyspozycji - nie została ostatecznie ustalona. Ostateczna decyzja ustalająca i zobowiązująca do wypłaty odszkodowania została wydana po śmierci Pana ciotki m.in. na Pana rzecz jako spadkobiercę.
Tak więc, to roszczenie o wypłatę odszkodowania, jako prawo majątkowe, jest przedmiotem nabytego spadku i to jego nabycie wymagało zgłoszenia w SD-3.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.