Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
15 maja 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania w darowiźnie środków pieniężnych. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Pani … (zwana dalej „Obdarowaną”) zawarła w dniu 16 stycznia 2025 r. ze swoim bratem Panem … (zwanym dalej „Darczyńcą”) umowę darowizny środków pieniężnych w kwocie … zł. Ta umowa została zawarta w formie ustnej.
Środki pieniężne z tytułu tej umowy Obdarowana otrzymała na swój rachunek bankowy 16 stycznia 2025 r. dwoma przelewami. Jednakże te środki nie zostały przekazane bezpośrednio przez Darczyńcę, tylko z rachunku bankowego „Małżeństwa X” (zwani dalej „Nabywcami”). Niniejsza sytuacja miała miejsce z uwagi na to, że środki na dokonanie darowizny Darczyńca uzyskał ze sprzedaży Nabywcom swojej nieruchomości gruntowej (gruntu ornego), która miała miejsce 16 stycznia 2025 r. Cena sprzedaży tej nieruchomości wyniosła … zł, czyli tyle na ile zawarto umowę darowizny.
W umowie sprzedaży sporządzonej w formie aktu notarialnego zastrzeżono, że Nabywcy przekażą całość kwoty należnej za nieruchomość do dnia 17 stycznia 2025 r. na rachunek Obdarowanej, a Darczyńca oświadczył, że ta wpłata na to konto będzie równoznaczna z zapłatą całej ceny na Jego rzecz.
Nabywcy w stosunku do Obdarowanej i Darczyńcy są osobami obcymi. Ponadto Obdarowana nigdy nie dokonywała z Nabywcami żadnych czynności prawnych.
Obdarowana złożyła właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego zgłoszenie o nabyciu darowizny na druku SD-Z2 wysyłając je listem poleconym za pośrednictwem Poczty 23 kwietnia 2025 r.
Obdarowana i Darczyńca są polskimi rezydentami podatkowymi. Umowa darowizny jw. została zawarta na terytorium Polski, a środki zostały przekazane z rachunku bankowego Nabywców prowadzonego przez bank na terytorium Polski na rachunek bankowy Obradowanej prowadzony przez bank na terytorium Polski.
Pytanie
Czy darowizna środków pieniężnych otrzymana przez Obdarowaną od Darczyńcy w przedstawionym stanie faktycznym korzysta ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r.?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r., zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
W przedstawionym stanie faktycznym:
- darowizna została dokonana pomiędzy bratem a siostrą (rodzeństwem),
- Obdarowana zgłosiła nabycie środków pieniężnych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego,
- otrzymanie środków pieniężnych zostało udokumentowane dowodem przekazania na rachunek Obdarowanej w banku.
Zatem zostały spełnione wymogi ustawowe do uznania, że niniejsza darowizna korzysta ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Przepis art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r., aby darowizna środków pieniężnych korzystała ze zwolnienia wymaga, aby to przekazanie nastąpiło na rachunek bankowy i to na rachunek nabywcy. I również ten warunek zwolnienia w przedstawionym stanie faktycznym został spełniony. Przepis nie wymaga, aby przelew został dokonany przez osobę dokonującą darowizny. Natomiast z okoliczności przedstawionych w stanie faktycznym jednoznacznie wynika, że darowizny dokonał darczyńca, co wynika z aktu notarialnego, w którym zlecił przelanie środków pieniężnych na rachunek bankowy Obdarowanej. Z uwagi na fakt, iż umowa sprzedaży nieruchomości została sporządzona w formie aktu notarialnego przez notariusza, który wykonuje zawód zaufania publicznego należy uznać, że stwierdzenia tam zawarte są zgodne z prawdą. Zresztą Nabywcy w stosunku do Obdarowanej są osobami obcymi. Ponadto Obdarowana nigdy nie dokonywała z Nabywcami żadnych czynności prawnych, tym bardziej na znaczną kwotę, na którą została zawarta umowa darowizny. Zatem nie mogła otrzymać od Nabywców środków pieniężnych z innego tytułu niż umowa darowizny, którą zawarła z Darczyńcą.
Reasumując, w ocenie Obdarowanej darowizna środków pieniężnych otrzymana przez Obdarowaną od Darczyńcy w przedstawionym stanie faktycznym korzysta ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r.
Pogląd, że przelew środków pieniężnych w ramach realizacji umowy darowizny musi być dokonany z rachunku bankowego darczyńcy należy uznać, że nie znajduje uzasadnienia w brzmieniu samego przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. Ponadto zwraca Pani uwagę na orzecznictwo sądów administracyjnych, w których wskazuje się, że wymóg udokumentowania otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek płatniczy należy interpretować wprost zgodnie z jego treścią, ale z jednoczesnym uwzględnieniem konstytucyjnych standardów, a także roli i celu takiego rozwiązania w obrocie prawnym. Celem ustawodawcy wprowadzającego powyższą regulację prawną było dążenie do uszczelnienia systemu podatkowego oraz uzyskanie pewności prawnopodatkowej odnośnie nabywanego przez podatników majątku. Wprowadzony wymóg udokumentowania dokonanej darowizny należy traktować jedynie jako wymóg natury technicznej mający na celu potwierdzenie faktycznego, rzeczywistego charakteru dokonanej darowizny. Wpłata taka w sposób wyraźny i niewątpliwy dokumentuje kto i kiedy otrzymał darowiznę i w jakiej kwocie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyroku z 25 stycznia 2023 r. sygn. akt I SA/Gl 1069/22 uznał, że udokumentowanie ma miejsce również, gdy darczyńca w imieniu i na rzecz obdarowanego przekazuje darowane środki na rachunek bankowy wierzyciela obdarowanego, czyli nawet wówczas, gdy wprost warunki literalne zastosowania zwolnienia, w zakresie otrzymania środków na rachunek obdarowanego, nie zostały spełnione. Zacytowała Pani fragment uzasadnienia tego wyroku, aby wskazać jak sądy administracyjne interpretują wymóg wskazany w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. W uzasadnieniu tego wyroku stwierdzono:
„Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela pogląd wyrażony w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. z dnia 27 października 2022 r., sygn. akt I SA/Go 306/22, że art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. w zakresie, w jakim uzależnia zwolnienie podatkowe od konieczności udokumentowania otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym, należy interpretować niewątpliwie wprost zgodnie z jego treścią, ale z jednoczesnym uwzględnieniem konstytucyjnych standardów, a także roli i celu takiego rozwiązania w obrocie prawnym.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym dostrzega się bowiem potrzebę analizy norm podatkowych o charakterze społecznym z uwzględnieniem celu regulacji.
W wyroku z dnia 23 listopada 2021 r., sygn. akt II FSK 487/19, Naczelny Sąd Administracyjny przypomniał, że "w wyroku z 14 marca 2012 r., sygn. akt II FSK 1534/11, NSA wskazał, że wykładnia 4a ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 4a ust. 3 u.p.s.d. (przepis wprowadzający zwolnienie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych od podatku przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym) nie może sprowadzać się do szukania sensu poszczególnych wyrazów, lecz powinna być połączona z analizą celu regulacji prawnej (por. wyrok NSA z 22 września 2010 r., II FSK 818/09, z 7 kwietnia 2010 r., II FSK 1952/08, z 7 kwietnia 2010 r. II FSK 2028/08, z 19 stycznia 2012 r. II FSK 1419/10). Omawiana norma (art. 4a) ma głównie cel społeczny, co wymaga zrekonstruowania jej treści przy łączeniu poszukiwania sensu użytych w niej wyrażeń z celem tej regulacji (por. R. Mastalski, Wprowadzenie do prawa podatkowego, Warszawa 1995, s. 102). Ustanowiony powyższym przepisem wymóg udokumentowania dokonanej darowizny należy traktować jedynie jako wymóg natury technicznej, mający na celu potwierdzenie faktycznego, rzeczywistego charakteru dokonanej darowizny. Dlatego w sytuacji, gdy wpłata kwoty objętej umową darowizny pomiędzy krewnymi dokonana została przez darczyńcę na rachunek bankowy emitenta obligacji, w związku z konkretną umową zawartą pomiędzy emitentem a obdarowanym jako obligatoriuszem, warunek udokumentowania wpłaty na rachunek bankowy nabywcy uznać należy za spełniony. Wpłata taka w sposób wyraźny i niewątpliwy dokumentuje kto, komu i ile darował, potwierdzając rzeczywisty charakter dokonanej umowy darowizny. Natomiast przyjęcie rygorystycznego stanowiska reprezentowanego przez organy podatkowe utożsamiające pojęcie rachunku bankowego nabywcy z indywidualnym rachunkiem prowadzonym przez bank dla obdarowanego, wprowadza "sztuczny" wymóg przekazania kwoty darowizny na rachunek bankowy obdarowanego zamiast wprost na rachunek emitenta (podobne stanowisko NSA dotyczyło wpłaty kwoty objętej umową darowizny pomiędzy krewnymi przez darczyńcę na rachunek bankowy dewelopera bądź innego podmiotu sprzedającego lokal mieszkalny; por. wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK 1419/10)". Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni powyższy pogląd podziela.
Zdaniem Sądu, prawidłowa wykładnia prawa nie może ograniczać się tylko do sensu słów użytych w interpretowanym przepisie, ale każdorazowo powinna obejmować sprawdzenie czy jego literalne odczytanie prowadzi do wniosków zgodnych z konstytucyjnymi zasadami obowiązującego porządku prawnego i czy wówczas będzie realizował przypisany mu cel. Jeśli na tym tle powstają istotne rozbieżności albo takiej spójności nie da się odnaleźć, wówczas wnioski narzucone przez wykładnię językową powinny zostać skorelowane z tymi, jakie z kolei wynikają z wykładni systemowej (w tym z kontekstu konstytucyjnego) oraz funkcjonalnej (przede wszystkim z ratio legis interpretowanej regulacji). W takich przypadkach przyjmuje się zaistnienie potrzeby harmonizowania kontekstów (por. szerzej Zasady wykładni prawa, L. Morawski, Toruń 2010, s. 71 i nast.).
Językowe znaczenie tekstu nie jest jedyną i bezwzględną granicą wykładni (por. przykładowo Trybunał Konstytucyjny w sprawie sygn. K 25/99, OTK 2000/5/141).
Przepisy w systemie prawa stanowią element całości usystematyzowanej według treści (poziomo), według miejsca w hierarchii aktów normatywnych (pionowo) i służą realizowaniu określonych celów w obrocie prawnym, kształtowaniu określonych następstw w porządku społecznym (zob. wyrok WSA w Lublinie z 24 września 2021 r., o sygn. akt I SA/Lu 353/21).
W niniejszej sprawie organ interpretacyjny oparł się na językowej wykładni art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. Tymczasem wykładnia taka, w ocenie Sądu, prowadzi do różnicowania podatników w obrocie prawnym wyłącznie z powodu sposobu udokumentowania niewątpliwego otrzymania darowanych środków pieniężnych (wykonania umowy darowizny) pozostaje w sprzeczności z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1997.78.483 z zm.).
Przypomnieć wypada, że zasada równości wynikająca z Konstytucji nakazuje równe traktowanie sytuacji (podmiotów) podobnych w sposób podobny, a zarazem dopuszcza traktowanie sytuacji (podmiotów) odmiennych w sposób odmienny. W polskim orzecznictwie konstytucyjnym charakter "klasyczny" przysługuje niezmiennie formule, użytej w orzeczeniu z 9 marca 1988 r. (U 7/87), w myśl której: "konstytucyjna zasada równości wobec prawa (...) polega na tym, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, mają być traktowane równo. A więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących" (por. też orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach sygn.: K 37/97, K 7/98, P 6/98, SK 5/12, SK 61/13, K 36/13). Oznacza to, że konsekwencją ustalenia "podobieństwa" podmiotów (sytuacji) jest uznanie, że odmienne ich traktowanie (w regulacjach prawnych bądź w praktyce stosowania prawa) prowadzi, w zasadzie, do naruszenia nakazu równego traktowania, chyba że znajduje uzasadnienie w odpowiednio przekonywających argumentach. Innymi słowy, odmienne potraktowanie podmiotów (sytuacji) podobnych nie musi zawsze oznaczać naruszenia ogólnej zasady równości (art. 32 ust. 1). W świetle art. 32 ust. 1 Konstytucji RP zakaz wprowadzania zróżnicowań odnosi się do zróżnicowań o nieuzasadnionym (arbitralnym) charakterze. Punktem wyjścia dla rozważań o równości jest ustalenie podobieństwa porównywanych podmiotów. W zależności od zastosowanego kryterium te same podmioty mogą okazać się podobne bądź odmienne. Od doboru cechy relewantnej zależą dalsze ustalenia w przedmiocie dochowania nakazu równego traktowania (a także zakazu dyskryminacji). Przyjmuje się przy tym domniemanie, że ustawodawca działa zgodnie z Konstytucją RP.
Każda klasyfikacja, zróżnicowanie musi być rozpatrywane na tle całokształtu wolności i praw zagwarantowanych jednostce konstytucyjnie. Jednocześnie rozumienie zasady równości w znacznym stopniu wynika z dziedziny stosunków, jakich dotyczy regulacja prawna wprowadzająca określone zróżnicowanie (por. szerzej opracowanie komentatorskie do art. 32 Konstytucji RP, red. L. Garlicki, M. Zubik, system elektroniczny LEX).
Analizując zatem kwestię porównywalności podmiotów wskazać należy, że w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 15 lutego 2012 r., wskazano, że w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, warunek określony w art. 4a pkt 2 u.p.s.d. jest spełniony także wtedy, gdy nabywca udokumentuje ich otrzymanie dowodem przekazania bezpośrednio na rachunek dewelopera w wykonaniu zawartej z nim umowy (Dz. Urz.MF.2012.9). Oznacza to, że ww. interpretacją uznano, że przekazanie środków pieniężnych stanowiących przedmiot darowizny bezpośrednio sprzedającemu (developerowi) przez darczyńcę.
Zatem stan faktyczny jest analogiczny do niniejszej sprawy. Jedyną różnicą jest to, że ze stanu faktycznego podanego we wniosku inicjującym niniejsze postępowanie nie wynika, by sprzedającym był deweloper, choć jest to Spółka. Jednakże różnica ta nie zmienia istoty mechanizmu opisanego w tej interpretacji. Chodzi bowiem o to, że w wykonaniu umowy darowizny nie są przelewane środki pieniężne najpierw do obdarowanego, a następnie przez obdarowanego na konto zbywcy nieruchomości, a bezpośrednio przez darczyńcę na rzecz sprzedającego.
Wydając zaskarżoną interpretację organ całkowicie pominął fakt wydania ww. interpretacji ogólnej przez Ministra Finansów.
W świetle powyższego, a zatem dostrzegając ww. różnicę, a także uwzględniającej standardy konstytucyjne, nie można zgodzić się z organem interpretacyjnym, że przekazanie darowanych środków pieniężnych na dobro obdarowanego w inny sposób niż wymieniony przez ustawodawcę (bo na rachunek wierzyciela obdarowanego), ale - co kluczowe - dający taki sam rezultat z punktu widzenia interesu fiskalnego reprezentowanego przez organ podatkowy, miałoby stanowić wystarczające uzasadnienie dla stwierdzenia, że nie doszło do spełnienia ustawowej przesłanki z art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. Przypomnienia wymaga, że w wyrokach wskazanych w ww. interpretacji ogólnej, wyraźnie wskazano, że Naczelny Sąd Administracyjny w swoich orzeczeniach wskazywał już, że celem ustawodawcy wprowadzającego powyższą regulację prawną było dążenie do uszczelnienia systemu podatkowego oraz uzyskanie pewności prawnopodatkowej odnośnie nabywanego przez podatników majątku (por. wyroki NSA z 7 kwietnia 2010 r. sygn. akt II FSK 2028/08 oraz II FSK 1952/08). Wprowadzony powyższym przepisem wymóg udokumentowania dokonanej darowizny należy traktować jedynie jako wymóg natury technicznej mający na celu potwierdzenie faktycznego, rzeczywistego charakteru dokonanej darowizny. Dlatego w sytuacji, gdy wpłata kwoty objętej umową darowizny pomiędzy krewnymi dokonana została przez darczyńcę na rachunek bankowy dewelopera, w związku z konkretną umową zawartą z obdarowanym, tytułem zapłaty przypadającej od niego należności pieniężnej na pokrycie inwestycji mieszkaniowej, warunek udokumentowania wpłaty na rachunek bankowy nabywcy uznać należy za spełniony. Wpłata taka w sposób wyraźny i niewątpliwy dokumentuje kto, komu i ile darował, potwierdzając rzeczywisty charakter dokonanej umowy darowizny (tak w wyroku z dnia 14 października 2010 r., sygn. akt II FSK 981/09).
Konsekwencją powyższego jest zatem to, że organ interpretacyjny naruszył art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. poprzez błędną wykładnię sprowadzającą się tylko do językowego znaczenia użytych w nim słów. Wskazana w tym przepisie przesłanka polega w istocie wyłącznie na udokumentowaniu, że obdarowany rzeczywiście uzyskał możliwość dysponowania darowanymi środkami pieniężnymi od określonej osoby, z określonego źródła. Takie udokumentowanie ma miejsce zarówno wówczas, gdy darowane środki wpływają na rachunek bezpośrednio obdarowanego, jak i wówczas, gdy darczyńcy w imieniu i na rzecz obdarowanego przekazują je na rachunek bankowy wierzyciela obdarowanego. Zarówno przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio na rachunek podatnika, jak i na rachunek wierzyciela podatnika w takim samym stopniu pozwalają organowi podatkowemu stwierdzić czy i w jakim zakresie może mieć do czynienia z fikcją, z działaniami nierzetelnymi ze szkodą dla interesu fiskalnego.
Dostrzeżenia wymaga także, że ww. przepis ma również cel społeczny, zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliżej rodziny. Zniesienie obciążeń podatkowych dla nabywających nieodpłatnie majątek od osób najbliższych ma na względzie "konieczność szczególnej ochrony sytuacji majątkowej rodziny" (Druk sejmowy nr 736 z 26 czerwca 2006 r.). Tak zakreślony cel jest spójny z konstytucyjną zasadą uwzględniania dobra rodziny, ustanowioną art. 18 Konstytucji RP. Zasada ta gwarantuje rodzinie ochronę i opiekę Rzeczypospolitej Polskiej i pozostaje w korelacji z regulacją zawartą w art. 71 ust. 1 ustawy zasadniczej nakazującą państwu prowadzenie polityki społecznej i gospodarczej uwzględniającej dobro rodziny (zob. wyrok NSA z 11 kwietnia 2019 r., o sygn. akt II FSK 1470/17)”.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny i polecenia darczyńcy.
Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.
Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego - do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarcia umowy darowizny podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli obdarowanego o przyjęciu darowizny.
Natomiast z treści art. 890 § 1 ww. Kodeksu cywilnego wynika, iż:
Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy powstaje, przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 ww. ustawy:
Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.
Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.
Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy:
Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy w związku z § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. z 2023 r. poz. 1226):
Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skali dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej:
- od kwoty do 11.833 zł - 3%,
- dla kwot w przedziale 11.833 a 23.665 zł - 355 zł i 5% nadwyżki ponad 11.833 zł,
- dla kwot powyżej 23.665 zł - 946 zł 60 gr i 7% nadwyżki ponad 23.665 zł.
Należy zauważyć, że - co do zasady - darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Podatek ustala się z uwzględnieniem tzw. kwoty wolnej od podatku. Na wysokość podatku ma wpływ przynależność do grupy podatkowej, do której zaliczany jest nabywca.
Niezależnie od powyższego, ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje w swojej treści zwolnienie podmiotowo-przedmiotowe dla członków najbliższej rodziny.
W myśl art. 4a ust. 1 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Należy podkreślić, że w przypadku darowizny środków pieniężnych oba warunki wskazane w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy muszą być spełnione łącznie, aby można było zastosować zwolnienie.
Zgodnie z art. 4a ust. 3 ww. ustawy:
W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2060).
Z treści przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:
- otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;
- złożenie zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w art. 4a ust. 4 ustawy);
- udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 16 stycznia 2025 r. zawarła Pani z bratem umowę darowizny środków pieniężnych w kwocie … zł. Umowa została zawarta w formie ustnej. Środki pieniężne będące przedmiotem darowizny pochodziły ze sprzedaży nieruchomości Pani brata. Przelew, który otrzymała Pani 16 stycznia 2025 r. nastąpił z konta osób trzecich, tj. nabywców nieruchomości Pani brata. W umowie sprzedaży nieruchomości, jako konto, na które kupujący mieli przelać środki pieniężne, wskazano Pani rachunek. Pani brat oświadczył, że wpłata na to konto będzie równoznaczna z zapłatą całej ceny na jego rzecz. Otrzymanie darowizny zgłosiła Pani w terminie do naczelnika urzędu skarbowego.
Chciałaby się Pani dowiedzieć, czy otrzymana darowizna korzysta ze zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Mając na uwadze powołane powyżej przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny, należy uznać, że otrzymała Pani darowiznę środków pieniężnych od brata. Przedmiot darowizny stanowiły środki pieniężne przypadające bratu ze sprzedaży nieruchomości. Zatem otrzymała Pani darowiznę od osoby zaliczonej do grona osób wymienionych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Ponadto w przypadku darowizny środków pieniężnych warunkiem niezbędnym do skorzystania z omawianego zwolnienia - jak już wyżej wskazano - jest fakt udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania dowodem przekazania na swój rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
W analizowanej sprawie darowane środki pieniężne zostały przelane z rachunku bankowego kupujących nieruchomość na Pani rachunek bankowy. Źródło pochodzenia darowanych środków pieniężnych jest znane i właściwie udokumentowane. Dokumentem tym jest umowa sprzedaży nieruchomości spisana w formie aktu notarialnego, z którego wynika, że środki te, będące własnością darczyńcy pochodzą z jego majątku. Może więc Pani udokumentować - zgodnie z wymogiem określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - ich nabycie wpływem na Pani rachunek bankowy.
Zatem, skoro otrzymała Pani darowiznę od brata, w terminie złożyła Pani zgłoszenie SD-Z2 o nabyciu darowizny (środków pieniężnych) do organu podatkowego oraz dysponuje Pani zarówno potwierdzeniem przelewu środków jak i aktem notarialnym (umową sprzedaży), w którym jest wskazany Pani numer rachunku bankowego, potwierdzającymi źródło pochodzenia darowanych pieniędzy, to spełnia Pani warunki do zastosowania zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.