Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn:

-  w części darowizny otrzymanej na Pani osobisty rachunek w Banku – jest prawidłowe,

-  w części darowizny otrzymanej na rachunek (…) – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 kwietnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 22 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

We (…) 2024 r. Pani mamie (…) zakończyła się umowa w (…) indywidualne ubezpieczenie (…).

Pani mama zleciła wypłatę środków jako darowiznę dla Pani, (…) zł w dwóch częściach:

-  (…) zł na zawarty przez Panią rachunek, wniosek (…) z (…) 2024 r. (…)  (…) oraz

-  (…) zł na rachunek w (…) (data transakcji (…) 2024 r.) właściciel – (…). Jest Pani jedynym właścicielem konta o nr (…).

Pani mama złożyła pisemne oświadczenie, że w formie darowizny przekazuje córce (…) kwotę (…) zł z podziałem jak wyżej.

Operacje odbyły się za pośrednictwem (…), bezgotówkowo, z rachunku ubezpieczeniowego Pani mamy.

W przelewach jest zapis:

-  składka na wniosek (…) dokonana przez (…);

-  (…) Bank: przelew krajowy, indywidualne potwierdzenie (…).

Indywidualne ubezpieczenie na życie (…) zgodnie z prawem ubezpieczeniowym jest Pani własnością na (…) lat (…).

Umowa może być wypowiedziana w każdym czasie zachowując miesięczny okres wypowiedzenia.

Polisa jest opłacona jednorazową składką (nie będzie Pani wpłacać następnych środków).

Rachunek prowadzony jest przez bank (…).

Pytanie

Czy w opisanym zdarzeniu jest Pani zwolniona z zapłaty podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, w opisanym zdarzeniu jest Pani zwolniona z zapłaty podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j.Dz.U.z2024 r. poz. 1837):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”. Z tego względu, celem ustalenia tej definicji, należy sięgnąć do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

W myśl art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jak stanowi natomiast art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie to ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarciu umowy darowizny podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje, przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 cyt. ustawy:

Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.

Zgodnie z art. 17a ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika.

Należy zauważyć, że – co do zasady – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 ww. ustawy:

Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Jak wynika z art. 14 ust. 1, 2 i 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

W myśl natomiast art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zgodnie z art. 4a ust. 3 ww. ustawy:

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Stosownie do art. 4a ust. 4 cyt. ustawy:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1) wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

2) nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Z zacytowanego powyżej art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, poza zgłoszeniem nabytych środków pieniężnych naczelnikowi urzędu skarbowego (za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 4a ust. 4 ustawy) jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Ze zdarzenia przedstawionego we wniosku wynika, że Pani mama złożyła pisemne oświadczenie, że w formie darowizny przekazuje Pani kwotę (…) zł. Operacje odbyły się za pośrednictwem (…) poprzez wpłatę środków w dwóch częściach:

1) (…) zł przekazano na zawarty przez Panią rachunek (…),

2) (…) zł przekazano na rachunek w (…) Bank (data transakcji (…) 2024 r.). Jest Pani jedynym właścicielem tego rachunku.

Indywidualne ubezpieczenie na życie (…) zgodnie z prawem ubezpieczeniowym jest Pani własnością na (…) lat (...). Rachunek prowadzony jest przez bank (…).

Pani zdaniem, w opisanym zdarzeniu jest Pani zwolniona z zapłaty podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w, przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

-  otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;

-  złożenie w terminie 6 miesięcy zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w art. 4a ust. 4 ustawy, która nie ma tutaj miejsca);

-  udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Z przedstawionych we wniosku informacji, wynika że otrzymała Pani w darowiźnie od mamy środki pieniężne. Przy czym przekazanie darowizny środków pieniężnych nastąpiło w dwóch częściach. Jedna część darowanych Pani środków pieniężnych w wysokości (…) zł została przekazana na Pani konto osobiste w (…) Banku. Pozostała część darowanych Pani środków pieniężnych w wysokości (…) zł została przekazana na rachunek (…), w związku z zawarciem indywidualnego ubezpieczenie na życie (…). Jest Pani właścicielem tego ubezpieczenia a rachunek prowadzony jest przez bank (…).

W przypadku darowizny środków pieniężnych, dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, środki pieniężne muszą zostać przekazane w sposób w przepisie określony, a zatem na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Przy czym, zgodnie z utartą linią interpretacyjną i orzeczniczą, warunek określony we wskazanym przepisie uważa się za spełniony również wtedy, gdy wpłata dokonywana jest na rachunek bankowy osoby trzeciej, ale na subkonto wyodrębnione w ramach tego rachunku dla osoby obdarowanej. Takie subkonta wyodrębniane są w ramach rachunków prowadzonych dla deweloperów czy spółdzielni mieszkaniowych.

Analizowany przepis jednoznacznie wskazuje, że środki pieniężne mają wpłynąć na konto obdarowanego (czy też jego subkonto w przypadkach powyżej wskazanych).

Otrzymała Pani darowiznę od matki, a więc osoby wymienionej w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Dla części darowizny w wysokości (…) zł, która została przekazana na Pani konto osobiste z rachunku (…) – jeżeli dopełniła Pani obowiązku złożenia zgłoszenia o nabyciu darowizny (środków pieniężnych) do organu podatkowego we właściwym terminie od dnia powstania obowiązku podatkowego (tj. ich wpływu na Pani konto) – to w istocie zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn znajdzie zastosowanie.

Pośrednictwo (…) w przekazaniu darowizny między Panią a Pani matką pozostaje bez wpływu dla opodatkowania Pani podatkiem od spadków i darowizn. Bez znaczenia dla zastosowania zwolnienia pozostaje zatem fakt, że środki pieniężne zostały przekazane nie z rachunku darczyńcy, lecz z rachunku (…) (czynność techniczna).

Mając zatem na uwadze powyższe wyjaśnienia, otrzymana część darowizny w wysokości (…) zł, która wpłynęła na Pani konto osobiste (przy spełnieniu pozostałych warunków, o których mowa w ww. przepisie), będzie korzystała ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zatem w tej części uznałem Pani stanowisko za prawidłowe.

W stosunku do środków wpłaconych na rachunek (…) (…) prowadzony przez bank (…) w wysokości (…) zł , nie został spełniony jeden z warunków zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy, bowiem środki pieniężne przekazane tytułem darowizny zostały wpłacone na konto ubezpieczeniowe a nie na rachunek bankowy obdarowanego.

Jak już wyżej wskazałem, analizowany art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jednoznacznie wskazuje, że środki pieniężne mają wpłynąć na rachunek płatniczy lub inny rachunek należący do obdarowanego.

Zgodnie z art. 2 pkt 25 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 611):

przez rachunek płatniczy uważa się rachunek prowadzony dla jednego lub większej liczby użytkowników służący do wykonywania transakcji płatniczych, przy czym przez rachunek płatniczy rozumie się także rachunek bankowy oraz rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jeżeli rachunki te służą do wykonywania transakcji płatniczych.

Zatem, aby była mowa o rachunku płatniczym musi on być prowadzony na rzecz użytkownika oraz musi być możliwe wykonywanie dzięki rachunkowi transakcji płatniczych. Rachunek ubezpieczeniowy, jeżeli służy wyłącznie do wpłacenia lub wypłacenia składki ubezpieczeniowej, nie spełnia powyższej definicji. Nie jest bowiem prowadzony dla użytkownika, rozumianego jako osoba fizyczna (ubezpieczony), tylko dla towarzystwa ubezpieczeniowego celem archiwizacji i ewidencji dokonywanych rozliczeń. Pojawienie się tego rachunku jest tylko skutkiem zawarcia umowy ubezpieczeniowej. To ubezpieczenie – a nie rachunek służący do rozliczeń – jest przedmiotem umowy należącym do jej essentialia negotii.

Jak wynika z powyższego rachunek prowadzony w (…):

-  nie jest rachunkiem płatniczym należącym do Pani,

-  nie jest innym rachunkiem niż płatniczy prowadzonym dla Pani (ubezpieczonego), tylko dla towarzystwa ubezpieczeniowego celem archiwizacji i ewidencji dokonywanych wpłat.

W opisanej sytuacji nie nastąpiło więc przekazanie środków na Pani rachunek płatniczy lub inny niż płatniczy, ale należący do Pani.

W konsekwencji, w przedmiotowej sprawie, w stosunku do darowizny, w części, w której została ona przekazana na rachunek ubezpieczeniowy (…), nie został spełniony jeden z warunków zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, bowiem przekazanie środków pieniężnych tytułem darowizny nie zostało udokumentowane zgodnie z zasadami określonymi w tym przepisie.

Tym samym otrzymana przez Panią część darowizny w wysokości (…) zł podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

W związku z powyższym, w tej części, uznałem Pani stanowisko za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz.111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy zdnia11marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-  Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-  w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-  w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art.54§ 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art.57aPPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.