Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych przekazania praw z polisy w związku z likwidacją trustu. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan obywatelem Wielkiej Brytanii i rezydentem podatkowym w Polsce od (...) r., co oznacza, że podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

(...) r. zmarł w Wielkiej Brytanii Pana dziadek, który nie posiadał obywatelstwa polskiego ani nie mieszkał w Polsce. Z kolei (...) r. zmarła w Wielkiej Brytanii Pana babcia, która nie posiadała obywatelstwa polskiego ani nie mieszkała w Polsce.

Pana dziadek pozostawił po sobie testament sporządzony (...) r., na mocy którego przeniósł cześć swoich aktywów na fundusz powierniczy (dalej jako „Trust 1”). Na bazie tych aktywów został utworzony fundusz testamentowy, którego zarządzanie powierzono powiernikom i wykonawcom testamentu.

Pana babcia pozostawiła po sobie testament sporządzony (...) r., na mocy którego przeniosła część swoich aktywów do innego funduszu powierniczego (dalej jako „Trust 2”). Na bazie tych aktywów został utworzony fundusz testamentowy, którego zarządzanie powierzono powiernikom i wykonawcom testamentu.

Obydwa Trusty zostały ustanowione na czas określony, obejmujący okres (...) lat po śmierci testatorów, jeśli przynajmniej jeden z ich spadkobierców będzie żył w tym okresie.

Testatorzy określili w swoich testamentach osoby uprawnione do otrzymywania świadczeń z Trustów zarówno za życia testatorów, jak i po ich śmierci (dalej jako „beneficjenci”).

Jako spadkobierca obydwojga testatorów, jest Pan beneficjentem obydwu Trustów.

Powiernicy zostali upoważnieni do zarządzania majątkiem wniesionym do Trustów, w tym do dokonywania płatności na rzecz wskazanych w testamentach beneficjentów.

W 2023 r. otrzymał Pan przelewem środki pieniężne wypłacone przez Trust 1 z funduszu testamentowego ustanowionego przez Pana dziadka.

Decyzją z (...) r. Naczelnik Urzędu Skarbowego (...) umorzył prowadzone wobec Pana postępowanie podatkowe w sprawie ustalenia wysokości zobowiązania w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku po zmarłym (...) r. Pana dziadku. Zdaniem organu podatkowego, otrzymanie przez Pana środków pieniężnych z Trustu 1 nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, gdyż w chwili otwarcia spadku ((...) r.)  nie miał Pan miejsca stałego pobytu w Polsce (był rezydentem podatkowym Wielkiej Brytanii).

Obecnie głównym aktywem Trustu 2, zarządzającego majątkiem zapisanym w testamencie przez Pana babcię, jest produkt inwestycyjny w formie polisy ubezpieczeniowej o nazwie (...) (dalej jako „X”). Trust 2, reprezentowany przez powierników, zawarł (...) r. z firmą ubezpieczeniową umowę ubezpieczenia na życie (...) (dalej jako „Y”), na podstawie której dokonał wpłaty składki (contribution) na rzecz funduszu zarządzanego przez zewnętrzną firmę inwestycyjną. Fundusz następnie dokonuje inwestycji (...). Fundusz jest wyłącznym właścicielem instrumentów finansowych będących w jego portfolio. Aktywa związane z funduszem kontraktowym generują dochody, takie jak dywidendy, odsetki lub czynsz, dochód ten jest jednak dodawany do tego funduszu i odzwierciedlony w wartości jednostek uczestnictwa w funduszu.

Według Pana wiedzy, umowa Y nie była zmieniana ani odnawiana po (...) r. Umowa Y została zawarta na czas określony (...) lat i wygasa automatycznie w dniu zapadalności, chyba że zostanie wcześniej rozwiązana na wniosek podmiotu uprawnionego do otrzymania środków z polisy. W przypadku wygaśnięcia Y, ubezpieczyciel gwarantuje wypłatę wyższej z kwot: składki powiększonej o określony wskaźnik procentowy (suma gwarantowana) albo sumy pieniężnej, której wysokość uzależniona jest od wyników inwestycyjnych.

W trakcie okresu trwania umowy podmiot uprawniony może dokonywać wpłat kolejnych składek, jednak nie jest to obligatoryjne.

Świadczenie z polisy może zostać również wypłacone w dowolnym momencie poprzez złożenie pisemnego wniosku do firmy zarządzającej funduszem kontraktowym. W przypadku rozwiązania umowy przed datą zapadalności, wartość wycofanych środków oblicza się na podstawie cen uzyskanych za wszelkie sprzedane aktywa, powiększonych o wszelkie posiadane środki pieniężne i naliczone odsetki, pomniejszonych o wszelkie ujemne salda i wszelkie opłaty na rzecz firmy zarządzającej, należne w momencie wykupu.

Obecnie planowana jest likwidacja Trustu 2 i przeniesienie praw do polisy X na Pana i Pana brata w proporcjach 50:50. Następnie planuje Pan wycofanie środków zainwestowanych w X wraz z wypracowanym zyskiem.

Nie będzie Pan dokonywał wpłat żadnych dodatkowych składek z tytułu polisy.

W związku z planowaną likwidacją Trustu 2, przeniesieniem praw do X na Pana i wypłatą środków z X, chciałby Pan uzyskać interpretację organu na temat konsekwencji tych zdarzeń w podatku od spadków i darowizn i podatku dochodowym od osób fizycznych.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że (...) (X) to produkt inwestycyjny w formie polisy ubezpieczeniowej. Polisa przewiduje wypłatę określonych kwot pieniężnych w przypadku zajścia zdarzenia w postaci upływu czasu, na jaki została zawarta, lub złożenia przez podmiot uprawniony wniosku o zwrot wpłaconej składki powiększonej o zyski z inwestycji.

Zwraca Pan uwagę, że pojęcia „ubezpieczenia majątkowego” i „ubezpieczenia osobowego” wywodzą się z polskiego języka prawnego. Zgodnie z art. 805 § 2 Kodeksu cywilnego, świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1)przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;

2)przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Jednocześnie, zgodnie z art. 808 § 1 Kodeksu cywilnego, ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.

Polisa, o jakiej mowa we wniosku, jest regulowana przepisami prawa brytyjskiego i nie odpowiada ściśle definicji ubezpieczenia osobowego ani majątkowego, wynikających z przytoczonych przepisów prawa polskiego.

Ma jednak charakter zbliżony do ubezpieczenia osobowego w rozumieniu prawa polskiego, gdyż w rozpatrywanym stanie faktycznym służy zabezpieczeniu finansowemu spadkobierców fundatora trustu (beneficjentów) po jego śmierci. Jednakże zdarzenie w postaci śmierci spadkobiercy samo w sobie nie powoduje obowiązku zakładu ubezpieczeń do wypłaty środków z polisy, gdyż takimi zdarzeniami, jak zostało wyżej wspomniane, jest upływ czasu, na jaki została zawarta polisa, lub decyzja osób uprawnionych o wcześniejszej wypłacie środków.

Można zatem powiedzieć, że polisa dotyczy ubezpieczenia osobowego, gdyż przewiduje wypłatę środków pieniężnych na rzecz jej posiadacza w przypadku zajścia zdarzeń określonych w umowie.

Zawarta polisa ubezpieczeniowa nie jest związana z funduszami kapitałowymi w rozumieniu art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak zostało wskazane we wniosku o interpretację, „w przypadku wygaśnięcia Y (umowy będącej podstawą polisy), ubezpieczyciel gwarantuje wypłatę wyższej z kwot: składki powiększonej o określony wskaźnik procentowy (suma gwarantowana) albo sumy pieniężnej, której wysokość uzależniona jest od wyników inwestycyjnych. [...] W przypadku rozwiązania umowy przed datą zapadalności, wartość wycofanych środków oblicza się na podstawie cen ofertowych uzyskanych za wszelkie sprzedane aktywa, powiększonych o wszelkie posiadane środki pieniężne i naliczone odsetki, pomniejszonych o wszelkie ujemne salda i wszelkie opłaty na rzecz firmy zarządzającej należne w momencie wykupu”.

Oznacza to, że świadczenie zakładu ubezpieczeń w przypadku zakończenia polisy może zostać określone w dwojaki sposób:

1)jako równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie ubezpieczenia wskaźnik procentowy (suma gwarantowana) lub

2)ustalane na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych w postaci wartości sprzedanych aktywów, powiększonych o wszelkie posiadane środki pieniężne i naliczone odsetki, pomniejszonych o wszelkie ujemne salda i wszelkie opłaty na rzecz firmy zarządzającej należne w momencie wykupu

– w zależności od tego, która z ww. kwot jest wyższa w momencie zakończenia polisy.

Wypłata środków z X dokonana na Pana rzecz będzie obejmować złożenie przez Pana wniosku o zakończenie polisy i wypłatę środków na Pana rzecz przez zakład ubezpieczeniowy, czyli dokonanie przelewu.

Podmiot wypłacający świadczenie z polisy pobierze podatek od spadków należny zgodnie z przepisami prawa brytyjskiego, ale nie pobierze podatku dochodowego.

Pytanie w zakresie podatku od spadków i darowizn

Czy przeniesienie praw z polisy X na Pana w wyniku likwidacji Trustu 2 (tj. funduszu powierniczego zarządzającego majątkiem spadkowym Pana babci) spowoduje po Pana stronie powstanie obowiązku w podatku od spadków i darowizn? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Pana stanowisko w zakresie podatku od spadków i darowizn

Pana zdaniem, przeniesienie praw z polisy X na Pana w wyniku likwidacji Trustu 2 (tj. funduszu powierniczego zarządzającego majątkiem spadkowym Pana babci) nie spowoduje po Pana stronie powstania obowiązku w podatku od spadków i darowizn.

Instytucja prawna trustu nie została uregulowana w polskim prawie cywilnym ani podatkowym. Jednakże transakcje i zdarzenia gospodarcze z udziałem trustów niekiedy dotyczą polskich podatników, w wyniku czego ukształtowała się pewna praktyka interpretacyjna i orzecznicza w zakresie skutków podatkowych tych transakcji i zdarzeń. Praktyka ta polega na porównywaniu funkcjonowania trustu do najbardziej podobnych instytucji w prawie polskim.

W interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora KIS przyjmuje się, że otrzymanie środków pieniężnych przez polskiego podatnika będącego beneficjentem trustu rodzi skutki podatkowe analogiczne do zapisu zwykłego, znanego w polskim prawie spadkowym (zob. np. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z 18 października 2024 r. nr 0111-KDIB2-3.4015.172.2024.4.AD).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

Tym samym nabycie składników majątkowych jako beneficjent trustu co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Jednakże zgodnie z art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Prawo do otrzymania środków z polisy X jest bez wątpienia prawem majątkowym wykonywanym na granicą. Tym samym nabycie tego prawa na mocy jednego z tytułów wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn będzie powodowało powstanie obowiązku w podatku od spadków i darowizn tylko wówczas, gdy w chwili otwarcia spadku nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. 924 ustawy Kodeks cywilny, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Prawo do polisy X wchodzi do majątku spadkowego pozostawionego przez Pana babcię, zmarłą (...) r. W tym dniu nastąpiło zatem otwarcie spadku po Pana babci, a Pan w tym czasie miał miejsce stałego pobytu na terytorium Wielkiej Brytanii. Nie zostanie zatem spełniona jedna z przesłanek warunkujących powstanie w Polsce obowiązku w podatku od spadków i darowizn w związku z otrzymaniem przez Pana prawa do polisy X.

Wniosek ten potwierdza również decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego (...) z (...) r. w sprawie skutków podatkowych otrzymania przez Pana środków pieniężnych z Trustu 1 zarządzającego majątkiem pozostawionym przez Pana dziadka.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j Dz. U. z 2024 r. poz. 1837):

Ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog czynności ujęty w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn ma charakter zamknięty. Zatem, opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko nabycie i to takie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

Zgodnie z art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Jak wynika z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Art. 968 § 1 cyt. Kodeksu stanowi natomiast, że:

W myśl art. 981¹ § 1 ww. Kodeksu:

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, jest Pan obywatelem Wielkiej Brytanii i rezydentem podatkowym w Polsce od (...) r. (...) r. zmarła w Wielkiej Brytanii Pana babcia, która nie posiadała obywatelstwa polskiego ani nie mieszkała w Polsce. Pana babcia pozostawiła po sobie testament sporządzony (...) r., na mocy którego przeniosła część swoich aktywów do funduszu powierniczego (Trust 2). Na bazie tych aktywów został utworzony fundusz testamentowy, którego zarządzanie powierzono powiernikom i wykonawcom testamentu. Trust został ustanowiony na czas określony, obejmujący okres (...) lat po śmierci testatora, jeśli przynajmniej jeden ze spadkobierców będzie żył w tym okresie. Jako spadkobierca, jest Pan beneficjentem Trustu. Obecnie głównym aktywem Trustu 2, zarządzającego majątkiem zapisanym w testamencie przez Pana babcię, jest produkt inwestycyjny w formie polisy ubezpieczeniowej o nazwie (...) („X”). Trust 2, reprezentowany przez powierników, zawarł (...) r. z firmą ubezpieczeniową umowę ubezpieczenia na życie (...) (dalej jako „Y”), na podstawie której dokonał wpłaty składki (contribution) na rzecz funduszu zarządzanego przez zewnętrzną firmę inwestycyjną. Fundusz następnie dokonuje inwestycji (...). Fundusz jest wyłącznym właścicielem instrumentów finansowych będących w jego portfolio. Według Pana wiedzy, umowa Y nie była zmieniana ani odnawiana po (...) r. Umowa Y została zawarta na czas określony (...) lat i wygasa automatycznie w dniu zapadalności, chyba że zostanie wcześniej rozwiązana na wniosek podmiotu uprawnionego do otrzymania środków z polisy. W przypadku rozwiązania umowy przed datą zapadalności, wartość wycofanych środków oblicza się na podstawie cen uzyskanych za wszelkie sprzedane aktywa, powiększonych o wszelkie posiadane środki pieniężne i naliczone odsetki, pomniejszonych o wszelkie ujemne salda i wszelkie opłaty na rzecz firmy zarządzającej należne w momencie wykupu. Obecnie planowana jest likwidacja Trustu 2 i przeniesienie praw do polisy X na Pana i Pana brata w proporcjach 50:50. Następnie planuje Pan wycofanie środków zainwestowanych w X wraz z wypracowanym zyskiem.

Jak wynika z powyższego, Pana babcia zmarła w (...) r. w Wielkiej Brytanii. Testament, w którym przewidziała utworzenie Trustu, został utworzony w (...) r. Wskazuje Pan, że składnik majątku, który zamierza Pan nabyć od Trustu – a więc prawa do polisy X – został zainicjowany przez powierników w ramach Trustu już po śmierci Pana babci, tj. w (...) r. Nie mógł być zatem składnikiem masy spadkowej po Pana babci, ponieważ w dacie jej śmierci nie istniał. Z tego względu nie można uznać, że może Pan nabyć ww. prawa do polisy X w drodze zapisu.

Jak wynika bowiem z cytowanego wyżej art. 968 § 1 Kodeksu cywilnego, spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby. Pana babcia nie mogła określić takiego świadczenia majątkowego na Pana rzecz za życia, ponieważ polisa X za jej życia nie była zawarta.

Z tego względu, otrzymanie przez Pana świadczenia z Trustu w postaci przekazania praw z polisy X nie będzie opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn, gdyż nie otrzyma Pan tego świadczenia od Trustu żadnym z tytułów wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Gdyby jednak nawet uznać, że do przekazania praw do polisy X doszłoby na podstawie zapisu zwykłego, to zastosowanie będzie miał wskazany przez Pana art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, który mówi o nabywaniu rzeczy położonych za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą. Jako że nie miał Pan w momencie otwarcia spadku, tj. w (...) r., miejsca stałego pobytu na terenie Polski ani nie był Pan obywatelem Polski, to nabycie przez Pana praw z polisy X nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Pana interpretacji wyjaśniamy, że dotyczyły one odmiennych sytuacji (szczegóły przesądzające o rozstrzygnięciu były inne). Interpretacje te zostały wydane w odmiennych, indywidualnych sprawach i nie mogą być podstawą wydanego dla Pana rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.