Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 marca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ustalenia czy do podstawy opodatkowania spadku po mężu wchodzi wartość nieruchomości (udziału w niej) nabytej w licytacji komorniczej przez małżonków. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) r. Sąd Rejonowy w (…) wydał postanowienie - w sprawie o sygn. akt (…) o nadzór nad egzekucją z nieruchomości prowadzoną przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (…) - o przysądzeniu na rzecz Pani i Pani męża (…) - własności zabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości (…), stanowiącej działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (…). Sąd Rejonowy w Wołominie prowadzi dla ww. nieruchomości księgę wieczystą oznaczoną nr (…). Nieruchomość była przedmiotem licytacji (…) r. za uiszczoną w całości gotówką cenę (…) zł. Jako nabywcy nieruchomości pozostawali Państwo w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej.

Wyżej opisane postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości uprawomocniło się (…) r.

(…) r., a więc przed uprawomocnieniem się ww. postanowienia, ale po dacie jego wydania, Pani mąż zmarł.

Spadek po mężu nabyła Pani w całości jako jego żona na podstawie testamentu notarialnego z (…) r., co zostało potwierdzone notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym (…) r. przez notariusza w (…).

Pytanie

Czy do podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn należnym od spadku po Pani mężu zliczeniu podlega wartość udziału 1/2 nieruchomości nabytej na podstawie postanowienia o przysądzeniu prawa własności nieruchomości, zakupionej w drodze licytacji komorniczej przez Panią i Pani męża, a które to postanowienie uprawomocniło się już po śmierci Pani męża?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, wartość udziału 1/2 nieruchomości nabytej na podstawie postanowienia o przysądzeniu prawa własności nieruchomości, nabytej w drodze licytacji komorniczej, a które postanowienie uprawomocniło się już po śmierci Pani męża, nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn od spadku nabytego po Pani mężu, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. pkt 1. ustawy o podatku od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia.

Zgodnie z art. 7 ust.1 ww. ustawy, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Jednocześnie, stosownie do art. 999 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości i opróżnienia znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń bez potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności.

Z treści powyższego przepisu wynika jednoznacznie, że własność rzeczy nabytej na podstawie postanowienia no przysądzeniu prawa własności przechodzi na nabywcę z chwilą uprawomocnienia się tego postanowienia.

Uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu własności wywiera skutki materialnoprawne, które obejmują między innymi przeniesienie własności na nabywcę.

W opisanym zdarzeniu, uprawomocnienie się postanowienia sądu o przysądzeniu prawa własności nieruchomości nastąpiło już po śmierci jednego z małżonków wskazanych w tymże postanowieniu jako nabywcy.

Osoba zmarła nie może być podmiotem praw i obowiązków, nie może więc nabyć własności przedmiotowej nieruchomości.

Z uwagi na powyższe z dniem uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu prawa własności nastąpił skutek rzeczowy w postaci nabycia przez Panią w całości prawa własności przedmiotowej nieruchomości jako osoby wskazanej w tymże postanowieniu jako nabywca oraz jako jedyny spadkobierca zmarłego drugiego nabywcy. Tym samym - Pani zdaniem - udział w przedmiotowej nieruchomości nie wszedł w skład spadku po Pani zmarłym mężu i nie stanowił przedmiotu opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774):

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). W myśl art. 922 § 1 i § 2 ww. ustawy:

Z zacytowanych przepisów wynika, iż spadkobiercy z mocy prawa wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Przedmiotem spadku mogą być zarówno rzeczy, jak i prawa majątkowe. Prawa majątkowe są więc składnikiem masy spadkowej.

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 925 ustawy:

Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 95a ustawy z 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1001):

W myśl art. 95j tejże ustawy:

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy:

Zgodnie z art. 7 cyt. ustawy:

Zatem datą nabycia majątku w drodze dziedziczenia jest data otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy, natomiast obowiązek podatkowy powstaje - co do zasady - z datą uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku lub z datą wpisu do notarialnego rejestru aktu poświadczenia dziedziczenia.

Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Z treści wniosku wynika, że wraz z mężem wylicytowała Pani w (…) r. nieruchomość. Pozostawali Państwo w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. (…) r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o przysądzeniu na rzecz Pani i Pani męża własności nieruchomości. (…) r. zmarł Pani mąż. Nabyła Pani spadek po mężu w całości, jako jego żona, na podstawie testamentu notarialnego z (…) r., co zostało potwierdzone notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym (…) r. Z kolei (…) r. (po śmierci męża) uprawomocniło się postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości.

Pani zdaniem, do podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn spadku po Pani mężu, nie wlicza się wartość udziału w nieruchomości nabytej w drodze licytacji komorniczej na podstawie uprawomocnionego po śmierci męża przysądzenia własności nieruchomości.

Zasady licytacji publicznych (licytacji komorniczych), znajdują się w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.

W myśl art. 952 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Stosownie do art. 987 ww. Kodeksu:

W myśl art. 995 cyt. ustawy:

Zgodnie z art. 998 § 1 ww. ustawy:

Jak wynika z art. 999 § 1 i 2 omawianej ustawy:

Z powyższego wynika, że postanowienie o przysądzeniu własności ma charakter konstytutywny, ponieważ przenosi własność nieruchomości, a nie stwierdza tego przeniesienia. Wobec tego, że z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nabywca staje się właścicielem nieruchomości, to z tym momentem przechodzą na niego wszelkie związane z tym prawem uprawnienia i obowiązki.

Ma więc Pani rację wskazując, że uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu własności wywiera skutki materialnoprawne, które obejmują między innymi przeniesienie własności na nabywcę.

W opisanej sprawie istotne jest jednak, przede wszystkim, nie to jakie skutki wywołało uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości, ale to co nabyła Pani po swoim mężu.

W świetle art. 922 § 1 i kolejnych ustawy Kodeks cywilny, spadek to ogół praw i obowiązków majątkowych o charakterze cywilnoprawnym zmarłego spadkodawcy, które w chwili jego śmierci, w drodze dziedziczenia, przechodzą na spadkobierców. Spadkobiercy wstępują w ten sposób w prawa i obowiązki zmarłego, stają się jego następcami prawnymi.

Z wniosku wynika, że stała się Pani jedyną spadkobierczynią męża na podstawie testamentu. Zatem z chwilą śmierci męża odziedziczyła Pani jego prawa i obowiązki cywilnoprawne.

W związku z uiszczeniem ceny za nieruchomość, którą wylicytowali Państwo w (…) r. Pani mąż, stosownie do treści art. 995 Kodeksu postępowania cywilnego, posiadał prawo do przysądzenia mu własności nieruchomości. Co więcej, w chwili śmierci, Pani mąż otrzymał takie przysądzenie, które było nieprawomocne, ale które dawało mu pewne prawa i nadzieje prawne. Przede wszystkim, Pani mąż - tak jak i Pani - posiadał prawo realizacji prawa do przysądzenia własności wylicytowanej nieruchomości.

Nie można zatem uznać, że z chwilą śmierci Pani męża, to Pani, jako jedyna żyjąca strona postępowania miała prawo realizacji prawa do przysądzenia własności nieruchomości.

Wskazała Pani, że w Państwa małżeństwie istniał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.

Zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 poz. 2809 ze zm.):

W momencie śmierci Pani męża wspólność majątkowa ustała. W takim wypadku możliwe jest określenie udziałów w majątku. Co do zasady przyjmuje się, że udziały małżonków mają równą wartość. Własnością żyjącego małżonka staje się połowa majątku, a druga podlega zasadom dziedziczenia. W przypadku dziedziczenia oznacza to, że po śmieci jednego z małżonków dziedziczeniu podlega połowa majątku wspólnego - pozostała jest we własności drugiego małżonka.

Skoro byliście Państwo w trakcie nabywania nieruchomości do współwłasności małżeńskiej, to należy stwierdzić, że w momencie śmierci Pani męża do masy spadkowej weszła i podlega dziedziczeniu 1/2 prawa realizacji prawa do przysądzenia własności wylicytowanej nieruchomości.

To oznacza, że do masy spadkowej weszła 1/2 wartości tego prawa po Pani mężu, wynosząca 1/2 wartości wylicytowanej nieruchomości. Nie można zatem zgodzić się z Panią, że wartość udziału 1/2 nieruchomości nabytej na podstawie postanowienia o przysądzeniu prawa własności nieruchomości, nabytej w drodze licytacji komorniczej nie wlicza się do podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn od spadku nabytego po Pani mężu.

Skoro bowiem otrzymała Pani w spadku po mężu ww. prawo, to podlegało ono regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn stosownie do treści art. 1 tej ustawy. Stosownie do ww. art. 6 ustawy od spadków i darowizn, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych. Nabyte przez Panią prawo stanowi właśnie takie prawo majątkowe, a zatem wlicza się do podstawy opodatkowania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

  - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

    - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

   - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

   - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.