Nie posiada Pani innych dokumentów, które by wskazywały – kiedy i w jaki sposób Pani pradziadkowie nabyli działkę z domem.

Nabycie ww. działki i domu nastąpiło do majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską Pani pradziadków. Pani pradziadkowie wzięli ślub jesienią 1945 r.

Ww. działka z domem wchodziła w skład spadku po Pani zmarłych pradziadkach, tj. w skład spadku po zmarłym w 2013 r. A oraz zmarłej w 2010 r. B.

Przedmiotem zniesienia współwłasności (sygn. akt (...)), była działka z domem, o której mowa we wniosku.

Pytania

1)Czy nabycie spadku po Pani pradziadku A (dotyczy ww. działki z domem) wiąże się z koniecznością zapłacenia podatku od spadków i darowizn w związku z otrzymaniem środków pieniężnych po zakończonej sprawie o zniesienie współwłasności?

2)Czy powinna Pani złożyć PIT-39?

3)Czy powinna Pani opłacić podatek dochodowy od osób fizycznych?

4)Czy przy rozliczeniu rocznym za 2023 r. należy wykazywać otrzymaną kwotę w PIT-37?

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1

Pani zdaniem, nabycie spadku po Pani pradziadku nie wiąże się z koniecznością zapłacenia podatku od spadków i darowizn w związku z otrzymaniem środków pieniężnych po zakończonej sprawie o zniesienie współwłasności.

Uważa Pani, że jest Pani zwolniona z opłaty podatku od spadków i darowizn, ponieważ nabyła Pani ten spadek ponad 5 lat temu (licząc od 2014 r., kiedy uprawomocniło się postanowienie Sądu nr (...)).

Ad. 2

Pani zdaniem, nie powinna Pani składać PIT-39.

Ad. 3

Pani zdaniem, nie powinna Pani opłacać podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ad. 4.

Pani zdaniem, nie należy wykazywać otrzymanej kwoty w PIT-37.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1)dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

2)darowizny, polecenia darczyńcy;

3)zasiedzenia;

4)nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

5)zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

6)nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Stosownie do art. 1 ust. 2 ww. ustawy:

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Jako, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „współwłasność”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów uregulowanych  w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Na podstawie art. 195 Kodeksu cywilnego:

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

W myśl art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

§ 2. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego.

Stosownie do art. 211 ww. Kodeksu:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Art. 212 § 1, § 2 i § 3 Kodeksu cywilnego stanowią, że:

§ 1. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

§ 2. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

§ 3. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1) podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3)sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Przechodząc ponownie na grunt ustawy o podatku od spadków i darowizn, należy wskazać, że katalog tytułów, na podstawie których następuje nabycie, podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy  o podatku od spadków i darowizn, jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego jedynie wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią przypadki podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega m.in. nieodpłatne zniesienie współwłasności. Natomiast w przypadku wystąpienia jakiejkolwiek spłaty (dopłaty), tj. odpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstanie.

Jak wynika z przywołanych powyżej przepisów otrzymanie spłaty z tytułu odpłatnego zniesienia współwłasności nie zostało wymienione w katalogu zawartym w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Zatem jeżeli określony tytuł nabycia nie został wskazany w ustawie o podatku od spadków i darowizn, to nabycie tym tytułem nie może powodować powstania obowiązku podatkowego.

Ma Pani wątpliwości, czy w związku z otrzymaniem środków pieniężnych po zakończonej sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości nabytej w spadku, jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Pani zdaniem, jest Pani zwolniona z opłaty podatku od spadków i darowizn, ponieważ nabyła Pani spadek ponad 5 lat temu (licząc od 2014 r., kiedy uprawomocniło się postanowienie Sądu).

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy należy stwierdzić, że otrzymanie spłaty  w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości nabytej w spadku nie będzie skutkować dla Pani powstaniem obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn, bowiem czynność odpłatnego zniesienia współwłasności nie podlega regulacjom ustawy  o podatku od spadków i darowizn.

Nie jest więc Pani zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn w związku  z otrzymaniem środków pieniężnych po zakończonej sprawie o zniesienie współwłasności, ponieważ ww. nabycie środków pieniężnych w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, a nie dlatego, że jest Pani zwolniona z zapłaty podatku od spadków i darowizn z uwagi na to, iż nabyła Pani spadek ponad 5 lat temu.

Zatem Pani stanowisko w zakresie podatku od spadków i darowizn należało uznać za prawidłowe, jednak z innych względów niż Pani wskazała.

Odnosząc się natomiast do Pani wątpliwości w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy

-   jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie, w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej za odpłatnością, a więc co do zasady również odpłatne zniesienie współwłasności.

Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycia”. Należy zatem odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Artykuł art. 924 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Z kolei z art. 925 ww. Kodeksu wynika, że:

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

W myśl zaś art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego:

Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu.

Natomiast art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

Zatem, prawomocne postanowienie Sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z analizy Pani wniosku wynika, że powzięła Pani wątpliwość czy otrzymana spłata – w wyniku dokonania zniesienia współwłasności nieruchomości – podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i wykazaniu w zeznaniach podatkowych.

Zauważyć należy, że celem postępowania o zniesienie współwłasności, w rozumieniu ww. przepisów ustawy Kodeks cywilny, jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności. Jedność przedmiotu oznacza, że w stosunku współwłasności przedmiotem prawa własności przysługującego kilku osobom jest jedna rzecz ruchoma lub nieruchomość. Jeśli rzecz wchodzi w skład zbioru rzeczy, stanowiącego pewną funkcjonalną całość, to współwłasność dotyczy każdej pojedynczej rzeczy wchodzącej w skład takiego zbioru, nie zaś zbioru.

Istotną cechą charakteryzującą współwłasność jest wielość podmiotów prawa własności jednej rzeczy. Chodzi tu o co najmniej dwie lub więcej osób, które pomimo łączącego je stosunku współwłasności są nadal odrębnymi podmiotami prawa.

We współwłasności prawo własności przysługuje, jak wynika z brzmienia zacytowanego wyżej przepisu, niepodzielnie kilku osobom. Żaden ze współwłaścicieli nie ma więc wyłącznego prawa do fizycznie wydzielonej części rzeczy, a każdemu z nich przysługuje jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli.

Jednym z podstawowych uprawnień przysługujących współwłaścicielowi jest prawo domagania się zniesienia współwłasności. Może dojść do niego w dwóch trybach: umownym, kiedy to współwłaściciele osiągają porozumienie co do faktu zniesienia współwłasności oraz sądowym następującym w wyniku postanowienia sądu. W Kodeksie cywilnym wyróżniono natomiast trzy sposoby zniesienia współwłasności: podział rzeczy wspólnej, przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli oraz sprzedaż rzeczy wspólnej.

Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Analiza powyższego wskazuje, że zniesienie współwłasności może polegać na podziale rzeczy i przyznaniu każdemu z dotychczasowych współwłaścicieli jej części. W sytuacji natomiast, gdy na skutek podziału, wartość nabytej na wyłączną własność części rzeczy wspólnej jest mniejsza od wartości udziału we współwłasności, podział może wiązać się ze stosownymi spłatami od współwłaściciela nabywającego ponad dotychczas przysługujący udział. W takim przypadku zniesienie współwłasności następuje zatem za odpłatnością w formie spłaty. Czynność taka, w świetle prawa cywilnego, stanowi formę odpłatnego zbycia. Powoduje to jednocześnie, że mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem, o którym mowa w cytowanym na wstępie przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając zatem na uwadze przedstawiony opis zdarzenia oraz przywołane przepisy prawa stwierdzić należy, że dokonane w 2023 r. zniesienie współwłasności nieruchomości – w wyniku którego przeniosła Pani na jednego ze współwłaścicieli swoje udziały w nieruchomościach nabyte w drodze spadku po zmarłym pradziadku, a w zamian otrzymała spłatę pieniężną – nie stanowi dla Pani źródła przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na to, że pięcioletni okres, o którym mowa w ww. przepisie, ustalony zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, niewątpliwie minął.

W konsekwencji otrzymana w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości spłata nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym nie jest Pani obowiązana do złożenia zeznania podatkowego PIT-39 (dotyczącego uzyskanych przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych) oraz wykazywania otrzymanej kwoty spłaty w zeznaniu podatkowym PIT-37 składnym za 2023 r.

W konsekwencji Pani stanowisko w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja dotyczy wyłącznie zakresu wyznaczonego pytaniami tj. tylko podatku od spadków i darowizn i podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznegoi zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako: „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.