Interpretacja indywidualna z dnia 1 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.132.2023.1.JKU
Temat interpretacji
Skutki podatkowe otrzymania darowizny od matki z Ukrainy.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest:
-prawidłowe w części dotyczącej braku podlegania opodatkowaniu otrzymanej darowizny;
-nieprawidłowe w części dotyczącej zastosowania zwolnienia określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
10 lipca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 9 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od matki – obywatelki Ukrainy. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Jest Pani obywatelką Ukrainy i zamieszkuje w Polsce od (…) 2015 r. Aktualnie posiada Pani zezwolenie na pobyt czasowy wydane przez wojewodę oraz pracuje Pani w Polsce na podstawie umowy o pracę.
Nie jest Pani obywatelką Polski ani nie posiada Pani miejsca stałego pobytu na terytorium RP. Rozlicza się Pani z tytułu umowy o pracę od roku 2018.
Spodziewa się Pani otrzymać darowiznę w postaci środków pieniężnych od swojej mamy, obywatelki Ukrainy, zamieszkującej na stałe w Ukrainie. Darowizna ma być dokonana w walucie dolar amerykański (USD), bez aktu notarialnego, w formie wpłaty gotówkowej osobiście przez Pani mamę na Pani prywatny rachunek bankowy w oddziale banku w Polsce. Wartość spodziewanej darowizny to kwota (…) USD.
Pytania
1.Czy darowizna podlega opodatkowaniu w Polsce i jeżeli tak, czy przysługuje Pani prawo do skorzystania ze zwolnienia od podatku określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn?
2.Czy w tej sytuacji otrzymanie darowizny należy zgłosić do właściwego Urzędu Skarbowego składając wniosek SD-Z2 bądź SD-3 lub w jakikolwiek inny sposób?
3.W przypadku stwierdzenia faktu niezgłoszenia otrzymania darowizny w wyniku potencjalnej kontroli podatkowej, można powoływać się na art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, opisane zdarzenie może powodować dwa różne stany prawne.
Pierwszy stan prawny: jako że darowiznę dostanie Pani od swojej mamy – opisane zdarzenie podlega pod zwolnienie od podatku dla pierwszej grupy podatkowej (od najbliższej rodziny), określone w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Aby móc skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn powinna Pani spełnić poniższe warunki:
1)w chwili zawarcia umowy darowizny mieć miejsce stałego pobytu na terytorium RP – od 2015 roku nieprzerwanie mieszka Pani w Polsce na podstawie kart czasowego pobytu;
2)udokumentować otrzymanie środków dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym – darowizna będzie zrealizowana osobiście przez Pani mamę w formie wpłaty gotówkowej w walucie dolar amerykański (USD) na Pani prywatny rachunek bankowy w oddziale banku;
3)zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego – by skorzystać ze zwolnienia będzie musiała Pani zgłosić otrzymaną darowiznę w terminie 6miesięcy od dnia otrzymania darowizny składając wniosek SD-Z2 do właściwego Urzędu Skarbowego.
Drugi stan prawny: opisane zdarzenie nie podlega opodatkowaniu z tytułu spadków i darowizn w Polsce i nie zachodzi obowiązek dokonania zgłoszenia faktu otrzymania darowizny do właściwego Urzędu Skarbowego.
Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn o włączeniach spod opodatkowania: podatkowi nie podlega nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Od 2015 roku przebywa Pani w Polsce na podstawie kart czasowego pobytu; Pani mama nie posiada żadnych dokumentów pobytowych w Polsce. Z czego wynika, że zarówno Pani jak i Pani mama nie jesteście obywatelami polskimi i nie macie miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto, jako osoba obdarowana nie spełnia Pani wszystkich wymienionych w pierwszym stanie prawnym warunków do skorzystania ze zwolnienia od podatku określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ w chwili nabycia darowizny nie będzie Pani miała miejsca stałego pobytu na terytorium RP (posiada Pani kartę czasowego pobytu).
Mimo, że rozlicza Pani podatek dochodowy z tytułu umowy o pracę w Polsce, przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy nie utożsamia się z miejscem stałego pobytu.
W związku z wyłączeniem z opodatkowania takiej darowizny, fakt ten nie podlega obowiązkowi zgłoszenia do właściwego Urzędu Skarbowego w Polsce w celu zwolnienia od podatku dla pierwszej grupy podatkowej, a w przypadku potencjalnej kontroli podatkowej powołanie się na art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn będzie właściwe.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.
W myśl art. 2 ww. ustawy:
Nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Stosownie do art. 3 pkt 1 ww. ustawy:
Podatkowi nie podlega: nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Jak z powyższych przepisów wynika – co do zasady (z wyjątkami określonymi w art. 3 pkt 1 cyt. ustawy) – nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny podlega podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:
-nabywane rzeczy znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
-nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą; jednakże w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca jest obywatelem polskim lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Natomiast nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:
-nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą, jednakże w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca nie jest obywatelem polskim lub nie ma miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub,
-nabywane rzeczy ruchome znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale w dniu nabycia zarówno darczyńca jak i obdarowany nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Odnosząc się do Pani stanowiska należy wskazać, że istotnie ustawodawca w ustawie o podatku od spadków i darowizn określił dwa samoistne stany prawne – normujące odmienne zdarzenia – w zakresie przysporzenia majątkowego, z którymi prawo wiąże powstanie obowiązku podatkowego.
Pierwszy, określony w treści art. 1 ww. ustawy, odnosi się do nabycia rzeczy lub praw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od obywatelstwa czy też miejsca zamieszkania uprawnionej osoby fizycznej.
Drugi stan prawny, określony w art. 2 cyt. ustawy, odnosi się do posiadania obywatelstwa polskiego lub miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawodawca jako wiodącą przyjął zasadę domicylu, zgodnie z którą obowiązek podatkowy ciąży na osobie mającej stałe miejsce zamieszkania w Polsce, nawet gdy chodzi o nabycie rzeczy lub praw majątkowych za granicą. Drugą zaś z zasad w zakresie przedmiotu opodatkowania jest zasada obywatelstwa i miejsca stałego pobytu, stosownie do której obowiązek podatkowy powstaje z momentem zawarcia umowy darowizny, jeżeli nabywca jest obywatelem polskim lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Z wniosku wynika, że jest Pani obywatelką Ukrainy i zamieszkuje w Polsce od (…)2015 r. Aktualnie posiada Pani zezwolenie na pobyt czasowy wydane przez wojewodę oraz pracuje Pani w Polsce na podstawie umowy o pracę. Nie jest Pani obywatelką Polski ani nie posiada Pani miejsca stałego pobytu na terytorium RP. Spodziewa się Pani otrzymać darowiznę w postaci środków pieniężnych od swojej mamy, obywatelki Ukrainy. Mama nie posiada stałego miejsca pobytu na terytorium RP. Darowizna ma być dokonana w walucie dolar amerykański (USD), bez aktu notarialnego, w formie wpłaty gotówkowej, osobiście przez Pani mamę na Pani prywatny rachunek bankowy, w oddziale banku w Polsce.
Dokonując analizy przedmiotowej sprawy w pierwszej kolejności należy zauważyć, że przedmiot darowizny, który będą stanowiły środki pieniężne, w chwili zawarcia umowy będzie znajdował się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z treści wniosku jasno wynika, iż darowana Pani suma pieniężna zostanie przekazana w formie wpłaty gotówkowej w oddziale banku w Polsce.
W przedmiotowej sprawie znajdzie zatem zastosowanie – co do zasady – ogólna reguła opodatkowania określona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przepis ten dotyczy bowiem rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W analizowanej sprawie istotne znaczenie ma jednak regulacja zawarta w art. 3 pkt 1 cytowanej ustawy. Według jego postanowień, nabycie tytułem darowizny własności rzeczy ruchomych (a takimi są środki pieniężne, o których mowa w treści wniosku), jeżeli w dniu nabycia ani nabywca (obdarowany), ani darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu na terytorium RP.
W tym miejscu podkreślić należy, iż przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy – nie można utożsamiać z miejscem stałego pobytu.
Kwestie stałego pobytu cudzoziemców reguluje ustawa z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 519 ze zm.). Warunki udzielania zezwolenia na pobyt stały zostały wymienione w art. 195 i następnych ustawy o cudzoziemcach.
Zgodnie z art. 98 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach:
Zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi udziela się albo - w przypadkach, o których mowa w art. 160, art. 181 i art. 187 - można udzielić na jego wniosek, jeżeli spełnia wymogi określone ze względu na deklarowany cel pobytu, a okoliczności, które są podstawą ubiegania się o to zezwolenie, uzasadniają jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
Jak wynika z treści wniosku, jest Pani obywatelką Ukrainy, która mieszka na stałe w Polsce od 2015 r., posiada Pani zezwolenie jedynie na pobyt czasowy wydane przez wojewodę. W chwili zawarcia umowy darowizny nie będzie miała Pani zatem miejsca stałego pobytu na terytorium RP. Również Pani mama nie jest obywatelką Ukrainy i nie ma stałego miejsca pobytu na terytorium RP. Tym samym opisane we wniosku nabycie tytułem darowizny jest wyłączone z opodatkowania na podstawie cytowanego art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nie podlega więc zgłoszeniu do naczelnika urzędu skarbowego.
Pani stanowisko należy więc uznać w części za prawidłowe.
Nie można jednakże zgodzić się z Pani stanowiskiem, że do opisanej darowizny ma zastosowanie zwolnienie od podatku od spadków i darowizn przewidziane dla pierwszej grupy podatkowej (od najbliższej rodziny), określone w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Skoro opisane we wniosku nabycie środków pieniężnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, na podstawie art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, to nie może mieć do niego zastosowania zwolnienie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Żeby bowiem dane nabycie korzystało z ulgi w postaci zwolnienia, to musi podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Jak wynika z wyżej przedstawionej argumentacji, opisane nabycie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. W związku z tym nie jest Pani zobowiązana do dokonania zgłoszenia otrzymanej darowizny do właściwego urzędu skarbowego.
W tej części należało więc uznać Pani stanowisko za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy zdnia11marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalejjako „PPSA).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy zdnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.