Skutki podatkowe zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego na mocy prawomocnej ugody sądowej, określającej zapłatę za nabycie udziału w lokalu poprzez potrącenie wzajemnych wierzytelności.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 kwietnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 16 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności nieruchomości. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 31 lipca 2023 r. (wpływ 7 sierpnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan współwłaścicielem w udziale 5/6 lokalu mieszkalnego nr …, dla którego Sąd Rejonowy w … prowadzi księgę wieczystą nr ….

Przed Sądem Rejonowym w … toczyło się postępowanie sądowe sygn. akt … w przedmiocie zniesienia współwłasności opisanego lokalu mieszkalnego.

Pozostałe udziały w lokalu, tj. udział w wysokości 1/6 należał do Pana siostry – A.

Nabył Pan udziały w lokalu odpowiednio: 1/6 w drodze spadku po ojcu …, 4/6 na mocy umowy dożywocia od matki … 2019 r.

A. nabyła udział wynoszący 1/6 w przedmiotowym lokalu w drodze dziedziczenia po ojcu … .

W sprawie przed Sądem Rejonowym w … w dniu … 2021 r. Pan i A. zawarliście ugodę przyjmując zgodnie że:

a)wartość lokalu mieszkalnego nr ., wynosi 180.000,00 zł;

b)począwszy od marca 2019 r. A. bezumownie korzystała z Pana udziału (5/6) w tym lokalu;

c)wynagrodzenie należne Panu z tytułu, o którym mowa w pkt b) ustalono na kwotę 1.000 zł m-c, a do dnia … października 2021 r. (data zawarcia ugody), łączna należność z tego tytułu wyniosła 31.000,00 zł;

d)wartość udziału (1/6) A. w lokalu mieszkalnym nr …, wynosi 30.000,00 zł;

W oparciu o powyższą ugodę A. przeniosła na Pana rzecz udział 1/6 w lokalu mieszkalnym nr …, bez spłat i dopłat na jej rzecz, z uwagi na wierzytelność, która przysługiwała Panu wobec niej z tytułu bezumownego korzystania z Pana udziału (5/6) w przedmiotowym lokalu mieszkalnym.

Z kolei na mocy powołanej ugody sądowej oświadczył Pan, że z uwagi na przeniesienie na jego Pana rzecz udziału przysługującego A. (1/6) bez spłat i dopłat, nie będzie Pan egzekwował od A. należności z tytułu bezumownego korzystania od marca 2019 r. przez A. z Pana udziału (5/6) w przedmiotowym lokalu mieszkalnym.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że w ramach toczącego się przed Sądem Rejonowym w … postępowania sądowego … w dniu … listopada 2021r. Pan i A. zwarliście ugodę, na mocy której A. przeniosła na Pana rzecz udział wynoszący 1/6 w lokalu mieszkalnym nr …, dla którego Sąd Rejonowy w … prowadzi księgę wieczystą o nr … . Tym samym doszło do zniesienia współwłasności. Sposób wyjścia ze współwłasności określają przepisy art. 210 i następnych Kodeksu cywilnego, w tym art. 212 § 2 k.c. który stanowi , że rzecz która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych.

Ugoda nie zawierała konsekwencji niewywiązania się przez którąkolwiek ze stron z warunków umowy.

Pytanie

Czy nabycie udziału w nieruchomości lokalowej na skutek zniesienia współwłasności tego lokalu dokonanego na mocy prawomocnej ugody sądowej, określającej zapłatę za nabycie udziału w postaci potrącenia wzajemnych i równowartościowych wierzytelności przysługujących współwłaścicielom lokalu względem siebie jest nabyciem odpłatnym czy nieodpłatnym i czy podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nieodpłatne zniesienie współwłasności. Natomiast w przypadku odpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstaje. W Pana ocenie, w opisanym stanie faktycznym doszło do odpłatnego zniesienia współwłasności. Nie zmienia takiej oceny zapis zawarty w ugodzie sądowej, że nabycie przez Pana udziału A. w lokalu mieszkalnym następuje bez spłat i dopłat na jej rzecz, bowiem uznać należy, że spłata udziału A. w lokalu nastąpiła poprzez potrącenie wierzytelności z tytułu wynagrodzenia należnego Panu za bezumowne korzystanie przez A. z lokalu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pana stanowiska tylko w zakresie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Stosownie do art. 1 ust. 2 ww. ustawy:

Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego jedynie wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią przypadki podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że przed Sądem toczyło się postępowanie w przedmiocie zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego, w którym posiadał Pan udział 5/6 w lokalu mieszkalnym. Pozostały udział w lokalu posiadała Pana siostra. Na podstawie zawartej ugody sądowej nabył Pan w drodze zniesienia współwłasności cały lokal mieszkalny. Wartość udziału Pana siostry w lokalu mieszkalnym wyniosła 30.000 zł. Równocześnie należne Panu było od siostry wynagrodzenie w wysokości 31.000 zł z tytułu bezumownego korzystania z Pana udziału w lokalu mieszkalnym przez Pana siostrę. Zgodnie z postanowieniami zawartej ugody Pana siostra przeniosła na Pana rzecz swój udział w lokalu mieszalnym bez spłat i dopłat na jej rzecz, z uwagi na wierzytelność, która przysługiwała Panu wobec niej z tytułu bezumownego korzystania z udziału w lokalu. Oświadczył Pan, że w związku z powyższym nie będzie egzekwował należności od siostry.

Aby zatem stwierdzić czy nabycie przez Pana udziału w lokalu mieszkalnym na skutek zniesienia współwłasności podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, w pierwszej kolejności należy ocenić, czy zniesienie współwłasności było odpłatne czy nieodpłatne.

W związku z tym, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji współwłasności, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610).

Na podstawie art. 195 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności (rzeczy ruchomej lub nieruchomej - nieruchomości) regulują postanowienia art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego. W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1)podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3)sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Jak już wskazano powyżej, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nieodpłatne zniesienie współwłasności, czyli takie, które nie wiąże się z obowiązkiem spłat lub dopłat.

Spłata stanowi wyrażoną w pieniądzu równowartość udziału w majątku wspólnym i występuje przy zniesieniu współwłasności wówczas, gdy całość majątku objętego współwłasnością (rzeczy) przyznano jednemu lub kilku ze współwłaścicieli. Natomiast dopłata ma wyrównać różnice powstałe wskutek fizycznego podziału majątku między współwłaścicieli, gdy zachodzą rozbieżności między faktycznie przyznaną im częścią majątku a udziałem w majątku objętym współwłasnością.

W omawianej sprawie nabycie przez Pana udziału w lokalu mieszkalnym nastąpiło odpłatnie gdyż zrezygnował Pan z należności, która przysługiwała Panu z tytułu bezumownego korzystania przez siostrę z udziału w lokalu mieszkalnym. Zniesienie współwłasności wiązało się ze spłatą - w zamian za udział 1/6 w lokalu mieszkalnym o wartości 30.000 zł odstąpił Pan od egzekwowania należnego wynagrodzenia w wysokości 31.000 zł.

Brak fizycznego przekazania spłaty nie ma znaczenia.

Skoro zatem nabycie przez Pana udziału w lokalu mieszkalnym nastąpiło tytułem odpłatnego zniesienia współwłasności, to po Pana stronie nie powstał z tego tytułu obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Jak wskazano powyżej skoro ustawodawca w art. 1 ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie wymienił odpłatnego zniesienia współwłasności, to nie podlega ono opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Dokonana przez Pana czynność skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego … . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.