Notariusz, jako płatnik PCC, nie będzie zobowiązany do pobrania PCC od darowizny lokalu mieszkalnego przez syna na rzecz matki, za zgodą żony.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 listopada 2022 r. wpłynął Pani – jako płatnika – wniosek z 14 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy skutków podatkowych darowizny spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego. Uzupełniła go Pani potwierdzeniem wpłaty z 14 listopada 2022 r. dotyczącym opłaty od wniosku o wydanie interpretacji (wpływ 16 listopada 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przysługuje M. i R. małżonkom X, którzy prawo to nabyli do majątku wspólnego, w czasie trwania związku małżeńskiego, w którym obowiązuje ustrój wspólności umownej majątkowej małżeńskiej rozszerzonej. R. X zamierza darować swojej matce spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, za zgodą żony M. X na dokonanie darowizny tego prawa z ich majątku wspólnego (art. 37 § 1 pkt 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Stronami umowy darowizny, która zostanie zawarta w formie aktu notarialnego będą wyłącznie syn R. X i jego matka zamieszkała w Polsce, posiadająca obywatelstwo polskie. Wartość tego prawa przekracza kwotę wolną od podatku dla nabywcy z I grupy podatkowej, określoną w art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Pytanie

Czy w przypadku darowizny spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, objętego wspólnością majątkową małżeńską, dokonanej przez syna na rzecz matki – na podstawie umowy darowizny, zawartej za zgodą synowej wyrażoną w trybie art. 37 § 1 pkt 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – obdarowanej (matce) przysługiwać będzie całkowite zwolnienie z podatku od spadków i darowizn, na podstawie art. 4 ust. 4 i art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, darowizna spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, objętego wspólnością majątkową małżeńską, dokonana na rzecz matki przez jej syna, za zgodą jego żony (synowej), będzie w całości zwolniona od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, przy założeniu, że spełnione zostaną warunki określone w art. 172 ust. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, art. 37 § 1 pkt 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przedstawionej sprawie stronami czynności prawnej – umowy darowizny – będą tylko R. X oraz jego matka, natomiast M. X wyrażając zgodę na dokonanie darowizny z majątku wspólnego, nie stanie się stroną tej umowy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Jako że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1983 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Natomiast z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, iż:

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy :

Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Należy zauważyć, że – co do zasady – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Z kolei w myśl art. 17 ust. 4 omawianej ustawy:

Minister właściwy do spraw finansów publicznych ustala, w drodze rozporządzenia, kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnione od podatku i niepodlegające opodatkowaniu, o których mowa w art. 9 ust. 1, oraz skale podatkowe, o których mowa w art. 15 ust. 1, z uwzględnieniem zasad określonych w ust. 1-3.

Zgodnie z powyższym przepisem Minister Finansów zmienił kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnione od podatku i niepodlegające opodatkowaniu.

Aktualnie – zgodnie z § 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn (Dz.U. poz. 2084):

Ustala się kwoty czystej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych niepodlegające opodatkowaniu, określone w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy – w wysokości 10 434 zł.

Zgodnie z art. 14 ust. 1, 2 i 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

W myśl art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy:

Obowiązek nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy :

Notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu notarialnego: darowizny.

Z wniosku złożonego przez Panią jako płatnika wynika, że w drodze umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego – R. X przekaże swojej matce spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Prawo to przysługuje obojgu małżonkom, tj. Panu R. X i Pani M. X. Nabyli go do majątku wspólnego, w czasie trwania związku małżeńskiego, w którym obowiązuje ustrój wspólności umownej majątkowej małżeńskiej rozszerzonej. Umowa darowizny zostanie zawarta pomiędzy R. X z jednej strony a jego matką z drugiej strony. Pani M. X zaakceptuje darowiznę poprzez wyrażenie pisemnej zgody.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.):

Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.

Stosownie do art. 37 § 4 ww. Kodeksu:

Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.

Tym samym, w kontekście opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn przedmiotowej darowizny zgoda taka będzie neutralna podatkowo; w żaden sposób nie powodując, iż M. X (synowa obdarowanej) stanie się stroną umowy darowizny zawartej między Panem R. X a jego matką. Z treści przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika bowiem, że zgoda małżonka jest niezbędna dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności drugiego małżonka, w przypadku gdy jej przedmiotem są składniki objęte wspólnością majątkową. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną umowy darowizny.

Będąc notariuszem sporządzającym akt notarialny umowy darowizny między matką a jej synem, jako płatnik podatku od spadków i darowizn, nie będzie Pani zobowiązana do pobrania podatku od spadków i darowizn, gdyż darowizna ta będzie w całości zwolniona z tego podatku na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Jako adres do doręczeń elektronicznych wskazała Pani w druku ORD-IN adres e-mail. Na ten adres interpretacja nie może być wysłana, gdyż przez pojęcie „adres elektroniczny” należy rozumieć adres elektroniczny w systemie teleinformatycznym, służącym do obsługi doręczeń, za pomocą którego organ podatkowy może doręczyć dokumenty elektroniczne i otrzymać wymagane przepisami elektroniczne urzędowe potwierdzenie doręczenia. Adres e-mail nie wypełnia definicji adresu elektronicznego i nie może służyć do przesyłania pism urzędowych.

W związku z powyższym, w celu zachowania należytej ochrony Pani danych osobowych wydana dla Pani interpretacja indywidualna została przesłana drogą elektroniczną na adres ePUAP, z którego wpłynął wniosek.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.