Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
22 lipca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Rozlicza Pani PIT wspólnie z mężem. W latach 2018-2023 dokonywała Pani wpłat na swoje Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (dalej „IKZE”) prowadzone przez X Towarzystwo Ubezpieczeń ... Umowa o prowadzenie IKZE była zawarta pomiędzy Panią, a X.
Wpłaty na IKZE były dokonywane przez Panią ze wspólnego rachunku bankowego, Pani i Pani męża i pochodziły z Państwa wspólnego majątku. Z uwagi na fakt, że w tych latach nie osiągała Pani żadnych przychodów, kwoty wpłacane na IKZE nie pomniejszały podstawy opodatkowania. W związku z tym od tych kwot był pobierany podatek dochodowy zgodnie z obowiązującą skalą podatkową.
W 2024 r. środki zgromadzone na IKZE w wysokości 24 843 zł 73 gr zostały zwrócone na Państwa wspólny rachunek bankowy, w związku z rozwiązaniem przez X umowy ubezpieczenia, zawartej pomiędzy Panią, a X. Rozwiązanie umowy IKZE nastąpiło na podstawie regulaminu świadczenia tej usługi przez X i nie otrzymała Pani w związku z tym żadnego wypowiedzenia.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwoty z tytułu zwrotu z IKZE uważne są za przychody z innych źródeł i w związku z tym podlegają opodatkowaniu zgodnie z obowiązującą skalą podatkową. Celem tego przepisu jest zapewnienie, że w przypadku likwidacji IKZE kwoty wpłacone przez podatnika na IKZE, które zostały wcześniej odliczone od podstawy opodatkowania, pomniejszając podstawę opodatkowania, zostaną ponownie opodatkowane. Natomiast w Pani przypadku, zrealizowane wpłaty na IKZE nie pomniejszały podstawy opodatkowania, z uwagi na fakt, że w latach, w których płatności te były realizowane nie osiągała Pani dochodów pozwalających na takie odliczenie. Taki stan faktyczny wynika ze złożonych przez Panią i męża, wspólnych deklaracji PIT z ubiegłych lat. W tej sytuacji opodatkowanie wypłaty z IKZE wiązałoby się z dwukrotnym opodatkowaniem tych środków, tym samym podatkiem. Zatem zastosowanie literalne powołanego przepisu, analogicznie jak w przypadku osób, które uzyskały wcześniej korzyść podatkową, byłoby niesprawiedliwe i krzywdzące, niezgodne z zasadami współżycia społecznego.
Jedynie na marginesie zaznacza Pani, że rozwiązanie umowy IKZE z X było niezamierzone (nastąpiło w wyniku nieopłacenia składki) i było konsekwencją braku informacji o występującej zaległości.
W związku z powyższym przedmiotowy przychód, wykazany w wystawionym przez X PIT-11, w sekcji F opisany jako „Zwrot z IKZE”, nie został uwzględniony w deklaracji PIT-36, złożonej przez Panią wspólnie z mężem, w dniu 15 kwietnia 2025 r.
Pytanie
Czy w tej sytuacji środki z tytułu likwidacji IKZE mogą być zwolnione z ponownego opodatkowania podatkiem dochodowym. Jeżeli nie to czy wpłaty na IKZE, które nie podlegały odliczeniu od podstawy opodatkowania mogą być traktowane jako koszt uzyskania przychodu w myśl art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, opodatkowanie wypłaty z IKZE, w sytuacji gdy kwoty wpłat nie były odliczane od podstawy opodatkowania wiązałoby się z dwukrotnym opodatkowaniem tych samych środków tym samym podatkiem.
Zatem stosowane literalne powołanego przepisu, analogicznie jak w przypadku osób, które wcześniej uzyskały korzyść podatkową byłoby niesprawiedliwe i krzywdzące, niezgodne z zasadami współżycia społecznego.
Ponadto kwoty wpłat na IKZE, które nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania powinny stanowić koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powinny zostać uwzględnione w kalkulacji dochodu podlegającego opodatkowaniu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 707 ze zm.):
Ustawa określa zasady gromadzenia oszczędności na indywidualnych kontach emerytalnych, zwanych dalej „IKE”, oraz na indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, zwanych dalej „IKZE”, oraz dokonywania wpłat, wypłat transferowych, wypłat, częściowego zwrotu i zwrotu środków zgromadzonych na tych kontach.
Określenie zwrot – zawarte w omawianej ustawie – oznacza wycofanie całości środków zgromadzonych na IKE lub IKZE, jeżeli nie zachodzą przesłanki wypłaty bądź wypłaty transferowej (art. 2 pkt 15 ww. ustawy).
Z kolei przez wypłatę – zgodnie z art. 2 pkt 13 ww. ustawy należy rozumieć:
Wypłatę jednorazową albo wypłatę w ratach środków zgromadzonych na IKE lub IKZE dokonywaną na rzecz:
a) oszczędzającego, po spełnieniu warunków określonych w art. 34 ust. 1 pkt 1 lub art. 34a ust. 1 pkt 1, albo
b) osób uprawnionych, w przypadku śmierci oszczędzającego.
Natomiast, w myśl art. 2 pkt 14 powołanej ustawy:
Wypłata transferowa oznacza - wypłatę polegającą na:
a) przeniesieniu środków zgromadzonych przez oszczędzającego na IKE do innej instytucji finansowej prowadzącej IKE,
b) przeniesieniu środków zgromadzonych przez oszczędzającego na IKZE do innej instytucji finansowej prowadzącej IKZE,
c) przeniesieniu środków zgromadzonych na IKE z IKE zmarłego na IKE osoby uprawnionej lub do programu emerytalnego, do którego uprawniony przystąpił,
d) przeniesieniu środków zgromadzonych na IKZE z IKZE zmarłego na IKZE osoby uprawnionej,
e) jednoczesnym odkupieniu jednostek uczestnictwa w jednym funduszu inwestycyjnym i nabyciu jednostek uczestnictwa w innym funduszu inwestycyjnym zarządzanym przez to samo towarzystwo za środki pieniężne uzyskane z odkupienia jednostek uczestnictwa (konwersja), pod warunkiem że jednostki odkupywane, jak i nabywane są rejestrowane na IKE albo IKZE oszczędzającego,
f) przeniesieniu środków zgromadzonych przez oszczędzającego na IKE do programu emerytalnego, do którego przystąpił oszczędzający, lub przeniesieniu środków z programu emerytalnego na IKE, w przypadkach określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych,
g) przeniesieniu środków z PPK na IKE, w przypadkach określonych w ustawie z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1342 oraz z 2022 r. poz. 1079).
Zgodnie z art. 4 ust. 2 ww. ustawy:
Oszczędzający na IKZE ma prawo do odliczenia od dochodu wpłat na IKZE na zasadach i w trybie określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli na podstawie umowy o prowadzenie IKZE gromadzi oszczędności tylko na jednym IKZE, z zastrzeżeniem art. 14 i 23.
Jak stanowi art. 37 ust. 1 powołanej wyżej ustawy:
Zwrot środków zgromadzonych na IKE lub IKZE następuje w razie wypowiedzenia umowy o prowadzenie IKE lub IKZE przez którąkolwiek ze stron, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty lub wypłaty transferowej.
W myśl art. 37 ust. 2 powołanej ustawy:
Na równi ze zwrotem, w tym także do celów podatkowych, traktuje się pozostawienie środków zgromadzonych na IKE lub IKZE na rachunku oszczędzającego, jeżeli umowa o prowadzenie IKE lub IKZE wygasła, a nie zachodzą przesłanki do wypłaty lub wypłaty transferowej.
Zgodnie z art. 13a ust. 1 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego:
Wpłaty dokonywane na IKZE w roku kalendarzowym nie mogą przekroczyć kwoty odpowiadającej 1, 2-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok określonego w ustawie budżetowej lub ustawie o prowizorium budżetowym lub w ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone, z zastrzeżeniem ust. 1a.
Na mocy art. 13a ust. 2 ww. ustawy:
W przypadku gdy kwoty ustalone w sposób określony w ust. 1 albo 1a będą niższe od kwot ogłoszonych w poprzednim roku kalendarzowym, obowiązują kwoty wpłat dokonywanych na IKZE ogłoszone w poprzednim roku kalendarzowym.
W myśl art. 13a ust. 3 powołanej ustawy :
W przypadku IKZE prowadzonego w ramach umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ograniczenia, o których mowa w ust. 1 i 1a, dotyczą części składki ubezpieczeniowej stanowiącej wpłatę na IKZE.
Stosownie do art. 13a ust. 4 ww. ustawy :
Jeżeli do końca roku kalendarzowego poprzedzającego rok, w którym będą dokonywane wpłaty na IKZE, brak jest podstaw, o których mowa w ust. 1 i 1a, do ustalenia przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, jako podstawę do ustalenia kwot, o których mowa w ust. 1 i 1a, przyjmuje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie z trzeciego kwartału roku poprzedniego.
Na mocy art. 13a ust. 5 powołanej wyżej ustawy :
Po przekroczeniu odpowiednio jednej z kwot określonych w obwieszczeniu, o którym mowa w ust. 8, instytucja finansowa jest obowiązana do przekazania nadpłaconej kwoty w sposób określony w umowie o prowadzenie IKZE.
Zgodnie z art. 13a ust. 8 ww. ustawy :
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do końca roku kalendarzowego poprzedzającego rok, w którym będą dokonywane wpłaty na IKZE, wysokość kwot, o których mowa w ust. 1 i 1a.
Zatem, osoby, które w danym roku podatkowym dokonywały wpłat na IKZE mogą odliczyć poniesione przez siebie wydatki od uzyskanego dochodu. Jeżeli wysokość dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym jest niższa od kwoty dokonanej wpłaty na IKZE, podatnik może dokonać odliczenia tylko do wysokości dochodu. Pozostała kwota nie podlega odliczeniu w latach następnych.
Podkreślić również należy, że wpłaty na IKZE podlegają limitowaniu. Limit ten nie jest co prawda określony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz wynika – o czym wspomniano wcześniej cytując treść art. 13a ust. 8 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego – z obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 grudnia 2023 r. w sprawie wysokości kwoty wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego w roku 2024 (Monitor Polski z dnia 6 grudnia 2023 r. poz. 1339).
Przechodząc na grunt przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), stwierdzić należy, że zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g i art. 30j-30p, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 23o, art. 23u, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4-4e, 6 i 21 lub art. 24b ust. 1 i 2, po odliczeniu kwot wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonanych przez podatnika w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.
W myśl przepisu art. 26 ust. 6g ww. ustawy:
Odliczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 2b i 2c, dokonuje się w zeznaniu podatkowym.
Stosownie do treści art. 26 ust. 13a powołanej wyżej ustawy:
Wydatki na cele określone w ust. 1 podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Biorąc pod uwagę treść ww. przepisu stwierdzić należy, że wpłaty na IKZE mogą zostać odliczone od dochodu w zeznaniu podatkowym m.in. w sytuacji, gdy nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 powołanej ustawy:
Źródłem przychodów są inne źródła.
Zgodnie z przepisem art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.
Zatem, kwota uzyskana z tytułu zwrotu środków zgromadzonych na IKZE stanowi przychód zaliczany do innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z ww. art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Kwoty tej nie pomniejsza się o dokonane wpłaty na IKZE. Zgodnie z wolą ustawodawcy w przypadku dokonania zwrotu środków z tytułu oszczędzania na IKZE na podstawie, których dokonano odliczeń od dochodu, jak również tych, które nie mogły być podstawą dokonania odliczenia od dochodu, uzyskana kwota stanowi przychód, który podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach według progresywnej skali podatkowej, a nie dochód.
Z przestawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że w latach 2018-2023 dokonywała Pani wpłat na swoje Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (dalej „IKZE”) prowadzone przez X Towarzystwo Ubezpieczeń na ... Umowa o prowadzenie IKZE była zawarta pomiędzy Panią, a X. Wpłaty na IKZE były dokonywane przez Panią ze wspólnego rachunku bankowego, Pani i Pani męża i pochodziły z Państwa wspólnego majątku. Z uwagi na fakt, że w tych latach nie osiągała Pani żadnych przychodów, kwoty wpłacane na IKZE nie pomniejszały podstawy opodatkowania. W związku z tym od tych kwot był pobierany podatek dochodowy zgodnie z obowiązującą skalą podatkową. W 2024 r. środki zgromadzone na IKZE w wysokości 24 843 zł 73 gr zostały zwrócone na Państwa wspólny rachunek bankowy, w związku z rozwiązaniem przez X umowy ubezpieczenia, zawartej pomiędzy Panią, a X. Rozwiązanie umowy IKZE nastąpiło na podstawie regulaminu świadczenia tej usługi przez X i nie otrzymała Pani w związku z tym żadnego wypowiedzenia. Na marginesie zaznacza Pani, że rozwiązanie umowy IKZE z X było niezamierzone (nastąpiło w wyniku nieopłacenia składki) i było konsekwencją braku informacji o występującej zaległości. W związku z powyższym przedmiotowy przychód, wykazany w wystawionym przez X PIT-11, w sekcji F opisany jako „Zwrot z IKZE”, nie został uwzględniony w deklaracji PIT-36, złożonej przez Panią wspólnie z mężem, w dniu 15 kwietnia 2025 r.
Wątpliwość Pani budzi kwestia, czy środki z tytułu likwidacji IKZE mogą być zwolnione z ponownego opodatkowania podatkiem dochodowym, a jeśli nie to czy wpłaty na IKZE, które nie podlegały odliczeniu od podstawy opodatkowania mogą być traktowane jako koszt uzyskania przychodu.
Podkreślić należy, że z zacytowanego powyżej przepisu art. 26 ust. 13a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednoznacznie wynika, że odliczenie o którym mowa m.in. w art. 26 ust. 1 pkt 2b ww. ustawy, przysługuje pod warunkiem, że wydatki te nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Zatem, w przypadku gdy dochodzi do zwrotu wpłat na IKZE w jakiejkolwiek formie, to podatnik, ustalając podstawę obliczenia podatku, nie dokonuje odliczenia wpłat zwróconych. Natomiast jak wynika z opisu sprawy w związku z likwidacją konta IKZE środki na nim zgromadzone, w tym wpłata dokonana przez Panią w latach 2018-2023 zostały Pani zwrócone w 2024 r.
Jak już wspomniano wyżej, kwota uzyskana z tytułu zwrotu środków zgromadzonych na IKZE stanowi przychód zaliczany do innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z ww. art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Kwoty tej nie pomniejsza się o dokonane wpłaty na IKZE. Zgodnie z wolą ustawodawcy w przypadku dokonania zwrotu środków z tytułu oszczędzania na IKZE, na podstawie których dokonano odliczeń od dochodu, jak również tych, które nie mogły być podstawą dokonania odliczenia od dochodu, cała wypłacona kwota, bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodu, podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Zatem, zwrot środków zgromadzonych na IKZE stanowi dla Pani przychód zaliczany do innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z ww. art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych wg skali podatkowej w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym otrzymała Pani ten zwrot.
Wobec tego, kwoty wpłaty na IKZE nie może Pani uznać jako koszt uzyskania przychodu przy rozliczaniu zwrotu środków z IKZE.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.