Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego:

-w podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwrotu nakładów poniesionych na nieruchomość – jest prawidłowe,

-   w podatku dochodowym od osób fizycznych:

·   w części dotyczącej opodatkowania podatkiem dochodowym kwoty otrzymanej tytułem zwrotu nakładów poniesionych przez Pana z własnych środków – jest prawidłowe,

·   w pozostałej części – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 czerwca 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn. Uzupełnił go Pan pismem z 19 sierpnia 2025 r. (data wpływu 25 sierpnia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym. W dniu 6 czerwca 2014 r. zmarł Jego ojciec, …. Na podstawie protokołu dziedziczenia oraz aktu poświadczenia dziedziczenia, sporządzonych 8 lipca 2014 r., spadek po zmarłym na podstawie ustawy nabyli wprost:

-żona … – w udziale 1/4 części,

-syn … (Wnioskodawca) – w udziale 1/4 części,

-syn … – w udziale 1/4 części,

-syn … – w udziale 1/4 części.

W ten sposób Wnioskodawca stał się współwłaścicielem w udziale 1/8 nieruchomości wchodzących w skład masy spadkowej, w tym domu rodzinnego położonego w miejscowości …. W momencie działu spadku wartość rynkowa nieruchomości wynosiła ok. 450 000 zł. W okresie od 2015 r. do 2018 r. Wnioskodawca ponosił nakłady na remont i adaptację części ww. domu. Nakłady te były ponoszone wspólnie z Jego partnerką (przyszłą żoną), przy czym pierwsze wydatki miały miejsce jeszcze przed formalizacją związku.

Wnioskodawca i Jego partnerka zawarli związek małżeński 26 września 2015 r., jednocześnie ustanawiając w chwili zawarcia małżeństwa umową majątkową (intercyzą) ustrój rozdzielności majątkowej. Niezależnie od powyższego, cała inwestycja w nieruchomość, zarówno przed, jak i po ślubie, stanowiła ich wspólne przedsięwzięcie. Celem nakładów było wyłącznie zaspokojenie własnych, wspólnych potrzeb mieszkaniowych i nie były one związane z jakąkolwiek działalnością gospodarczą. Wnioskodawca nie dokonywał odliczeń podatku VAT ani nie zaliczał tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów.

Prace polegały na kompleksowym dostosowaniu domu do współczesnych standardów i obejmowały m.in.: wykonanie gładzi, malowanie, położenie paneli i płytek, wymianę grzejników, doprowadzenie ciepłej wody do kuchni, montaż armatury sanitarnej, oświetlenia, drzwi, moskitier oraz zakup i montaż sprzętu AGD (kuchenka, okap, pralka). Wnioskodawca część prac (np. montaż kaloryferów, armatury) wykonał samodzielnie. Dodatkowo poczyniono prace ogrodnicze, w tym nasadzenia, których wartość jest trudna do oszacowania. Łączna, rzeczywista wartość poniesionych nakładów przekroczyła kwotę 60 000 zł. Po zakończeniu prac i zamieszkiwaniu w lokalu, Wnioskodawca wyprowadził się z nieruchomości.

W związku z decyzją rodziny o uregulowaniu stanu prawnego, przed Sądem Rejonowym w … toczyła się sprawa o podział majątku wspólnego i dział spadku.

W dniu 14 sierpnia 2024 r. Sąd wydał prawomocne postanowienie, w którym:

-dokonał podziału majątku i działu spadku,

-przyznał całość własności nieruchomości na rzecz najmłodszego brata, …,

-w punkcie V. postanowienia zasądził od … na rzecz Wnioskodawcy … kwotę 60 000 zł tytułem rozliczenia nakładu poniesionego na nieruchomość.

Wartość nakładów została ustalona przez Sąd na podstawie przedstawionych przez Wnioskodawcę dokumentów, kosztorysu robót budowlanych oraz zestawienia poniesionych kosztów. Kwota ta nie uwzględniała waloryzacji ani spadku wartości pieniądza w czasie. Brat zobowiązany do zwrotu nie kwestionował w toku postępowania wysokości poniesionych nakładów. W dniu 19 listopada 2024 r., w wykonaniu prawomocnego postanowienia Sądu, … przelał na konto bankowe Wnioskodawcy zasądzoną kwotę 60 000 zł. Otrzymana kwota stanowi zwrot wartości poniesionych nakładów (które w rzeczywistości były wyższe). Jednakże, z uwagi na znaczny upływ czasu (ponad 10 lat), część dowodów zakupu (głównie paragony z kas fiskalnych) wyblakła, uległa zniszczeniu lub zagubieniu. Wnioskodawca posiada obecnie dokumenty (faktury, dowody spłaty rat) potwierdzające poniesienie wydatków na kwotę ok. 20 000 zł. Oznacza to, że zasądzony zwrot przekracza wartość nakładów udokumentowanych zachowanymi dowodami. Niemniej, Wnioskodawca jest w stanie potwierdzić (m.in. na podstawie zdjęć, kosztorysu, zeznań świadków oraz faktu uznania tej kwoty przez Sąd), że kwota 60 000 zł odpowiada rzeczywistej wysokości poniesionych kosztów. Kwota ta nie była kwestionowana przez brata Wnioskodawcy. Ponieważ nakłady były ponoszone wspólnie z żoną, małżonkowie podjęli wspólną decyzję o przeznaczeniu otrzymanych środków na spłatę posiadanego wspólnie kredytu hipotecznego. W dniu 13 grudnia 2024 r. Wnioskodawca przelał kwotę 41 664,75 zł na ten cel. Pozostała kwota również jest przeznaczona na spłatę tego samego kredytu.

Spadkodawca wybudował dom na początku lat 90-tych XX wieku.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że nakłady były ponoszone w okresie od 2015 r. do 2018 r. Jak wskazano we wniosku, nakłady były ponoszone wspólnie z partnerką (przyszłą żoną) i stanowiły ich wspólne przedsięwzięcie. W związku z powyższym należy stwierdzić, że zasądzona kwota formalnie obejmowała całość nakładów, tj. zarówno Wnioskodawcy, jak i Jego żony.

Jak wskazano we wniosku, wartość nakładów została ustalona przez Sąd na podstawie przedstawionych przez Wnioskodawcę dokumentów, kosztorysu robót budowlanych oraz zestawienia poniesionych kosztów.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Jakie składniki wchodziły w skład masy spadkowej?”, Wnioskodawca odpowiedział: w skład masy spadkowej wchodziły następujące rzeczy:

-udział 1/2 części w prawie własności nieruchomości w … przy ul. … i ul. …,

-prawo własności nieruchomości gruntowej w … (działki nr …, … i …),

-prawo własności nieruchomości gruntowej w … (działki nr … i …).

Postanowienie Sądu określiło następujące skutki prawne dla stron:

-wszystkie nieruchomości zostały przyznane na wyłączną własność uczestnikowi … (jeden z braci),

-na rzecz matki, …, ustanowiono dożywotnią służebność mieszkania na nieruchomości w ...,

-zasądzono od … na rzecz Wnioskodawcy kwotę 60 000 zł tytułem rozliczenia nakładu,

-z postanowienia wynika, że … nie otrzymał jakichkolwiek składników majątkowych lub spłat,

-postanowienie nie wspomina o żadnych innych spłatach lub dopłatach poza kwotą 60 000 zł za nakłady.

Wnioskodawca nie otrzymał żadnych składników majątkowych w wyniku działu spadku, a wyłącznie zwrot nakładu (zwrot własnych pieniędzy) w wysokości 60 000 zł. Jeżeli natomiast Organ przez składnik majątku rozumie roszczenie o zwrot nakładów, to roszczenie to (60 000 zł) jest niższe niż 1/4 udziału w masie spadkowej.

Zgodnie z postanowieniem, Sąd postanawia zasądzić od uczestnika … na rzecz uczestnika … kwotę 60 000 zł tytułem rozliczenia nakładu poniesionego na nieruchomość opisaną w punkcie I postanowienia, płatną w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wypadku uchybienia terminowi płatności.

Orzeczenie sądowe nie zawiera żadnych odrębnych zapisów dotyczących przeniesienia udziału Wnioskodawcy w nieruchomości na rzecz brata. W punkcie III. postanowienia Sąd dokonał całościowego działu spadku w ten sposób, że przyznał wszystkie nieruchomości na własność uczestnikowi … .

Jednocześnie, w postanowieniu wskazano, że przeniesienie ww. udziału na rzecz brata następuje bez obowiązku spłaty z tego tytułu. Jedynym rozliczeniem pieniężnym między Wnioskodawcą a bratem, jakie zostało zasądzone w punkcie V orzeczenia, jest kwota 60 000 zł, określona jednoznacznie jako „Tytułem rozliczenia nakładu poniesionego na nieruchomość”.

Poza zwrotem nakładów, postanowienie Sądu nie przewiduje żadnych innych spłat ani dopłat na rzecz Wnioskodawcy w związku z działem spadku i przeniesieniem udziału w nieruchomościach.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy zawierał Pan z żoną inne niż wskazana we wniosku umowy majątkowe - jeśli tak, to proszę wskazać kiedy, w jakim zakresie?”, Wnioskodawca odpowiedział, że takie umowy nie były zawierane.

Rozliczenie nakładów poniesionych na nieruchomość nastąpiło tytułem wprost wskazanym w prawomocnym postanowieniu sądu.

W punkcie V. tego orzeczenia sąd zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę 60 000 zł, określając jej tytuł prawny jako rozliczenie nakładu poniesionego na nieruchomość.

Rozliczenie to było integralną częścią sądowego postępowania o dział spadku i podział majątku wspólnego. Nie stanowiło ono żadnej z odrębnych czynności prawnych wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (w szczególności nie było darowizną, zapisem, poleceniem darczyńcy czy nieodpłatnym zniesieniem współwłasności).

Pytania

1)Czy w opisanym zdarzeniu Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn?

2)Czy otrzymany przez Wnioskodawcę zwrot nakładów na nieruchomość w świetle art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi dla Niego przychód do opodatkowania?

3)Czy otrzymana przez Wnioskodawcę w wyniku sądowego działu spadku spłata w kwocie 60 000 zł, stanowiąca rozliczenie nakładu na nieruchomość, będzie w całości neutralna podatkowo na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ:

a)w części odpowiadającej wartości udziału Wnioskodawcy w spadku, czynność ta nie stanowi odpłatnego zbycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 10 ust. 7 tej ustawy,

b)natomiast w części ewentualnie przewyższającej wartość tego udziału (nadwyżka), przychód z odpłatnego zbycia nie będzie podlegał opodatkowaniu z uwagi na upływ terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 5 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w zakresie podatku od spadków i darowizn, w opisanym zdarzeniu nie jest zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn, bowiem:

-opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega wyłącznie nabycie majątku w drodze czynności enumeratywnie wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Katalog ten jest zamknięty i nie może być interpretowany rozszerzająco;

-otrzymane przez Wnioskodawcę świadczenie nie wypełnia definicji darowizny. Kluczowym elementem darowizny jest jej nieodpłatny charakter i wola darczyńcy do obdarowania (łac. causa donandi). W przypadku Wnioskodawcy świadczenie od brata nie było dobrowolne - wynikało z prawomocnego postanowienia sądu, które nakazywało mu rozliczenie poniesionych przez Wnioskodawcę nakładów;

-otrzymany przez Wnioskodawcę zwrot nakładów nie stanowi również żadnej innej czynności wymienionej w art. 1 ww. ustawy, takiej jak dziedziczenie, zasiedzenie czy nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Zdaniem Wnioskodawcy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W ocenie Wnioskodawcy, otrzymany przez Niego zwrot nakładów na nieruchomość nie stanowi dla Niego przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawowa definicja „przychodu” jest bardzo szeroka. W interpretacjach organów podatkowych konsekwentnie powtarza się jednak, że nie każdy wpływ środków pieniężnych jest automatycznie uznawany za przychód podlegający opodatkowaniu. Organy podatkowe konsekwentnie podkreślają, że kluczową cechą przychodu jest jego zdolność do powiększenia majątku podatnika. Aby mówić o przychodzie podatkowym, u podatnika muszą wystąpić realne korzyści majątkowe i przysporzenie majątkowe o konkretnym wymiarze finansowym. Za przychody uznaje się każdą formę przysporzenia, która ma charakter definitywny i bezzwrotny. Dotyczy to zarówno zwiększenia aktywów podatnika, jak i zmniejszenia jego pasywów (zobowiązań). Na podstawie powyższej zasady, organy podatkowe uznają, że zwrot poniesionych wcześniej wydatków (nakładów) nie stanowi przychodu, ponieważ nie prowadzi do wzbogacenia podatnika. Jest to jedynie odzyskanie aktywów, które podatnik już wcześniej posiadał.

Powyższe potwierdzają następujące interpretacje podatkowe:

-interpretacja Dyrektora KIS z dnia 21 kwietnia 2020 r., nr 0115-KDIT2.4011.21.2020.3.MU: „(...) do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotów nakładów własnych poczynionych za inny podmiot, pod warunkiem, że ów zwrot rzeczywiście odpowiada kwocie uprzednio poniesionych nakładów”;

-interpretacja Dyrektora KIS z dnia 21 marca 2025 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.96.2025.2.KF: „A zatem otrzymała Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie Ugody sądowej nie powoduje więc faktycznego przyrostu w Pani majątku. Wypłata ta jest dla Pani neutralna podatkowo. Dlatego stwierdzam, że otrzymana przez Panią na podstawie Ugody sądowej kwota dodatkowa nie stanowi dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Tym samym jej uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego”;

-interpretacja Dyrektora KIS z dnia 2 czerwca 2025 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.224.2025.4.MAP 0111-KDIB2-3.4015.73.2025.5.JKU: „Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzam, że kwota pieniężna stanowiąca zwrot na Pani rzecz nakładów poniesionych na nieruchomość stanowiącą cudzą własność (Pani siostry) nie stanowi dla Pani przysporzenia majątkowego, a tym samym nie powoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych”.

Podsumowując, mimo że ustawowa definicja przychodu jest bardzo szeroka, w praktyce interpretacyjnej organów podatkowych ugruntowane jest stanowisko, że opodatkowaniu podlega tylko takie świadczenie, które prowadzi do realnego i trwałego wzbogacenia (przysporzenia majątkowego) po stronie podatnika. Wobec tego, że Wnioskodawca otrzymał wyłącznie zwrot poniesionych wcześniej wydatków, nie można mówić, aby doszło po Jego stronie do realnego i trwałego wzbogacenia (przysporzenia majątkowego), a w konsekwencji, otrzymany zwrot nie stanowi dla Niego przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy przy tym mieć na uwadze, że nie tylko zwrot kosztów „udokumentowanych” podlega powyższej zasadzie. Wysokość poniesionych kosztów można udowodnić nie tylko dokumentami, ale także innymi środkami dowodowymi.

Zasada ta znajduje swoje źródło w art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej, która stanowi, że jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

W ocenie Wnioskodawcy, otrzymana przez Niego spłata w kwocie 60 000 zł w ramach sądowego działu spadku nie będzie rodziła obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Stanowisko to opiera się na łącznej analizie przepisów art. 10 ust. 7 oraz art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem Wnioskodawcy, kluczowe dla prawidłowej oceny skutków podatkowych jest ustalenie rzeczywistego charakteru otrzymanej kwoty 60 000 zł. Mimo, iż w postanowieniu Sądu została ona określona jako „rozliczenie nakładu poniesionego na nieruchomość”, na gruncie prawa podatkowego można ją traktować jako element ceny (spłaty) uzyskanej w związku z odpłatnym zbyciem udziału w nieruchomości w drodze działu spadku.

Należy podkreślić, że w prawie podatkowym oceny skutków zdarzeń gospodarczych dokonuje się na podstawie ich rzeczywistej treści i celu ekonomicznego (zasada prymatu treści nad formą), a nie wyłącznie na podstawie ich cywilistycznej nazwy. Rozliczenie wspomnianych nakładów było nierozerwalnie związane z czynnością prawną działu spadku. Nie doszłoby do niego, gdyby nie jednoczesne przeniesienie przez Wnioskodawcę Jego udziału w nieruchomości na drugiego spadkobiercę (brata). Z perspektywy ekonomicznej i prawnej, rozliczenie to było warunkiem koniecznym i integralnym elementem całościowego porozumienia mającego na celu zniesienie współwłasności i ostateczne rozdysponowanie majątku spadkowego.

Zgodnie z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie stanowi odpłatnego zbycia, o którym mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), odpłatne zbycie w drodze działu spadku, do wysokości kwoty, która odpowiada udziałowi w spadku przysługującemu zbywcy. Powyższy przepis ustanawia zasadę, zgodnie z którą dział spadku jest neutralny podatkowo do wysokości wartości udziału, jaki przysługiwał spadkobiercy w masie spadkowej.

W analizowanym stanie faktycznym:

-przedmiotem spadku po ojcu była połowa (1/2) nieruchomości, która stanowiła majątek wspólny rodziców,

-udział spadkowy Wnioskodawcy wynosił 1/4, w konsekwencji, udział Wnioskodawcy w całej nieruchomości wynosił 1/8 (tj. 1/4 z 1/2),

-przy wartości rynkowej całej nieruchomości wynoszącej 450 000 zł, wartość udziału spadkowego Wnioskodawcy wynosi 56 250 zł (1/8 * 450 000 zł).

W świetle powyższego, na podstawie art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwota 56 250 zł z otrzymanych 60 000 zł jest neutralna podatkowo, gdyż nie stanowi odpłatnego zbycia w rozumieniu ustawy. Różnica pomiędzy otrzymaną kwotą a wartością udziału spadkowego, tj. kwota 3 750 zł (60 000 zł - 56 250 zł), stanowi nadwyżkę. Ta część może zostać zakwalifikowana jako przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże, zdaniem Wnioskodawcy, również ta nadwyżka nie podlega opodatkowaniu. Do jej oceny należy bowiem zastosować art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi normę szczególną (lex specialis) w zakresie ustalania pięcioletniego terminu, po upływie którego zbycie nieruchomości jest wyłączone ze źródeł przychodów.

Przepis ten stanowi, że w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że nieruchomość została wybudowana przez spadkodawcę na początku lat 90-tych XX wieku. Oznacza to, że pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, liczony zgodnie ze szczególną dyspozycją art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, upłynął wiele lat temu. Skoro termin ten upłynął, to odpłatne zbycie udziału w nieruchomości - w każdej części, w tym również w części stanowiącej nadwyżkę ponad wartość udziału - nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Mając na uwadze powyższą argumentację, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że cała otrzymana kwota 60 000 zł nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, przy czym:

-kwota 56 250 zł jest neutralna podatkowo na podstawie art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako że odpowiada wartości udziału Wnioskodawcy w spadku,

-nadwyżka w kwocie 3 750 zł nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na upływ wymaganego pięcioletniego terminu, liczonego od daty nabycia nieruchomości przez spadkodawcę.

W konsekwencji, Wnioskodawca nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od otrzymanej kwoty.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe, w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 596):

Stosownie do art. 1 ust. 2 ww. ustawy:

Jak wynika z przywołanych przepisów, katalog tytułu nabycia podlegającego opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn może podlegać jedynie nieodpłatne nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w ww. art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia „darowizna”, dlatego w tym zakresie należy sięgnąć do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071).

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

W myśl art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego:

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy tegoż zobowiązania, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego.

Z treści wniosku wynika, że w drodze spadku stał się Pan współwłaścicielem w udziale 1/8 nieruchomości wchodzących w skład masy spadkowej, w tym domu rodzinnego. W momencie działu spadku wartość rynkowa nieruchomości wynosiła ok. 450 000 zł. W okresie od 2015 r. do 2018 r. ponosił Pan nakłady na remont i adaptację części ww. domu. W związku z decyzją rodziny o uregulowaniu stanu prawnego, przed Sądem Rejonowym toczyła się sprawa o podział majątku wspólnego i dział spadku. 14 sierpnia 2024 r. Sąd wydał prawomocne postanowienie, w którym:

·dokonał podziału majątku i działu spadku,

·przyznał całość własności nieruchomości na rzecz najmłodszego brata, …,

·w punkcie V. postanowienia zasądził od … na Pana rzecz kwotę 60 000 zł tytułem rozliczenia nakładu poniesionego na nieruchomość.

Z treści wniosku wprost wynika, że zasądzona na Pana rzecz kwota 60 000 zł tytułem rozliczenia poniesionych na nieruchomość nakładów nie stanowi darowizny oraz żadnego innego z tytułów nabycia określonych w ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Skoro opisane we wniosku rozliczenie nakładu, nie przybrało żadnego z tytułów określonych w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, to nabycie przez Pana opisanych środków pieniężnych nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym, w opisanym zdarzeniu nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Przechodząc do kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zauważyć należy, że stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Zacytowany przepis dotyczy sytuacji podatników osiągających dochód (przychód), który został przez nich uzyskany na podstawie jednego z tytułów wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jego rolą jest zapobieżenie sytuacji, w której to samo przysporzenie majątkowe powodowałoby powstanie obowiązku podatkowego w dwóch podatkach, czego skutkiem byłoby podwójne opodatkowanie tego samego przysporzenia majątkowego.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika, że:

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do powołanego przez Pana art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Przytoczony przepis formułuje generalną zasadę, zgodnie z którą nienastępujące w wykonaniu działalności gospodarczej odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu. Zatem, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, co do zasady decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment i sposób ich nabycia.

Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Natomiast w Pana sprawie podkreślić należy, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Definicja ta, dla potrzeb opodatkowania dochodów uzyskiwanych z innych źródeł została uzupełniona w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy, który stanowi, że:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega zatem dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe. Do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się natomiast kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotów własnych nakładów poczynionych za inny podmiot, pod warunkiem, że ów zwrot rzeczywiście odpowiada kwocie uprzednio poniesionych kosztów.

Powyższe potwierdza również orzecznictwo, np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z 31 sierpnia 2017 r. sygn. akt II FSK 2253/15 oraz II FSK 2076/15 stwierdził, że przychód nie występuje, gdy podatnik uzyskuje zwrot poniesionych nakładów. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym. W przypadku zwrotu już poniesionego wydatku nie dochodzi do zwiększenia aktywów (podatnik odzyskuje aktywa, które wcześniej posiadał). Nie ma więc przedmiotu opodatkowania.

W myśl art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 925 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności.

Stosownie do art. 1035 ustawy Kodeks cywilny:

Artykuł 1037 § 1 ustawy Kodeks cywilny wskazuje, że:

Stosownie do obowiązujących przepisów, dział spadku jest czynnością dokonywaną wyłącznie między spadkobiercami, tj. dziedziczącymi po spadkodawcy. Zatem, w dziale spadku nie uczestniczą osoby, które nie są spadkobiercami. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności.

W rezultacie, w wyniku działu spadku dochodzi więc między spadkobiercami, jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Jeżeli zatem wartość nieruchomości nabytych w wyniku działu jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych nie następuje nabycie podlegające opodatkowaniu, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą, jak i stan jej majątku osobistego.

Jak wskazał Pan we wniosku, w okresie od 2015 r. do 2018 r. ponosił Pan nakłady na remont i adaptację części domu. Nakłady te były ponoszone wspólnie z Pana partnerką (przyszłą żoną), przy czym pierwsze wydatki miały miejsce jeszcze przed formalizacją związku. Zawarł Pan związek małżeński w dniu 26 września 2015 r., jednocześnie ustanawiając w chwili zawarcia małżeństwa umową majątkową (intercyzą) ustrój rozdzielności majątkowej. Niezależnie od powyższego, cała inwestycja w nieruchomość, zarówno przed, jak i po ślubie, stanowiła ich wspólne przedsięwzięcie. Celem nakładów było wyłącznie zaspokojenie własnych, wspólnych potrzeb mieszkaniowych i nie były one związane z jakąkolwiek działalnością gospodarczą. W wykonaniu prawomocnego postanowienia Sądu, brat przelał na Pana konto bankowe zasądzoną kwotę 60 000 zł. Otrzymana kwota stanowi zwrot wartości poniesionych nakładów (które w rzeczywistości były wyższe). Jednakże, z uwagi na znaczny upływ czasu (ponad 10 lat), część dowodów zakupu (głównie paragony z kas fiskalnych) wyblakła, uległa zniszczeniu lub zagubieniu. Posiada Pan obecnie dokumenty (faktury, dowody spłaty rat) potwierdzające poniesienie wydatków na kwotę ok. 20 000 zł.

Zatem stwierdzam, że otrzymany zwrot nakładów poniesionych przez Pana z własnych środków w wysokości nieprzekraczającej kwoty wydatków faktycznie poniesionych przez Pana na nieruchomość, nie stanowi dla Pana przysporzenia majątkowego. W takiej sytuacji nie powstaje po Pana stronie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a więc nie będzie Pan miał obowiązku wykazywania tej kwoty w zeznaniu rocznym i uiszczenia podatku z tego tytułu.

Natomiast z opisu sprawy wynika, że w przedmiotowej sprawie nie nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości (udziału) nabytej w spadku. Zatem przepisy art. 10 ust. 1 pkt 8, ust. 5 i ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie mają w sprawie zastosowania.

Wskazać należy, że stosownie do art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.):

Jak stanowi art. 33 ww. Kodeksu:

W myśl natomiast art. 47 § 1 ww. Kodeksu:

Na podstawie powyższego przepisu stwierdzić należy, że małżonkowie – poprzez zawarcie stosownej umowy – mogą ustanawiać ustrój majątkowy w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowy takie w zakresie, w jakim ustanawiają zasadę kształtującą ustrój majątkowy, działają na przyszłość i mają charakter organizacyjny.

Stosownie do treści art. 51 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Z powyższego przepisu wynika, że ustanowienie rozdzielności majątkowej powoduje, że nie istnieje majątek wspólny małżonków, a jedynie majątki osobiste.

Tym samym, otrzymana przez Pana od brata część kwoty, która odpowiada wydatkom poniesionym na nieruchomość przez Pana żonę, nie będzie już zwrotem kwoty poniesionych przez Pana nakładów na nieruchomość. Ta część kwoty zwróconej przez Pana brata będzie stanowić dla Pana przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, będzie Pan zobowiązany do wykazania kwoty tej nadwyżki w zeznaniu rocznym jako przychód z innych źródeł.

Odnosząc się do wskazanego przez Pana braku faktur i dowodów wpłat na całą sumę zwrotu zauważam, że na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Na gruncie prawa podatkowego obowiązuje zasada otwartego katalogu środków dowodowych. Zgodnie z art. 180 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.):

Taka wykładnia oznacza zatem, że wydatek może zostać udokumentowany również w inny sposób niż za pomocą faktury czy dowodu wpłaty. Z uwagi na istnienie otwartego katalogu środków dowodowych możliwe jest posłużenie się innymi dowodami. Istotne jest jednak, aby z dowodów tych wynikało kto, kiedy, jakie wydatki i w jakiej kwocie poniósł.

Pamiętać również należy, że zgodnie z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, to na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego. Prawidłowość takiego rozliczenia podlega natomiast weryfikacji przez właściwy rzeczowo organ podatkowy, względnie organ kontroli skarbowej, w toku postępowania kontrolnego, postępowania podatkowego, czy czynności sprawdzających.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Przy wydawaniu interpretacji indywidualnych w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.), opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym we wniosku - nie prowadzę postępowania dowodowego. Przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonałem wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Wyjaśniam również, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu, nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Wskazać również należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Natomiast „zainteresowanym” w rozumieniu art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, jest osoba, która występuje z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej i będąca wnioskodawcą. W związku z tym, niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana, nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.).

Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ... . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.