Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku zapłaty podatku dochodowego w odniesieniu do zwróconych Panu przez bank kwoty nadpłaty oraz kwoty odsetek uiszczanych przez Pana w ramach spłat rat kapitałowo-odsetkowych oraz w części dotyczącej otrzymania z banku PIT-11 i nieprawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 lipca 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 1 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem złożonym 13 sierpnia 2025 r., pismem z 2 września 2025 r. (data wpływu 5 września 2025 r.) oraz pismem z 2 września 2025 r. (data wpływu 12 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwania. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pan, A.A. (dalej jako: powód, konsument, pożyczkobiorca) (…) 2008 r. zawarł z pozwanym – (…) S.A. z siedzibą w (…), umowę pożyczki hipotecznej nr: (…). Powodem zawarcia umowy było pozyskanie finansowania na realizację inwestycji mieszkaniowej, tj. na wykup i remont części kamienicy, a dokładnie strychu. W tym celu została zawarta umowa pożyczki hipotecznej we franku szwajcarskim, a pozyskane finansowanie przeznaczone zostało w całości na wykup z zasobów mienia komunalnego, a następnie na remont i adaptację strychu. Była to część nieruchomości położona na poddaszu (strychu) tejże kamienicy, stąd też wymagająca przeprowadzenia szeregu koniecznych prac dostosowawczych by możliwe było zamieszkanie i zaspokojenie wszelkich potrzeb w tym zakresie. Pozyskane z banku środki w całości przeznaczył Pan na ten cel i w tak wyremontowanym mieszkaniu zamieszkuje Pan do dziś.

W sytuacji sporów o kredyty hipoteczne w walucie frank szwajcarski sprawę oddał Pan do sądu.

Doszło do podpisania ugody z bankiem i finalnej wypłaty Panu nadpłaconego kapitału w wysokości 147 101,39 zł i odsetek w wysokości 34 298,61 zł w dniu 13 listopada 2024 r. Na początku 2025 r. otrzymał Pan z Banku (…) deklarację PIT-11 za 2024 r., gdzie w pozycji 100 deklaracji widnieje przychód w wysokości 91 432,83 zł, na który składa się kwota umorzonego kapitału w wysokości 57 134,22 zł oraz odsetek w wysokości 34 298,61 zł. Otrzymując taki PIT-11 za 2024 r. księgowa sporządziła zeznanie roczne PIT-37, z którego powstał należny podatek do uiszczenia w wysokości 7 372 zł. Po konsultacji w (…) Urzędzie Skarbowym (…) otrzymał Pan informację, iż powinien Pan być zwolniony z uiszczenia tego podatku na podstawie nowelizacji ustawy i rozporządzenia MF z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. z 11.03.2023 r. poz. 592 i Dz. U. poz. 102 z 20.12.2024). Zeznanie roczne z należnym podatkiem zostało wysłane do Urzędu Skarbowego i należny podatek został przez Pana uiszczony, ze względu na otrzymanie PIT-11.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że umowa pożyczki została zawarta na okres 20 lat. Był Pan jedynym pożyczkobiorcą. Umowa pożyczki została udzielona przez Bank (…).

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Jaki dokładnie cel zaciągnięcia pożyczki hipotecznej został wpisany w umowie o pożyczkę hipoteczną z bankiem zgodnie z treścią tej umowy?”, wskazał Pan, że na cel dowolny, ale z przeznaczeniem na remont i adaptację poddasza.

Nieruchomość jest położona na terenie Polski.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „W odniesieniu do wskazania przez Pana w opisie sprawy, że cyt.: „Powodem zawarcia umowy było pozyskanie finansowania na realizację inwestycji mieszkaniowej tj. na wykup i remont części kamienicy, a dokładnie strychu”, proszę wyjaśnić:

• Czego dokładnie – zgodnie z aktem notarialnym – dokonał Pan zakupu, tj. czy zgodnie z aktem notarialnym doszło do zakupu przez Pana np. udziału w nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, mieszkalno-usługowym – w innym budynku (jakim), czy też zakupu lokalu mieszkalnego (udziału w lokalu mieszkalnym) lub zakupu lokalu niemieszkalnego/użytkowego (udziału w lokalu niemieszkalnym/użytkowym) itp.?
• Kiedy doszło do zakupu przez Pana części kamienicy?”,

wskazał Pan, że na remont i adaptację poddasza, a następnie wykup własnościowy wraz z udziałami.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w dacie zakupu przez Pana „strychu” stanowił on samodzielny lokal w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali i posiadał odrębną księgę wieczystą, czy też stanowił części wspólne budynku i nie spełniał warunków samodzielnego lokalu w rozumieniu przepisów ustawy o własności lokali?”, wskazał Pan, że już wtedy tak.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w dacie zakupu przez Pana „strychu” stanowił on samodzielny lokal o przeznaczeniu innym niż mieszkalne, tj. stanowił lokal niemieszkalny (użytkowy), czy też stanowił on samodzielny lokal o przeznaczeniu mieszkalnym, tj. lokal mieszkalny?”, wskazał Pan, że tak, stanowił samodzielny lokal mieszkaniowy tylko o przeznaczeniu mieszkalnym.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy po remoncie i adaptacji przez Pana strychu:

·stanowi on samodzielny lokal w rozumieniu przepisów ustawy o własności lokali, nie stanowi części składowej innego lokalu oraz posiada odrębną numerację?

·stanowi on lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość?

·posiada odrębną księgę wieczystą?”,

wskazał Pan, że tak – posiadał odrębną numerację, tak – stanowił odrębną nieruchomość, tak – posiada odrębną KW.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Jaki jest rodzaj budynku, którego część Pan zakupił, zgodnie z Klasyfikacją Obiektów Budowlanych?”, wskazał Pan, że kamienica czynszowa.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w dacie zakupu udziału w nieruchomości w budynku znajdowały się prawnie wyodrębnione w drodze aktu notarialnego lokale mieszkalne (ile i o jakiej powierzchni?) i prawnie wyodrębnione w drodze aktu notarialnego lokale niemieszkalne (ile i o jakiej powierzchni?)”, wskazał Pan, że nie, nie znajdowały się prawnie wyodrębnione w drodze aktu notarialnego lokale mieszkalne.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy na moment zakupu udziału w nieruchomości zarówno część użytkowa budynku, jak i część mieszkalna, posiadały odrębne księgi wieczyste?”, wskazał Pan, że posiadały odrębną KW.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w akcie notarialnym była wyszczególniona cena nabycia części użytkowej budynku oraz części mieszkalnej?”, wskazał Pan, że tak, była wyszczególniona cena nabycia (…) zł (cena wykupu od Urzędu Miasta (…)).

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w budynku, którego udział Pan nabył co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej budynku jest wykorzystywana do celów mieszkalnych?”, wskazał Pan, że tak.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Przez kogo zamieszkiwane są poszczególne lokale mieszkalne znajdujące się w przedmiotowym budynku? Proszę odnieść się do każdego lokalu odrębnie oraz wskazać stopień pokrewieństwa tych osób z Panem”, wskazał Pan, że poszczególne lokale od 1 do 15 łącznie z Pana zajmują inni mieszkańcy niespokrewnieni z Panem.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „W jaki sposób realizuje Pan cele mieszkaniowe w ww. budynku, którego część Pan zakupił? Czy mieszka Pan wyłącznie w mieszkaniu zaadaptowanym ze strychu, czy też w innych znajdujących się w budynku lokalach mieszkalnych? W jaki sposób wykorzystywał Pan poszczególne lokale mieszkalne od momentu zaciągnięcia pożyczki do chwili zawarcia ugody z bankiem?”, wskazał Pan, że od momentu realizacji inwestycji mieszka Pan wyłącznie w tym lokalu do dnia dzisiejszego, nie wykorzystywał Pan mieszkania w innych celach.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy pożyczka hipoteczna jest pożyczką hipoteczną zaciągniętą na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.)?”, wskazał Pan, że pożyczka była zaciągnięta na cel dowolny, ale z przeznaczeniem na remont lokalu mieszkalnego.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy pożyczka hipoteczna została zaciągnięta na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej?”, wskazał Pan, że tak.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy celem, na który zaciągnięto pożyczkę hipoteczną jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

• jednego gospodarstwa domowego albo
• więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843)?”,

wskazał Pan, że celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.

Pożyczka została zabezpieczona hipoteką ustanowioną na tejże nieruchomości, czyli lokalu mieszkalnego plus gruntu.

Do zawarcia ugody z bankiem doszło (…) listopada 2024 r. z pełnomocnikiem Banku (…). Do ugody z bankiem doszło na drodze pozasądowej.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Jakie ustalenia w sprawie przewalutowania pożyczki, umorzenia zobowiązania z tytułu pożyczki, wypłaty przez bank na Pana rzecz konkretnych kwot (z jakiego tytułu?) i spłaty pozostałej należności wynikającej z pożyczki hipotecznej zawiera ugoda z bankiem dla poszczególnych pożyczkobiorców, w tym dla Pana?”, wskazał Pan, że doszło do ustalenia na Pana rzecz przez Bank (…) konkretnych kwot (kapitał, odsetki, nadpłata).

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w ramach ugody z bankiem nastąpiło również „przewalutowanie” zaciągniętej pożyczki hipotecznej?”, wskazał Pan, że nie, nie nastąpiło przewalutowanie.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Z jakiego tytułu zostały Panu wypłacone odsetki w kwocie 34 298,61 zł? Czy odsetki w kwocie 34 298,61 zł zostały Panu wypłacone:

• z tytułu opóźnienia w zwrocie nadpłaconego kapitału bądź
• stanowią kwotę zwrotu odsetek uiszczanych przez Pana w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych?”,

wskazał Pan, że odsetki zostały wypłacone w wyniku zawartej ugody i stanowią kwotę zwrotu uiszczanych przez Pana w ramach spłat rat kapitałowo-odsetkowych i zostały Panu wypłacone.

Nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku z tytułu innego kredytu.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy kwota w wysokości 147 101,39 zł, którą bank Panu zwrócił stanowi kwotę nadwyżki (nadpłaty) powstałej w wyniku zmiany waluty z franka szwajcarskiego na polski złoty (przewalutowania) i czy z zawartej ugody z bankiem wynika, że bank zwróci Panu określoną kwotę pieniężną tytułem nadpłaty (nadwyżki)? Czy w wyniku przewalutowania powstała nadpłata wpłaconych przez Pana środków pieniężnych w ramach spłat kapitałowo-odsetkowych, które bank zobowiązał się Panu zwrócić?”, wskazał Pan, że na podstawie zawartej ugody z bankiem, który zwrócił Panu określoną kwotę pieniężną, tytułem nadpłaty w wysokości 147 101,39 zł.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w umowie kredytu był zapis, że pożyczka jest z przeznaczeniem na remont i adaptację poddasza, czy też jedyny cel pożyczki wskazany w umowie pożyczki to na „cel dowolny”? Proszę jednoznacznie wskazać cel pożyczki wynikający z treści umowy pożyczki”, wskazał Pan, że nie było zapisu w umowie pożyczki, że pożyczka jest z przeznaczeniem na remont i adaptację poddasza, ale był zapis ogólny, że pożyczka była przyznana na dowolny cel, z tym, że głównie i od samego początku w Pana konkretnym przypadku przeznaczył Pan ją tylko i wyłącznie na remont i adaptację strychu poddasza i w kolejnym etapie na wykup lokalu.

Na moment remontu przez Pana strychu a przed jego wykupieniem nie stanowił on samodzielnego lokalu. Było to poddasze – strych w kamienicy czynszowej, w której jednym właścicielem był na tamten moment Urząd Gminy i Miasta (…) i wtedy nie posiadał odrębnej księgi wieczystej. Strych stanowił tylko części wspólne budynku (kamienicy) i nie spełniał warunków samodzielnego lokalu.

Na moment remontu strych nie stanowił samodzielnego lokalu o przeznaczeniu innym niż mieszkalnym i również stanowił lokal niemieszkalny.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w wyniku zawartej ugody bank zwrócił Panu kwotę 147 101,39 zł tytułem nadpłaty ponad to, co przysługiwało bankowi? Czy w ugodzie Pan i bank ustaliliście zasady przeliczenia wzajemnych świadczeń inne niż wynikały z pierwotnej treści umowy pożyczki? A jeśli tak, czy w rezultacie tych ponownych przeliczeń w ugodzie stwierdzono, że doszło do nadpłaty przez Pana rat pożyczkowo-odsetkowych, które bank zobowiązał się Panu zwrócić?”, wskazał Pan, że tak, Bank zwrócił Panu kwotę 147 101,39 zł tytułem nadpłaty. Tak po zmianie waluty zadłużenia na walutę PLN Strony uzgadniają, że z uwzględnieniem par. 1 ust. 5-7 ugody, pożyczka udzielona na podstawie umowy została spłacona i powstała nadpłata należna Pożyczkobiorcy, która na dzień zawarcia ugody wynosiła 181 400,00 zł, w tym kapitał 141 101,39 zł i odsetki 34 298,61 zł.

Chodzi o Pana zaniechanie poboru podatku dochodowego od zwrotu nadpłaconej pożyczki (dochodów/przychodów).

Pytania

1. Czy w związku z przedstawionym stanem faktycznym powinien Pan otrzymać z Banku (…) PIT-11, który obliguje Pana do rozliczenia wykazanego w nim przychodu z tytułu ugody i odprowadzić należny podatek dochodowy od ugody zawartej z bankiem?
2. Czy może Pan skorzystać ze zwolnienia, które reguluje Dz. U. poz. 102 z 20.12.2024 r.?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana stanowisku, a jednocześnie (…) Urzędu Skarbowego (…), z którym się Pan konsultował i przedstawiał wszystkie niezbędne dokumenty w sprawie, powinien Pan być zwolniony na podstawie Dz. U. poz. 102 z 20.12.2024 r. z uiszczenia podatku dochodowego od zawartej z Bankiem (…) ugody.

Uważa Pan również, że nie powinien Pan otrzymać z Banku informacji o przychodach PIT-11 za rok 2024, która obliguje Pana do sporządzenia zeznania rocznego i odprowadzenia należnego podatku dochodowego z tytułu zawartej ugody dotyczącej hipotecznej pożyczki frankowej.

Bank zwalnia Pożyczkobiorcę z zadłużenia Pożyczkobiorcy w kwocie 57 702,55 zł stanowiącą kwotę zadłużenia wskazaną w ust. 3. Pożyczkobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie następującego tytułu w poniższych wysokościach: 55 702,55 PLN, odsetki zapadłe niespłacone 606,73 PLN, odsetki zawieszone 824,94 PLN.

Rozporządzenie Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. zmieniające Rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów i przychodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą natomiast obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:

Skutki podatkowe zwrotu przez bank kwoty nadpłaty wraz z odsetkami

Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Wobec powyższego, skoro jak wskazał Pan we wniosku i jego uzupełnieniu – na podstawie zawartej ugody z bankiem doszło do wypłaty przez bank na Pana rzecz nadpłaconego kapitału (bank zwrócił Panu określoną kwotę pieniężną tytułem nadpłaty) i odsetek, które stanowią kwotę zwrotu odsetek uiszczanych przez Pana w ramach spłat rat kapitałowo-odsetkowych, to stwierdzam, że zwrot tych kwot nie stanowi dla Pana przychodu.

Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymane przez Pana kwoty stanowią zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do banku.

Pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłaconych Panu przez bank kwot nadpłaty oraz odsetek, o których mowa we wniosku, a bank w odniesieniu do tych kwot nie powinien wystawiać dla Pana informacji o wysokości przychodów (PIT-11), o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i przesłać ją Panu.

Zatem, w tej części Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Przy czym, w odniesieniu do wypłaconych Panu przez bank kwoty nadpłaty oraz kwoty odsetek, o których mowa we wniosku nie znajdzie zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

W przypadku braku powstania przychodu w odniesieniu do zwróconych Panu przez bank kwoty nadpłaty oraz kwoty odsetek uiszczanych przez Pana w ramach spłat rat kapitałowo-odsetkowych, czynność ta jest neutralna podatkowo, tj. nie powoduje powstania przychodu z żadnego ze źródeł podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, do którego zastosowanie ewentualnie mogłoby mieć rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Ponadto, z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wynika, że zaniechanie poboru podatku na mocy tego rozporządzenia znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego lub otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania, a zatem nie znajduje zastosowania w odniesieniu do zwróconych Panu przez bank kwoty nadpłaty oraz kwoty odsetek uiszczanych przez Pana w ramach spłat rat kapitałowo-odsetkowych.

Zatem, w odniesieniu do możliwości objęcia zaniechaniem poboru podatku dochodowego na mocy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wypłaconych Panu przez bank kwoty nadpłaty oraz kwoty odsetek, o których mowa we wniosku, w tej części Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Umorzenie wierzytelności

Instytucja pożyczki została uregulowana w przepisach ustawy Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Stosownie do art. 720 § 2 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie są obojętne podatkowo. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki, jej części lub odsetek. Wtedy bowiem pożyczkobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, wartość umorzonych Panu kwot wierzytelności z tytułu pożyczki hipotecznej (kwoty kapitału), na podstawie zawartej w listopadzie 2024 r. ugody z bankiem, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zaniechanie poboru podatku

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102) – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2024 r., bowiem do umorzenia wierzytelności z tytułu pożyczki hipotecznej doszło w listopadzie 2024 r.

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia:

W myśl § 4 ww. rozporządzenia:

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Podkreślenia wymaga, że prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 2 czerwca 2022 r., sygn. akt I SA/Gl 115/22:

Z literalnego brzmienia powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów wprost wynika, że dotyczy ono wyłącznie kredytu hipotecznego. Na gruncie regulacji przepisów prawa kredyt i pożyczka to dwie odrębne instytucje różniące się podstawami prawnymi i zasadami ich zawierania, zatem nie są tożsame i nie mogą być używane zamiennie, jeśli chodzi o wykładnię przepisów prawa, które się do nich odnoszą.

Do pożyczki – jak już wcześniej wyjaśniono – zastosowanie ma Kodeks cywilny.

Natomiast kredyt został uregulowany przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Następne przepisy rozdziału 5 ustawy Prawo bankowe szczegółowo określają: elementy umowy kredytu, w tym w szczególności cel, na który kredyt został udzielony, zasady udzielania kredytu i oceny zdolności kredytowej, obowiązek udzielania informacji dotyczących kontroli sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy oraz wykorzystania i spłaty kredytu, zabezpieczenie i wypowiadanie umów kredytu, ochronę kredytobiorcy czy też zasady oprocentowania kredytu. Umowy o pożyczkę hipoteczną nie zawierają w treści wskazanego celu/przeznaczenia środków.

Ponadto tym, co odróżnia pożyczkę hipoteczną i kredyt mieszkaniowy, to przeznaczenie środków. W przypadku pożyczki hipotecznej mogą być one wydane na dowolny cel. Kredyt mieszkaniowy/hipoteczny może być natomiast przeznaczony wyłącznie na realizację celów mieszkaniowych kredytobiorcy.

Wobec tego pożyczki, o której mowa we wniosku, nie należy utożsamiać z kredytem mieszkaniowym (hipotecznym), o którym mowa w ww. rozporządzeniu Ministra Finansów w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2024 r.

W tym miejscu podkreślić należy, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2024 r., dotyczy wyłącznie kredytu mieszkaniowego (hipotecznego), a nie pożyczki hipotecznej. Pożyczka nie została przez ustawodawcę w omawianym rozporządzeniu uwzględniona.

Dopiero rozporządzeniem zmieniającym, które opublikowano w Dz. U. z 2024 r., poz. 1912, które weszło w życie 24 grudnia 2024 r. dodano § 3 pkt 2 oraz § 4a, z których wynika, że:

Tak więc w Pana przypadku umorzenie części należności z tytułu zaciągniętej pożyczki hipotecznej nie spełnia wymogów niezbędnych do możliwości zastosowania zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów, ponieważ ugoda, w ramach której bank umorzył Pana zadłużenie z tytułu pożyczki hipotecznej została podpisana (…) listopada 2024 r., tj. przed zmianą przepisów.

Powyższe stanowisko Organu potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 grudnia 2024 r., sygn. akt II FSK 284/24, w sprawie dotyczącej możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2024 r., w którym Sąd wskazał, że:

Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 grudnia 2024 r., sygn. akt II FSK 121/24.

Z kolei w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 28 maja 2025 r., sygn. akt I SA/Ol 160/25, również w sprawie dotyczącej możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku na mocy ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2024 r., Sąd wskazał, że:

Mając na uwadze powyższe, pożyczka hipoteczna, którą zaciągnął Pan w 2008 r. w banku nie stanowi kredytu mieszkaniowego (hipotecznego), o którym mowa w ww. rozporządzeniu Ministra Finansów, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2024 r. i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Reasumując, do umorzonej w listopadzie 2024 r. przez bank kwoty wierzytelności z tytułu zaciągnięcia przez Pana w 2008 r. pożyczki hipotecznej, nie znajduje zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2024 r. i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. Skoro pożyczka hipoteczna nie została przez ustawodawcę uwzględniona w ww. rozporządzeniu, to umorzenie kwoty wierzytelności z tytułu jej zaciągnięcia nie może korzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego.

Zatem, umorzona w listopadzie 2024 r. przez bank kwota pożyczki hipotecznej zaciągniętej przez Pana w 2008 r. (kwota kapitału), stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Bank w odniesieniu do umorzonej kwoty pożyczki hipotecznej powinien był wystawić dla Pana informację o wysokości przychodów (PIT-11), o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i przesłać ją Panu.

W konsekwencji, od przychodu, który uzyskał Pan w listopadzie 2024 r. w związku z umorzeniem kwoty wierzytelności z tytułu pożyczki hipotecznej (kwoty kapitału), jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zatem, w tej części Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydając interpretacje indywidualne nie weryfikuję kwot i obliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego obliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.