
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
17 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 17 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo – na wezwanie – pismem z 19 sierpnia 2025 r. (data wpływu 19 sierpnia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
26 czerwca 2025 r. Wnioskodawca (dalej: „Wnioskodawca” lub „Pracodawca”) zawarła ugodę mediacyjną przed mediatorem stałym B.B. z byłą pracownicą Panią C.C., reprezentowaną przez (…), w ramach postępowania sądowego (…) toczącego się przed Sądem Rejonowym w (…). Na mocy ugody Strony ustaliły m.in.:
- zmianę trybu rozwiązania umowy o pracę z art. 52 § 1 K.p. na porozumienie stron (art. 30 § 1 pkt 1 K.p.),
- wypłatę przez Pracodawcę na rzecz Pracownika kwoty 5.000,00 zł netto tytułem odszkodowania za rzeczywistą stratę majątkową wynikającą z nagłego rozwiązania stosunku pracy,
- przekazanie nowego świadectwa pracy,
- oświadczenie Stron o wzajemnym zrzeczeniu się roszczeń.
Ugoda została zatwierdzona przez Sąd postanowieniem z 9 lipca 2025 r., sygn. akt (…), a postępowanie zostało umorzone.
Uzupełnienie stanu faktycznego
Była pracownica, Pani C.C., posiadała stałe miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce zarówno w momencie zawarcia ugody, jak i w chwili wypłaty odszkodowania. Podlegała nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W ugodzie nie wskazano wprost, że wypowiedzenie było nieuzasadnione ani nie przywołano przepisów naruszonych przez pracodawcę. Jednak sam fakt zmiany trybu rozwiązania umowy z art. 52 § 1 Kodeksu pracy (rozwiązanie dyscyplinarne) na art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy (porozumienie stron), dokonanej w ramach ugody mediacyjnej, należy interpretować jako efekt wzajemnych ustępstw i kompromisu co do zasadności pierwotnego rozwiązania umowy, w związku z istniejącym sporem sądowym.
Kwota świadczenia w wysokości 5.000,00 zł netto została ustalona wyłącznie w wyniku uzgodnień stron w ramach ugody mediacyjnej i miała na celu zakończenie sporu. Strony wypracowały wysokość odszkodowania na drodze wzajemnych ustępstw, bez stosowania ustawowego wzorca obliczeń. Świadczenie nie stanowi równowartości wynagrodzenia. Jest to niezależne świadczenie o charakterze odszkodowawczym, niepowiązane bezpośrednio z okresem przepracowanym lub utraconym wynagrodzeniem za konkretny czas.
Pani C.C. nie prowadzi działalności gospodarczej. Odszkodowanie nie pozostaje w jakimkolwiek związku z ewentualną działalnością gospodarczą – dotyczy wyłącznie stosunku pracy łączącego ją z Pracodawcą.
Świadczenie dotyczyło szkody rzeczywistej (damnum emergens). Strata polegała na nagłej utracie zatrudnienia bez okresu wypowiedzenia, co skutkowało brakiem bieżącego źródła dochodu i koniecznością pokrycia bieżących kosztów życia w okresie przejściowym. Przyczyną powstania szkody było rozwiązanie umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym. W wyniku ugody tryb rozwiązania został zmieniony, a świadczenie wypłacone – jako kompensata skutków tej nagłej decyzji. Zachodzi zatem bezpośredni związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy stratą a wypłatą świadczenia.
Rzeczywista strata majątkowa dotyczyła nagłej i nieplanowanej utraty źródła dochodu. Nie była to jednak równowartość wynagrodzenia za konkretny okres, lecz jednorazowa kwota rekompensująca skutki nagłego ustania stosunku pracy, obejmujące np. brak okresu przejściowego na znalezienie nowej pracy, destabilizację sytuacji życiowej i finansowej. Świadczenie nie miało charakteru utraconych korzyści (lucrum cessans). Nie miało na celu zastąpienia potencjalnych świadczeń, których pracownica mogłaby się spodziewać w przyszłości, ale odnosiło się do skutków już zaistniałych – tj. szkody rzeczywistej wynikającej z rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia.
Pytanie
Czy w związku z wypłatą na rzecz byłego pracownika kwoty 5.000 zł netto, określonej w zatwierdzonej przez sąd ugodzie mediacyjnej jako odszkodowanie za rzeczywistą stratę majątkową wynikającą z nagłego rozwiązania stosunku pracy, Pracodawca jako płatnik jest zobowiązany do ustalenia i poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty brutto odpowiadającej tej wypłacie, czy też wypłacone świadczenie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, i nie ma obowiązku ubruttowienia tej kwoty o podatek oraz odprowadzania zaliczki na PIT?
Państwa stanowisko w sprawie
Państwa zdaniem, odszkodowanie wypłacone Pracownikowi na podstawie zatwierdzonej przez sąd ugody mediacyjnej, które ma na celu pokrycie rzeczywistej straty majątkowej, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT. Zgodnie z treścią tego przepisu:
„Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem:
a)odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)odszkodowań lub zadośćuczynień dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.”
Ugoda wskazuje jednoznacznie, że wypłacona kwota dotyczy rzeczywistej straty majątkowej – a zatem nie dotyczy utraconych korzyści. Odszkodowanie to ma charakter rekompensacyjny, a nie zarobkowy. Dotyczy konkretnie uszczerbku spowodowanego natychmiastową utratą zatrudnienia, bez okresu wypowiedzenia. Ugoda została zawarta przed mediatorem i zatwierdzona przez sąd, co oznacza, że spełnia wymogi formalne przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT. Zarówno w doktrynie, jak i w praktyce orzeczniczej przyjmuje się, że ugoda sądowa zawarta przed mediatorem i zatwierdzona przez sąd ma moc równą ugodzie zawartej bezpośrednio przed sądem (por. art. 183¹ § 1, art. 183¹⁵ § 1 i 2 k.p.c.). W konsekwencji, ugoda mediacyjna zatwierdzona przez sąd spełnia przesłanki formalne z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, jako ugoda sądowa, której przedmiotem jest odszkodowanie. Nie mamy tu do czynienia z wypłatą o charakterze gospodarczym ani z wynagrodzeniem, lecz z świadczeniem kompensującym stratę – wskazaną wprost w ugodzie. Odszkodowanie to nie jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie dotyczy korzyści możliwych do osiągnięcia, lecz pokrycia już poniesionego i nieodwracalnego uszczerbku majątkowego, a zatem spełnia przesłanki „damnum emergens”. Celem wskazanych przepisów jest ochrona poszkodowanych – osób fizycznych – w szczególnych sytuacjach, takich jak bezprawne działania pracodawcy czy naruszenie przepisów prawa pracy. Odszkodowania takie nie powinny być traktowane jako opodatkowany przychód. Stanowisko to znajduje uzasadnienie także w art. 11(3) i 18(3d) Kodeksu pracy, które gwarantują ochronę pracownika w razie naruszenia zasady równego traktowania. W konsekwencji wypłacona kwota powinna korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, a na Państwu nie ciąży obowiązek pobrania zaliczki na podatek dochodowy.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Źródło przychodów
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Natomiast w świetle art. 12 ust. 1 omawianej ustawy:
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.
Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy.
Oznacza to, że do przychodów pracownika ustawodawca zaliczył nie tylko pieniądze, ale także wartość świadczeń w naturze, czy świadczeń nieodpłatnych otrzymanych od pracodawcy.
Art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:
Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.
Skoro wypłata odszkodowania ma swoje źródło w uprzednio łączącym pracownicę i pracodawcę stosunku pracy, to wypłata świadczenia z ugody stanowi dla byłej pracownicy przychód ze stosunku pracy.
Obowiązki płatnika
Na podmiocie dokonującym wypłaty ww. świadczeń (pracodawcy) ciążą obowiązki płatnika, wynikające z art. 32 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:
Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.
Z kolei z art. 38 ust. 1 cytowanej ustawy wynika, że:
Płatnicy, o których mowa w art. 32-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a.
Możliwość zastosowania zwolnienia przedmiotowego
Odszkodowanie stanowi – co do zasady – przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.
Odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zgodnie z którym:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Przy czym z tego zwolnienia wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3b przesłanek.
Warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonych przepisów jest jego odszkodowawczy charakter.
Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.
Należy mieć również na uwadze, że o kwalifikacji danego świadczenia nie przesądza sama jego nazwa, lecz rzeczywisty charakter. Świadczenie nazwane odszkodowaniem, nie musi mieć bowiem rzeczywiście charakteru odszkodowawczego bądź odwrotnie – niesprecyzowanie, że dane świadczenie jest odszkodowaniem, nie determinuje takiego charakteru wskazanego rodzaju świadczenia.
Ustawa o podatku dochodowym nie zawiera definicji pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym nie mniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych.
Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
Odszkodowanie według przepisów prawa cywilnego jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Z pojęciem szkody mamy do czynienia na gruncie zobowiązań umownych, bowiem w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego:
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.
W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a więc jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.
Powyższe regulacje mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 277 ze zm.):
W sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego, wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy), nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.
Mając na uwadze powyższe wyjaśnić należy, że przepisy Kodeksu pracy posługują się terminami „odszkodowanie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 183d, art. 361 § 1, art. 45, art. 56, art. 943 § 3, art. 99, art. 1012 omawianego Kodeksu).
Należy zatem zauważyć, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.
Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno – sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.
W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 komentowanego Kodeksu), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 cytowanego Kodeksu), albo rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 wskazanego Kodeksu). Ponadto, odszkodowanie przysługuje również w przypadku gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika (art. 55 § 11 omawianego Kodeksu).
Zgodnie z art. 45 § 1 Kodeksu pracy:
W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
W myśl art. 45 § 2 Kodeksu pracy:
Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu. Jeżeli przed wydaniem orzeczenia upłynął termin, do którego umowa o pracę zawarta na czas określony miała trwać, lub jeżeli przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie.
Jednakże na podstawie art. 45 § 3 Kodeksu pracy:
Przepisu § 2 zdanie pierwsze nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.
W świetle art. art. 52 § 1 Kodeksu pracy:
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:
1)ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
2)popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
3)zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Stosownie do art. 30 § 1 pkt 1 ustawy Kodeks pracy:
Umowa o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron;
Ocena skutków podatkowych Państwa sytuacji
We wniosku i jego uzupełnieniu wskazali Państwo, że w ugodzie mediacyjnej, strony ustaliły kwotę 5.000 zł tytułem odszkodowania. Ponadto, w ugodzie nie wskazano wprost, że wypowiedzenie było nieuzasadnione, ani nie przywołano przepisów naruszonych przez pracodawcę. W ramach zawartej ugody mediacyjnej dokonano wzajemnych ustępstw i kompromisu co do zasadności pierwotnego rozwiązania umowy, w związku z istniejącym sporem sądowym. Kwota 5.000 zł została ustalona wyłącznie w wyniku uzgodnień stron w ramach ugody mediacyjnej i miała na celu zakończenie sporu. Co więcej, zgodnie z treścią ugody sądowej strony zgodnie oświadczyły, że dokonują sprostowania świadectwa pracy, tak aby z jego treści wynikało, że umowa o pracę została rozwiązana za porozumieniem stron.
Zatem, z przedstawionego opisu sprawy wynika, że w ugodzie nie przywołano przepisów naruszonych przez pracodawcę. Wysokość odszkodowania została ustalona na podstawie negocjacji.
Wobec tego zawarta między Państwem a pracownicą ugoda stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania, czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień, czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.
Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody, której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Trudno zatem uznać, że odszkodowanie ustalone na podstawie zawartej ugody jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, skoro w ugodzie nie wskazano naruszenia przez pracodawcę przepisów prawa pracy, nie stwierdzono, że wypowiedzenie umowy o pracę zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy ani też nie wskazano takich przepisów. Odszkodowanie to ma więc zrekompensować zarobek, jaki pracownik mógłby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło.
Uwzględniając powyższe należy uznać, że kwota świadczenia tytułem rozwiązania umowy o pracę, nie stanowi odszkodowania zwolnionego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b powyższej ustawy, który dotyczy rekompensaty utraconego zarobku (spodziewanej korzyści).
Wskazuję, że przyznanie przez pracodawcę różnorodnych dodatkowych świadczeń – nawet jeśli nazywane są przez strony umowy „odszkodowaniem” – nie oznacza, że takie świadczenia mają każdorazowo charakter odszkodowawczy, zmierzają do naprawienia szkody. Nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania, czy też nie.
Powyższe znajduje potwierdzenie w wyrokach sądów, m.in. w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 13 lutego 2019 r. sygn. akt I SA/Gl 1008/18, w którym Sąd wskazał, że:
(…) Nazwanie świadczenia odszkodowaniem nie oznacza, że obiektywnie posiada ono taki charakter i zawiera się w pojęciu odszkodowania lub zadośćuczynienia korzystającego ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. Skoro bowiem odszkodowanie jest świadczeniem, którego zasadniczym celem jest naprawienie wyrządzonej szkody, która nastąpiła wbrew woli uprawnionego, natomiast zadośćuczynienie jest świadczeniem z tytułu wyrządzonej szkody niematerialnej (krzywdy), to nie można przyjąć, że uzyskane przez skarżącego świadczenie wypełnia cechy tak rozumianego odszkodowania lub zadośćuczynienia (…).
Podobne stanowisko można znaleźć w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 26 lipca 2017 r., sygn. akt III SA/Wa 2219/16:
Dokonując wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b u.p.d.o.f należy wreszcie mieć na uwadze, że o charakterze danego świadczenia nie przesądza sama jego nazwa, a rzeczywisty charakter świadczenia. Na gruncie zastosowania tego przepisu należy badać, oprócz jego podstawy prawnej także charakter i funkcje świadczenia, żeby ocenić, czy jest ono zwolnione od podatku. Kwota wynikająca z zawartej ugody, nazwana przez strony odszkodowaniem, nie musi mieć rzeczywiście charakteru odszkodowawczego i odwrotnie – nie sprecyzowanie, że dane świadczenie jest odszkodowaniem, nie determinuje takiego charakteru tegoż świadczenia.
Po drugie, świadczenie wypłacone skarżącej nie posiadało cech odszkodowania. Jak wskazano powyżej, rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło ostatecznie na mocy porozumienia stron (a nie wypowiedzenia umowy o pracę) a zatem z woli skarżącej.
Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego (w omawianym stanie faktycznym stosunku pracy) stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
W konsekwencji, w przypadku, w którym wypłata świadczenia następuje na podstawie zawartego przez strony porozumienia (ugody), a więc wyrażonej w ten sposób woli takiego ułożenia wzajemnych relacji prawnych, nie może być mowy o bezprawności działania i naprawieniu wyrządzonej szkody lub krzywdy.
Podkreślić również należy, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. Stosownie do przytoczonych wyżej przepisów Kodeksu pracy, odszkodowanie przysługuje wyłącznie w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę.
Trudno uznać, że świadczenie, nazwane przez Państwa „Odszkodowaniem za rzeczywistą stratę majątkową” spełnia przesłanki do uznania go za odszkodowanie, skoro przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron.
Ponadto, w sytuacji gdy ostatecznie rozwiązanie umowy nastąpiło za porozumieniem stron (czyli za zgodą pracownika) to otrzymane świadczenie nie może zostać uznane za rekompensatę za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę. Pomimo, że świadczenie to ma zostać wypłacone na podstawie ugody sądowej, to nie dotyczy ono szkody rzeczywistej. Świadczenie to ma rekompensować utracone przez pracownika spodziewane korzyści w postaci utraty źródła dochodu, które pracownik uzyskałby, gdyby nie doszło do rozwiązania umowy o pracę.
Zatem świadczenie takie nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Skoro więc świadczenie wynikające z zawartej ugody nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a ustawodawca nie przewidział żadnego innego zwolnienia dla tego typu świadczeń, to stanowi ono przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, bowiem jego wypłata ma swe źródło w uprzednio łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.
Jako płatnik dokonujący wypłaty tego świadczenia jesteście Państwo zobowiązani do pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy.
W związku z tym, że z ugody wynika Państwa obowiązek do wypłaty kwoty 5.000 zł netto, to kwotę tę powinni Państwo ubruttowić, a następnie zgodnie z art. 32 ww. ustawy od kwoty ubruttowionej obliczyć i pobrać należną zaliczkę na podatek dochodowy. Przychód pracownika stanowi bowiem kwota wypłacona na podstawie ugody, tj. 5.000 zł powiększona o kwotę zaliczki jaką należy zapłacić od ubruttowionej kwoty wypłaty.
Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
