Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 lipca 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 27 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan pismem z 13 sierpnia 2025 r. (wpływ 14 sierpnia 2025 r.) oraz pismem z 11 września 2025 r. (wpływ 16 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwania. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 21 marca 2008 r. Wnioskodawca wraz z żoną zawarł umowę kredytową z … Bank  na zakup nieruchomości mieszkalnej opisanej w par. 3 ust. 1 umowy kredytowej. Nieruchomość zakupiona została przez małżonków na zasadach współwłasności ustawowej, prawo do ww. nieruchomości przysługuje wyłącznie małżonkom. Prawnym zabezpieczeniem kredytu jest hipoteka kaucyjna wpisana w księdze wieczystej ww. nieruchomości, ubezpieczenie oraz cesja na rzecz Banku wierzytelności z tytułu ubezpieczenia. Kwota udzielonego kredytu 281 927,90 zł, kwota postawiona do dyspozycji 270 000,00 zł, indeksowana kursem CHF. W dniu 22 kwietnia 2008 r. Wnioskodawca wraz z żoną zakupił nieruchomość będącą przedmiotem umowy kredytowej.

Ponieważ umowa zawiera postanowienia, które są podobne lub identyczne z postanowieniami uznawanymi przez Sądy powszechne za postanowienia abuzywne (niedozwolone) (na podstawie  art. 385¹ i następnych Kodeksu cywilnego) albo nieważne (na podstawie ogólnych przepisów prawa polskiego), lub w odniesieniu do których kierowane są takie zarzuty, w tym przez organy administracji publicznej (w szczególności Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów), Wnioskodawca wraz z żoną złożył w Sądzie … we …. pozew o ustalenie nieważności Umowy kredytu nr …. z dnia 21 marca 2008 r. i zapłatę kwoty 84 837,42 PLN wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty.

Mając na uwadze, że wynik postępowania sądowego nie jest pewny, Wnioskodawca wraz z żoną zdecydował się na zawarcie z Bankiem ugody. Ugoda została zawarta w dniu 5 czerwca 2025 r.  Na jej podstawie dojdzie do:

-całkowitego umorzenia pozostałej do spłaty kwoty kapitału kredytu wynikającej z Umowy,

-pełnego i ostatecznego uregulowania roszczeń Stron poprzez zapłatę przez Bank na rzecz Klienta kwoty uzgodnionej w Ugodzie,

-cofnięcia przez Klienta pozwu w Postępowaniu z powództwa Klienta, a także zrzeczenia się przez Klienta roszczeń wobec Banku, w związku z zawarciem i wykonywaniem Umowy  (na dotychczasowych warunkach), ponad kwotę zapłaty na rzecz Klienta uzgodnioną  w Ugodzie,

-cofnięcia przez Bank powództwa w Postępowaniu z powództwa Banku, a także zrzeczenia się przez Bank wszelkich dalszych roszczeń w związku z zawarciem i wykonywaniem Umowy.

Według postanowień par. 3:

W wykonaniu Umowy, Bank wypłacił na rzecz Klienta kwotę 269 999,98 PLN. Na dzień sporządzenia Ugody, Klient zapłacił na rzecz Banku kwotę 370 061,32 PLN. Klient potwierdza, że Bank wypłacił kwotę, o której mowa w zdaniu pierwszym oraz że kwoty wskazane w zdaniu drugim zostały zapłacone w wykonaniu Umowy, uznaje uprawnienie Banku do otrzymania tych kwot i nie zgłasza żadnych roszczeń względem tych kwot, bez uszczerbku dla rozliczenia, o którym mowa w § 3 ust. 4 poniżej.

Zgodnie z informacją zawartą w księgach rachunkowych Banku, na dzień sporządzenia Ugody aktualne zadłużenie Klienta wobec Banku na podstawie Umowy wyrażone jest w CHF i wynosi łącznie 66 381,16 CHF („Aktualne Zadłużenie”), na którą to kwotę składają się:

-kapitał kredytu pozostający do spłaty: 66 429,98 CHF.

-odsetki umowne od kapitału kredytu: - 48,82 CHF, pozostałe odsetki, opłaty i koszty:  0,00 CHF.

Wartość Aktualnego Zadłużenia w PLN, po przeliczeniu go według średniego kursu CHF Narodowego Banku Polskiego opublikowanego w dniu 26 maja 2025 r. w wysokości 4,5450 PLN/CHF, wynosi łącznie: 301 702,37 PLN.

W ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z Umowy lub w związku  z nią, Bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Klienta kwoty 50 000,00 PLN w terminie 30 dni kalendarzowych od wystąpienia ostatniego z dwóch zdarzeń:

(i)otrzymania przez Bank pisma procesowego Klienta dotyczącego cofnięcia pozwu  w Postępowaniu z powództwa Klienta (z potwierdzeniem nadania do Sądu), oraz

(ii)otrzymania przez Bank pisemnej dyspozycji Klienta dotyczącej wypłaty.

Formularz dyspozycji wypłaty stanowi Załącznik D do Ugody.

Z dniem zawarcia ugody:

Bank w całości zwalnia Klienta z długu (tj. umarza Aktualne Zadłużenie Klienta) oraz zrzeka się wszelkich dalej idących roszczeń wynikających z Umowy lub w związku z nią. Klient oświadcza  i zgadza się, że przyjmuje to zwolnienie z długu.

Uzupełnienie wniosku

Za środki z zaciągniętego kredytu Wnioskodawca wraz z żoną kupił nieruchomość mieszkalną (dom). Kredyt hipoteczny, o którym mowa we wniosku, został udzielony 21 marca 2008 r. przez Bank, tzn. podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów. Kredyt został zaciągnięty na zaspokojenie celów mieszkaniowych Wnioskodawcy i Jego żony, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy  o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kredyt zaciągnięty został na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Kredyt został zaciągnięty przez Wnioskodawcę i Jego żonę, małżonkowie odpowiadają za jego spłatę solidarnie w pełnej wysokości.

Stronami kredytu i ugody są Bank … (z siedzibą w …, ul. ….,  KRS: ….) jako kredytodawca oraz …. i … (zamieszkali  ….) jako kredytobiorcy. Ugoda polega na całkowitym rozliczeniu udzielonego kredytu oraz skutkuje wygaśnięciem umowy, całkowitym umorzeniem pozostałego zadłużenia,  a także umorzeniem postępowania sądowego z powództwa kredytobiorców (cofnięcie pozwu  o ustalenie nieważności umowy). Umorzenie ww. kredytu nastąpiło na podstawie dobrowolnej decyzji małżonków i Banku, na podstawie przepisów powszechnie obowiązującego prawa,  w szczególności na podstawie Kodeksu cywilnego.

W ramach pełnego rozliczenia roszczeń Bank wypłaci kwotę 50 000 zł i zwolni w całości z długu,  tj. umorzy pozostałą część zadłużenia, a w zamian za to Wnioskodawca wraz z żoną, jako kredytobiorcy, wycofa z Sądu powództwo o uznanie umowy kredytowej za nieważną. Na kwotę objętą umową składa się kwota pozostałego do spłaty zadłużenia (66 381,16 CHF, w tym 66 429,98 CHF kapitału kredytu oraz odsetki - 48,82 CHF), co po kursie z 26 maja 2025 r. 4,5450 wynosi 301 702,37 zł oraz 50 000 zł wypłacone „w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń”.

Umorzenie dotyczy wszystkich współkredytobiorców, tj. Wnioskodawcy i Jego żony oraz skutkuje wygaśnięciem wszystkich zobowiązań u wszystkich stron umowy. Bank nie wystawił Wnioskodawcy PIT 11. W przeszłości Wnioskodawca nie korzystał z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu na potrzeby mieszkaniowe.

W odniesieniu do kwoty 50 000 zł, Wnioskodawca wskazuje, że została wypłacona w dniu  10 lipca 2025 r. Kwota ta nie stanowi świadczenia z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania. W przeświadczeniu Wnioskodawcy, kwota ta stanowi zwrot nadpłaconego kapitału. Ustalona kwota nie stanowi przysporzenia ponad wpłacone tytułem spłaty kredytu raty kapitałowo-odsetkowe.  Z ugody nie wynika, że ustalona kwota stanowi zwrot środków pieniężnych wpłaconych wcześniej jako raty wpłacone wcześniej na rzecz Banku. W ugodzie nie ustalono statusu tych środków poza określeniem, że „W ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z umowy lub w związku z nią Bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Klienta kwoty 50.000 PLN...”. Kwota 50 000 zł została ustalona w drodze negocjacji, nie została wyliczana w jakikolwiek sposób.  W ugodzie kwota ta wskazana jest jako odrębny punkt i nie jest wyraźnie opisana jak zwrot wpłaconych rat z tytułu spłaty kapitału/odsetek.

Doprecyzowując, Wnioskodawca wskazuje, że przed podpisaniem ugody kontaktował się  z adwokatem …, który prowadził sprawę Wnioskodawcy w Sądzie w ….. Pan mecenas wystąpił z pismem dnia 28 stycznia 2025 r. do Banku ……….. Z treści tego pisma,  z wcześniejszych analiz do Sprawy Sądowej wynika, że w razie wygranej sprawy Bank ma wypłacić około 91 000 zł i pokrycie przez Bank kosztów procesu obu postępowań z Wnioskodawcy i Banku powództwa, kwota ta stanowi nadwyżkę rat kredytowo-odsetkowych, uznana za nadpłatę kredytu.

Dnia 9 marca 2025 r. Bank odpisał na pismo do Mecenasa cytat: „Komitet Kredytowy zaakceptował zawarcie ugody, na podstawie której rozliczone zostałyby wzajemne roszczenia i Bank zobowiązałby się do umorzenia pozostałego salda kredytu oraz do zwrotu nadpłaconego kredytu na rzecz Kredytobiorców kwoty wysokości 50 000 zł.”

Po analizie Wnioskodawca wraz z żoną zdecydował się na ugodę z Bankiem, gdzie w punkcie 5 wynika, że z dniem zawarcia ugody Bank w całości zwalnia Klienta z długu, tj. umarza aktualne zadłużenie klienta oraz zrzeka się wszelkich dalej idących roszczeń wynikających z Umowy. Bank  w ciągu 30 dni kalendarzowych po spełnieniu wszystkich warunków zawartych w ugodzie wypłaci kwotę 50 000 zł na rachunek Bankowy Klienta, suma stanowi rozliczenie nadpłaconych rat kredytu.

Kwota 50 000 zł, którą Wnioskodawca wraz z żoną, jako współkredytobiorcy, otrzymał z Banku pełne i ostateczne rozliczenie roszczeń to wynegocjowana z Bankiem kwota, która jest umownym rozliczeniem pobranych przez Bank nadpłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Kwota ta nie stanowi przysporzenia majątku. Bank udostępnił w umowie 270 000,00 zł do dnia zawarcia ugody spłacone zostało na rachunek kredytowy 370 061,32 zł. W związku z tym, należy przyjąć, że o ponad 100 000 zł, przekroczona została wartość spłat ponad wartość kapitału udostępnionego przez Bank. W związku  z tym, kwota 50 000 zł wynikająca z ugody jest ostatecznym rozliczeniem z Banku, którą to kwotę należy traktować jako zwrot nadpłaconych rat kredytu.

A zatem kwota ta powinna być neutralna podatkowo i nie stanowi przychodu do opodatkowania,  na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwota 50 000 zł jest jedyną kwotą, którą wypłacił Bank, jest to pełne i ostateczne rozliczenie wynegocjowane w ugodzie z Bankiem nadpłaconych rat kredytowo-odsetkowych.

Pytanie (przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy Wnioskodawca słusznie uznaje, że zarówno kwota wynikająca z umorzonej kwoty pozostałej do spłaty części kapitału, jak i kwota 50 000 zł, którą Wnioskodawca wraz z żoną (współkredytobiorcą) otrzyma od Banku w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń - nie będzie  u Wnioskodawcy opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ kwota umorzonego zadłużenia podlega zaniechaniu poboru podatku, a pozostała część wynikająca z ugody nie stanowi przysporzenia majątkowego, więc nie podlega opodatkowaniu?

Pana stanowisko w sprawie (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, Wnioskodawca uważa, że:

-ponieważ kredyt hipoteczny został udzielony przed 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jego funkcjonowania, kredyt został zaciągnięty na zakup nieruchomości mieszkalnej przeznaczonej na potrzeby mieszkaniowe Wnioskodawcy,

-ponieważ Wnioskodawca spełnia warunki zawarte w Rozporządzeniu Ministra Finansów  w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe:

·kredyt hipoteczny został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,

·kredyt zabezpieczony został hipoteką kaucyjną,

·kredyt udzielony przed 15 stycznia 2015 r. na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,

-do dnia zawarcia ugody Wnioskodawca nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej, niż określona w umowie kredytu będącego przedmiotem ugody,

to Wnioskodawca może skorzystać z zaniechania poboru podatku od umorzonej kwoty aktualnego zadłużenia.

Kwota 50 000 zł, którą jako współkredytobiorcy, Wnioskodawca wraz z żoną ma otrzymać z Banku jako „pełne i ostateczne rozliczenie roszczeń” to wynegocjowana z Bankiem kwota, która  w ocenie Wnioskodawcy, jest umownym rozliczeniem pobranych przez Bank nienależnych rat kapitałowo-odsetkowych, z zastosowaniem klauzul abuzywnych. Kwota ta, w ocenie Wnioskodawcy, nie stanowi przysporzenia majątku. Bank udostępnił w umowie kredytowej 270 000 zł (według ugody 269 999,98 zł) do dnia zawarcia ugody spłacone zostało na rachunek kredytowy 370 061,32 zł.  W związku z tym należy przyjąć, że o ponad 100 000 zł przekroczona została wartość spłat ponad wartość kapitału udostępnionego przez Bank.

W związku z tym kwota 50 000 zł wynikająca z ugody nie przekracza 50% „nadpłaty kapitału”. Zgodnie z zawartą ugodą, Bank wypłaca 50 000 zł w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń, którą to kwotę, w przeświadczeniu Wnioskodawcy, należy traktować jako zwrot nadpłaconej kwoty kredytu. A zatem kwota ta powinna być neutralna podatkowo i nie stanowi przychodu do opodatkowania, na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych  (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

•dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

•dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądzei wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objąłw posiadanie”;

•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika

– tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze  w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie,  że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności  i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów  i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane  w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wskazał Pan, że 5 czerwca 2025 r. doszło do zawarcia ugody między Panem, Pana żoną a Bankiem, na podstawie której doszło do umorzenia pozostałej do spłaty kwoty kapitału. Dodatkowo Bank wypłacił Panu kwotę 50 000 zł wynikającą z pełnego i ostatecznego rozliczenia z Bankiem.

Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe powyższych czynności.

Umorzenie wierzytelności

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego wyjaśniam, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela przysługującej mu wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia  23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Podkreślam, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Tym samym, umorzona Panu kwota wierzytelności z tytułu zaciągniętego 21 marca 2008 r. kredytu hipotecznego (kwota kapitału i odsetek), stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy  o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zaniechanie poboru podatku

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń.

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

-kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

-kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

-kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

-kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Jedną z przesłanek do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z opisu sprawy wynika, że

·21 marca 2008 r. wraz z żoną zawarł Pan umowę kredytu na zakup nieruchomości mieszkalnej, indeksowanego kursem CHF,

·kredyt hipoteczny został udzielony 21 marca 2008 r. przez Bank, tzn. podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów,

·kredyt został zaciągnięty na nabycie domu, w którym realizuje Pan własne cele mieszkaniowe i do którego przysługuje Panu prawo własności (nabycie domu nastąpiło do majątku wspólnego małżonków),

·zabezpieczeniem kredytu jest hipoteka kaucyjna wpisana w księdze wieczystej ww. nieruchomości, ubezpieczenie oraz cesja na rzecz Banku wierzytelności z tytułu ubezpieczenia,

·za spłatę kredytu wraz z żoną odpowiada Pan solidarnie, do pełnej wysokości,

·5 czerwca 2025 r. doszło do podpisania ugody z Bankiem, której stroną był Pan, Pana żona  i Bank,

·na postawie ugody doszło do umorzenia pozostałej do spłaty kwoty kapitału, Bank zwolnił Pana z długu w całości,

·umorzenie dotyczy wszystkich współkredytobiorców oraz skutkuje wygaśnięciem wszystkich zobowiązań u wszystkich stron umowy,

·Bank nie wystawił Panu PIT 11,

·nie korzystał Pan w przeszłości z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe, o którym mowa  w przedmiotowym rozporządzeniu Ministra Finansów.

Podsumowując stwierdzam, że umorzona przez Bank kwota kredytu (kapitału), na podstawie zawartej ugody z Bankiem, stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jednocześnie wskazuję, że w przypadku uzyskania przez Pana przychodu związanego  z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego (na nabycie domu), zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Spełnia Pan wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.

Wypłata kwoty dodatkowej

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Jak już wcześniej wskazałem, otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych  w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się  w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Skutki podatkowe zwrotu przez Bank kwoty dodatkowej

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty na Pana rzecz ww. kwoty dodatkowej w wysokości 50 000 zł, to w opisie sprawy wskazał Pan, że ugoda z Bankiem wyodrębnia kwotę 50 000 zł, która zostanie wypłacona przez Bank w ciągu 30 dni od daty podpisania ugody (kwota została wypłacona 10 lipca 2025 r.). Kwota ta jest ostatecznym rozliczeniem z Bankiem i stanowi rozliczenie nadpłaconych rat kredytu.

W przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych – taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc w wyniku wzajemnych potrąceń wierzytelności otrzymał Pan od Banku zwrot środków nienależnie pobranych, to otrzymany przez Pana zwrot nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Wydając interpretacje indywidualne Organ nie weryfikuje kwot i obliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego obliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (Pana żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama)  z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.