Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
28 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie obowiązków płatnika.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawcą jest Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w X działająca jako jednostka organizacyjna Skarbu Państwa.
W maju 2017 r. podczas działań ratowniczo-gaśniczych prowadzonych przez jednostki Państwowej Straży Pożarnej doszło do tragicznego zdarzenia, w wyniku którego zginął funkcjonariusz pełniący służbę w rocie rozpoznawczej (dalej: „Zmarły Strażak”). Zgon nastąpił w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych w ramach działań interwencyjnych.
Członkowie rodziny Zmarłego Strażaka do tej pory nie mogą pogodzić się ze śmiercią swojego syna, brata, wnuka. Wszystkie osoby dotknięte tragedią przeżyły śmierć Zmarłego Strażaka na swój sposób, doznały (...). Więzi emocjonalne łączące członków rodziny ze Zmarłym Strażakiem były na tyle silne, że intensywne cierpienie po jego śmierci doprowadziło u nich do (...).
W związku z powyższym, członkowie najbliższej rodziny Zmarłego Strażaka wystąpili w dniu 22 maja 2020 r. z powództwem cywilnym przeciwko Skarbowi Państwa – Komendzie Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w X – o zasądzenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią osoby bliskiej, zgodnie z art. 446 § 4 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024. poz. 1061 ze zm.). W związku z koniecznością ustalenia osoby odpowiedzialnej za skutki tragicznego wypadku postępowanie to zostało zawieszone z dniem 1 września 2020 r.
Na skutek przeprowadzonego postępowania karnego, odpowiedzialność za skutki tragicznego wypadku została przypisana osobie pełniącej funkcję Kierownika Działań Ratowniczych, a sprawa zakończyła się prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Q, wydanym w dniu 19 grudnia 2023 r.
Natomiast wznowione postępowanie cywilne zostało zakończone prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w X wydanym 12 maja 2025 r. Sąd zasądził na rzecz członków najbliższej rodziny Zmarłego Strażaka kwoty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a także odsetki za opóźnienie liczone od dnia 22 maja 2020 r. (data wniesienia pozwu) do dnia zapłaty.
Zgodnie z ww. wyrokiem Sądu Wnioskodawca wypłacił zasądzone należności rodzinie Zmarłego Strażaka wraz z należnymi odsetkami, przy czym w przypadku odsetek Wnioskodawca wypłacił je w kwocie innej niż wynikająca z wyroku. W ocenie Wnioskodawcy, odsetki winny być naliczone od dnia wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Q, a nie od dnia wniesienia pozwu przez rodzinę Zmarłego Strażaka. W związku z tym, Wnioskodawca w dniu 18 czerwca 2025 r. wniósł apelację na część wyroku Sądu Okręgowego w X dotyczącą ustalania odsetek.
Z ostrożności podatkowej Wnioskodawca potrącił zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconych kwot – zarówno od należności głównej, jak i wypłaconych odsetek.
We wniosku o interpretację Wnioskodawca zwraca się o potwierdzenie, że wypłacone członkom najbliższej rodziny Zmarłego Strażaka kwoty zadośćuczynienia, jak również należne im odsetki za opóźnienie, korzystają ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawy o PIT).
Pytania
1)Czy kwota wypłaconego zadośćuczynienia na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w X podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT i tym samym na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika związane z obliczeniem, poborem i odprowadzeniem zaliczki na podatek dochodowy oraz do wykazania ww. kwoty w rocznej informacji PIT-11, stosownie do art. 42a ustawy o PIT?
2)Czy kwota odsetek od wypłacanego zadośćuczynienia podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT i tym samym na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika związane z obliczeniem, poborem i odprowadzeniem zaliczki na podatek dochodowy oraz do wykazania ww. kwoty w rocznej informacji PIT-11, stosownie do art. 42a ustawy o PIT?
Państwa stanowisko w sprawie pierwszego pytania
W ocenie Wnioskodawcy, kwota wypłaconego zadośćuczynienia na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w X podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT i tym samym na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika związane z obliczeniem, poborem i odprowadzeniem zaliczki na podatek dochodowy oraz do wykazania ww. kwoty w rocznej informacji PIT-11, stosownie do art. 42a ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Ewentualne wystąpienie Wnioskodawcy w charakterze płatnika uzależnione jest od tego, czy wypłacane zadośćuczynienie stanowi dla członków rodziny Zmarłego Strażaka przychód w rozumieniu przepisów ustawy o PIT podlegający opodatkowaniu.
W przedmiotowej sprawie zadośćuczynienie zostało zasądzone przez Sąd Okręgowy w Q na podstawie art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego, który przewiduje możliwość przyznania najbliższym członkom rodziny osoby zmarłej odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Świadczenie to ma charakter niemajątkowy – jego celem jest złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby bliskiej. Jak wskazał WSA w Bydgoszczy w wyroku z dnia 10 września 2019 r., sygn. akt II SA/Bd 214/19:
„Pojęcie "odszkodowania" jest odnoszone do pokrywania uszczerbków o charakterze majątkowym, a pojęcie "zadośćuczynienia" do pokrywania uszczerbków o charakterze niemajątkowym, czyli krzywd.”
Takie świadczenie nie prowadzi do przysporzenia majątkowego, lecz stanowi formę moralnej kompensaty. Jak wskazuje się w piśmiennictwie:
„Konstrukcja prawna zadośćuczynienia przyznawanego na podstawie art. 446 § 4 zakłada rekompensatę za krzywdę wywołaną nieodwracalną utratą osoby bliskiej, z którą łączyły stronę dochodzącą takiego zadośćuczynienia więzi rodzinne. Podstawową funkcją zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę jest przy tym funkcja kompensacyjna. Zadośćuczynienie ma wynagrodzić doznaną krzywdę, a zatem wszelkie ujemne uczucia, cierpienia i przeżycia psychiczne związane z utratą bliskiej osoby, które nie dają się w prosty sposób przeliczyć na wartości pieniężne, ma kompensować ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej oraz przedwczesną utratę członka rodziny”
(Balwicak-Szczyrba Małgorzata, Sylwestrzak Anna, Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, 2025).
Tożsame stanowisko prezentują również sądy. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 grudnia 2012 r., sygn. akt IV CSK 192/12 skonstatował:
„Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. nie jest zależne od pogorszenia sytuacji materialnej osoby uprawnionej i poniesienia szkody majątkowej, a jego celem jest kompensacja doznanej krzywdy, a więc złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc pokrzywdzonemu w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym jego sytuacji.”.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Wyjątek z litery „a” powyższego przepisu dotyczy sytuacji, gdy odszkodowanie lub zadośćuczynienie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika, np. gdy szkoda dotyczy mienia wykorzystywanego w firmie, pracownika w ramach relacji biznesowej lub utraconych przychodów.
W tej sprawie świadczenie otrzymały osoby fizyczne, tj. członkowie rodziny Zmarłego Strażaka, którzy nie prowadzili działalności gospodarczej w związku ze śmiercią Zmarłego Strażaka. Zadośćuczynienie nie miało żadnego związku z działalnością gospodarczą – zostało wypłacone wyłącznie w następstwie zdarzenia osobistego – śmierci osoby bliskiej w wyniku wypadku w czasie służby.
Wypłacane zadośćuczynienie nie dotyczy również korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wyjątek z litery „b” odnosi się bowiem do utraconych korzyści (np. dochodów, zysków), które nie zostały osiągnięte z powodu zdarzenia wywołującego szkodę.
Natomiast
„Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 nie jest zależne od pogorszenia sytuacji materialnej osoby uprawnionej i poniesienia szkody majątkowej, a jego celem jest kompensacja doznanej krzywdy, a więc złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc pokrzywdzonemu w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym jego sytuacji”
(Ciszewski Jerzy, Nazaruk Piotr, Kodeks Cywilny. Komentarz, 2019).
Sądy administracyjne potwierdzają możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku dochodowego wypłacanych odszkodowań/ zadośćuczynień. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 października 2023 r., sygn. akt II FSK 285/21 zwrócił uwagę, że
„Dla zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u. p. d. o. f. wymagane jest nie tylko uzyskanie odszkodowania lub zadośćuczynienia. Istotne jest również to, aby kwoty te były określone w wyroku lub w ugodzie sądowej.”
W tej sprawie warunek ten został oczywiście spełniony – wypłata zadośćuczynienia nastąpiła na podstawie wyroku Sąd Okręgowego w Q z dnia 12 maja 2025 r. Świadczenie to miało charakter niemajątkowy – sąd nie orzekał o utracie dochodów, lecz o krzywdzie psychicznej. Podkreślić należy, że w tej sprawie nie ma mowy o jakimkolwiek przychodzie utraconym wskutek śmierci Zmarłego, który miałby być wyrównany przez wypłatę zadośćuczynienia.
Wnioskodawca nie ma zatem obowiązku obliczenia, poboru i odprowadzenia zaliczki na PIT od wypłaconego zadośćuczynienia, ani wykazania wypłaconych kwot w rocznej informacji PIT-11 (stosownie do art. 42a ustawy o PIT). Zastosowanie znajduje bowiem zwolnienie przedmiotowe, które wyłącza te należności z opodatkowania oraz z obowiązków informacyjnych.
Mając powyższe na względzie, kwota wypłaconego zadośćuczynienia na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Q podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT i tym samym na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika związane z obliczeniem, poborem i odprowadzeniem zaliczki na podatek dochodowy oraz do wykazania ww. kwoty w rocznej informacji PIT-11, stosownie do art. 42a ustawy o PIT.
Państwa stanowisko w sprawie drugiego pytania
W ocenie Wnioskodawcy, kwota odsetek od wypłacanego zadośćuczynienia podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT i tym samym na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika związane z obliczeniem, poborem i odprowadzeniem zaliczki na podatek dochodowy oraz do wykazania ww. kwoty w rocznej informacji PIT-11, stosownie do art. 42a ustawy o PIT.
W omawianej sprawie, zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Q z dnia 12 maja 2025 r. Wnioskodawca został zobowiązany do wypłaty członkom najbliższej rodziny Zmarłego Strażaka (pełniącego służbę w ramach działań ratowniczo-gaśniczych) świadczenia pieniężnego w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikającą z jego śmierci, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pozwu (22 maja 2020 r.) do dnia zapłaty.
Zadośćuczynienie zostało przyznane na podstawie art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego i stanowi rekompensatę za cierpienie psychiczne i krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej. Tego rodzaju świadczenie – jako niemające charakteru dochodowego – korzysta ze zwolnienia podatkowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, co do zasady nie budzi wątpliwości i znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych oraz orzecznictwie sądów administracyjnych.
W konsekwencji, skoro świadczenie główne (zadośćuczynienie) korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, to zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, odsetki wypłacone z tytułu nieterminowej wypłaty tejże kwoty również powinny być wolne od podatku dochodowego. Art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT stanowi bowiem, że wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Odsetki za opóźnienie zasądzone w przedmiotowej sprawie mają charakter akcesoryjny względem należności głównej, tj. zadośćuczynienia. Stanowią rekompensatę za opóźnienie w spełnieniu zobowiązania pieniężnego i mają na celu zrekompensowanie uprawnionemu utraty wartości pieniądza w czasie oraz niedogodności wynikających z nieterminowego zaspokojenia roszczenia. Nie stanowią przysporzenia o charakterze dochodowym w rozumieniu ustawy o PIT.
Należy w tym kontekście powołać się na jednolite stanowisko organów podatkowych i sądów administracyjnych, które wskazują, że odsetki od świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym również korzystają ze zwolnienia z opodatkowania – właśnie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.
Dyrektor KIS potwierdza powyższe stanowisko wskazując przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 7 marca 2025 r., nr 0112- KDIL2-1.4011.26.2025.2.KF:
„Skoro zatem kwota przyznanego odszkodowania i zadośćuczynienia wolna jest od podatku dochodowego, to wypłacone odsetki ustawowe za opóźnienie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”.
Tożsame stanowisko organ podatkowy zajął m.in. w interpretacji z dnia 27 listopada 2023 r., nr 0113-KD1PT2-2.4011.581.2023.KK.
W zakresie natomiast ewentualnych obowiązków Wnioskodawcy jako płatnia wskazać należy, iż zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Przepis art. 42a ust. 1 ustawy o PIT nakłada więc obowiązek sporządzenia PIT-11 tylko w przypadku wypłaty dochodów, które podlegają opodatkowaniu. W przypadku wypłat zwolnionych z opodatkowania (takich jak w omawianym przypadku odsetki od zadośćuczynienia), podmiot wypłacający te należności nie jest zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy ani do sporządzenia informacji PIT-11.
Mając powyższe na względzie kwota odsetek od wypłacanego zadośćuczynienia podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT i tym samym na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika związane z obliczeniem, poborem i odprowadzeniem zaliczki na podatek dochodowy oraz do wykazania ww. kwoty w rocznej informacji PIT-11, stosownie do art. 42a ustawy o PIT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe. Odstępuję od uzasadnienia prawnego oceny Państwa stanowiska w sprawie.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej. Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.