Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 13 marca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 7 sierpnia 2025 r. (data wpływu 14 sierpnia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (...) 2006 r. A.A (dalej zwana „Kredytobiorcą” lub „Wnioskodawcą”) zawarła z X. (obecne Y.) (dalej „Bank”) umowę kredytu hipotecznego w walucie wymienialnej nr (...) (dalej „Umowa”).

Kredyt walutowy w całości został wykorzystany na zakup lokalu mieszkalnego położonego w Z. Kredyt walutowy został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na własności lokalu mieszkalnego opisanego powyżej.

Łącznie Bank wypłacił w PLN tytułem Umowy kwotę 116 035,07 zł stanowiącą równowartość 46 977,76 CHF stosując kurs kupna obowiązujący w Banku w chwili uruchomienia transz kredytu. W związku z realizacją Umowy, od daty jej zawarcia do 13 marca 2023 r., Kredytobiorca uiścił na rzecz Banku kwotę 132 509,39 zł.

Różnica między kwotą wpłaconą na rzecz Banku z tytułu Umowy, a kwotą rzeczywiście wypłaconą przez Bank wyniosła 16 474,32 zł, która odzwierciedlała rzeczywistą wysokość roszczenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy.

Pozwem z dnia (...) 2023 r. Kredytobiorca wniósł do Sądu Okręgowego w (...) o zapłatę kwoty 132 509,39 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 30 marca 2023 r. do dnia zapłaty. W pozwie Kredytobiorca wskazywał na nieważność bezwzględną Umowy oraz niedozwolony charakter postanowień (art. 385 (1) § 1 k.c.), których usunięcie z Umowy skutkowało upadkiem (nieważnością) Umowy. Przedmiotem żądania pozwu w zakresie zapłaty był zwrot nienależnie uiszczonych rat kredytu oraz innych kosztów za okres od dnia zawarcia Umowy do dnia 13 marca 2023 r. Z ostrożności procesowej sformułowano również w pozwie roszczenie ewentualne (tzw. „roszczenie o odfrankowienie” ) o zasądzenie kwoty 40 091,30 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 marca 2023 r. do dnia zapłaty, pobranej przez Bank nienależnie, tytułem rat kredytu, zawyżonych w wyniku bezpodstawnego ustalenia przez Bank salda kredytu w CHF, podczas gdy kredyt został wypłacony w złotych oraz w wyniku stosowania przez Bank niedozwolonej klauzuli dot. przeliczania rat kapitałowo-odsetkowych.

Sąd Okręgowy w (...) rozpoznawał sprawę pod. sygn. akt (...). Dążeniem Wnioskodawcy, wobec naruszenia przez Bank przepisów prawa, było odzyskanie nienależnie uiszczonych przez Kredytobiorcę kwot przewyższających kwotę wypłaconego kapitału kredytu.

W trakcie postępowania sądowego Bank wystąpił z propozycją zawarcia ugody, która zakończyłaby spór dotyczący kwestionowanej Umowy.

W toku procesu toczącego się przed Sądem Strony uzgodniły warunki ugody sądowej. Propozycję ugody z Bankiem należy traktować jako zwrot przez Bank środków, które w wyniku ugody zostaną uznane za nienależnie wpłacone do Banku tytułem kredytu i odsetek od kredytu oraz spowodują odstąpienie przez Kredytobiorcę od dochodzenia dalszych roszczeń wobec Banku z tytułu Umowy.

W dniu 13 stycznia 2025 r. Strony zawarły ugodę sądową, w oparciu o którą zakończono spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy (oraz jej ważności). Treść ugody stanowiła załącznik do protokołu z rozprawy. Zawarcie ugody skutkowało umorzeniem przez Sąd postępowania.

Bank i Kredytobiorca zawarli ugodę w celu polubownego rozstrzygnięcia sporu dotyczącego ważności oraz skuteczności Umowy lub niedozwolonego charakteru jej postanowień, a tym samym uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy lub wykonania świadczeń z Umowy, przez przyjęcie przewidzianych w ugodzie rozwiązań.

Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy tj. (...) 2006 r. stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach określonych w ugodzie.

W ppkt 2.1 ugody z bankiem zawarte jest stwierdzenie, że strony dokonają rozliczenia w oparciu o założenie zmiany waluty zadłużenia określonej w Umowie na walutę polską.

Na mocy ugody Bank zwrócił Kredytobiorcy poniższą kwotę, a także dokonał zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 10 800 PLN.

W pkt X ugody jest wzmianka o zestawieniu stanowiącym podstawę wyliczenia nadpłaty kwoty kredytu w PLN na dzień 10 stycznia 2025 r.

W ppkt 3.2 ugody wskazano, że Bank w terminie miesiąca od daty ugody wypłaci Kredytobiorcy kwotę dodatkową w wysokości 14 500,00 zł, a także poinformował Kredytobiorcę, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po stronie Kredytobiorcy przychód, a na Banku ciąży wykonanie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie PIT-11).

W konsekwencji zawarcia ugody Bank zwrócił Kredytobiorcy łączną kwotę 14 500,00 zł tytułem zwrotu środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy Kredytobiorca przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty udzielonego kredytu na podstawie Umowy. Ww. kwota została uzgodniona przez Strony w drodze negocjacji ugodowych, w toku których zarówno Bank, jak i Kredytobiorca dokonali wzajemnych ustępstw. Kwota, na którą składa się łączna suma wpłat dokonanych przez Kredytobiorcę na rzecz Banku z tytułu Umowy pomniejszona o łączny zwrot otrzymany z Banku nie jest niższa niż kwota uzyskanego przez Kredytobiorcę kapitału kredytu. Jak wskazano powyżej Kredytobiorca wpłacił na poczet Umowy co najmniej kwotę 16 474,32 zł przewyższającą wypłaconą mu przez Bank kwotę kapitału.

Uzupełnienie wniosku

W odpowiedzi na pytanie, czy w wyniku zawarcia ugody z Bankiem doszło do zmiany treści umowy o kredyt, której wynikiem było przewalutowanie kwoty kredytu na PLN wraz z przewalutowaniem rat odsetkowo-kapitałowych, które zostały dotychczas spłacone, Wnioskodawca wskazał, że na podstawie podpisanej ugody, strony zgodnie postanowiły, że kwota zadłużenia z tytułu Umowy, wynosząca 23 977,11 CHF będzie przeliczona na walutę polską (PLN) po średnim kursie walut obcych ogłaszanym przez NBP ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zawarcia ugody, tj. 12 stycznia 2025 r.

Na podstawie ugody przewalutowano kwotę zadłużenia z tytułu Umowy, wynoszącą 23 977,11 CHF. Po przeliczeniu powyższej kwoty po kursie średnim walut obcych NBP z dnia 12 stycznia 2025 r. dało to kwotę 108 714,61 PLN. Przewalutowanie kwoty zadłużenia z tytułu Umowy nie zmniejszyło zadłużenia.

Otrzymane środki pieniężne to wynik wpłat dokonanych na poczet wykonywania umowy kredytu, które przekroczyły wartość wypłaconego z tytułu umowy kapitału kredytu.

Kredyt został uruchomiony w łącznej kwocie 116 035,07. Natomiast w wykonywaniu umowy, od (...) 2006 r. do 13 marca 2023 r. uiszczono 132 509,39 PLN. Wobec tego, wypłacona przez Bank kwota mieści się w kwocie, która przekazana została na rzecz Banku w ramach spłaty kredytu.

Pytanie

Czy otrzymana przez Wnioskodawcę w wyniku ugody z Bankiem, tj. Y., łączna kwota 14 500,00 zł stanowić będzie przychód i czy w związku z tym powstanie po jego stronie obowiązek podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647)?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, łączna kwota zwróconych środków pieniężnych przez Bank na podstawie ugody w wysokości 14 500,00 zł nie stanowi przychodu do opodatkowania. Ustawodawca w art. 10 ust. 1 u.p.d.o.f. wymienia źródła przychodów, z których przychód (dochód) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nienależne świadczenie w podanym rozumieniu przyjętym w art. 410 w zw. z art. 405 Kodeksu cywilnego nie zostało wymienione jako odrębne źródło przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 u.p.d.o.f.

Mając na uwadze fakt, iż w ugodzie nie została wskazana podstawa, na jakiej Bank zobowiązany jest do zwrotu na rzecz Wnioskodawcy (Kredytobiorcy) łącznej kwoty 14 500,00 zł, kwota ta tym bardziej nie powinna podlegać opodatkowaniu, jako że zgodnie z treścią ugody Wnioskodawca (Kredytobiorca) ma otrzymać zwrot tego, co w czasie trwania Umowy było świadczone. Zwrot tego, co świadczono nie stanowi przychodu. Bank na podstawie Umowy udzielił kredytu na łączną kwotę 116 035,07 zł. Tym samym Bank pobrał bezpodstawnie świadczenie nienależne w łącznej kwocie 132 509,39 zł, a otrzymana w wyniku ugody kwota stanowi zwrot części kosztu poniesionego w związku z zawarciem z Bankiem Umowy. Otrzymanie zwrotu nie stanowi żadnej dodatkowej korzyści, a jedynie prowadzi do stanu rozliczeń, który jest zgodny z prawem, tj. stanowi następstwo pozbawienia Umowy jej abuzywnych postanowień.

Kwota „przekazana nam przez Bank” na podstawie ugody nie spowoduje faktycznego przyrostu majątku Wnioskodawcy (Kredytobiorcy). Ponadto u.p.d.o.f. określa dochód jako nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania (art. 9 ust. 2 u.p.d.o.f.). Przychód podatkowy warunkuje możliwość powstania dochodu podatkowego w tym znaczeniu, że dopóki nie mamy do czynienia z przychodem w sensie podatkowym, dopóty nie może powstać dochód podatkowy. Otrzymanego zwrotu nie można traktować w kategorii przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 11 u.p.d.o.f., ponieważ w tej sytuacji nie następuje po stronie Wnioskodawcy (Kredytobiorcy) żadne przysporzenie majątkowe.

W uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 164/15 wskazano, że (...) jak stanowi przepis art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przytoczona definicja przychodu wyprowadzona na podstawie tych przepisów ma charakter ogólny, a zatem będzie ona w użyciu wówczas, gdy zastosowania nie będą znajdować regulacje szczegółowe, inaczej opisujące danego rodzaju przychód. Należy również pamiętać, że przepisy art. 11 u.p.d.o.f. trzeba interpretować w powiązaniu z przepisami art. 10 oraz art. 12-20 u.p.d.o.f., co pozwala na ustalenie, czy dana kwota lub świadczenie przynależą do któregokolwiek ze źródeł przychodów podatkowych. Jeżeli nie będzie możliwe przyporządkowanie danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu” – art. 20 u.p.d.o.f.), to nie będzie ono mogło być uznane za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadało ogólnej definicji przychodu zawartej w przepisach art. 11 u.p.d.o.f. Mimo że nie wynika to wprost z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Stąd też wszystkie kwoty otrzymywane „tytułem zwrotnym” nie są zaliczane do przychodów podatkowych.

Podsumowując, zwrot otrzymanej kwoty tytułem bezpodstawnego wzbogacenia się na podstawie art. 405 i art. 410 Kodeksu cywilnego (nienależne świadczenie) nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f. Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, że otrzymany kredyt na podstawie Umowy wypełnia przesłanki definicji zawartej w § 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. poz. 592 z późn. zm.) (dalej jako: „Rozporządzenie”), a kredyt był zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 u.p.d.o.f., tj. wydatki na własne cele mieszkaniowe – na nabycie lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym.

Zgodnie z ugodą udzielony na mocy Umowy kredyt przewalutowano na kredyt złotówkowy. Jednocześnie nigdy wcześniej Wnioskodawca (Kredytobiorca) nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

W myśl § 1 ust. 2 Rozporządzenia kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują: kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału); odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje; oraz opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot: umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniową.

Jak wynika z uzasadnienia do Rozporządzenia za jego wydaniem stoi „szczególna potrzeba wyprowadzenia istotnej zachęty do zawierania przez kredytodawców i kredytobiorców ugód w celu restrukturyzacji tzw. kredytów frankowych, które ograniczą negatywne skutki wynikające ze zmiany kursu waluty szwajcarskiej na możliwość terminowej spłaty kredytów mieszkaniowych denominowanych w tej walucie przez polskich obywateli”. Jednocześnie w uzasadnieniu wskazano, że „nie bez znaczenia jest fakt, że część kredytobiorców toczy spory sądowe z bankami zarzucając abuzywność klauzul indeksacyjnych przy hipotecznych kredytach mieszkaniowych denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej. Opodatkowanie umarzanych kredytobiorcom kwot w sytuacji, gdy dochodzą oni przed sądami nieważności zawartych przez nich umów (częściową lub całkowitej), czyli podważają zasadność wymagalności tych kwot, budziłoby zatem istotne kontrowersje”. Ponadto nie sposób nie zgodzić się, że „uzyskane przez kredytobiorców umorzenie kredytu będzie stanowiło dla tej grupy realną, wymiernie poprawiającą jej położenie korzyść, wyłącznie w sytuacji, jeśli działania instytucji finansowych zmierzające do ułatwienia spłaty zadłużenia kredytobiorcom spotkają się z synergiczną reakcją ze strony państwa”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawodawca przyjął zasadę, że przychodami są:

1)pieniądze i wartości pieniężne, które:

·zostały otrzymane przez podatnika – czyli takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·zostały postawione do dyspozycji podatnika – czyli takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

2)wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń – czyli takie przysporzenia majątkowe, które mają postać:

·świadczeń w naturze (otrzymane rzeczy lub prawa);

·nieodpłatnych świadczeń innych niż świadczenia w naturze (np. otrzymane usługi).

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Z uwagi na wyróżnienie przez ustawodawcę przychodów o charakterze niepieniężnym, uznaje się, że przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy jest nie tylko uzyskanie przez podatnika nowych aktywów, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne”. Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są:

-inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w przytoczonym już wcześniej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W opisie sprawy wskazała Pani, że (...) 2006 r. zawarła umowę kredytu hipotecznego w walucie wymienialnej z X. (obecne Y.). Bank wypłacił Pani tytułem umowy kwotę 116 035,07 zł stanowiącą równowartość 46 977,76 CHF. Od dnia zawarcia umowy kredytowej do dnia 13 marca 2023 r., uiściła Pani na rzecz Banku kwotę 132 509,39 zł. Różnica między kwotą wpłaconą przez Panią na rzecz Banku z tytułu umowy, a kwotą rzeczywiście wypłaconą przez Bank wyniosła 16 474,32 zł

W związku z powyższym, dnia (...) 2023 r. wniosła Pani do Sądu Okręgowego w (...) pozew o zapłatę kwoty 132 509,39 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 30 marca 2023 r. do dnia zapłaty. W dniu 13 stycznia 2025 r. strony zawarły ugodę sądową, w oparciu o którą zakończono spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej umowy oraz jej ważności. Propozycję ugody z Bankiem należy traktować jako zwrot przez Bank środków, które w wyniku ugody zostaną uznane za nienależnie wpłacone do Banku tytułem kredytu i odsetek od kredytu oraz spowodują odstąpienie przez Kredytobiorcę od dochodzenia dalszych roszczeń wobec Banku z tytułu Umowy.

W konsekwencji zawarcia ugody Bank zwrócił Pani łączną kwotę 14 500,00 zł tytułem zwrotu środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty udzielonego kredytu. Otrzymane środki pieniężne to wynik wpłat dokonanych na poczet wykonywania umowy kredytu, które przekroczyły wartość wypłaconego z tytułu umowy kapitału kredytu. Kredyt został uruchomiony w łącznej kwocie 116 035,07, natomiast w wykonywaniu umowy, od (...) 2006 r. do 13 marca 2023 r. uiszczono 132 509,39 PLN. Wobec tego, wypłacona przez Bank kwota mieści się w kwocie, która przekazana została przez Panią na rzecz Banku w ramach spłaty kredytu.

Z przytoczonej w niniejszej interpretacji definicji przychodu, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wywieść należy, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Zatem, jeśli faktycznie na podstawie opisanej ugody dotyczącej kredytu mieszkaniowego udzielonego w PLN i przewalutowanego do CHF otrzymała Pani zwrot środków wpłaconych wcześniej do Banku w celu wypełnienia obowiązku spłaty kredytu, a tym samym kwota ta – jak wynika z przedstawionych okoliczności – mieści się w kwocie wpłacanej podczas spłaty kredytu (z uwzględnieniem wartości udostępnionego kredytu), to uznać trzeba, że nie uzyskała Pani faktycznie korzyści majątkowej, która mogłaby zostać potraktowana jako trwałe przysporzenie w Pani majątku, spełniając w ten sposób definicję przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, w związku z wypłatą przez bank kwoty 14 500,00 zł wynikającej z ugody, po Pani stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji nie wystąpi również obowiązek zapłaty podatku z tego tytułu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zastrzec, że interpretacja indywidualna stanowi rozstrzygnięcie tylko i wyłącznie w zakresie objętym zakresem wniosku i odnosi się do przedstawionego opisu sprawy. A zatem, nie dotyczy innych kwestii zawartych we wniosku, które nie były przedmiotem pytania interpretacyjnego.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego oraz nie analizuje załączonych dokumentów. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Pełna weryfikacja prawidłowości Pani stanowiska może być dokonana jedynie w toku ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy Ordynacja podatkowa.

Niniejszą interpretację wydano w oparciu o opis stanu faktycznego przedstawionego we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Panią chroniła.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.