Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

13 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 9 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 sierpnia 2025 r. (data wpływu 28 sierpnia 2025 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:…ul. ……

2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:…ul. ……

Opis zdarzenia przyszłego

Pan … oraz Pani … (dalej: „Wnioskodawcy”), zawarli z ... (od 2013 r. ..., dalej: „Bank”) w dniu 26 lutego 2007 r. umowę nr … o kredyt hipoteczny (dalej: „Umowa”). Przedmiotem Umowy było udzielenie kredytu na kwotę 315 000 PLN, która w momencie sporządzania Umowy kredytu została przez Bank przeliczona na równowartość 135 326,71 CHF przy zastosowaniu wyznaczonego przez Bank kursu kupna CHF w tym dniu. Kredyt ten, denominowany w walucie obcej (CHF), został zaciągnięty celem sfinansowania nabycia lokalu mieszkalnego położonego przy ul. …, oznaczonego nr …, jak również refinansowania nakładów poniesionych tytułem wkładu własnego oraz sfinansowania opłat okołokredytowych. Nieruchomość była wykorzystywana przez Wnioskodawców w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Cel ten nie miał żadnego związku z działalnością gospodarczą, czy zawodową Wnioskodawców.

Wnioskodawcy dokonali całkowitej spłaty kredytu udzielonego na podstawie Umowy z dniem 22 lutego 2022 r. Kwota spłaty wynosiła 615 780,26 PLN (w przeliczeniu kwot zapłaconych w CHF po kursie średnim NBP z dnia poszczególnych płatności), a więc na kwotę o 300 780,26 PLN większą niż kwota wypłaconego kapitału.

W związku z zakwestionowaniem przez Wnioskodawców ważności Umowy wnieśli Oni pozew. Sprawa z powództwa Wnioskodawców o sygnaturze … toczy się przed Sądem Apelacyjnym w …. Bank wytoczył przeciwko Wnioskodawcom pozew w sprawie o zapłatę kwoty 315 000,01 PLN, która odpowiada wypłaconemu przez Bank kapitałowi na podstawie Umowy. Postępowanie zainicjowane pozwem Banku toczy się przed Sądem Okręgowym … w … pod sygn. akt ….

W związku z negocjacjami dotyczącymi wzajemnych rozliczeń Wnioskodawcy planują zawrzeć w czerwcu 2025 r. z Bankiem ugodę (dalej: „Ugoda”), która ureguluje kwestię wzajemnych wierzytelności wynikających z Umowy.

Porozumienie to przewiduje, że:

·Wnioskodawcy zobowiązują się do wycofania powództwa w sprawie toczącej się przed Sądem Apelacyjnym w ….

·Na kwotę całkowitej wierzytelności Wnioskodawców w wysokości 646 285,30 PLN składa się:

-615 780,28 PLN - kwota rat kapitałowo-odsetkowych;

-16 420,88 PLN - kwota tytułem składek na poczet ubezpieczenia niskiego wkładu własnego;

-630,00 PLN - kwota tytułem opłat i prowizji związanych z kredytem;

-13 454,14 PLN - kwota tytułem ustalonych odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. 15 czerwca 2020 r.) do dnia 2 maja 2025 r.

·Bank zobowiązuje się do częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych na rzecz Wnioskodawców w kwocie 331 285,29 PLN.

·Kwota zwrotu wynika z potrącenia kwot wierzytelności Banku w wysokości 315 000 PLN wobec wierzytelności Wnioskodawców, w której skutek wierzytelność Banku została umorzona w całości, a wypłacona kwota jest pozostałą kwotą wierzytelności Wnioskodawców.

·Ponadto Bank zobowiązuje się do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 18 900 PLN, która to kwota nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 poz. 1935).

W Ugodzie nie zostało wskazane, aby zawarta Umowa była nieważna.

Tym samym Ugoda przewiduje, że obie strony dokonają potrącenia wzajemnych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej. W wyniku tego potrącenia Bank zostanie zobowiązany do zapłaty na rzecz Wnioskodawców kwot: 331 285,29 PLN oraz 18 900 PLN, które uiści w terminie 30 dni od daty zawarcia Ugody.

W uzupełnieniu wniosku wskazano:

Zgodnie z umową kredytu hipotecznego zawartą 26 lutego 2007 r. kredytobiorcy - Pan … oraz Pani … - odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie, tj. każdy z Nich do pełnej wysokości zobowiązania (wierzyciel mógł dochodzić całości świadczenia od któregokolwiek z Nich). Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego przedstawionym we wniosku o interpretację, zobowiązanie to zostało spłacone w całości w dniu 22 lutego 2022 r.

Wnioskodawcy pozostają w związku małżeńskim. Ustawowa wspólność majątkowa małżeńska między Nimi została ustanowiona … 2007 r. i trwa nieprzerwanie do chwili obecnej. W konsekwencji na dzień zawarcia umowy kredytu hipotecznego z 26 lutego 2007 r. wspólność ta jeszcze nie istniała, natomiast w dacie dokonywania czynności opisanych we wniosku (w tym planowanego zawarcia umowy) istniała i istnieje nadal.

Na dzień sporządzenia pisma stanowiącego uzupełnienie wniosku Ugoda z Bankiem nie została jeszcze podpisana. Pierwotnie planowano jej zawarcie w czerwcu 2025 r., jednakże Wnioskodawcy pragną zawrzeć ją dopiero po uzyskaniu pisemnej interpretacji indywidualnej. Obecnie ostateczny termin na zawarcie Ugody upływa 31 sierpnia 2025 r. i Wnioskodawcy zamierzają ją podpisać do tej daty.

Zgodnie z treścią Ugody wskazane we wniosku kwoty zostaną wypłacone łącznie na rzecz obojga kredytobiorców, Pana … oraz Pani …. Bank nie będzie dzielił świadczenia na części przypadające odrębnie na każdego z małżonków; środki zostaną przekazane jednorazowo (wypłata technicznie może nastąpić w jednym lub kilku przelewach) na wspólny rachunek bankowy Wnioskodawców.

Na podstawie Ugody Bank wypłaci Wnioskodawcom kwotę 331 285,29 zł tytułem częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych. Kwota ta wynika z potrącenia wierzytelności Banku w wysokości 315 000 zł z wierzytelnością Wnioskodawców, w następstwie czego wierzytelność Banku zostaje umorzona w całości, a wypłata obejmuje pozostałą część roszczenia Wnioskodawców. Pozostałe pozycje wskazane w zestawieniu (składki na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, opłaty i prowizje, odsetki ustawowe za opóźnienie) nie są przedmiotem wypłaty na rzecz Wnioskodawców.

Niezależnie od powyższego Bank zobowiązał się zwrócić koszty zastępstwa procesowego w kwocie 18 900 zł jako odrębne świadczenie. W konsekwencji łączna kwota środków przekazanych Wnioskodawcom wyniesie 350 185,29 zł.

Kwota przewidziana w Ugodzie do wypłaty na rzecz Wnioskodawców, tj. 331 285,29 zł, stanowi wyłącznie częściowy zwrot uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych. Świadczenie to nie obejmuje odsetek ustawowych za opóźnienie.

Kwota 331 285,29 zł stanowi zwrot na rzecz Wnioskodawców części rat kapitałowo-odsetkowych zakwalifikowanych w Ugodzie jako nadpłata ponad należną Bankowi spłatę zadłużenia (do wysokości wypłaconego kapitału). Rozliczenie to zostało dokonane poprzez potrącenie wierzytelności Banku z tytułu kapitału w wysokości 315 000 zł z wierzytelnością Wnioskodawców; po potrąceniu Bank wypłaci wskazaną wyżej kwotę jako pozostałą część ich roszczenia.

Łączna suma spłat rat kapitałowo-odsetkowych dokonanych przez Wnioskodawców wyniosła 615 780,26 zł, podczas gdy kwota kredytu zaciągniętego w 2007 r. wynosiła 315 000 zł. Oznacza to, że suma spłat przewyższa kwotę kredytu o 300 780,26 zł jest więc niemal dwukrotnie wyższa.

Kwota przewidziana do wypłaty na podstawie Ugody, tj. 331 285,29 zł, ma charakter restytucyjny, stanowi zwrot części uprzednio uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych. Wnioskodawcy wpłacili na rzecz Banku łącznie 615 780,26 zł, a wypłacana kwota jedynie redukuje poniesiony wcześniej ciężar finansowy i nie stanowi przysporzenia majątkowego ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu z 2007 r.

Kwota przewidziana do wypłaty na podstawie Ugody stanowi częściowy zwrot uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych i nie jest wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Bank równolegle dochodzi swoich roszczeń (zwrotu kapitału) w odrębnym postępowaniu sądowym; celem Ugody jest polubowne i definitywne zakończenie sporów między stronami oraz usunięcie niepewności co do wzajemnych roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem umowy kredytu. Spory te toczą się m.in. w sprawie z powództwa Wnioskodawcy przed Sądem Apelacyjnym w … (sygn. akt …) oraz w sprawie z powództwa Banku przeciwko Wnioskodawcy przed Sądem Okręgowym … w …, III Wydział Cywilny (sygn. akt …).

Wypłata na rzecz Wnioskodawców jest wynikiem wzajemnych rozliczeń dokonanych w Ugodzie, w szczególności potrącenia wierzytelności Banku z tytułu kapitału w wysokości 315 000 zł z wierzytelnością Wnioskodawców wobec Banku w łącznej wysokości 646 285,30 zł (zgodnie z wyliczeniem przedstawionym we wniosku oraz w uzupełnieniu wniosku). Kwota należna Wnioskodawcom po potrąceniu ma charakter restytucyjny, a nie wynagrodzeniowy.

Pytanie

Czy kwoty, które otrzymają Wnioskodawcy na podstawie ugody, którą planują zawrzeć z Bankiem, wynikające z potrącenia wzajemnych wierzytelności stron, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawców, kwoty które otrzymają Oni od Banku na podstawie ugody nie powinny być opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ stanowią świadczenie restytucyjne, którego celem jest przywrócenie stanu majątkowego sprzed zawarcia umowy kredytowej. Wnioskodawcy nie uzyskują zatem nowego przysporzenia majątkowego, lecz odzyskują wpłacone wcześniej środki. W związku z tym, że zwrot ten nie prowadzi do wzrostu wartości majątku, nie powinien być traktowany jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa o PIT”). Dodatkowo, odsetki będące przedmiotem rozliczenia z bankiem podlegają zwolnieniu przedmiotowemu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawców:

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, opodatkowaniu podlega jedynie taki przychód, który prowadzi do realnego przysporzenia majątkowego podatnika. W przypadku zwrotu kapitału, który uprzednio został wpłacony przez Wnioskodawców na mocy umowy kredytowej, nie można mówić o uzyskaniu nowego dochodu. Środki te mają charakter zwrotu wpłat dokonanych wcześniej, co wyklucza je z kategorii przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

1)dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

2)dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy - Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o PIT można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensatę wierzytelności, następuje wówczas, gdy jedna strona jest w stosunku do drugiej jednocześnie dłużnikiem i wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony.

Potrącenie - mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych) - prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obu stron umarzają się wzajemnie do wysokości wierzytelności niższej.

Instytucja potrącenia stanowi substytut świadczenia, dzięki któremu dłużnik „płaci” swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego - zgodnie z art. 503 Kodeksu cywilnego - stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej strony na poczet wierzytelności drugiej - każda z nich zostaje zwolniona ze swojego długu, co pozwala uznać te długi za spłacone. Tym samym potrącenie, jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego, uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby natomiast w przypadku częściowej kompensaty wierzytelności, jeśli wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu, co w przedstawionym zdarzeniu przyszłym nie będzie miało miejsca.

Skutki podatkowe zwrotu kwoty z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są: odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powyższy przepis zwalnia zatem z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja organów podatkowych i orzecznictwo

W interpretacji indywidualnej z dnia 6 marca 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.37.2024.2.MKA, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że zwrot środków pieniężnych wynikający z zawartej ugody, które wcześniej zostały przekazane na spłatę części rat kredytu hipotecznego, nie stanowi przyrostu majątku. Wynika to z faktu, że zwrot jest ekwiwalentem poniesionych wcześniej wydatków. W związku z tym wypłata tego zwrotu jest neutralna podatkowo na gruncie PIT. Tożsame stanowisko Organ zajął przykładowo również w piśmie z dnia 18 kwietnia 2025 r., nr 0115-KDIT1.4011.104.2025.2.DB.

Ponadto interpretacji indywidualnej z dnia 8 sierpnia 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.570.2024.3.DJ, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, kwota wypłacana w związku z ugodą zawieraną z bankiem jest neutralna podatkowo, ponieważ stanowi zwrot środków pieniężnych wpłaconych na rzecz banku na poczet kapitału oraz odsetek, spłacając raty kapitału. Organ podkreśla, że otrzymanie środków będących ekwiwalentem wydatków wcześniej poniesionych z własnych środków nie powoduje przyrostu w majątku i tym samym nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniem PIT.

Podobnie, w interpretacji indywidualnej z dnia 30 lipca 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty kredytu mieszkaniowego nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu. W interpretacji tej podkreślono, że zwrot środków przez bank w wyniku unieważnienia umowy kredytowej ma charakter restytucyjny i nie prowadzi do powstania przychodu podatkowego.

Mając na względzie powyższe, zdaniem Wnioskodawców należy uznać Ich stanowisko za prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie natomiast do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że w dniu 26 lutego 2007 r. zawarli Państwo z Bankiem umowę o kredyt hipoteczny denominowany w walucie obcej (CHF). Za spłatę kredytu odpowiadali Państwo solidarnie, tj. każdy do pełnej wysokości zobowiązania. Kredyt został zaciągnięty celem sfinansowania nabycia lokalu mieszkalnego, jak również refinansowania nakładów poniesionych tytułem wkładu własnego oraz sfinansowania opłat okołokredytowych. Nieruchomość była wykorzystywana przez Państwa w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Dokonali Państwo całkowitej spłaty kredytu udzielonego na podstawie Umowy z dniem 22 lutego 2022 r. Łączna suma spłat rat kapitałowo-odsetkowych dokonanych przez Państwa wyniosła 615 780,26 zł, podczas gdy kwota kredytu zaciągniętego w 2007 r. wynosiła 315 000 zł. Oznacza to, że suma spłat przewyższa kwotę kredytu o 300 780,26 zł jest więc niemal dwukrotnie wyższa. W związku z negocjacjami dotyczącymi wzajemnych rozliczeń planują Państwo w 2025 r. zawrzeć Ugodę z Bankiem, która ureguluje kwestię wzajemnych wierzytelności wynikających z Umowy. Ugoda przewiduje, że obie strony dokonają potrącenia wzajemnych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej.

Porozumienie to przewiduje, że:

·Państwo zobowiązują się do wycofania powództwa w sprawie toczącej się przed Sądem Apelacyjnym w ….

·Na kwotę całkowitej wierzytelności Państwa w wysokości 646 285,30 PLN składa się:

-615 780,28 PLN - kwota rat kapitałowo-odsetkowych;

-16 420,88 PLN - kwota tytułem składek na poczet ubezpieczenia niskiego wkładu własnego;

-630,00 PLN - kwota tytułem opłat i prowizji związanych z kredytem;

-13 454,14 PLN - kwota tytułem ustalonych odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. 15 czerwca 2020 r.) do dnia 2 maja 2025 r.

·Bank zobowiązuje się do częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych na Państwa rzecz w kwocie 331 285,29 PLN.

·Kwota zwrotu wynika z potrącenia kwot wierzytelności Banku w wysokości 315 000 PLN wobec wierzytelności Państwa, w której skutek wierzytelność Banku została umorzona w całości, a wypłacona kwota jest pozostałą kwotą wierzytelności Państwa.

·Ponadto Bank zobowiązuje się do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 18 900 PLN, która to kwota nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 poz. 1935).

W wyniku tego potrącenia Bank wypłaci Państwu kwotę 331 285,29 zł tytułem częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych. Kwota ta wynika z potrącenia wierzytelności Banku w wysokości 315 000 zł z Państwa wierzytelnością, w następstwie czego wierzytelność Banku zostaje umorzona w całości, a wypłata obejmuje pozostałą część Państwa roszczenia. Ponadto, Bank zobowiązał się zwrócić koszty zastępstwa procesowego w kwocie 18 900 zł jako odrębne świadczenie. Zgodnie z treścią Ugody wskazane we wniosku kwoty zostaną wypłacone łącznie na rzecz obojga kredytobiorców. Pozostałe pozycje wskazane w zestawieniu (składki na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, opłaty i prowizje, odsetki ustawowe za opóźnienie) nie są przedmiotem wypłaty na Państwa rzecz.

Kwota przewidziana w Ugodzie do wypłaty na Państwa rzecz w wysokości 331 285,29 zł, stanowi wyłącznie częściowy zwrot uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych zakwalifikowanych w Ugodzie jako nadpłata ponad należną Bankowi spłatę zadłużenia (do wysokości wypłaconego kapitału). Rozliczenie to zostało dokonane poprzez potrącenie wierzytelności Banku z tytułu kapitału w wysokości 315 000 zł z wierzytelnością Państwa; po potrąceniu Bank wypłaci wskazaną wyżej kwotę jako pozostałą część ich roszczenia. Świadczenie to nie obejmuje odsetek ustawowych za opóźnienie. Ponadto, kwota 331 285,29 zł przewidziana do wypłaty na podstawie Ugody, ma charakter restytucyjny, stanowi zwrot części uprzednio uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych. Wpłacili Państwo na rzecz Banku łącznie 615 780,26 zł, a wypłacana kwota jedynie redukuje poniesiony wcześniej ciężar finansowy i nie stanowi przysporzenia majątkowego ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu z 2007 r. Ww. kwota nie jest wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. Wypłata na Państwa rzecz jest wynikiem wzajemnych rozliczeń dokonanych w Ugodzie, w szczególności potrącenia wierzytelności Banku z tytułu kapitału w wysokości 315 000 zł z wierzytelnością Państwa wobec Banku w łącznej wysokości 646 285,30 zł.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy po Państwa stronie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania przez Państwa kwoty stanowiącej zwrot części uprzednio uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych oraz kwoty zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, które Bank Państwu wypłaci.

Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe powyższych czynności.

Zwrot w wyniku potrącenia wzajemnych roszczeń

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

Państwa skutki podatkowe z tytułu wypłaty przez Bank na Państwa rzecz kwoty stanowiącej zwrot części uprzednio uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych

Z opisu sprawy wynika, że na podstawie Ugody z Bankiem otrzymają Państwo kwotę stanowiącą częściowy zwrot uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych zakwalifikowanych w Ugodzie jako nadpłata ponad należną Bankowi spłatę zadłużenia, zaś składki na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, opłaty i prowizje oraz odsetki ustawowe za opóźnienie nie będą przedmiotem wypłaty na Państwa rzecz.

Zatem wskazać należy, że w przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych tytułem uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych – taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc dla kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc otrzymają Państwo od Banku zwrot środków pieniężnych z tytułu wpłaconych przez Państwa rat kapitałowo-odsetkowych, to otrzymany przez Państwa zwrot nie będzie stanowić przychodu w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Zgodnie z art. 98 § 1, § 2, § 3, § 4 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie będzie przewyższać faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że zwrot kosztów postępowania procesowego, w ramach Ugody, którą planują Państwo zawrzeć z Bankiem, nie spowoduje powstania u Państwa przychodu, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zwrócona przez Bank kwota nie będzie przewyższać poniesionych przez Państwa wydatków z tego tytułu. W takiej sytuacji zwrot ten nie będzie stanowił po Państwa stronie przysporzenia, wzrostu Państwa majątku. Otrzymana kwota będzie stanowić jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Państwa wydatków.

Pieniądze te nie będą Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o przedstawiony przez Państwa opis zdarzenia przyszłego, w szczególności w oparciu o Państwa wskazanie zawarte w uzupełnieniu wniosku, zgodnie z którym „Kwota przewidziana w Ugodzie do wypłaty na rzecz Wnioskodawców, tj. 331 285,29 zł, stanowi wyłącznie częściowy zwrot uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych. Świadczenie to nie obejmuje odsetek ustawowych za opóźnienie”. Wobec powyższego w interpretacji nie rozstrzygano o możliwości skorzystania przez Państwa – w odniesieniu do odsetek ustawowych – ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego przez Państwa we własnym stanowisku, gdyż jak wynika z opisu sprawy takich odsetek Państwo nie otrzymają.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się d analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan … (Zainteresowany będący stroną postępowania) – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.