Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący skutków podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z związku z zawartą ugodą z bankiem i wypłatą kwoty z tego tytułu. Uzupełnili go Państwo 30 czerwca i 25 sierpnia 2025 r. (daty wpływu).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowany będący stroną postępowania:

A.C.

(...)

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

B.C.

(...)

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca (Zainteresowany będący stroną postępowania) i Zainteresowana (Zainteresowana niebędąca stroną postępowania), dalej zwani również Kredytobiorcami, zawarli 25 maja 2006 r. z Bankiem Umowę Kredytu mieszkaniowego nr (…), w walucie wymienialnej CHF. Kredyt mieszkaniowy rozumiany był jako kredyt udzielony na sfinansowanie celu mieszkaniowego - zakup lokalu mieszkalnego nr 1 wraz z garażem położonego w A, przy ul. B, na działce nr 11/1, z przeznaczeniem na potrzeby własne. Kredyt był zabezpieczony hipoteką umowną i kaucyjną wpisaną do księgi wieczystej na nieruchomości, której dotyczyła inwestycja. Wnioskodawca i Zainteresowana 16 kwietnia 2007 roku nabyli lokal mieszkalny nr 1 oraz lokal niemieszkalny 1 - garaż.

Wnioskodawca i Zainteresowana wytoczyli powództwo przeciwko Bankowi o ustalenie i zapłatę, gdyż pomiędzy stronami Umowy powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej umowy (oraz jej ważności). W trakcie postępowania, które toczy się przed Sądem Apelacyjnym (...) pod sygn. akt (...), Strony Umowy prowadzą negocjacje ugodowe, które mogą zakończyć się ugodą sądową. W propozycji ugody, Bank zaproponował dokonanie przeliczenia zobowiązania kredytowego Wnioskodawcy i Zainteresowanej, tak jakby umowa była od początku zawarta w walucie polskiej. Strony dokonają zmiany waluty zadłużenia na walutę polską, przyjmą, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od dnia 25 maja 2006 r. stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach zmienionych Ugodą, z zachowaniem okresu kredytowania, formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych, poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych. Strony ustaliły, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie rat kapitałowych kredytu w złotych. Po zmianie waluty zadłużenia, w wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony ustaliły, że na dzień zawarcia Ugody zadłużenie wyniesie 0,00 zł, a Bank zwolni Kredytobiorców (Wnioskodawcę i Zainteresowaną) z długu (umorzy zadłużenie) w łącznej kwocie XXXX PLN. Bank nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Wnioskodawcy i Zainteresowanej w związku z Umową. Jednocześnie Bank odstąpi od naliczania odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Tym samym Strony uznają, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony w całości.

Bank zwolni Wnioskodawcę i Zainteresowaną z długu (umorzy zadłużenie Wnioskodawcy i Zainteresowanej) w kwocie XXXX PLN, stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 3 Ugody, a kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 8 Ugody, a Wnioskodawca i Zainteresowana dokonane zwolnienie z długu przyjmą.

Kwota umorzenia będzie obejmowała:

-kapitał: «KWOTA» CHF «KWOTA» PLN,

-odsetki skapitulowane: «KWOTA» CHF «KWOTA» PLN,

-odsetki zapadłe niespłacone: « KWOTA» GHF « KWOTA» PLN,

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: « KWOTA» CHF « KWOTA» PLN,

-odsetki zawieszone: « KWOTA» CHF « KWOTA» PLN,

-odsetki bieżące: « KWOTA» CHF « KWOTA» PLN.

Dodatkowo projekt ugody przewiduje, że Bank zwolni Kredytobiorców z długu (umorzy zadłużenie Kredytobiorców) w kwocie « KWOTA» PLN stanowiącej wysokość kosztów i opłat, o których mowa w ust. 3 (niezapłaconych kosztów i opłat związanych z Umową kredytu), a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmie.

Jednocześnie Bank zobowiązał się w propozycji ugody do zapłaty (z tytułu rozliczenia poniesionych przez Wnioskodawcę i Zainteresowaną kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego) kwoty 30 200,00 zł oraz wypłacić Wnioskodawcy i Zainteresowanej dodatkową kwotę w wysokości 71 594,05 zł (wynikającą z różnicy na dzień 24 marca 2025 r. między wypłaconym kapitałem, a sumą dokonanych przez Zainteresowanych spłat).

Bank udzielający kredytu był i jest bankiem działającym zgodnie z prawem polskim, jego działalność podlegała i podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym zgodnie z obowiązującymi przepisami i podmiot był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

W opisanej sprawie nie toczy się postępowanie podatkowe i nie jest prowadzona kontrola podatkowa lub kontrola celno-skarbowa oraz sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej Istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego.

Do dnia 1 grudnia 2024 r. Kredytobiorcy zapłacili na rzecz Banku kwotę 314.467,55 zł tytułem spłaty kapitału i odsetek od kredytu oraz kwotę 1.369,65 zł tytułem prowizji. Kapitał wypłacony przez Bank wyniósł 250.626,17 zł. Dodatkowo Zainteresowani do daty wydania zabezpieczenia wpłacali kolejne raty kapitałowo- odsetkowe do Banku.

W ramach ugody Zainteresowani negocjują z Bankiem kwotę zwrotu z tytułu dokonanych wpłat. Na dzień złożenia niniejszego wniosku Strony ustaliły, że Bank zwróci Wnioskodawcy i Zainteresowanej kwotę 71.594,05 zł. Jednakże w treści ugody Bank nie chce nazwać wypłaty 71.594,05 zł zwrotem z tytułu nadpłaconych kwot, a nazwał swoje zobowiązanie „kwotą dodatkową". W związku z faktem, że ta „kwota dodatkowa” jest częścią kwoty nadpłaty, której Wnioskodawca i Zainteresowana dochodzą pozwem w sprawie przeciwko Bankowi, Wnioskodawca i Zainteresowana nie otrzymają, żadnego dodatkowego przysporzenia, a jedynie zwrot uprzednio wpłaconych kwot do Banku.

Wnioskodawca i Zainteresowana cały czas zamieszkują w kupionym mieszkaniu, na którego kupno został zaciągnięty kredyt objęty projektowaną ugodą.

Uzupełnienie

„Garaż” jest lokalem niemieszkalnym położonym na pierwszej kondygnacji budynku o powierzchni użytkowej 13,70 m[2], do którego należy udział 169/10000 części w prawie własności działki gruntu nr 11/1 pod budynkiem oraz we współwłasności w częściach wspólnych budynku, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali. Lokal stanowi odrębną własność lokalu, dla którego jest prowadzona odrębna księga wieczysta, może być przedmiotem obrotu. W akcie notarialnym zostały ustalone odrębne ceny dla lokalu mieszkalnego (238.986,17 zł brutto) 94,23% ceny zakupu, lokalu niemieszkalnego (13.420,00 zł brutto) 5,29 % ceny zakupu oraz małej architektury (1.220,00 zł brutto) 0,48 % ceny zakupu, łączna cena zakupu 253.626,17 zł brutto;

Z Bankiem została zawarta Umowa kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny (spłacany w ratach annuitetowych, udzielony w walucie wymienialnej), z przeznaczeniem na zakup lokalu mieszkalnego nr 1 wraz z garażem z przeznaczeniem na potrzeby własne (lokal stanowi odrębną nieruchomość), na cele, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, kredytobiorcy nadal zamieszkują w zakupionym za kredyt lokalu mieszkalnym.

Zgodnie z zawartą umową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za spłatę kredytu. Oboje kredytobiorcy (Wnioskodawca i Zainteresowana) są właścicielami kredytowanych nieruchomości, na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej.

Umorzenie kwoty kredytu hipotecznego przez Bank będzie dotyczyło wszystkich współkredytobiorców i będzie skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców.

Kredyt objął kapitał wypłacony przez Bank 250.626,17 zł oraz 1.369,65 zł (skredytowanej prowizji) łącznie: 251.995,82 zł, wartość kredytu przydająca na zakup lokalu mieszkalnego stanowi 238.589,64 zł (94,68% ).

Kwota dodatkowa jest zwrotem środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy kredytowej zostały przekazane na rzecz banku w ramach spłat rat kapitałowo-odsetkowych, (różnica między wypłaconym kapitałem, a sumą spłat). Ww. kwota mieści się w kwocie wpłacanej przez Wnioskodawcę i Zainteresowaną podczas spłaty kredytu.

Wnioskodawca i Zainteresowana nie potrafią udzielić odpowiedzi na pytanie, jakie są „koszty i opłaty, o których mowa w ust. 3” będące przedmiotem umorzenia, ponieważ są to wyliczenia banku, po uzupełnieniu kwot przez bank koszty te mogą wynieść 0 zł (i zazwyczaj tyle wynoszą, jednak nie można wykluczyć, że zostaną ujawnione jakieś nieopłacone, a naliczone przez bank koszty obsługi kredytu).

Zgodnie z danymi udostępnionymi przez Bank, kredytobiorcy zapłacili na rzecz Banku łącznie kwotę 323.589,87 zł, w tym 71.594,05 zł ponad wypłacony kapitał.

Cała kwota 30.200 zł stanowi zwrot kosztów postępowania, w skład tej kwoty wchodzą:

-10 800 zł - koszty zastępstwa procesowego za I instancję w sprawie z powództwa kredytobiorców,

-8 100 zł - koszty zastępstwa procesowego za II instancję w sprawie z powództwa kredytobiorców (bank złożył apelację),

-500 zł - połowa opłaty sądowej od pozwu (kredytobiorcy uiścili opłatę sądową od pozwu w wysokości 1 000 zł),

-10 800 zł - koszty zastępstwa procesowego za I instancję w sprawie z powództwa banku (bank pozwał kredytobiorców o zwrot udostępnionego kapitału, sprawa toczy się w Sądzie Okręgowym (...) pod sygn. (...), doszło już do doręczenia pozwu, sprawa została zawieszona do czasu prawomocnego rozpoznania sprawy z powództwa kredytobiorców).

Wnioskodawca i Zainteresowana nie są w stanie udzielić szczegółowej odpowiedzi, w jakiej wysokości Bank umorzy zadłużenie w części przypadającej na lokal mieszkalny, gdyż Bank dokona wyliczeń i wprowadzi dokładne kwoty do ugody na kilka dni przed jej zawarciem, z uwagi na procedury bankowe.

Wnioskodawca i Zainteresowana nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określonej we wniosku inwestycji (kuno mieszania).

Pytania

1.Czy wartość przyjętego przez Wnioskodawcę i Zainteresowaną umorzenia długu w części przypadającej na zakup lokalu mieszkalnego z kwoty XXXX PLN z tytułu kredytu mieszkaniowego będzie objęta zaniechaniem poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

2.Czy wypłacona Wnioskodawcy i Zainteresowanej przez Bank „kwota dodatkowa” stanowiąca de facto zwrot części wpłaconych kwot na rzecz Banku tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Podpisanie ugody spowoduje, że wartość umorzonego zobowiązania będzie stanowiła przychód podatkowy z tzw. innych źródeł, na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej u.p.d.o.f.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Zdaniem Wnioskodawcy i Zainteresowanej, wartość przyjętego przez nich umorzenia długu w części przypadającej na zakup lokalu mieszkalnego z kwoty XXXX PLN z tytułu kredytu mieszkaniowego będzie objęta zaniechaniem poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (Dz. U. 2024. poz. 102 z późn. zm.) w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku m.in. gdy:

a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej Inwestycji mieszkaniowej oraz gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację Innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zaniechanie poboru podatku dotyczy kwoty wierzytelności obejmującej:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Zaniechanie poboru podatku, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Dodatkowo w Rozporządzeniu sprecyzowano, że zaniechanie poboru podatku dotyczy kredytu mieszkaniowego rozumianego jako kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z zaniechania poboru podatku można zaś skorzystać w stosunku do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. Wnioskodawca i Zainteresowana zaciągnęli kredyt hipoteczny (mieszkaniowy) z przeznaczeniem na zakup lokalu mieszkalnego oraz lokalu niemieszkalnego w 2006 roku, kredyt został zabezpieczony hipoteką, sfinansowany kredytem został zakup lokalu mieszkalnego oraz niemieszkalnego, w lokalu mieszkalnym Wnioskodawca i Zainteresowana zamieszkuje do dnia dzisiejszego, lokal mieszkalny jest przeznaczony na zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawcy i Zainteresowanej. Wnioskodawca i Zainteresowana nie korzystali wcześniej z ulgi w postaci zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia innego kredytu, uważają, że spełniają warunki wymagane prawem do skorzystania z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych w postaci zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe - umorzonego długu przez Bank w wysokości XXXX PLN w części przypadającej na lokal mieszkalny.

Ad 2

Wnioskodawca i Zainteresowana stoją na stanowisku, że zwrot ustalonej w ugodzie kwoty jest neutralny podatkowo i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest pojęcie przychodu. Przychód został zdefiniowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 Ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Bank zaproponował Wnioskodawcy i Zainteresowanej w ramach ugody umorzenie pozostałej części kredytu oraz zwrot określonej kwoty pieniędzy jako zwrot już wpłaconych kwot z tytułu kredytu, którą nazwał „kwotą dodatkową". Jednocześnie kwota, na którą składa się łączna suma wpłat dokonanych na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego pomniejszona o łączny zwrot na podstawie ugody jest wyższa niź kwota kapitału pozyskanego z umowy kredytu mieszkaniowego.

Wnioskodawca i Zainteresowana uważają, że nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody Wnioskodawca i Zainteresowana otrzymają zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazali na rzecz Banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. Wnioskodawca i Zainteresowana zatem otrzymają środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione przez Wnioskodawcę i Zainteresowaną z własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z Bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w majątku Wnioskodawcy i Zainteresowanej, dlatego wypłata ta winna być uznana za neutralną podatkowo.

Wnioskodawca i Zainteresowana uważają, że dokonany zwrot przez Bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie będzie stanowił przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a zatem nie będą mieli obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez Bank kwoty, ani obowiązku składania jakichkolwiek informacji do urzędu skarbowego o otrzymanej od Banku kwocie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są:

inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego wyjaśnić należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela przysługującej mu wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa. Wedle bowiem instytucji zwolnienia z długu, uregulowanej w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić gdy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia następuje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów.

Tym samym, kwotę wierzytelności umorzoną na podstawie ugody dotyczącej umowy o udzielenie kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń.

Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ust. 1 tego rozporządzenia:

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Na gruncie § 1 ust. 2 wskazanego rozporządzenia:

Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Jak stanowi § 1 ust. 3 rozporządzenia:

W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Według § 1 ust. 5 przywołanego rozporządzenia:

Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Zgodnie § 1 ust. 6 przywołanego rozporządzenia:

Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

W myśl § 1 ust. 7 rozporządzenia:

W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z § 3 komentowanego rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl § 4 ww. rozporządzenia:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2 ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Artykuł 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

–położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów.

Z treści wniosku wynika, że 25 maja 2006 r. zaciągnął Pan wraz z żoną w banku kredyt hipoteczny w CHF. Środki z kredytu w wysokości 251.995,82 zł w 94,23% zostały przeznaczone na zakup lokalu mieszkalnego, w 5,29% na zakup lokalu niemieszkalnego i w pozostałej części, tj. 0,48% na zakup małej architektury. Tytułem spłaty kapitału i odsetek od kredytu wpłacił Pan wraz z żoną kwotę 323.589,87 zł. Bank udzielający kredytu jest bankiem działającym zgodnie z prawem polskim, jego działalność podlegała i podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym zgodnie z obowiązującymi przepisami. Kredyt zabezpieczony był hipoteką umowną i kaucyjną wpisaną do księgi wieczystej nieruchomości. Bank zaproponował zawarcie ugody sądowej polegającej na umorzeniu aktualnego zadłużenia wynikającego z umowy kredytu. Żaden z kredytobiorców nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie.

Ponadto Zainteresowani negocjują z Bankiem kwotę zwrotu z tytułu dokonanych wpłat. Na dzień złożenia niniejszego wniosku Strony ustaliły, że Bank zwróci Wnioskodawcy i Zainteresowanej kwotę 71.594,05 zł.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona przez bank wierzytelność z tytułu kredytu zaciągniętego 25 maja 2006 r. będzie stanowić dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jak już wspomniano, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Tym samym przychód podatkowy, który Państwo osiągną w związku z umorzeniem im przez Bank wierzytelności z tytułu kredytu, w części w jakiej kwota kredytu przeznaczona na poczet ceny zakupu lokalu mieszkalnego pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu korzystać będzie z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów Rozporządzenia MF w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego. Tym samym nie będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego z tytułu planowanego umorzenia przez bank wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego od tej części kwoty umorzenia, która odpowiada udziałowi udzielonego kredytu zaciągniętego na cele określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu

Przechodząc do skutków podatkowych otrzymania od banku kwoty zwrotu, należy ponownie wskazać, że – co do zasady – za przychody podatkowe uznaje się takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, które nie mają charakteru zwrotnego. Jak wskazali Państwo w opisie sprawy, kwota dodatkowa jest zwrotem środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy kredytowej zostały przekazane na rzecz banku w ramach spłat rat kapitałowo-odsetkowych (jest różnicą między wypłaconym kapitałem, a sumą spłat). Wobec tego, opisane we wniosku świadczenie pieniężne nie spowoduje uzyskania przez Państwa przysporzenia majątkowego, faktycznego przyrostu Państwa majątku. Otrzymana przez Państwa kwota będzie stanowić zwrot własnych środków, które wpłacili Państwo wcześniej do banku. Tym samym z tego tytułu nie powstanie po Państwa stronie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata ta będzie zatem dla Państwa neutralna podatkowo. Nie będą mieli Państwo obowiązku jej rozliczenia dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie zagadnienia objęte wnioskiem w zakresie określonym opisem zdarzenia przyszłego, pytaniami i Państwa stanowiskiem, w szczególności co do zapisów projektowanej ugody i wysokości kwoty zwrotu. W sytuacji zatem, gdy ulegną one zmianie, wydana interpretacja nie będzie Państwa chroniła.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Państwa w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Zainteresowany będący stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.