Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• prawidłowe w części dotyczącej braku opodatkowania wypłaconej kwoty przez bank;
• nieprawidłowe w części możliwości zastosowania Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe do wypłaconej kwoty przez bank.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 maja 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 19 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 5 lipca 2025 r. (data wpływu 6 lipca 2025 r.) oraz pismem z 16 lipca 2025 r. (data wpływu 16 lipca 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Pozostając w sporze prawnym z bankiem w sprawie kredytu we frankach szwajcarskich, otrzymał Pan od banku propozycję porozumienia o treści jak poniżej:

Porozumienie rozliczeniowe (dalej „Porozumienie"), pomiędzy:

1) Bankiem (…) z siedzibą w (...), adres: (…), wpisanym do prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla (…) rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: (…), REGON: (…), NIP: (…), o opłaconym w całości kapitale zakładowym w kwocie (...) zł, zwaną dalej „Bankiem"

a

2) A.A oraz B.A, dalej łącznie „Klientem", a każdy z osobna „Klientem", Bank oraz Klienci będą także zwani: łącznie „Stronami", a każdy z osobna „Stroną".

mając na uwadze, że:

A. Klient w dniu 20 grudnia 2005 r. zawarł z Bankiem umowę kredytu nr (…) („Umowa Kredytu").

B. W pozwie inicjującym postępowanie, toczące się obecnie przed Sądem Okręgowym w (…) Klient powołując się na ochronę konsumenta wynikającą z Dyrektywy Rady (…) z dnia 5 kwietnia 1993 r. zakwestionował zapisy Umowy Kredytu i sformułował roszczenia związane/wynikające z nieważności/bezskuteczności Umowy Kredytu. Przedmiotowe postępowanie na dzień zawarcia niniejszego Porozumienia nie zostało zakończone.

C. Zgodnie z uchwałami Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2021 roku (wydanej w sprawie o sygnaturze akt (…)) oraz z dnia 7 maja 2021 roku, (wydanej w sprawie o sygnaturze akt (…)), w przypadku trwałej bezskuteczności (nieważności) umowy kredytu znajduje zastosowanie tzw. teoria dwóch kondykcji, co oznacza, że bank i kredytobiorca muszą zwrócić sobie świadczenia spełnione w wykonaniu tej umowy.

D. Strony oświadczają, że ich wolą jest polubowne zakończenie sporu pomiędzy nimi dotyczącego ważności oraz skuteczności Umowy Kredytu lub niedozwolonego charakteru jej postanowień, tym samym zakończenie toczącego się postępowania sądowego wskazanego w pkt. B powyżej.

Strony zgodnie wskazują, że:

1. Bank uprzednio występował pod firmą: Bank (…).

2. Strony zgodnie potwierdzają, że do dnia zawarcia Porozumienia:

2.1. Bank na podstawie Umowy Kredytu wypłacił Klientowi kapitał w kwocie xxx PLN.

2.2. Klient na podstawie Umowy Kredytu wpłacił na rzecz Banku kwotę xxx PLN tytułem rat kapitałowo-odsetkowych oraz kwotę xxx PLN tytułem składek ubezpieczenia pomostowego. Łączna wysokość wierzytelności Klienta wynosi xxx PLN.

3. Strony potwierdzają, że żadna z nich nie dokonała cesji wierzytelności, których dotyczy Porozumienie, w jakimkolwiek zakresie.

4. Mając na uwadze powyższe, w celu kompleksowego uregulowania rozliczeń stron wynikających z zakwestionowania przez Klienta ważności Umowy Kredytu Strony zgodnie oświadczają, że:

1)uznają wzajemnie swoje wierzytelności wynikające z trwałej bezskuteczności/nieważności Umowy Kredytu, w kwotach określonych w pkt 2.1 i 2.2 powyżej;

2)dokonują zgodnego rozliczenia wzajemnych wierzytelności określonych odpowiednio w pkt. 2.1 i 2.2, a nadto odsetki ustawowe w kwocie xxx PLN poprzez ich umowne potrącenie,

3) na skutek dokonanego potrącenia Bank jest zobowiązany do zapłaty na rzecz Klienta kwoty xxx PLN; którą zobowiązuje się zapłacić w terminie 30 dni od dnia zawarcia Porozumienia, na poniższy rachunek bankowy:

A.A., B.A.

4) Bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Klienta kwoty xxx PLN, tytułem kosztów procesu o którym mowa w pkt B powyżej, w terminie 30 dni od dnia zawarcia Porozumienia na rachunek bankowy:

Kancelaria Radcy Prawnego

5. Bank w terminie 60 dni od daty zawarcia Porozumienia zobowiązuje się do wydania Klientowi dokumentu stanowiącego podstawę do wykreślenia hipoteki zabezpieczającej wierzytelność Banku, wynikającą z Umowy Kredytu (tzw. list mazalny), umożliwiając odebranie przez Klientów tego dokumentu w dowolnym oddziale Banku.

6. Klient zobowiązuje się niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia zawarcia Porozumienia cofnąć pozew w postępowaniu o którym mowa w pkt B powyżej, w całości ze zrzeczeniem się roszczenia. Bank zobowiązuje się nie składać wniosku o przyznanie na jego rzecz kosztów procesu. Klient zobowiązuje się poinformować o cofnięciu pozwu pełnomocnika procesowego Banku w terminie 7 dni od dnia dokonania tej czynności procesowej.

7. Strony zgodnie oświadczają, że Porozumienie prowadzi do definitywnego uchylenia sporu dotyczącego ważności Umowy, jej bezskuteczności lub niedozwolonego charakteru jej postanowień oraz wyczerpuje wszelkie roszczenia stron związane z Umową Kredytu, w tym także mogące wynikać z uznania Umowy Kredytu za nieważną lub bezskuteczną. Strony zrzekają się wszelkich dalszych roszczeń wynikających z/lub związanych z Umową Kredytu. Każda ze Stron zobowiązuje się do tego, że nie podniesie przeciwko drugiej stronie żadnych roszczeń i nie będzie wszczynać żadnego postępowania (jakiegokolwiek rodzaju i przed jakimkolwiek organem), których podstawa opierała by się na okolicznościach związanych z Umową Kredytu.

8. Bank informuje Klienta, a Klient potwierdza, że został poinformowany o treści uchwały pełnego składu (…) z dnia 25 kwietnia 2024 r., sygn. akt (…), w której rozstrzygnięto istotne zagadnienia prawne dotyczące kredytów walutowych:

1.W razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie jest wiążące, w obowiązującym stanie prawnym nie można przyjąć, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów.

2.W razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego umowa nie wiąże także w pozostałym zakresie.

3.Jeżeli w wykonaniu umowy kredytu, która nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają samodzielne roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron.

4.Jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się co do zasady od dnia następującego po dniu, w którym kredytobiorca zakwestionował względem banku związanie postanowieniami umowy.

5.Jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, nie ma podstawy prawnej do żądania przez którąkolwiek ze stron odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych w okresie od spełnienia nienależnego świadczenia do chwili popadnięcia w opóźnienie co do zwrotu tego świadczenia.

9. Bank informuje Klienta, a Klient potwierdza, że został poinformowany o wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 15 czerwca 2023 r. w sprawie C-520/21, wskazującym, że przepisy Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich:

1.nie stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą konsument ma prawo żądać od instytucji kredytowej rekompensaty wykraczającej poza zwrot miesięcznych rat i kosztów zapłaconych z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty, pod warunkiem poszanowania celów dyrektywy 93/13/EWG i zasady proporcjonalności, oraz

2.stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą bank ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty.

10. Klient oświadcza, że nie zainicjował żadnego, innego niż wskazane w pkt. B powyżej, postępowania sądowego, które miałoby związek z Umową Kredytu bądź jej unieważnieniem/ uznaniem za bezskuteczną/nieistnieniem.

Bank oświadcza, że nie zainicjował żadnego postępowania sądowego, które miałoby związek z Umową Kredytu bądź jej unieważnieniem/uznaniem za bezskuteczną/nieistnieniem.

11. Strony zgodnie oświadczają, że niniejsze Porozumienie stanowi podstawę do ewentualnej przyszłej współpracy pomiędzy Bankiem, a Klientem w zakresie działalności gospodarczej prowadzonej przez Bank, w szczególności w obszarze udzielania finansowania w formie pożyczek i kredytów.

12. Porozumienie podlega prawu polskiemu. W sprawach nieuregulowanych postanowieniami Porozumienia mają zastosowanie odpowiednie przepisy prawa polskiego, w szczególności art. 917 i n. Kodeksu cywilnego.

13. Strony zobowiązują się do zachowania w poufności informacji dotyczących warunków Porozumienia („Informacje Poufne") w okresie od daty zawarcia Porozumienia przez okres 5 lat. Strony mogą ujawniać w niezbędnym zakresie Informacje Poufne, w przypadku gdy takiego ujawnienia żąda uprawniony do tego organ w przewidzianej prawem formie lub obowiązek ujawnienia wynika z podlegającego wykonaniu orzeczenia sądowego lub administracyjnego czy też jest to konieczne dla realizacji postanowień Porozumienia. Bank oświadcza, że Informacje Poufne są objęte tajemnicą bankową, której ujawnienie może nastąpić wyłącznie w wypadkach i w sposób przewidziany przez przepisy prawa.

14. Porozumienie stanowi całość uzgodnień między Stronami w zakresie jego przedmiotu oraz zastępuje wszelkie wcześniejsze ustalenia, bądź porozumienia wyrażone w formie pisemnej lub ustnej pomiędzy Stronami dotyczące objętych nim spraw.

15. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie Porozumienia uznane zostanie za nieważne lub bezskuteczne, pozostałe postanowienia pozostaną w mocy i nadal są wiążące i skuteczne. Takie nieważne lub bezskuteczne postanowienie zostanie zastąpione ważnym i skutecznym postanowieniem, które będzie możliwie najdokładniej oddawać zamiar Stron wyrażony w nieważnym lub bezskutecznym postanowieniu.

16. Wszystkie zmiany Porozumienia wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

17. Porozumienie sporządzono w 2 egzemplarzach, po jednym dla każdej ze Stron.

Uzupełnienie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Porozumienie z bankiem nie zostało jeszcze podpisane. Kredyt zaciągnął Pan wspólnie z żoną A.A. Pełna spłata kredytu nastąpi w grudniu 2025 r. Dotychczasowe i przyszłe raty były i będą, zgodnie z umową, spłacane przez Państwa terminowo.

W związku z faktem, że wytoczyliście Państwo powództwo o ustalenie i zapłatę, i sprawa toczy się w Sądzie, gdzie reprezentuje Państwa profesjonalny pełnomocnik, bank zaproponował zapłatę kosztów zastępstwa procesowego za I instancję zgodną z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych – zgodnie z żądaniem pozwu. Kwota ta jest zatem równa kwocie, jaką zapłaciliby Państwo Kancelarii za zastępstwo procesowe w sprawie, na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych. W przypadku wygranej w procesie kwota ta jest zasądzana przez Sąd w wyroku na podstawie Rozporządzenia. Sąd zasądza zwrot kosztów zastępstwa procesowego jako honorarium, jakie należy zapłacić prawnikowi. W przypadku ugody/porozumienia jest to decyzja stron, która podlega kontroli Sądu wydającego postanowienie o umorzeniu postępowania. W projekcie porozumienia w celu uproszczenia rozliczeń, kwota równa kwocie minimalnej stawki kosztów zastępstwa procesowego przy wartości przedmiotu sporu w Państwa sprawie (10 800 zł), ma zostać przekazana bezpośrednio na konto kancelarii jako honorarium dla pełnomocnika, które musieliby Państwo uiścić.

Zgodnie z projektem porozumienia – w przypadku jego zawarcia, kwota xxx będzie zwrotem przez bank różnicy pomiędzy kwotą wpłaconą przez Państwa na rzecz banku na podstawie umowy, a kwotą wypłaconą na podstawie umowy, na Państwa rzecz przez bank. Zatem będzie to zwrot faktycznie poniesionych przez Państwa wydatków z Państwa środków pieniężnych.

Bank zobowiąże się do zapłaty na Pana rzecz kwoty tytułem kosztów procesu na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych. W przypadku porozumienia strony same decydują jak ponoszone są koszty procesu. W Państwa sprawie bank zaproponował zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie zgodnej z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych w minimalnej stawce. Wynika to z faktu, że Bank uznaje się de facto za przegranego w sprawie o ustalenie nieważności umowy i zapłaty, a ustępstwo z Państwa strony względem żądania pozwu ma dotyczyć wyłącznie połowy należnych odsetek za opóźnienie.

W Pana sprawie bank zaproponował zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie zgodnej z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych w minimalnej stawce. Zarazem w projekcie porozumienia, które nie zostało jeszcze podpisane, zaproponowane zostało, że kwota kosztów zastępstwa procesowego miałaby zostać przekazana przez bank bezpośrednio na konto kancelarii. Z tego powodu nie jest ona przedmiotem Pana zapytania.

Pytanie

Czy środki wypłacone klientowi przez bank na podstawie załączonego porozumienia podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Bank nie poinformował klienta czy środki, które miałyby być wypłacone na podstawie porozumienia między stronami podlegają czy nie podlegają opodatkowaniu. Jako klient nie ma Pan doświadczenia ani szczegółowej wiedzy na ten temat, dlatego zwrócił się Pan z wnioskiem o indywidualną interpretację podatkową.

Uważa Pan, że m.in. na podstawie informacji otrzymanych za pośrednictwem infolinii KAS w Pana przypadku zastosowanie mają przepisy Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Spełnia Pan warunki wskazane w tym rozporządzeniu, mianowicie: kredyt został zabezpieczony hipotecznie i został zaciągnięty w całości na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. inwestycji, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego – kredyt zaciągnął Pan wspólnie z żoną. Dodał Pan również, że nie korzystali Państwo dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej, niż ta, która była finansowana kredytem.

W Pana opinii środki wypłacone Panu na podstawie porozumienia z bankiem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednak z racji, że bank nie wskazał jednoznacznie czy środki, które miałyby być wypłacone na podstawie porozumienia między stronami podlegają czy nie podlegają opodatkowaniu, zgodnie z sugestią konsultantki infolinii KAS wystąpił Pan z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z informacji przedstawionych przez Pana wynika, że:

1.zaciągnął Pan kredyt na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. inwestycji, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego – kredyt zaciągnął Pan wspólnie z żoną;

2.wytoczył Pan z żoną powództwo do sądu pozew o ustalenie i zapłatę od banku;

3.planuje Pani zawrzeć ugodę, na mocy której dojdzie do rozliczenia wzajemnych roszczeń.

Powziął Pan wątpliwość, czy wypłacone na podstawie ugody kwoty będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Rozliczenie wzajemnych roszczeń

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony.

Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Z wniosku wynika, że 20 grudnia 2005 r. zawarł Pan z bankiem umowę o kredyt hipoteczny. Złożył Pan pozew (sygn. akt (…)) powołując się na ochronę konsumenta wynikającą z (…) z dnia 5 kwietnia 1993 r. zakwestionował Pan zapisy Umowy Kredytu i sformułował roszczenia wynikające z nieważności/bezskuteczności Umowy Kredytu zawartej z Bankiem. Przedmiotowe postępowanie nie zostało zakończone. Bank zaproponował Panu porozumienie w celu kompleksowego uregulowania rozliczeń stron wynikających z zakwestionowania przez Klienta ważności Umowy Kredytu, w której Pan i Pana żona razem z Bankiem jako strony zgodnie oświadczą, że m.in. dokonają zgodnego rozliczenia wzajemnych wierzytelności określonych odpowiednio w pkt. 2.1 i 2.2, a nadto odsetki ustawowe w kwocie xxx PLN poprzez ich umowne potrącenie.

Uważa Pan, że w Pana przypadku mają zastosowanie przepisy Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe oraz że środki wypłacone Panu na podstawie porozumienia z bankiem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że uregulowanie przez Bank kwoty w sposób wynikający z zawartej ugody, tj. w drodze potrącenia wzajemnych roszczeń, nie będzie powodowało powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie neutralne podatkowo.

Skoro kwota roszczenia nie będzie Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jej uzyskanie nie będzie skutkować obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego, to nie będzie miało zastosowanie rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Skutki podatkowe zapłaty określonej kwoty przez bank

Jak wynika z opisu sprawy, Pana roszczenie w stosunku do Banku, które wynika z wykonywania Umowy kredytu i zostaje potwierdzone przez Strony w Ugodzie, obejmuje zwrot świadczeń spełnionych przez Pana w wykonaniu Umowy kredytu.

Wobec powyższego – skoro w wyniku potrącenia wzajemnych roszczeń bank oddaje Panu nadwyżkę należnych Panu pieniędzy – to taki zwrot nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc otrzyma Pan od banku zwrot faktycznie poniesionych przez Pana wydatków z Pana środków pieniężnych, to taki zwrot nie będzie stanowił dla Pana przychodu.

Tym samym - nie będzie na Panu ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Mając na uwadze powyższe – nie będzie Pan miał obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

Zatem, Pana stanowisko w odniesieniu do kwot wypłaconych przez bank, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych uznałem za prawidłowe, natomiast Pana stanowisko w części dotyczącej możliwości zastosowania przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym, niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Pana jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla innych osób (np. Pana żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.).

Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.