Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 17 lipca 2025 r. (wpływ 17 lipca 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych („podatek PIT”) mającym miejsce zamieszkania na terytorium Polski („Wnioskodawczyni”).

Wnioskodawczyni podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem PIT od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania (tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu).

Wnioskodawczyni i (…) Bank S.A. („Bank”) zawarli Umowę nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF („Umowa"), na której podstawie Bank wypłacił Wnioskodawczyni kwotę 700.000,01 PLN, co stanowiło równowartość 294.315,59 CHF.

Na podstawie Umowy, Bank udzielił Wnioskodawczyni kredytu na zakup mieszkania Wnioskodawczyni, w którym ta faktycznie mieszkała.

W związku z zawartą Umową, Wnioskodawczyni wytoczyła przeciwko Bankowi pozew indywidualny dotyczący stwierdzenia nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy. Postępowanie sądowe zainicjowane pozwem Wnioskodawczyni toczy się przed sądem Sąd Okręgowy w (…) [sygn. akt (…)].

Bank z kolei wytoczył przeciwko Wnioskodawczyni pozew w sprawie o zapłatę kwoty 700.000,01 PLN, która odpowiada wypłaconemu przez Bank kapitałowi na podstawie Umowy. Postępowanie zainicjowane pozwem toczy się przed sądem Sąd Okręgowy w (…) Wydział Cywilny [sygn. akt (…)].

Obecnie Wnioskodawczyni oraz Bank zamierzają zawrzeć ugodę („Ugoda”) na następujących warunkach:

1. Strony potwierdzają, że Wnioskodawczyni przysługują następujące roszczenia w stosunku do Banku wynikające ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy:

• 1.416.834,33 PLN tytułem rat kapitałowo - odsetkowych;
• 13.466,34 PLN tytułem Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego;
• 1.400,00 PLN tytułem opłaty i prowizje związanej z kredytem

- tym samym Wnioskodawczyni przysługują w stosunku do Banku roszczenia o zapłatę w wysokości 1.431.700,67 PLN (dalej jako "Roszczenie Wnioskodawczyni").

2. Strony potwierdzają, iż w związku z wykonaniem Umowy (wypłatą kapitału kredytu), Bankowi przysługuje w stosunku do Wnioskodawczyni roszczenie o zapłatę 700.000,01 PLN (dalej jako "Roszczenie Banku").

3. Strony niniejszym dokonują potrącenia Roszczenia Wnioskodawczyni w wysokości 1.431.700,67 PLN z Roszczeniem Banku w wysokości 700.000,01 PLN, wobec czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności, a więc do wysokości 700.000,01 PLN.

4. Na skutek dokonanego potrącenia, Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Wnioskodawczyni pozostałej kwoty przysługującego mu roszczenia, tj. 731.700,66 PLN.

5. Bank dodatkowo w ramach Ugody zobowiązuje się dokonać na rzecz Wnioskodawczyni zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10.800,00 PLN (100 % stawki minimalnej), która to kwota nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2023 r. poz. 1935). Wskazana kwota stanowi górną granicę odpowiedzialności Banku i wyczerpuje w całości roszczenia Klienta z tego tytułu.

6. W związku z zawarciem i wykonaniem Ugody, Strony zgodnie oświadczają, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z żadnymi roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy, w tym związanymi z zawarciem lub wykonywaniem Umowy, a Ugoda w całości wyczerpuje ich wszelkie roszczenia, w tym dochodzone przez klienta indywidualnie przeciwko Bankowi przed sądem Sąd Okręgowy w (…) [sygn. akt (…)] oraz z powództwa Banku w sprawie o zapłatę kapitału.

7. Strony oświadczają, że przed zawarciem Ugody nie przeniosły ani nie zobowiązały się do przeniesienia na rzecz jakichkolwiek osób trzecich jakiegokolwiek roszczenia lub prawa dotyczącego Umowy lub związanego z Umową.

8. W związku z zawarciem Ugody, w terminie 30 dni od dnia wydania prawomocnego postanowienia o umorzeniu postępowania z powództwa Wnioskodawczyni, Bank zobowiązuje się cofnąć w całości pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w sprawie przeciwko Wnioskodawczyni o zwrot nominalnej kwoty wypłaconego kapitału, o zwrot wartości jaką przedstawia świadczenie polegające na umożliwieniu korzystania z kapitału oraz o zwaloryzowanie kapitału kredytu i zapłatę kwoty wynikającej z waloryzacji kwoty nominalnej kapitału kredytu. Ponadto, Bank zobowiązuje się cofnąć w całości żądanie zasądzenia na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

9. W związku z zawarciem Ugody, w terminie 14 dni od dnia zapłaty przez Bank kwoty w Ugodzie, Wnioskodawczyni zobowiązuje się cofnąć pozew przeciwko Bankowi w sprawie indywidualnej toczącej się przed sądem Sąd Okręgowy w (…) [sygn. akt (…)] w całości ze zrzeczeniem się roszczenia wraz z żądaniem zasądzenia na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

10. W celu uniknięcia wątpliwości, każda ze Stron zrzeka się wszelkich roszczeń, jakie mogą mieć względem drugiej Strony w związku z powstałymi kosztami sądowymi w sprawie z powództwa Klienta i w sprawie z powództwa Banku, w tym kosztami zastępstwa procesowego, ponad kwoty uzgodnione w Ugodzie. Każda ze Stron zobowiązuje się nie dochodzić kosztów ponad uzgodnione w niniejszej Ugodzie od drugiej Strony, nawet w przypadku ich zasądzenia przez Sąd na rzecz którejkolwiek ze Stron.

11. Wnioskodawczyni przyjmuje do wiadomości, iż w związku z zawartą Ugodą Bank wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie stanu faktycznego powstałego w wyniku zawartej Ugody Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację podatkową i potwierdził, że po stronie Wnioskodawczyni nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na Banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11.

Od dnia zawarcia Umowy, Wnioskodawczyni jako kredytobiorca zapłaciła do Banku na podstawie Umowy (kapitał i odsetki, ubezpieczenie, opłaty i prowizje) kwotę 1.431.700,67 PLN (przy czym kwota ta nie zawiera dodatkowych kosztów związanych z obsługą prawną procesu lub innych uiszczonych kwot). Kwota wpłacona do Banku przez Wnioskodawczynię jako kredytobiorcę na podstawie Umowy jest zatem większa niż suma kredytu (700.000,01 PLN), a ewentualna kwota zwrotu przez Bank nie jest wyższa niż ta wpłacona przez Wnioskodawczynię.

Wnioskodawczyni nie zaliczyła kwoty spłaconego kredytu na podstawie Umowy (ani kapitału ani odsetek) w żadnej części do kosztów uzyskania przychodu w podatku PIT. W związku z zawarciem umowy kredytu i spłacaniem odsetek, Wnioskodawczyni rozliczyła tzw. ulgę odsetkową. Za rok, w którym zostanie zwrócona Wnioskodawczyni kwota zapłaconych odsetek na podstawie zawartej Ugody, Wnioskodawczyni zgodnie z art. 45 ust. 3a ustawy o PIT, doliczy kwoty poprzednio odliczone.

Nie jest wykluczone, że Wnioskodawczyni otrzyma wyższą kwotę zwrotu kosztów procesu lub zwrot innych uiszczonych kwot, nie będą jednak one wyższe niż kwoty faktycznie uiszczone/poniesione przez Wnioskodawczynię.

Wnioskodawczyni nie zawierała innych ugód dot. tzw. kredytu walutowego.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Podatnik decyzję dotyczącą podpisania ugody uzależnia od uzyskanej interpretacji, tzn. na dzień wysłania tego pisma ugoda nie została jeszcze podpisana. Intencja Podatnika jest (w przypadku podjęcia decyzji na tak) podpisanie ugody w 2025 roku.

W odpowiedzi na pytanie - jakie kwoty mieszczą się pod pojęciem „inne uiszczone kwoty Wnioskodawczyni wskazała, że chodzi o pieniądze, które wydała w związku z postępowaniem sądowym (opłaty sądowe, wynagrodzenie prawnika, wynagrodzenia radcy podatkowego) na podstawie poniesionych dowodów, np. faktur; na dzień wysłania tego pisma jest to kwota 16.191,00 PLN.

Wypłaty innych uiszczonych kwot nie będą zwrotem na Pani rzecz środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo - odsetkowych od otrzymanego finansowania.

W odpowiedzi na pytanie - czy koszty procesowe (koszty zastępstwa procesowego) w kwocie 10.800 zł zostały poniesione przez Wnioskodawczynię z własnych środków (w całości/w części), czy zwrócona przez bank kwota nie będzie przewyższała faktycznie poniesionych przez Wnioskodawczynię ww. wydatków, Wnioskodawczyni wskazała, że tu chodzi o koszty Podatnika związane z tym postępowaniem - do dzisiaj jest to kwota 16.191,00 PLN. Wnioskodawczyni jest jedynym kredytobiorcą.

Zwykle w ugodach banki nie uznają, iż umowy kredytowe były nieważne. Tak jest też w tym przypadku.

Nie ma w propozycji ugody informacji o tym, czy umowa była ważna czy nie ważna. Jedynym odniesieniem do tej kwestii jest następujący fragment:

„Klient wytoczył przeciwko Bankowi pozew indywidualny dotyczący stwierdzenia nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy. Postępowanie sądowe zainicjowane pozwem Klienta toczy się przed sądem Sąd Okręgowy w (…) [sygn. akt (…)]”.

W odpowiedzi na pytanie, czy Wnioskodawczyni korzystała z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej, Wnioskodawczyni wskazała, że tak - podatnik odliczał, w polu 61 pkt V podatnik wskazał, iż:

„Wnioskodawczyni nie zaliczyła kwoty spłaconego kredytu na podstawie Umowy (ani kapitału ani odsetek) w żadnej części do kosztów uzyskania przychodu w podatku PIT. W związku z zawarciem umowy kredytu i spłacaniem odsetek, Wnioskodawczyni rozliczyła tzw. ulgę odsetkową. Za rok, w którym zostanie zwrócona Wnioskodawczyni kwota zapłaconych odsetek na podstawie zawartej Ugody, Wnioskodawczyni zgodnie z art. 45 ust. 3a ustawy o PIT, doliczy kwoty poprzednio odliczone”.

Pytanie

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawczyni, że w zdarzeniu przyszłym opisanym we Wniosku, nie stanowi dla Wnioskodawczyni przychodu w podatku PIT kwota 731.700,66 PLN oraz kwota zwrotu kosztów procesu lub innych uiszczonych kwot otrzymana przez Wnioskodawczynię od Banku na podstawie Ugody?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni, w zdarzeniu przyszłym opisanym we Wniosku, nie stanowi dla Wnioskodawczyni przychodu w podatku PIT kwota 731.700,66 PLN oraz kwota zwrotu kosztów procesu lub innych uiszczonych kwot otrzymana przez Wnioskodawczynię od Banku na podstawie Ugody.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o PIT:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o PIT:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o PIT mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, źródłami przychodów są „inne źródła”.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o PIT:

Definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o PIT).

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 1061). Zgodnie z tym przepisem, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty. Przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie). W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Mając na uwadze powyższe, otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota będzie de facto zwrotem zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwróconą przez Bank kwotę uznać za przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem PIT. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. Tym samym Wnioskodawczyni nie będzie miała obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatku PIT.

O ile kwota ta ma charakter definitywny, to jej otrzymanie nie doprowadzi do przyrostu majątku Wnioskodawcy.

W okresie od dnia zawarcia Umowy do dnia zawarcia Ugody, Wnioskodawczyni zapłaciła bowiem do Banku na podstawie Umowy kwotę 1.431.700,67 PLN, niezaliczoną przez Wnioskodawczynię w żadnej części do kosztów uzyskania przychodów w podatku PIT. Jest to zatem kwota równa sumie kredytu (700.000,01 PLN) otrzymanego przez Wnioskodawczynię od Banku i kwocie zwrotu od Banku przy Ugodzie (731.700,66 PLN).

W związku z zawartą z Bankiem Ugodą nastąpi w istocie jedynie zwrot nienależnie pobranych przez Bank świadczeń poprzez zwrot wpłaconych uprzednio przez Wnioskodawczynię części rat kapitałowo-odsetkowych, wpłacanych na podstawie zawartej Umowy kredytu. Zwrot ten jest skutkiem zawarcia przez Bank niedozwolonych abuzywnych klauzul przeliczeniowych, których ważność, jak również ważność całej Umowy, stała się przedmiotem sporu sądowego. Zwrot ten wynika z pewnego rodzaju kompensaty wzajemnych roszczeń, które z bardzo dużym prawdopodobieństwem zostałyby zasądzone przez sąd, gdyby sprawa była przez niego rozstrzygana. W przypadku uzyskania przez Wnioskodawczynię w sporze z Bankiem rozstrzygnięcia odpowiadającego tym, które zapadają w ramach dominującej linii orzeczniczej, Stronom przysługiwałyby wzajemne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu Umowy, tj. Bank byłby zobowiązany do zwrotu Wnioskodawczyni jako kredytobiorcy sumy uiszczonych przez kredytobiorcę rat kapitałowo-odsetkowych (i ewentualnie innych opłat), a Wnioskodawczyni jako kredytobiorca zobowiązana byłby do zwrotu Bankowi wypłaconego kapitału.

Po drugie, o ile brak jest - co do wszystkich źródeł przychodów w podatku PIT - normy analogicznej do normy przepisu art. 14 ust. 2 pkt 3a ustawy o PIT, który stanowi, iż „do przychodów, o których mowa w [art. 14] ust. 1 i 2, nie zalicza się: zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów”, to należy uznać, iż norma przepisu art. 14 ust. 2 pkt 3a ustawy o PIT stanowi jedynie powtórzenie - w źródle przychodów „pozarolnicza działalność gospodarcza” - normy ogólnej, iż przychód w podatku PIT nie powstanie w razie braku przyrostu majątku po stronie podatnika, doprecyzowując jedynie, iż dotyczy to zwrotu wydatków na rzecz podatnika nie zaliczonych uprzednio przez tego podatnika do kosztów uzyskania przychodu w podatku PIT.

Z ww. względów, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawczyni, że w zdarzeniu przyszłym opisanym we wniosku, nie stanowi dla Wnioskodawczyni przychodu w podatku PIT kwota 731.700,66 PLN otrzymana przez Wnioskodawcę od Banku na podstawie Ugody, w sytuacji gdy kwota zapłacona do Banku przez Kredytobiorcę na podstawie Umowy (1.431.700,67 PLN), niezaliczona przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów w podatku PIT, nie jest większa niż suma kredytu (700.000,01 PLN) otrzymanego przez Wnioskodawcę od Banku oraz kwoty zwrotu otrzymanej przez Wnioskodawczynię od Banku przy Ugodzie (731.700,66 PLN).

W odniesieniu natomiast do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego lub innych uiszczonych kwot, zwrot ten także nie stanowi przysporzenia majątkowego i nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem kosztów nie wystąpi po stronie Wnioskodawczyni realne przysporzenie majątkowe.

Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków powoda, a następnie na podstawie ugody zostają mu zwrócone. W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie jest więc przychodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo.

Analogiczne stanowisko do stanowiska Wnioskodawcy zostało wyrażone m.in. w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 grudnia 2024 r. sygnatura: 0115-KDIT1.4011.560.2024.3.ASZ:

Podobne stanowisko zawarto w interpretacji indywidualnej z 20 maja 2025 r. (nr 0115-KDIT1.4011.261.2025.1.ASZ):

Na stronie Banku https://www.mbank.pl/informacje-dla-klienta/post,10109,skutki-podatkowe-z-tytulu-ugody.html jest również zawarta informacja (bez podania sygnatury tej interpretacji podatkowej), iż:

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:

1.zaciągnęła Pani kredyt na zakup mieszkania;

2.wniosła Pani do sądu pozew o ustalenie nieważności umowy kredytowej;

3.planuje Pani zawrzeć ugodę, na mocy której dojdzie do rozliczenia wzajemnych roszczeń i zwrotu kosztów poniesionych w związku z postępowaniem sądowym.

Powzięła Pani wątpliwość, czy wypłacone na podstawie ugody kwoty będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Rozliczenie wzajemnych roszczeń

Ugoda - jako jeden z typów umów - regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony.

Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Pani skutki podatkowe z tytułu zwrotu określonej kwoty

Jak wynika z opisu sprawy, Pani roszczenie w stosunku do Banku, które wynika z wykonywania Umowy kredytu i zostaje potwierdzone przez Strony w Ugodzie, obejmuje zwrot świadczeń spełnionych przez Panią w wykonaniu Umowy kredytu.

Wobec powyższego - skoro w wyniku potrącenia wzajemnych roszczeń bank oddaje Pani nadwyżkę należnych Pani pieniędzy - to taki zwrot nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo - po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc otrzyma Pani od banku zwrot środków pieniężnych, które wpłaciła Pani ponad wartość zobowiązania przysługującego bankowi - to taki zwrot nie będzie stanowił przychodu.

Tym samym - nie będzie na Pani ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów postępowania sądowego

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu - jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Z wniosku wynika, że na podstawie zawartej ugody otrzymała Pani od banku zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:

Na podstawie art. 96 ww. ustawy:

W myśl art. 104 ustawy Kodeks postępowania cywilnego:

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 959 ze zm.):

W myśl natomiast art. 5 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Mając na uwadze powyższe, zwrot poniesionych przez Panią kosztów w związku z postępowaniem sądowym („inne uiszczone kwoty”, tj. opłaty sądowe, wynagrodzenie prawnika, wynagrodzenia radcy podatkowego) - do wysokości faktycznie poniesionych przez Panią wydatków - nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych przez Panią interpretacji indywidualnych wskazuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.