Interpretacja indywidualna

 – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 czerwca 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 3 sierpnia 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca ma (...) lat. Jest obecnie studentem. Zwraca się o indywidualną interpretację podatkową w związku ze swoim przypadkiem życiowym, gdyż ma świadomość, iż zapisy w przedmiocie zerowego podatku dochodowego nie przewidują poniżej opisanych jego okoliczności życiowych.

W roku 2023 Wnioskodawca poddał się chirurgicznemu zabiegowi medycznemu w placówce szpitalnej, w wyniku którego został pokrzywdzony z nieodwracalnymi konsekwencjami dożywotnimi. W ramach zakończonych w roku 2024 przedsądowych mediacji z udziałem adwokatów obu stron została wypracowana ugoda, której efektem było przyznanie Wnioskodawcy zadośćuczynienia i odszkodowania, na mocy której Wnioskodawca otrzymał na rachunek bankowy kwotę w wysokości 70.000 zł.

Kwotę powyżej wymienioną Wnioskodawca otrzymał jako wynik postępowania ugodowego, pozasądowego z uwagi, iż nastąpiło już na wskazanym etapie porozumienie stron. Kwota co do zasady miała zrekompensować Wnioskodawcy poniesioną krzywdę i traumę psychiczną.

Wnioskodawca ma świadomość, iż gdyby niniejsza kwota została zasądzona Wnioskodawcy przez Sąd w ramach zakończonej sprawy ugodowej, byłaby ustawowo objęta zerowym podatkiem dochodowym, lecz w przypadku Wnioskodawcy nie musiało dojść do czynności przed Sądem.

Sądy, jak wiadomo, zwracają się na początku postępowania do stron, czy podjęły wcześniej jakiekolwiek próby pojednawcze w kwestii ewentualnego, obopólnego porozumienia w ramach ugody pozasądowej. Z punktu widzenia skutków prawnych oraz zasad sprawiedliwości społecznej (w tym skarbowej) trudno uzasadnić różne traktowanie podatkowe ugody sądowej (zwolnionej z podatku dochodowego) i ugody pozasądowej (brak zwolnienia) zawartej z udziałem adwokatów obu stron, mimo że obie prowadzą do analogicznych skutków w postaci wypłaty odszkodowania i zadośćuczynienia.

Wnioskodawca posiada umowę ugody (z klauzulą poufności) odnośnie ustalonego w niej roszczenia o zadośćuczynienie za poniesioną krzywdę oraz odszkodowanie za następstwo dopuszczenia się błędu medycznego. Wypłaconą Wnioskodawcy w ramach ugody kwotę Wnioskodawca traktuje jako właściwą w swojej wysokości, sprawiedliwą i należną Wnioskodawcy jako zadośćuczynienie za faktycznie poniesioną osobistą krzywdę, jak i należne Wnioskodawcy odszkodowanie za zaistniały dla Wnioskodawcy faktyczny i fizycznie negatywny stan w perspektywie dożywotniej. Wnioskodawca chciałby złożyć zapytanie w ramach prośby o interpretację indywidualną: na podstawie zawartej umowy ugody pozasądowej wypłacono Wnioskodawcy zadośćuczynienie i odszkodowanie w związku z następstwem dopuszczenia się błędu medycznego, skutkującego faktyczną doznaną przez Wnioskodawcę krzywdą fizyczną, jak również psychiczną.

Uzupełnienie wniosku

W roku 2023 Wnioskodawca poddał się chirurgicznemu zabiegowi medycznemu w placówce szpitalnej. W wyniku tego zabiegu został pokrzywdzony, doznając trwałych i nieodwracalnych konsekwencji zdrowotnych, mających wpływ na całe jego życie. W związku z tym, w 2024 r. – w wyniku negocjacji ugodowych prowadzonych przez strony oraz za pośrednictwem pełnomocników profesjonalnych (adwokatów) – została zawarta umowa ugody. Ugoda ta została zawarta bez jakiegokolwiek udziału sądu i nie została przez sąd zatwierdzona.

Na mocy tej ugody, zawartej w formie pisemnej i opatrzonej klauzulą poufności, została Wnioskodawcy wypłacona kwota 70.000 zł tytułem:

a)zadośćuczynienia za poniesioną przez Wnioskodawcę krzywdę fizyczną i psychiczną (trauma, cierpienie, stres, trwałe skutki zdrowotne),

b)odszkodowania za skutki błędu medycznego,

c)a także rekompensaty utraconych korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono.

Pytanie

Czy wypłacona na rzecz Wnioskodawcy kwota 70.000 zł na podstawie zawartej umowy ugody pozasądowej w obecności adwokatów obu stron, tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za następstwo dopuszczenia się błędu medycznego, jest zwolniona z podatku dochodowego?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymana przez Wnioskodawcę kwota 70.000 zł jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Podstawą prawną tego zwolnienia jest art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca uważa, że brak udziału sądu w zawarciu ugody nie pozbawia Go prawa do zwolnienia podatkowego, skoro ugoda miała na celu wypłatę odszkodowania i zadośćuczynienia związanego z błędem medycznym – a więc świadczeń typowo odszkodowawczych, które w przypadku ugody sądowej byłyby jednoznacznie zwolnione z opodatkowania.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności:

kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i tym samym powyższa ustawa w swoich założeniach daje podstawy prawne, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Z treści wniosku wynika, że:

–w wyniku błędu lekarskiego popełnionego w trakcie zabiegu chirurgicznego został Pan pokrzywdzony z nieodwracalnymi konsekwencjami zdrowotnymi;

–w wyniku zawartej ugody pozasądowej otrzymał Pan odszkodowanie i zadośćuczynienie w kwocie 70.000 zł.

Wątpliwość Pana budzi kwestia, czy od otrzymanej kwoty ma Pan obowiązek zapłaty podatku.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, podobnie jak wielu innych pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych, konieczne staje się zatem odwołanie się do przepisów ustawy Kodeks cywilny.

O odszkodowaniu możemy mówić wyłącznie w przypadku powstania konkretnej szkody, która wywołana została określonym działaniem lub zaniechaniem drugiej strony, której można przypisać odpowiedzialność za jej powstanie. Odszkodowanie to rodzaj świadczenia, które należy się za wyrządzenie szkody (odpowiednio zadośćuczynienie za doznane krzywdy) od podmiotu, który szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie stanowi pieniężną równowartość szkody majątkowej lub szkody na osobie, natomiast zadośćuczynienie jest pieniężną formą zrekompensowania szkody niemajątkowej.

Odszkodowanie/zadośćuczynienie stanowi – co do zasady – przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są:

otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878, 1222, 1871 i 1965), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Powołany powyżej przepis wskazuje jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Nie jest przy tym wystarczające, aby w przepisach prawa określone były same tylko przesłanki powodujące powstanie roszczenia o odszkodowanie, konieczne jest również wskazanie zasad ich ustalania.

Zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) zacytowanego przepisu. To oznacza, że zwolnieniem tym nie są objęte wszystkie odszkodowania (zadośćuczynienia), a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosowanych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań (zadośćuczynień).

Ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) zadośćuczynienia/odszkodowania, które zostały otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, nawet w sytuacji, gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Zatem, aby wypłacone odszkodowanie korzystało ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:

·jego wysokość lub zasady ustalania muszą wynikać z przepisów odrębnych ustaw,

·podstawą jego przyznania nie może być zawarta umowa lub ugoda pozasądowa.

Powyższe potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych; m.in. w prawomocnym wyroku z 3 lipca 2012 r., sygn. akt I SA/Gl 1113/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyjaśnił, że z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika jednoznacznie, że wypłacone odszkodowanie (zadośćuczynienie) korzysta ze zwolnienia w sytuacji, gdy spełnione są łącznie dwa warunki: jego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw oraz że podstawą jego przyznania nie jest zawarta umowa lub ugoda (inna niż ugoda sądowa).

W przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie bowiem do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są:

inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zadośćuczynienie, podobnie jak odszkodowanie, nie korzysta ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli wynika ono z umowy lub ugody innej niż ugoda sądowa.

Zatem już sama okoliczność zawarcia ugody pozasądowej – stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) oraz art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – wyklucza zwolnienie od opodatkowania otrzymanej kwoty. Ponadto wysokość zadośćuczynienia, które Pan otrzyma nie wynika z żadnej ustawy, ani aktu wykonawczego, tylko z porozumienia stron sporu.

W konsekwencji, skoro podstawą przyznania Panu kwoty za błąd medyczny popełniony w trakcie przeprowadzonego zabiegu chirurgicznego jest zawarta ugoda pozasądowa, wówczas takie świadczenie nie podlega zwolnieniu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymując przedmiotowe świadczenie uzyskał Pan przysporzenie majątkowe skutkujące powstaniem przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od którego należy odprowadzić podatek dochodowy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.