Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z związku z umorzeniem przez bank wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego oraz wypłatą kwoty dodatkowej w wyniku zawarcia ugody z bankiem. Uzupełniła go Pani 17 lipca 2025 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W (...) 2008 r. podpisała Pani wraz z mężem umowę kredytową na zakup lokalu mieszkalnego. Kwota udzielonego kredytu to 150.000,00 zł. Po podpisaniu aneksu w (...) 2008 r. nastąpiła zmiana waluty kredytu z PLN na CHF. Kredyt był spłacany regularnie w pełnych kwotach wynikających z harmonogramu spłat kredytu.

W 2023 r. wystąpiła Pani wraz z mężem na drogę sądową z bankiem. Bank przedstawił Pani i małżonkowi propozycję ugody o następującej treści: „Zważywszy na to, iż:

1)Bank i Kredytobiorcę łączy Umowa kredytu mieszkaniowego nr (...) z dnia (...).2008 r., zmieniona Aneksem nr (...) z dnia (...) 2008 r, zwana dalej „Umową”. Kredyt mieszkaniowy rozumiany jest jako kredyt udzielony w całości lub w części na finansowanie własnego celu mieszkaniowego Kredytobiorcy.

2)Pomiędzy Stronami powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy (oraz jej ważności), który zawisł w sprawie za sygn. (...) o ustalenie i zapłatę toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...), z powództwa Kredytobiorcy przeciwko Bankowi zwany dalej „Sporem”.

3)Zamiarem Banku i Kredytobiorcy jest polubowne zakończenie Sporu i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, poprzez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej.

4)Kredytobiorca mając pełną świadomość i rozumiejąc skutki dokonywanej czynności prawnej (w tym w szczególności finansowe), dobrowolnie godzi się odstąpić od dochodzenia od Banku roszczeń objętych Sporem oraz innych wywodzonych z zarzutu nieważności Umowy lub niedozwolonego charakteru postanowień Umowy w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej niniejszą Ugodą, w zamian za zmianę postanowień Umowy w zakresie zobowiązań Kredytobiorcy (i odpowiadających im praw Banku) w sposób opisany w §1 ust. 4 i nast. Ugody.

5)Ze względu na przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej, zgodnym zamiarem Stron jest również zaniechanie dochodzenia w przyszłości roszczeń w zakresie związanym z postanowieniami dotyczącymi zawarcia i wykonywania Umowy w walucie obcej w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej niniejszą Ugodą.

Strony zawierają Ugodę o następującej treści.

1.Strony potwierdzają, iż miały wolę zawarcia Umowy w dacie jej zawarcia.

2.Strony potwierdzają, iż Bank wypłacił Kredytobiorcy kwotę kredytu przeznaczoną na realizację celu kredytu określonego w Umowie, a Kredytobiorca oświadcza, że wykorzystał kwotę kredytu na realizację tego celu.

3.W księgach rachunkowych Banku na dzień 18.06.2025 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosiła 31.086,82 CHF, co oznacza, że po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody, zadłużenie Kredytobiorcy na dzień zawarcia Ugody wynosi 141.528,96 złotych.

4.Przedmiotem Ugody jest zakończenie Sporu oraz uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, między innymi poprzez zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z Umowy. Strony dokonują zmiany waluty zadłużenia, określonej w Umowie, na walutę polską na zasadach określonych w §1 ust. 5 i nast.

5.Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty ostatniego przewalutowania kredytu na CHF, tj. od dnia (...).2008 r., stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach, o których mowa w ust. 6, z zachowaniem:

(1) pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy tj. okresu kredytowania 360 miesięcy licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach anuuitetowych, z uwzględnieniem ust. 7; oraz

(2) poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

6. Warunki udzielenia kredytu złotowego, o których mowa w §1 ust. 5, zostały określone w sposób następujący:

1) kwota kredytu (kapitał) stanowiła kwotę pozostałą do spłaty po ostatnim przewalutowaniu kredytu na CHF i wynosiła 152 729,78 zł, kwota zadłużenia wyrażona w CHF została przeliczona na PLN po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia ostatniego przewalutowania kredytu;

2) oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w wysokości 1 w dniu ostatniego przewalutowania kredytu na CHF oprocentowanie wynosiło 8,64%, zaś wartość wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M z dnia ostatniego przewalutowania kredytu wynosiła 6,75%; pierwszy okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M obowiązywał od dnia ostatniego przewalutowania kredytu na CHF i mógł być krótszy niż kolejne okresy trzymiesięczne wyznaczane w dniu wymagalności raty kredytu i odsetek; kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego kończyły się w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym rozpoczął się poprzedni trzymiesięczny okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w miesiącach, przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego;

3) wysokość marży, o której mowa w pkt 2), odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość WIBOR dla miesiąca, w którym dokonano ostatniego przewalutowania kredytu na CHF; informacja o jej wysokości dla poszczególnych miesięcy dostępna jest w tabeli „Marża kredytów mieszkaniowych” w arkuszu „Marża ponad śr. WIBOR-od 2005 r” w kolumnie „Marża ponad średnią wartość WIBOR@3M”, opublikowanej przez Komisję Nadzoru Finansowego na stronie internetowej www knf.gov.pl pod tytułem „Dane statystyczne opisujące marżę ponad WIBOR@ dla potrzeb ugód dotyczących walutowych kredytów mieszkaniowych” (dostęp do strony internetowej aktywny na dzień zawarcia Ugody);

4) informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M, o którym mowa w pkt 2), dostępna jest w tabeli „Marża kredytów mieszkaniowych” w arkuszu „Fixing WIBOR (20002020)” w kolumnie „Wartość Fixingu WIBOR@ 3M” w pliku „Dane statystyczne”, o którym mowa w pkt 3); informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M od roku 2021 dostępna jest w tabeli „Dane opóźnione” opublikowanej (...).

7. Rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy od dnia ostatniego przewalutowania kredytu na CHF na poczet kredytu w złotych, o którym mowa w § 1 ust. 5, a którego warunki udzielenia zostały określone w § 1 ust. 6, następuje w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie - rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejsza kapitał do spłaty kredytu, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1), od którego naliczane są kolejne odsetki a niedobór - powiększa kapitał do spłaty, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1), od którego naliczane są kolejne odsetki. Odsetki bieżące od ostatniej spłaty raty podlegają rozliczeniu do dnia zawarcia Ugody na zasadach określonych w § 1 ust. 6 pkt 2). Przed zawarciem niniejszej Ugody Bank przedłożył Kredytobiorcy Zestawienie stanowiące podstawę rozliczenia Umowy, a Kredytobiorca potwierdza jego otrzymanie.

8. Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, w wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony uzgadniają, iż z uwzględnieniem § 1 ust. 5-7, pozostałe do spłaty zadłużenie Kredytobiorcy wobec Banku z tytułu Umowy, na dzień zawarcia Ugody wynosi 0,00 (słownie: zero) złotych. Bank nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Kredytobiorcy w związku z Umową. Jednocześnie Bank odstępuje od naliczania odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Tym samym Strony uznają, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony w całości.

9. Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie «KWOTA»» złotych stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 3, a kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 8, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje. Dodatkowo Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie «kwota»» PLN stanowiącej wysokość kosztów i opłat, o których mowa w ust. 3, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje. Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) zgodnie z § 1 ust. 9, powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT - 11). Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w celu zastosowania do osiągniętego przychodu regulacji rozporządzenia Ministra Finansów dotyczącego zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, niezbędne jest spełnienie przez Kredytobiorcę warunków wskazanych w tym rozporządzeniu, co Kredytobiorca potwierdził stosownym oświadczeniem, przedłożonym Bankowi przy zawarciu niniejszej Ugody, a Bank potwierdza jego otrzymanie.

1. Bank zobowiązuje się do zwrotu kosztów procesu poniesionych przez Kredytobiorcę w związku ze Sporem w wysokości 10 800,00 zł oraz połowy opłaty od pozwu w wysokości 500,00 zł.

2. Bank zobowiązuje się do zapłaty kwot wskazanych w ust. 1 w terminie 21 dni od dnia zawarcia Ugody na rachunek należący do „0” numerze prowadzonym przez (…).

3. W odniesieniu do innych kosztów związanych z prowadzeniem Sporu, Strony oświadczają, że poza kwotami wskazanymi w ust. 1 każda z nich ponosi koszty procesu we własnym zakresie i nie będą dochodzić od siebie ich zwrotu.

4. Bank w terminie 21 dni od dnia zawarcia Ugody wypłaci Kredytobiorcy kwotę dodatkową, w wysokości 12 372,20 zł (słownie: dwanaście tysięcy trzysta siedemdziesiąt dwa złote i 20/100) na rachunek bankowy.”

Uzupełnienie

Działalność Banku X., który udzielił Pani kredytu, podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym.

Kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości (lokal mieszkalny).

Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163, ze zm.).

Nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż przedmiotowa inwestycja.

Zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie.

Ugoda z bankiem nie została jeszcze ostatecznie podpisana. Zostanie podpisana po otrzymaniu interpretacji indywidualnej.

Kwota umorzonej wierzytelności na dzień 17 lipca 2025 r. wynosi 30 897,67 CHF, co w przeliczeniu po aktualnym średnim kursie franka szwajcarskiego NBP stanowi kwotę 141 261,06 zł.

Umorzenie kwoty kredytu hipotecznego przez bank dotyczyło/będzie dotyczyło wszystkich współkredytobiorców i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców odpowiadających solidarnie za długi.

Umorzenie wierzytelności obejmuje kapitał i odsetki.

Łącznie na rzecz banku wpłaciła Pani (raty kapitałowo-odsetkowe) kwotę 173 947,07 zł (na dzień 17 lipca 2025 r.)

Kwota zwrotu od banku objęta pytaniem dotyczy kwoty dodatkowej.

Kwota 12 372,20 zł to kwota dodatkowa, która nie przekracza kwoty nadpłaty ponad udostępniony kapitał kredytu (kwota zwrotu). Jest to zwrot środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy kredytowej przekazała Pani na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych.

Kwota zwrotu mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu.

Pytania

1.Czy kwota zwrotu, którą bank ma Pani wypłacić (kwota dodatkowa) będzie stanowiła przychód?

2.Czy kwota umorzenia wierzytelności objęta będzie zaniechaniem poboru podatku, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Pani stanowisko w sprawie

Stanowisko do pytania nr 1.

Kwota zwrotu, tj. kwota dodatkowa będąca nadpłatą ponad udostępniony kapitał kredytu nie stanowi przychodu.

Uzasadnienie.

Pojęcie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 w zw. z art. 1 w zw. z art. 9 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 PIT wiąże się z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 PIT mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego.

Kwota zwrotu obejmuje zwrot środków pieniężnych, które wcześniej wpłaciła Pani bankowi w trakcie trwania umowy kredytu. W Pani ocenie, dochodzi wówczas do powrotu w tym zakresie do wcześniej istniejącego stanu posiadania. Nie otrzymuje Pani niczego, czego wcześniej sama nie posiadała. Nie dojdzie zatem do przysporzenia w Pani majątku. Nie będzie przychodu po Pani stronie.

Stanowisko do pytania nr 2.

Kwota umorzenia wierzytelności objęta będzie zaniechaniem poboru podatku, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Uzasadnienie.

Kwota umorzenia wierzytelności spełnia warunki uznania jej za kwotę umorzenia, o której mowa w „§ 1 ust. 1 lit. 1” rozporządzenia.

Pani zdaniem zmiana do umowy wprowadzana poprzez ugodę w istocie stanowi, że dochodzi do umorzenia nie tylko w zakresie kwoty umorzenia (która jako jeszcze niezapłacona przez Panią, nie miałaby być jak zwrócona przez bank), ale także (dlatego bank posługuje się w ugodzie zwrotem „dodatkowo”) w zakresie kwoty zwrotu. Różnica polega jedynie na technikach - tj. na tym, że kwotę zwrotu (kwotę dodatkową) zdążyła już Pani wpłacić bankowi i dlatego bank dokonuje czynności faktycznej w postaci dokonania jej zwrotu. Sens ekonomiczny i logiczny pozostaje jednak wobec obu tych kwot taki sam - tj. bank umarza Pani wierzytelność wynikającą z umowy zarówno co do zwracanej kwoty (tj. kwoty dodatkowej), jak i co do niezapłaconej jeszcze bankowi pozostałej części kredytu (kwota umorzenia).

Umorzenie wierzytelności z tytuły kredytu mieszkaniowego na realizację inwestycji mieszkaniowej mieści się Pani zdaniem w dyspozycji przepisów rozporządzenia.

Jednocześnie spełnione są także pozostałe przesłanki zaniechania poboru podatku określone w rozporządzeniu. Kredyt został przeznaczony na zakup lokalu mieszkalnego znajdującego się w Polsce, czyli kredyt został przeznaczony na inwestycję, której celem jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są:

inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego wyjaśnić należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela przysługującej mu wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa. Wedle bowiem instytucji zwolnienia z długu, uregulowanej w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić gdy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia następuje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów.

Tym samym, kwotę wierzytelności umorzoną na podstawie ugody dotyczącej umowy o udzielenie kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń.

Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ust. 1 tego rozporządzenia:

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Na gruncie § 1 ust. 2 wskazanego rozporządzenia:

Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Jak stanowi § 1 ust. 3 rozporządzenia:

W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Według § 1 ust. 5 przywołanego rozporządzenia:

Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Zgodnie § 1 ust. 6 przywołanego rozporządzenia:

Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

W myśl § 1 ust. 7 rozporządzenia:

W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z § 3 komentowanego rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl § 4 ww. rozporządzenia:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2 ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Artykuł 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

– położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów.

Z treści wniosku wynika, że w (...) 2008 r. podpisała Pani wraz z mężem umowę kredytową na zakup lokalu mieszkalnego. Kwota udzielonego kredytu to 150.000,00 zł. Po podpisaniu aneksu w (...) 2008 r. nastąpiła zmiana waluty kredytu z PLN na CHF. Działalność Banku X., który udzielił Pani kredytu, podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości (lokal mieszkalny) oraz zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż przedmiotowa inwestycja. Zamierza Pani zawrzeć ugodę z bankiem, z której wynika, że umorzenie wierzytelności obejmuje kapitał i odsetki. Łącznie na rzecz banku wpłaciła Pani kwotę 173 947,07 zł, natomiast Pani zadłużenie wynosi 141 528, 96 zł. Ponadto, bank ma wypłacić Pani kwotę dodatkową w wysokości 12 372,20 zł, która nie przekracza kwoty nadpłaty ponad udostępniony kapitał kredytu.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona przez bank wierzytelność z tytułu kredytu zaciągniętego w 2008 r. będzie stanowić dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jednocześnie w sytuacji, gdy z treści wniosku nie wynika, ażeby kredyt został wydatkowany na inne cele niż nabycie lokalu mieszkalnego, umorzona kwota kredytu przez bank będzie korzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów Rozporządzenia MF w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego. Spełnia Pani bowiem wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania w odniesieniu do umorzonej wierzytelności. Tym samym nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z tytułu planowanego umorzenia przez bank wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego.

Przechodząc do skutków podatkowych otrzymania od banku kwoty dodatkowej, należy ponownie wskazać, że – co do zasady – za przychody podatkowe uznaje się takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, które nie mają charakteru zwrotnego. Jak wskazała Pani w opisie sprawy, kwota dodatkowa wypłacona przez bank będzie stanowić zwrot wpłaconych uprzednio przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych. Wobec tego, opisane we wniosku świadczenie pieniężne nie spowoduje uzyskania przez Pani przysporzenia majątkowego, faktycznego przyrostu Pani majątku. Otrzymana przez Panią kwota będzie stanowić zwrot własnych pieniędzy, które wpłaciła Pani wcześniej do banku. Tym samym z tego tytułu nie powstanie po Pani stronie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata ta będzie zatem dla Pani neutralna podatkowo. Nie będzie miała Pani obowiązku jej rozliczenia dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja wydana została przy założeniu, że zaciągnięty kredyt w całości został przeznaczony/wydatkowany na nabycie lokalu mieszkalnego, a kwota umorzonego kredytu przez bank nie obejmowała innych wydatków niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. dodatkowych opłat, ubezpieczenia).

Wskazać również należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Natomiast „zainteresowanym” w rozumieniu art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, jest osoba, która występuje z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej i będąca wnioskodawcą. W związku z tym, niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani, nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (Pani męża).

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pani w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.