Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - null

Shutterstock
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - 0113-KDIPT2-2.4011.531.2025.2.EC

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego z tytułu umorzenia kredytu hipotecznego zaciągniętego we wrześniu 2007 r. na budowę domu jednorodzinnego oraz na spłatę kredytu mieszkaniowego   z 2006 r. jest prawidłowe oraz nieprawidłowe w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 maja 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani pismem z 16 lipca 2025 r. (wpływ 21 lipca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni wraz z Jej współmałżonkiem w dniu (…) 2007 r. zawarła Umowę Kredytu mieszkaniowego (…) hipoteczny nr (…) (spłacanego w ratach annuitetowych, udzielonego w walucie wymienialnej). Bank udzielił małżonkom kredytu w kwocie 66 143,40 CHF, na finansowanie budowy domu jednorodzinnego położonego w (…) - na działkach nr A/1, nr B/3, nr C/3 - z przeznaczeniem na potrzeby własne oraz spłatę kredytu mieszkaniowego w (…) SA. Zgodnie z treścią Umowy, Wnioskodawczyni wraz z mężem zobowiązała się spłacać zadłużenie z tytułu kredytu i odsetek w wysokości podanej w zawiadomieniu o wysokości spłaty do dnia 1 września 2037 r., w ratach annuitetowych (tj. w ratach równych - jednakowych).

W treści § 10 ust. 4 Umowy, określono Szacunkowy całkowity koszt kredytu, który w dniu zawarcia umowy wynosił (…) zł i został oznaczony wyłącznie w walucie polskiej. Stosownie do treści   § 5 ust. 1 Umowy, wypłata kredytu nastąpić miała jednorazowo w formie przelewów na rachunki:

1)kredytowy w (…) SA w części dotyczącej finansowania spłaty kredytu mieszkaniowego nr umowy (…),

2)Kredytobiorcy nr (…) w części dotyczącej finansowania budowy domu,

- po uprzednim dokonaniu ubezpieczenia Kredytobiorców (…) od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy w (…), o którym mowa w § 30 ust. 4 Umowy (por. § 4 ust. 1 pkt 1), wystawieniu weksla własnego in blanco na rzecz (…) SA wraz z deklaracjami wystawców weksla (§ 4 ust. 1 pkt 2), udokumentowaniu złożenia i opłacenia wniosku do sądu o wpis hipotek na rzecz (…) SA (§ 4 ust. 1 pkt 3), złożeniu oświadczenia o poddaniu się egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego (§ 4 ust. 1 pkt 4) oraz złożeniu dyspozycji wypłaty kredytu po otrzymaniu powiadomienia o dniu postawienia kredytu albo transzy do dyspozycji Kredytobiorcy (§ 4 ust. 1 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 2).

Z treści § 5 ust. 3 Umowy wynikało, że kredyt na finansowanie zobowiązań w kraju (w Rzeczypospolitej Polskiej), tj. na sfinansowanie zobowiązania, wypłacany jest wyłącznie w walucie polskiej. W walucie wymienialnej kredyt mógł być wypłacony tylko na finansowanie zobowiązań Kredytobiorcy poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej ewentualnie, w przypadku zaciągnięcia kredytu na spłatę kredytu walutowego (kwestia ta zostanie omówiona poniżej).

Małżonkowie zawarli przedmiotową umowę w siedzibie Oddziału (…) pozwanego Banku w (…). Umowa Kredytu mieszkaniowego (…) hipoteczny nr (…) zawarta w 2007 r. była poprzedzona wcześniejszą, niemal tożsamą co do warunków, zawartą przez małżonków z tym samym Bankiem w dniu (…) 2006 r. umową nr (…) o KREDYT MIESZKANIOWY (…) w CHF. Na mocy wspomnianej umowy, Bank udzielił kredytu w wysokości 41 280 franków szwajcarskich. Wymieniona kwota wypłacona została w 4 transzach, wyłącznie w złotych polskich. Przez kolejne miesiące, zgodnie z treścią wspomnianej umowy, Wnioskodawczyni z mężem dokonywała spłaty comiesięcznych rat, jednakże w połowie 2007 r. stwierdziła, że realizowana przez małżonków inwestycja wymaga nakładu większych, aniżeli suma wypłaconych przez Bank środków i z tej przyczyny, małżonkowie zwrócili się do Banku o przyznanie dodatkowej kwoty. Bank odmówił zawarcia aneksu do umowy kredytowej z dnia (…) 2006 r., na podstawie którego powiększyliby kwotę udzielonego wcześniej kredytu, zamiast tego, zaproponowano małżonkom zawarcie kolejnej umowy, uwzględniającej zarówno zwiększone potrzeby finansowe powodów, jak też przewidującej wcześniejszą jednorazową spłatę wspomnianego kredytu. By przekonać do przyjęcia tejże propozycji, przedstawiciel Banku zapewnił, że z tytułu wcześniejszej spłaty pierwotnego kredytu, Bank nie naliczy żadnych opłat, w tym związanych z ewentualnym przeliczaniem przyznanych nowym kredytem franków szwajcarskich na złote oraz ponownym przeliczaniem złotych na franki szwajcarskie - w związku ze spłatą poprzedniego kredytu. Zapewnienie to wnikało zapewne z tego, że w warunkach umowy kredytowej z dnia (…) 2006 r., tak jak i w przedmiotowej umowie z dnia (…) 2007 r., w ogóle nie przewidziano możliwości spłaty kredytu w walcie innej niż polska, w tym również we frankach szwajcarskich. Ponadto, w przypadku podpisania nowej umowy, uwzględniającej jednorazową spłatę poprzedniego zadłużenia, należna Bankowi prowizja miała zostać naliczona wyłącznie od części odpowiadającej wysokości powiększonej kwoty kredytu. Warunki nowej umowy, pozostać miały praktycznie niezmienione w stosunku do wspomnianej umowy z dnia (…) 2006 r. Małżonkowie nie mieli żadnych podstaw by wątpić w rzetelność i prawdziwość zapewnień składanych przez pracowników pozwanego Banku. W tych okolicznościach, zdecydowali się na zawarcie z pozwanym Bankiem przedmiotowej umowy. Faktycznie, po zawarciu przedmiotowej umowy kredytowej i po wypłacie kredytu przez Bank, małżonkowie nie zostali obciążeni żadnymi dodatkowymi opłatami ani kosztami związanymi ze wcześniejszą spłatą zadłużenia zawartej (…) 2006 r. umowy (…) o KREDYT MIESZKANIOWY (…) w CHF. Również należna Bankowi z tytułu udzielenia kredytu prowizja naliczona została od kwoty powiększonej, stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą kredytu przyznanego umową nr (…) z dnia (…) 2007 r., a jednorazowo spłaconą częścią zadłużenia kredytowego ze wspomnianej wcześniej umowy nr (…) (w 2006 r. za udzielenie kredytu w wysokości 41 280,00 CHF małżonkowie zapłacili Bankowi prowizję w wysokości 495,36 CHF, zaś w 2007 r., za udzielenie kredytu w wysokości 66 143,40 CHF zapłacili Bankowi prowizję w wysokości 198,43 CHF).

Po zawarciu przedmiotowej umowy Bank wypłacił środki z przyznanego kredytu. Wszystkie środki   z kredytu zostały wypłacone w dniu 19 września 2007 r. w 3 transzach:

-5 933,83 PLN co stanowiło równowartość 2.658,05 CHF,

-51 079,92 PLN co stanowiło równowartość 22 881,17 CHF oraz

-40 405,75 CHF która to kwota została zaliczona (zaksięgowana) przez pozwany Bank na poczet wcześniejszej, całkowitej spłaty naszego zadłużenia, wynikającego z zawartej dnia (…) 2006 r. z Bankiem umowy kredytowej nr (…).

Ponadto, w dniu (…) 2007 r. z kwoty udzielonego przez Bank kredytu, została pobrana kwota w wysokości 198,43 CHF tytułem prowizji za jego udzielenie. W 2019 r. Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem sprzedała dom, na który pierwotnie zaciągnięto kredyty i dokonała zakupu domu w innej miejscowości, tj. w (…). W związku z tą czynnością, w dniu 12 sierpnia 2019 r. małżonkowie zawarli z Bankiem aneks, zmieniający treść przedmiotowej Umowy. Przedmiotem aneksu była zmiana zabezpieczenia hipotecznego spłaty kredytu, tj. przeniesienie tego obciążenia na nowo zakupioną nieruchomość, tj. dom jednorodzinny w (…), przy jednoczesnym zachowaniu tożsamości i ciągłości wierzytelności wynikającej z umowy (nr (…) z dnia (…) 2007 r.) oraz wszystkich jej zabezpieczeń z uwzględnieniem zmian, wprowadzonych w treści aneksu. Ponadto, małżonkowie dokonali zmiany numeru umowy kredytu, przez co od dnia podpisania aneksu obowiązującym numerem umowy jest (…), a wszelkie dokumenty sporządzone po dniu podpisania aneksu miały być oznaczone nowym numerem Umowy.

W czerwcu 2023 r. Wnioskodawczyni wystąpiła wraz z mężem do Sądu (…) w (…) z powództwem przeciwko (…) S.A. o zapłatę i unieważnienie ww. umów zawartych z pozwanym Bankiem. Po pierwszej rozprawie, która odbyła się w lutym b.r. pozwany Bank zaproponował zawarcie ugody. Treść proponowanej ugody, którą przesłał Bank przedstawia się następująco, a której podpisanie rozważą dopiero po udzieleniu interpretacji.

UGODA SĄDOWA zawarta w dniu (…) maja 2025 r. pomiędzy:

1.A.A., PESEL (…), ul. (…), (…), Polska, adres korespondencji: ul. (…), (…), Polska

2.B.A., PESEL (…), ul. (…), (…), Polska, adres korespondencji: ul. (…), (…), Polska,

zwanymi dalej „Kredytobiorcą”, działającymi przy udziale pełnomocnika - adw. (…), a (…) S.A. z siedzibą w (…) przy ul. (…), (…), zarejestrowaną w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego dla którego dokumentację prowadzi Sąd Rejonowy dla (…) w (…), (…) Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS (…); NIP: (…) REGON: (…); kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) (…) PLN, zwaną dalej „Bankiem”, w imieniu której działa pełnomocnik: apl. adw. (…) łącznie zwanymi dalej „Stronami”.

Zważywszy na to, iż:

1)Bank i Kredytobiorcę łączy Umowa kredytu mieszkaniowego nr (…) z dnia (…) 2007 r. zwana dalej „Umową”. Kredyt mieszkaniowy rozumiany jest jako kredyt udzielony w całości lub w części na finansowanie własnego celu mieszkaniowego Kredytobiorcy;

2)pomiędzy Stronami powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy (oraz jej ważności), który zawisł w sprawie za sygn. (…) o ustalenie i zapłatę toczącej się przed Sądem (…) w (…) z powództwa Kredytobiorcy przeciwko Bankowi, zwany dalej „Sporem”;

3)zamiarem Banku i Kredytobiorcy jest polubowne zakończenie Sporu i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, poprzez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej;

4)Kredytobiorca mając pełną świadomość i rozumiejąc skutki dokonywanej czynności prawnej (w tym w szczególności finansowe), dobrowolnie godzi się odstąpić od dochodzenia od Banku roszczeń objętych Sporem oraz innych wywodzonych z zarzutu nieważności Umowy lub niedozwolonego charakteru postanowień Umowy w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej niniejszą Ugodą, w zamian za zmianę postanowień Umowy w zakresie zobowiązań Kredytobiorcy (i odpowiadających im praw Banku) w sposób opisany w § 1 ust. 4 i nast. Ugody;

5)ze względu na przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej, zgodnym zamiarem Stron jest również zaniechanie dochodzenia w przyszłości roszczeń w zakresie związanym z postanowieniami dotyczącymi zawarcia i wykonywania Umowy w walucie obcej w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej niniejszą Ugodą;

Strony zawierają Ugodę o następującej treści: (...)

Uzupełnienie wniosku

Kredyt z (…) 2006 r. został zaciągnięty na finansowanie budowy domu jednorodzinnego położonego w (…) - na działkach nr A/1, nr B/3, nr C/3. Kredyt został udzielony przez (…) S.A. (ul. (…), (…)).

Na pytanie Organu: „Czy ww. kredyt został zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.)”, Wnioskodawczyni odpowiedziała: „Tak.”

Kredyt został w całości przeznaczony na budowę domu jednorodzinnego - z przeznaczeniem na potrzeby własne. Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji. Budowa domu jednorodzinnego została rozpoczęta w 2006 r., a ostatecznie ukończona w 2008 r. Wnioskodawczyni przysługiwała współwłasność na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej. Za spłatę kredytu Wnioskodawczyni dopowiadała wraz z małżonkiem (współkredytobiorcą) solidarnie, do pełnej wysokości. Kredyt został zaciągnięty na zaspokojenie celów mieszkaniowych Wnioskodawczyni i Jej rodziny, tj. małżonka i wówczas jednego dziecka (drugie dziecko urodziło się w 2012 r.).

Kredyt z (…) 2007 r. został zaciągnięty na finansowanie budowy domu jednorodzinnego położonego w (…) - na działkach nr A/1, nr B/3, nr C/3 - z przeznaczeniem na potrzeby własne oraz spłatę kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w tym samym Banku, tj. w (…) SA. Kredyt został udzielony przez (…) S.A. (ul. (…), (…)). Kredyt został zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kredyt został przeznaczony tylko i wyłącznie na finansowanie budowy domu jednorodzinnego położonego w (…) - na działkach nr A/1, nr B/3, nr C/3 - z przeznaczeniem na potrzeby własne oraz na spłatę kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego w tym samym Banku, tj. w (…) SA z 2006 r. Wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu mieszkaniowego solidarnie. Budowa została zakończona w 2008 r., w maju 2008 r. Wnioskodawczyni zamieszkała w tym domu wraz ze swoją rodziną. Wnioskodawczyni nie posiada dokumentów potwierdzających zakończenie budowy.

Dom został sprzedany w 2019 r. Z chwilą sprzedaży ww. domu w 2019 r. zostało zmienione zabezpieczenie kredytu. Zabezpieczeniem jest obecnie nieruchomość, którą Wnioskodawczyni kupiła wspólnie z małżonkiem i obecnie tam mieszka (dom w zabudowie bliźniaczej, położony w (…), ul. (…)).

W momencie zawierania przez Wnioskodawczynię wraz z mężem ww. umów kredytowych, w małżeństwie Wnioskodawczyni panował ustrój wspólności majątkowej, która trwa nieprzerwanie od (…) 1993 r.

Umorzenie/przewalutowanie kwoty kredytów hipotecznych przez Bank będzie dotyczyło wszystkich współkredytobiorców i będzie skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców odpowiadających solidarnie za długi. W przeszłości Wnioskodawczyni nie korzystała z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Kwota dodatkowa zostanie wypłacona przez Bank tytułem zwrotu świadczenia nienależnego, zgodnie z zapisem zawartym w projekcie ugody przedstawionej przez Bank. Jej wysokość wynika z ostatecznego rozliczenia kredytu hipotecznego.

Na pytanie Organu: „Na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) Bank ustalił wysokość ww. kwoty?”, Wnioskodawczyni wskazała: „Z zapisów zawartych w projekcie ugody wynika, że: za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjmą, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od dnia (…) 2007 r., stanowił kredyt Złotowy udzielony na warunkach, o których mowa w § 1 ust. 6, z zachowaniem: (1) pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy tj. okresu kredytowania - 359 miesięcy licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych, z uwzględnieniem § 1 ust. 7, (2) poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

6. Warunki udzielenia kredytu Złotowego, o których mowa w § 1 ust. 5, zostały określone w sposób następujący: 1) kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła 149 871,45 PLN; jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty, 2) oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w wysokości 6,38%; w dniu wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu oprocentowanie wynosiło 1,28%, zaś wartość wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M z dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu wynosiła 5,10%; pierwszy okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M obowiązywał od dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy i mógł być krótszy niż kolejne okresy trzymiesięczne wyznaczane w dniu wymagalności raty kredytu i odsetek; kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego kończyły się w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym rozpoczął się poprzedni trzymiesięczny okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w miesiącach, przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego, 3) wysokość marży, o której mowa w pkt 2), odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość WIBOR dla miesiąca, w którym została zawarta Umowa; informacja o jej wysokości dla poszczególnych miesięcy dostępna jest w tabeli „Marża kredytów mieszkaniowych” w arkuszu „Marża ponad śr. WIBOR-od 2005 r.” w kolumnie „Marża ponad średnią wartość WIBOR® 3M”, opublikowanej przez Komisję Nadzoru Finansowego na stronie internetowej www.knf.gov.pl pod tytułem „Dane statystyczne opisujące marżę ponad WIBOR® dla potrzeb ugód dotyczących walutowych kredytów mieszkaniowych” (dostęp do strony internetowej aktywny na dzień zawarcia Ugody), 4) informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M, o którym mowa w pkt 2), dostępna jest w tabeli „Marża kredytów mieszkaniowych” w arkuszu „Fixing WIBOR (2000-2020)” w kolumnie „Wartość Fixingu WIBOR® 3M” w pliku „Dane statystyczne”, o którym mowa w pkt 3); informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M od roku 2021 dostępna jest w tabeli „Dane opóźnione” opublikowanej przez GPW Benchmark S.A. na stronie internetowej: https://gpwbenchmark.pl/dane-opoznione. 7. Rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych, o którym mowa w § 1 ust. 5, a którego warunki udzielenia zostały określone w § 1 ust. 6, następuje w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie - rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejsza kapitał do spłaty kredytu, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1), od którego naliczane są kolejne odsetki, a niedobór - powiększa kapitał do spłaty, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1), od którego naliczane są kolejne odsetki. Odsetki bieżące od ostatniej spłaty raty podlegają rozliczeniu do dnia zawarcia Ugody na zasadach określonych w § 1 ust. 6 pkt 2). Przed zawarciem niniejszej Ugody Bank przedłożył Kredytobiorcy Zestawienie stanowiące podstawę rozliczenia Umowy, a Kredytobiorca potwierdza jego otrzymanie. 8. Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, w wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony uzgadniają, iż z uwzględnieniem § 1 ust. 5-7, pozostałe do spłaty zadłużenie Kredytobiorcy wobec Banku z tytułu Umowy, na dzień zawarcia Ugody wynosi 0,00 (słownie: zero) złotych.”

Na pytania Organu:

„Czy kwota dodatkowa będzie świadczeniem wypłaconym z tytułu np. umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, zastosowania ujemnego oprocentowania, zwrotu nadpłaconego kredytu i odsetek, przewalutowania na złotówki kredytu udzielonego we frankach szwajcarskich lub czy będzie świadczeniem stanowiącym dodatkową kwotą pieniężną, na wypłatę której nie miały wpływu ww. czynniki, wypłaconą w celu zachęcenia Panią do zawarcia ugody zamiast dalszego postępowania sądowego?”

„Czy ww. kwota będzie stanowić zwrot części nadpłaconego przez Panią kapitału i odsetek (zwrot uiszczonych przez Panią kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz Banku, zawartych w ratach kredytu hipotecznego)?”

„Czy ww. kwota będzie stanowić przysporzenie ponad kwoty uiszczane przez Panią tytułem spłaty kredytu hipotecznego?”,

Wnioskodawczyni odpowiedziała: „Zgodnie z § 5.2. proponowanej ugody Bank, w terminie 21 dni od daty podpisania Ugody wypłaci na rzecz Kredytobiorcy kwotę dodatkową tytułem zwrotu świadczenia nienależnego na rachunek bankowy. Pełną treść projektu ugody zawarłam we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.”

Na pytanie Organu: „Czy kwota, stanowiąca zwrot kosztów zastępstwa procesowego, które Bank zobowiązał się Pani zwrócić, jest równa kwocie poniesionych przez Panią opłat i nie przewyższa faktycznie poniesionych przez Panią wydatków z tego tytułu?”, Wnioskodawczyni odpowiedziała: „Tak.”

Pytanie

Czy opisany przez Wnioskodawczynię stan faktyczny upoważnia Ją i Jej małżonka do skorzystania z ulgi podatkowej - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe i tym samym zwolnienia Wnioskodawczyni i Jej męża z obowiązku uiszczenia podatku?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na ww. pytanie w części dotyczącej skutków podatkowych dla Pani, natomiast w części dotyczącej skutków dla Pani małżonka zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pani stanowisko w sprawie

Wnioskodawczyni uważa, że opisany stan faktyczny upoważnia Wnioskodawczynię i Jej małżonka do skorzystania z ulgi podatkowej - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe i tym samym zwolnienia Wnioskodawczyni i Jej męża z obowiązku uiszczenia podatku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych   (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

•dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

•dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

•   pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika

– tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Źródłami przychodów są:

1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2) działalność wykonywana osobiście;

3) pozarolnicza działalność gospodarcza;

4) działy specjalne produkcji rolnej;

5) (uchylony)

6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej,

z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;

8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d) innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane   w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie;

w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

9) inne źródła.

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane   w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych    w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Wskazała Pani, że (…) maja 2025 r. doszło do zawarcia ugody między Panią, Pani mężem a Bankiem, na podstawie której zostało dokonane przewalutowanie kredytu i Bank umorzył Pani zadłużenie. Dodatkowo Banki wypłacił Pani kwotę dodatkową tytułem zwrotu świadczenia nienależnego i zwrócił koszty zastępstwa procesowego.

Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe powyższych czynności.

Umorzenie wierzytelności

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego wyjaśnić należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela przysługującej mu wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Tym samym, umorzona Pani kwota wierzytelności z tytułu zaciągniętego (…) 2007 r. kredytu hipotecznego (kwota kapitału i odsetek), stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zaniechanie poboru podatku

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń.

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

1.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

2.Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1)kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2)kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3)kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4)kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Jedną z przesłanek do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z opisu sprawy wynika, że

  • (…) 2006 r. zawarła Pani wraz z mężem umowę kredytu na finansowanie budowy domu jednorodzinnego,
  • kredyt został w całości przeznaczony na realizację jednej inwestycji (budowy domu jednorodzinnego z przeznaczeniem na potrzeby własne),
  • z mężem solidarnie odpowiadała Pani za spłatę ww. kredytu mieszkaniowego,
  • (…) 2007 r. zawarła Pani wraz z mężem umowę kredytu indeksowanego kursem CHF na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej (celem zaspokojenia Pani celów mieszkaniowych),
  • celem kredytu z 2007 r. była budowa ww. budynku jednorodzinnego oraz spłata kredytu mieszkaniowego z 2006 r.,
  • kredytobiorcami była Pani i Pani mąż (kredytobiorcy solidarnie odpowiadali za spłatę kredytu),
  • budowa budynku została zakończona w 2008 r., a w maju 2008 r. zamieszkała Pani w tym budynku ze swoją rodziną,
  • ww. dom został sprzedany w 2019 r. i z chwilą sprzedaży ww. domu w 2019 r. zostało zmienione zabezpieczenie kredytu (zabezpieczeniem jest obecnie nieruchomość, którą Pani kupiła wspólnie z małżonkiem i obecnie tam mieszka – tzn. dom w zabudowie bliźniaczej),
  • 20 maja 2025 r. pomiędzy Panią a Bankiem została zawarta ugoda, na mocy której Bank częściowo zwolnił Panią z długu,
  • na podstawie ugody doszło do przewalutowania i umorzenia wierzytelności,
  • przewalutowanie/umorzenie kwoty kredytu hipotecznego przez Bank skutkowało wygaśnięciem zobowiązania i dotyczyło wszystkich kredytobiorców,
  • nie korzystała Pani w przeszłości z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe, o którym mowa w przedmiotowym rozporządzeniu Ministra Finansów.

Z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe jasno wynika, że kredyt mieszkaniowy powinien zostać zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego kredyty mieszkaniowe powinny zostać zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej.

Przy czym, przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast przez jedno gospodarstwo domowe rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Zatem z ww. rozporządzenia wynika wprost, że aby kwota umorzona mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie omawianego rozporządzenia – to w przypadku dwóch kredytów hipotecznych – powinny one zostać zaciągnięte na jedną inwestycję mieszkaniową.

W związku z tym, że kredyt z 2007 r. został zaciągnięty na refinansowanie kredytu hipotecznego z 2006 r. oraz finansowanie budowy domu jednorodzinnego to należy zauważyć, że pojęcia kredyt refinansowy i kredyt na refinansowanie nie są tożsame.

Zaciągnięcie kredytu na refinansowanie jest to zdarzenie rozumiane jako operacja pieniężna, polegająca na wykorzystaniu zewnętrznych funduszy pieniężnych w celu zastąpienia środków pierwotnie wydatkowanych na jakiś cel.

Pojęcie kredyt refinansowy implikuje konieczność wcześniejszego zaciągnięcia kredytu, aby później możliwym było zaciągnięcie kredytu refinansowego na jego spłatę. Zatem czynność refinansowania zakupu kredytem hipotecznym należy odróżnić od zaciągnięcia kredytu refinansowego. Kredyt refinansowy przeznaczony jest na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu hipotecznego i jest on zabezpieczony na podstawie wartości aktualnie posiadanej nieruchomości. Natomiast zwrot „refinansowanie” oznacza operację pieniężną polegającą na uzyskaniu zewnętrznych źródeł finansowania w celu zastąpienia środków własnych, które zostały wydatkowane na jakiś cel. W rezultacie, pierwotnie wydatkowane środki pieniężne mogą być niejako „ponownie” wykorzystane na dowolny cel. Środki z kredytu na refinansowanie niejako zastępują środki uprzednio wydatkowane z własnych zasobów.

Z powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przypadku umorzenia kredytu refinansowego w sytuacji, gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na te wydatki.

Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na refinansowanie środków własnych poniesionych na cele mieszkaniowe. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem przychód uzyskany przez Panią z tytułu umorzenia kredytu hipotecznego celem, którego było finansowanie budowy domu jednorodzinnego oraz refinansowanie kredytu przeznaczonego również na budowę domu jednorodzinnego, będzie korzystał z zaniechania poboru podatku dochodowego.

Podsumowując, umorzona przez Bank kwota kredytu (kapitału) na podstawie ugody zawartej (…) maja 2025 r., stanowić będzie dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jednocześnie wskazuję, że w przypadku uzyskania przez Panią przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2007 r. kredytu indeksowanego kursem CHF (kredytu, którego celem było finansowanie budowy domu jednorodzinnego oraz refinansowanie kredytu z 2006 r. przeznaczonego również na budowę domu jednorodzinnego, tj. na jedną inwestycję mieszkaniową), zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Przychód z tytułu umorzenia kredytu w całości nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych spełnia Pani bowiem wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania. W konsekwencji nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Wypłata kwoty dodatkowej

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Jak już wcześniej wskazałem, otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Pani skutki podatkowe z tytułu wypłaty kwoty dodatkowej przez Bank

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty na Pani rzecz ww. kwoty dodatkowej, to w opisie sprawy wskazała Pani, że ugoda z Bankiem wyodrębnia kwotę 25 000 zł, która zostanie wypłacona przez Bank w ciągu 21 dni od daty podpisania ugody. Kwota dodatkowa zostanie wypłacona przez Bank tytułem zwrotu świadczenia nienależnego.

W przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych – taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc w wyniku wzajemnych potrąceń wierzytelności otrzyma Pani od Banku zwrot środków nienależnie pobranych, to otrzymany przez Panią zwrot nie będzie stanowił przychodu w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Zgodnie z art. 98 § 1, § 2, § 3, § 4 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

§ 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

§ 2. Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie.

§ 3. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

§ 4. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie będzie przewyższać faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że zwrot kosztów postępowania procesowego, w ramach ugody, którą zawarła Pani z Bankiem w 2025 r., nie spowoduje powstania u Pani przychodu, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zwracana przez Bank kwota nie będzie przewyższała poniesionych przez Panią wydatków z tego tytułu. W takiej sytuacji zwrot ten nie będzie stanowił po Pani stronie przysporzenia, wzrostu Pani majątku. Otrzymana kwota będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Panią wydatków.

Pieniądze te nie będą Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

We własnym stanowisku wskazała Pani, że opisany stan faktyczny upoważnia Panią do skorzystania z ulgi podatkowej - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe i tym samym zwolnienia Pani z obowiązku uiszczenia podatku.

Wskazuję, że Pani stanowisko w zakresie wypłaconej kwoty dodatkowej oraz zwróconych kosztów zastępstwa procesowego należało uznać za nieprawidłowe, bowiem w przypadku braku powstania przychodu, dana czynność jest neutralna podatkowo, tj. nie powoduje powstania przychodu z żadnego ze źródeł podlegających opodatkowaniu. Zatem, skoro nie powstanie po Pani stronie przychód z tytułu otrzymania kwoty dodatkowej i zwrotów kosztów zastępstwa procesowego, to nie będzie miało do tych kwot zastosowania zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Powołane przez Panią we własnym stanowisku Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe nie znajduje zastosowania w Pani sprawie w odniesieniu do wypłaconej Pani kwoty dodatkowej i zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, ponieważ odnosi się ono do kwot umorzonych, a nie do kwot zwróconych/wypłaconych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wskazuję, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.), niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (Pani męża).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama)   z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy  z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.