Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 kwietnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący skutków podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z związku z zawartą ugodą z bankiem i wypłatą kwoty z tego tytułu. Wniosek uzupełniono w dniach 21 maja, 27 czerwca i 21 lipca 2025 r. (daty wpływu).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:

A.A

ul. (...)

2.Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

B.A

ul. (...)

Opis zdarzenia przyszłego

(...) 2008 r. zawarli Państwo umowę o kredyt hipoteczny nr (...) dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF (dalej jako „Umowa”), na której podstawie Bank wypłacił kwotę 400.000,01 zł (195.140,98 CHF). Oboje odpowiadają Państwo solidarnie za spłatę kredytu do pełnej wysokości.

Kredyt hipoteczny zaciągnięty w X został udzielony przez podmiot podlegający nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania karedytów na podstawie odrębnych ustaw. X. jako bank, podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), który jest państwowym organem nadzoru nad rynkiem finansowym. Nadzór ten obejmuje m.in. udzielanie kredytów hipotecznych, zgodnie z ustawą o kredycie hipotecznym.

Kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości.

Celem kredytu było finansowanie zakupu, na rynku wtórnym, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr 1 położonego w Y przy ul. A1.

Zdecydowali się Państwo wytoczyć przeciwko X pozew indywidualny dotyczący stwierdzenia nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy. Postępowanie sądowe zainicjowane pozwem toczy się przed sądem Sąd Okręgowy w (...) (sygnatura akt: (...).).

W dniu (...) 2022 r. Sąd wydał zabezpieczenie spłacania rat nr (...).

W 2025 r. Bank zaproponował ugodę, na mocy której Bank potwierdza, że Umowa kredytowa zawiera klauzule abuzywne, które powodują nieważność Umowy kredytowej oraz stwierdza, że przysługują Państwu następujące roszczenia w stosunku do Banku wynikające ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy kredytowej:

-400.434,71 zł tytułem rat kapitałowo-odsetkowych;

-6.646,39 zł tytułem składek na poczet ubezpieczenia;

-27.030,71 zł tytułem opłaty i prowizje związanej z kredytem;

-16.546,21 zł tytułem ustalonych przez Strony części odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. (...) 2022 r.) do dnia 12 czerwca 2025 r., tym samym przysługują Państwu w stosunku do Banku roszczenia o zapłatę w wysokości 451.458,02 zł.

Bank potwierdza, iż w związku z wykonaniem Umowy (wypłatą kapitału kredytu), Bankowi przysługuje w stosunku do Klienta roszczenie o zapłatę 400.000,01 zł.

Na obecny moment dokładny termin podpisania Ugody z Bankiem nie jest znany. Chcą Państwo zakończyć postępowanie mediacyjne najszybciej jak to jest możliwe. Szacuje się, że podpisanie Ugody nastąpi do końca września 2025 r.

Bank zaproponował potrącenie Państwa roszczenia w wysokości 451.458,02 zł z roszczeniem Banku w wysokości 400.000,01 zł, wobec czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności.

Na skutek dokonanego potrącenia, Bank zobowiązany jest do zapłaty na Państwa rzecz pozostałej kwoty przysługującego Państwu roszczenia, tj. 51.458,01 zł (słownie: pięćdziesiąt jeden tysięcy czterysta pięćdziesiąt osiem złotych 01/100). Jest to kwota, która została wcześniej wpłacona przez Państwa do Banku, w związku z tym jest to zwrot środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego przekazali Państwo na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania.

Bank dodatkowo zobowiązuje się zapłacić odsetki karne od dnia złożenia pozwu do dnia podpisania ugody. Kwota ta jest nadal negocjowana i zależy od chwili, w której podpiszą Państwo ugodę.

Bank dodatkowo w ramach Ugody zobowiązuje się dokonać zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10.800,00 PLN (100% stawki minimalnej), która to kwota nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2023 poz. 1935 t.j. z dnia 20 września 2023 r.). Kwota ta stanowi zwrot faktycznie poniesionych przez Państwo wydatków ze swoich środków pieniężnych. Została ona wydana zanim złożyli Państwo pozew do Sądu w celu opłaty obsługi prawnej.

Tytułem spłat rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu, składek na poczet ubezpieczenia, opłat i prowizji wpłacili Państwo do Banku łączną kwotę 481.163,09 zł. Suma kwoty, jaką Bank zwróci, mieści się w kwocie wpłacanej przez Państwo do Banku podczas spłaty kredytu.

Ani Pani, ani Pani mąż nigdy dotąd nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Celem kredytu było finansowanie zakupu mieszkania, w którym mieszkają.

Pytania

1)Czy ugoda z bankiem powoduje skutek w podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności czy zwrot opisanych w stanie faktycznym kwot stanowi dla Państwa przychód?

2)Czy ugoda z bankiem powoduje skutek w podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności czy kwota otrzymana tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego będzie stanowiła dla Państwa przychód?

3)Czy ugoda z bankiem powoduje skutek w podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności czy zwrot odsetek ustawowych za opóźnienie stanowi dla Państwa przychód podlegający opodatkowaniu?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z wytycznymi Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe art. 1 mówi „§ 1. 1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot: 1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy: a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej”.

Ponadto trzeba zaznaczyć, że wzajemne potrącenie roszczeń jest wynikiem ekwiwalentu wydatków, które były uprzednio poniesione z własnych środków w celu spłacenia rat wynikających z bezprawnej umowy kredytowej. Kwota rozliczona na podstawie ugody z Bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Państwa majątku, a Bank nie ma podstawy uznać, ze ciąży na nim obowiązek sporządzenia informacji PIT-11.

Podkreślić należy, że w ogólnym rozrachunku rozliczona kwota 51.458,01 zł nie przysporzy Państwu majątku, ponieważ we wcześniejszych latach wpłacili Państwo do Banku kwotę znacznie większą (451.458,02 zł).

Łącznie na przestrzeni lat spłacili Państwo w ratach kredytowych kwoty:

-400.434,71 zł tytułem rat kapitałowo-odsetkowych;

-6.646,39 zł tytułem składek na poczet ubezpieczenia;

-27.030,71 zł tytułem opłaty i prowizji związanej z kredytem;

-16.546,21 zł tytułem ustalonych przez Strony części odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu do Banku (tj. (...) 2022 r.) do dnia 12 czerwca 2025 r.

Kwota ta zmienia się, ponieważ Sąd wydał zabezpieczenie spłaty rat, ale nadal spłacają Państwo kwotę ubezpieczenia nieruchomości zawartą w związku z kredytem hipotecznym.

Państwa zdaniem, kwota rozliczona w ramach Ugody jest ściśle powiązana z kredytem obarczonym niezgodnymi z prawem rozwiązaniami. W szczególności nie ulega wątpliwości, że bez wcześniejszego zawarcia umowy kredytu i terminowej spłaty rat nie zaistniałaby Ugoda oraz wiążące się z nią rozliczenie.

W związku z powyższym uznać należy, że kwota rozliczenia wzajemnych roszczeń jest jedynie formą zwrotu rat wpłaconych w ramach kredytu będącego przedmiotem Ugody. Na tej podstawie rozliczona kwota nie zwiększy definitywnie Państwa majątku, więc nie zwiększy ona przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe stanowisko znalazło już potwierdzenie w aktualnych interpretacjach indywidualnych, w tym między innymi w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 1 sierpnia 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ, gdzie stwierdzono, że: „Odnosząc się zatem do skutków podatkowych otrzymania przez Panią dodatkowej kwoty na podstawie planowanej ugody z bankiem wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami Jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1. jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego. W opisie sprawy wskazała Pani, że w związku z zawarciem ugody bank zwróci Pani kwotę (...) zł oraz dokona dodatkowej wypłaty w wysokości (...) zł. Przy czym jak Pani wyjaśniła w uzupełnieniu podania: Kwota (...) zł będzie stanowiła zwrot wcześniej wpłaconych środków pieniężnych z tytułu spłaty zaciągniętego kredytu. Ponadto poinformowała Pani, ze: suma Pani wpłat ((...) zł) pomniejszona o zwrot proponowany przez bank ((...) zł) daje kwotę (...) zł. Kwota ta jest wyższa niż kwota otrzymanego przez bank kapitału, tj. (...) zł. Zatem w analizowanej sprawie po Pani stronie w związku z otrzymaniem od banku ww. kwoty dodatkowej nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. Na mocy zawartej ugody otrzyma Pani zwrot środków pieniężnych, które wcześniej przekazała Pani na rzecz banku w ramach spłaty udzielonego kredytu hipotecznego. A zatem otrzyma Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Kwota dodatkowa otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Pani majątku. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo. Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (tj. będącej przedmiotem Pani zapytania kwoty dodatkowej) nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła o którym mowa w ort. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej Pani przez bank ww. kwoty dodatkowej”.

Tożsame stanowisko co do kwoty rozliczonej przez bank w ramach ugody Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zajął w interpretacji indywidualnej z dnia 1 marca 2024 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.752024.1 MKA gdzie czytamy, że: „o uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy ro no skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy tez innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe. Zatem w analizowanej sprawie po Pana stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzymał Pan zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. A zatem otrzymał Pan środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pana własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem me spowoduje więc faktycznego przyrostu w Pana majątku. Wypłata ta będzie dla Pana neutralna podatkowo. W konsekwencji, zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie będzie stanowił dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w z w. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych Zatem me ma Pan obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez bank kwoty”.

Co więcej, biorąc pod uwagę najnowsze, pozytywne dla podatników stanowiska organów podatkowych w zakresie omawianego zagadnienia (między innymi interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 21 października 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.596.2024.2.MKA czy interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 16 października 2024 r. 0112-KDIL2-1.4011.658.2024.1.MKA) należy uznać kwotę rozliczenia wzajemnych roszczeń za niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy Kodeks cywilny: „Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku”.

Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1) są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności.

2) świadczenia, od których są naliczane, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku

Skoro zwrot rat kapitałowo-odsetkowych oraz składek ubezpieczenia, który otrzymają Państwo, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone od tego odsetki ustawowe za opóźnienie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, zwrot ten także nie stanowi przysporzenia majątkowego i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem kosztów nie wystąpiło po Państwa stronie realne przysporzenie majątkowe.

Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z Państwa własnych środków, a następnie na podstawie ugody zostaną Państwu zwrócone. W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów – nie jest więc przychodem podlegającym opodatkowaniu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W opisie sprawy wskazali Państwo, że (...) 2008 r. podpisali umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF, na podstawie której Bank wypłacił Państwu kwotę 400.000,01 zł. Celem kredytu było finansowanie zakupu, na rynku wtórnym, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. W 2025 r. Bank zaproponował ugodę, na mocy której Bank stwierdza, że przysługują Państwu roszczenia w stosunku do Banku w wysokości 451.458,02 zł, a Bankowi przysługuje w stosunku do Państwa roszczenie o zapłatę 400.000,01 zł. Bank zaproponował potrącenie Państwa roszczenia w wysokości 451.458,02 zł z roszczeniem Banku w wysokości 400.000,01 zł, wobec czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności. Bank dodatkowo zobowiązuje się do zapłaty na Państwa rzecz pozostałej kwoty przysługującego Państwu roszczenia, tj. 51.458,01 zł, zapłacić odsetki karne od dnia złożenia pozwu do dnia podpisania ugody, a także dokonać zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10.800 zł.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem:

Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku dokonania przez bank zwrotu na Państwa rzecz pozostałej kwoty roszczenia otrzymają Państwo z powrotem zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwróconą przez bank kwotę uznać za przychód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki będzie obojętny podatkowo. Tym samym nie będą mieli Państwo obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

W odniesieniu natomiast do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie.

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę. Zwrot kosztów zastępstwa procesowego przez Bank na Państwa rzecz, w ramach zawartej Ugody, nie spowoduje powstania u Państwa przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Środki te nie będą stanowiły przysporzenia po Państwa stronie i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Państwa wydatków – nie będzie więc przychodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego będzie obojętna podatkowo.

Odnosząc się do kwestii otrzymania przez Państwa na podstawie ugody odsetek ustawowych za opóźnienie należy wskazać, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jednocześnie stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

W okolicznościach niniejszej sprawy odsetki ustawowe za opóźnienie, stanowią dla Państwa przychód z innych źródeł stosowanie do art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednakże w związku z tym, że kwota zwrotu ustalona w ugodzie nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone Państwu odsetki będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Państwa w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Zainteresowany będący stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.