Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0113-KDIPT2-2.4011.559.2025.1.AKU

Shutterstock
Interpretacja indywidualna z dnia 30 lipca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.559.2025.1.AKU

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 maja 2025 r. złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni będąc w związku małżeńskim z Panem A.A., jako polscy rezydenci podatkowi, zawarli 13 maja 2008 r. z … Bank  (od ... r. zmiana firmy na … Bank) umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych … waloryzowany kursem CHF. Bank udzielił kredytobiorcom kredytu przeznaczonego na zaspokojenie Ich własnych potrzeb mieszkaniowych, tj. na zakup działki budowlanej o nr …, położonej w miejscowości X, powiat Y, refinansowanie kosztów zakupu oraz pokrycie części kosztów ubezpieczenia .... Krótko potem, 6 kwietnia 2009 r., do sądu został wniesiony pozew rozwodowy, a 23 lutego 2010 r. sąd rozwiązał przez rozwód związek małżeński Wnioskodawczyni i Pana A.A.. Nieruchomość jest do dzisiaj współwłasnością Wnioskodawczyni i Pana A.A., nie rozpoczęła się na niej budowa budynku mieszkalnego.

… Bank  wypłacił kredytobiorcom … zł, co stanowiło równowartość … CHF. Umowa o kredyt hipoteczny przewidywała następujący sposób wypłaty kredytu: … zł na rachunek sprzedającego działkę, … zł kredytobiorcom na refinansowanie kosztów zakupu i … zł na pokrycie części kosztów ubezpieczenia .... Kredytobiorcy w 2023 r. pozwali … Bank  przed Sądem Okręgowym w Z i wnieśli o stwierdzenie nieważności umowy o kredyt hipoteczny.

Wnioskodawczyni i Pan A.A. wpłacili do … Bank  łącznie tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych w wykonaniu umowy o kredyt hipoteczny kwotę … zł, przy udostępnionej Im kwocie kapitału … zł. Wnioskodawczyni i Pan A.A. wpłacili do … Bank  tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego … zł i tytułem składek na poczet ubezpieczenia … zł. Spowodowało to, że po stronie kredytobiorców powstała nadpłata ponad udostępniony Im kapitał.

W toku postępowania sądowego … Bank  przedstawił Wnioskodawczyni i Panu A.A. propozycję ugody pozasądowej, która została podpisana przez wszystkie trzy strony 5 maja 2025 r. Ugoda definiuje, że roszczeniem Wnioskodawczyni i Pana A.A. jest kwota … zł (… zł + … zł + … zł), ugoda definiuje, że roszczeniem … Bank  jest kwota … zł, ugoda zakłada wzajemne potrącenie roszczeń, w tym dokonanie wzajemnych rozliczeń, w wyniku czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności, a więc do wysokości … zł.

… Bank zobowiązał się w treści ugody wypłacić w terminie 30 dni od zawarcia ugody Wnioskodawczyni i Panu A.A. … zł (… zł – … zł) oraz zobowiązał się w treści ugody dokonać w terminie 30 dni od zawarcia ugody zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie …. zł, która to kwota nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia.

Na skutek ugody Wnioskodawczyni i Pan A.A. mają wycofać pozew. Kredytobiorcy poinformowali Sąd Okręgowy w Z o zawarciu ugody z … Bank i oświadczyli, że cofają pozew wniesiony przeciwko … Bank i zrzekają się w całości roszczeń objętych żądaniem pozwu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W treści ugody z 5 maja 2025 r. … Bank  informuje, że w zakresie stanu faktycznego Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał dla niego interpretację podatkową i potwierdził, że po stronie kredytobiorców nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym, nie ciąży na nim obowiązek przygotowania informacji PIT-11. … Bank  odmawia ujawnienia treści, daty, numeru i innych parametrów tej interpretacji podatkowej.

Kwotę … zł … Bank  wypłacił bezpośrednio na rachunek bankowy kancelarii prawniczej reprezentującej Wnioskodawczynię i Pana A.A. w sprawie o sygn. akt ….

Pytania

1.Czy kwota roszczenia Wnioskodawczyni i Pana A.A. (…. zł), którą …Bankw części potrącił ze swoim roszczeniem i w części wypłacił Wnioskodawczyni i Panu A.A. (… zł) stanowi po stronie Wnioskodawczyni przychód?

2.Jeśli stanowisko Wnioskodawczyni w zakresie wyżej wymienionego pytania nr 1 jest nieprawidłowe w całości lub nieprawidłowe w części, to Wnioskodawczyni zadaje pytanie, czy ta kwota będzie objęta zaniechaniem poboru podatku, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

3.Czy kwota zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, którą…Bankwypłacił bezpośrednio na rachunek bankowy kancelarii prawniczej reprezentującej Wnioskodawczynię i Pana A.A. w sprawie o sygn. akt … stanowi po stronie Wnioskodawczyni przychód?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, w odniesieniu do pytania nr 1, kwota zwrotu nie stanowi przychodu Wnioskodawczyni.

Pojęcie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 w zw. z art. 1 w zw. z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wiąże się z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Kwota zwrotu obejmuje zwrot środków pieniężnych, które kredytobiorcy wcześniej wpłacili do Banku  w trakcie trwania umowy kredytu. W ocenie Wnioskodawczyni, dochodzi wówczas do powrotu w tym zakresie do wcześniej istniejącego stanu posiadania. Kredytobiorcy nie otrzymują niczego, czego wcześniej sami nie posiadali. Nie dojdzie zatem do przysporzenia w majątku Wnioskodawczyni. Na mocy zawartej ugody nastąpi zwrot środków pieniężnych, które wcześniej przekazane zostały na rzecz … Banku. Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym, potrącenie, jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

Stanowisko Wnioskodawczyni odnośnie pytania nr 2: kwota zwrotu będzie objęta zaniechaniem poboru podatku, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów.

Wnioskodawczyni oraz Pan A.A. nabywając działkę budowlaną o nr … położoną w miejscowości X, powiat Y, dokonali wydatku na własne cele mieszkaniowe. Okoliczność, że nie rozpoczęła się na tej nieruchomości budowa budynku mieszkalnego, wynikała z rozpadu ich związku małżeńskiego (wyrok rozwodowy z 23 lutego 2010 r.). Nie niweczy to faktu, że nabywając działkę ponosili wydatki na własne cele mieszkaniowe.

Potwierdza to interpretacja indywidualna z 20 września 2024 r., nr 0115-KDIT3.4011.557. 2024.2.AWO:

„Z cytowanego art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika więc, że za wydatki poniesione na własne cele mieszkaniowe uważa się wydatki poniesione m.in. na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego.

Podkreślam jednak, że uregulowane w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest normą celu społecznego, która w zamierzeniach ustawodawcy realizować ma cel, jakim jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych podatnika. Przy czym „własne cele mieszkaniowe” w takim przypadku należy rozumieć jednoznacznie zgodnie z wykładnią literalną. Wyraz „mieszkaniowe” w wyrażeniu „własne cele mieszkaniowe”, należy odnosić do zamiaru zamieszkiwania związanego z różnymi sposobami wydatkowania przychodu, a nie do wydatkowania przychodu na nabycie w znaczeniu przedmiotowym. Co jednak istotne — wskazując na cel mieszkaniowy — ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa jednak kiedy i jak długo podatnik powinien cel, o którym mowa wyżej, realizować, żeby nastąpiło jego ziszczenie (się).

Zauważam, że z przedstawionych przez Pana okoliczności wynika, że nabył Pan grunt pod budowę budynku mieszkalnego — podał Pan bowiem, że nabyciu podlegała działka budowlana. Ponadto, przytoczył Pan, że poniósł Pan (również) następujące wydatki na własne cele mieszkaniowe (stosownie do Pana zastrzeżenia – niestanowiące przedmiotu wniosku).

W tym zakresie wymienił Pan m.in.:

·zakup projektu pod budowę domu jednorodzinnego,

·opłatę za wykonanie przyłączenia w (...),

·opłatę za adaptację projektu domu.

Mając jednak na uwadze okoliczności, z których wynika m.in., że:

·w akcie notarialnym zostali Państwo wpisani jako współwłaściciele wskazanej działki,

·przez cały okres obowiązywania małżeństwa panował w Państwa małżeństwie ustrój wspólności majątkowej,

·do Państwa rozwodu doszło (...) 2023 r.,

— dokonali Państwo częściowego podziału majątku u notariusza – Pana była żona zrzekła się na Pana korzyść całości swoich udziałów w tej działce, – nie doszło do dopłat/spłat z tego tytułu (...) Zatem, Pana stanowisko, z którego wynika, że: „(...) kwota zakupu działki podlega w całości jako wydatkowanie na własne cele mieszkaniowe w związku z ciążącym na Panu obowiązkiem podatkowym z powodu sprzedaży nieruchomości przed upływem pięciu lat od nabycia” – uznaję więc za prawidłowe”.

Stanowisko Wnioskodawczyni odnośnie pytania nr 3: kwota zwrotu nie stanowi przychodu Wnioskodawczyni.

W ocenie Wnioskodawczyni, zwrot kosztów zastępstwa procesowego bądź innego rodzaju kosztów sądowych nie stanowi przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych zarówno wtedy, gdy zostaje zapłacony w związku z zasądzeniem ich przez sąd, jak i wtedy, gdy podlega rozliczeniu na podstawie polubownego porozumienia pomiędzy stronami sporu.

Takie stanowisko również zostało potwierdzone w praktyce interpretacyjnej – w szczególności w interpretacji indywidualnej z 23 maja 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.281.2024.4.MKA, która także odnosiła się do „walutowych” kredytów i pożyczek hipotecznych i w której organ potwierdził, że: „zwrot przez bank na rzecz klienta, z którym zawarł umowę o kredyt hipoteczny, kosztów sądowych i ubezpieczenia niskiego wkładu w ramach zawartej ugody pozasądowej nie spowoduje powstania u niego przychodu (...). Zwrot tych kosztów i opłat nie stanowi przysporzenia po stronie kredytobiorcy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po jego stronie nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Kwoty te stanowią jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez kredytobiorcę wydatków – nie są więc dochodem podlegającym opodatkowaniu”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów są „inne źródła”.

Stosownie natomiast do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W opisie sprawy wskazała Pani, że będąc w związku małżeńskim, zawarła Pani 13 maja 2008 r. z bankiem umowę o kredyt hipoteczny waloryzowany kursem CHF. Bank udzielił Pani i Pani mężowi kredytu przeznaczonego na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, tj. na zakup działki budowlanej. 23 lutego 2010 r. sąd rozwiązał przez rozwód Pani związek małżeński. Nieruchomość jest do dzisiaj współwłasnością Pani i Pana A.A. (byłego męża), nie rozpoczęła się na niej budowa budynku mieszkalnego. Kredytobiorcy w 2023 r. pozwali bank i wnieśli o stwierdzenie nieważności umowy o kredyt hipoteczny. W toku postępowania sądowego bank  przedstawił Pani i Panu A.A. propozycję ugody pozasądowej, która została podpisana przez wszystkie trzy strony 5 maja 2025 r. Ugoda definiuje, że roszczeniem Pani i Pana A.A. jest kwota … zł, a roszczeniem Banku jest kwota … zł. Ugoda zakłada wzajemne potrącenie roszczeń, w tym dokonanie wzajemnych rozliczeń, w wyniku czego wierzytelności te umarzają się nawzajem do wysokości niższej z tych wierzytelności, a więc do wysokości … zł. Bank  zobowiązał się w treści ugody, po dokonaniu wzajemnego potrącenia, do wypłaty na rzecz Pani i Pana A.A. pozostałej kwoty w wysokości przysługującego Kredytobiorcom roszczenia. Ponadto, Bank zobowiązał się również w treści ugody, dokonać zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powzięła Pani wątpliwość, czy otrzymana przez Panią w wyniku zawarcia ugody kwota, będzie stanowiła Pani przychód, skutkujący powstaniem dla Pani obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe powyższych czynności.

Zwrot w wyniku potrącenia wzajemnych roszczeń

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym:

§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

Pani skutki podatkowe z tytułu wypłaty przez bank na Pani rzecz pozostałej kwoty po dokonaniu wzajemnego potrącenia wierzytelności

W przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych – taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc w wyniku wzajemnych potrąceń wierzytelności otrzymała Pani od banku zwrot środków pieniężnych z tytułu wpłaconych przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, składek na poczet ubezpieczenia, to otrzymany przez Panią zwrot nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wobec tego, że otrzymany przez Panią zwrot ww. środków pieniężnych nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych stwierdzam, że postawione przez Panią pytanie nr 2 jest bezprzedmiotowe.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Zgodnie z art. 98 § 1, § 2, § 3, § 4 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

§ 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

§ 2. Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie.

§ 3. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

§ 4. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie będzie przewyższać faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że zwrot kosztów postępowania procesowego, w ramach ugody, którą zawarła Pani z bankiem, nie spowodował powstania u Pani przychodu, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zwrócona przez bank kwota nie przewyższyła poniesionych przez Panią wydatków z tego tytułu. W takiej sytuacji zwrot ten nie stanowi po Pani stronie przysporzenia, wzrostu Pani majątku. Otrzymana kwota stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Panią wydatków.

Pieniądze te nie są Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Natomiast „zainteresowanym” w rozumieniu art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.), jest osoba, która występuje z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej i będąca wnioskodawcą. W związku z tym, niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani, nie wywołuje skutków prawnych dla drugiego kredytobiorcy.

Ponadto wskazuję, że wydając interpretacje indywidualne nie weryfikuję kwot i obliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego obliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.