Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w zakresie pytania nr 2 oraz prawidłowe w zakresie pytań nr 1 i 3.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

5 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 7 lipca 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1. Zainteresowana będąca stroną postępowania: AA

2. Zainteresowany niebędący stroną postępowania: BB

Opis stanu faktycznego (ostatecznie doprecyzowanego w uzupełnieniu wniosku)

W dniu …  2008 r. my – AA i BB wraz z Naszą córką CC, jako wspólni kredytobiorcy, zawarliśmy z Bankiem umowę kredytu mieszkaniowego … hipoteczny z oprocentowaniem zmiennym numer … . Kredyt udzielony został na potrzeby własne kredytobiorców. Zgodnie z treścią umowy, cel zaciągnięcia kredytu to nabycie prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego.

Wszyscy kredytobiorcy (AA, BB oraz CC), zgodnie z umową kredytową odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie do pełnej wysokości zobowiązania.

… 2011 r. Bank i Nasza córka CC zawarli Umowę zwolnienia z długu. Na podstawie tej umowy, zawartej zgodnie z art. 506 § 1 Kodeksu cywilnego, Bank zwolnił CC z całości długu wynikającego z umowy kredytu mieszkaniowego nr … , w którym była ona jedną z trzech pierwotnych kredytobiorców solidarnie odpowiedzialnych za spłatę kredytu. Zwolnienie z długu miało charakter definitywny i bezwarunkowy, obejmując zarówno kapitał, jak i odsetki oraz wszelkie inne zobowiązania wynikające z umowy kredytowej. Po zawarciu tej umowy pozostaliśmy jedynymi kredytobiorcami (AA i BB) odpowiedzialnymi za zobowiązania kredytowe.

… 2019 r. dokonaliśmy przedterminowej spłaty kredytu w wysokości 234 593 zł 81 gr. ze środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania, które było przedmiotem zabezpieczenia hipotecznego tego kredytu. Środki te pochodziły z Naszego majątku, a cena sprzedaży mieszkania była już wcześniej opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W 2024 r., reprezentowani przez Naszą córkę CC działającą na podstawie notarialnego pełnomocnictwa, wystąpiliśmy przeciwko Bankowi z roszczeniem o zapłatę nadpłaconej kwoty kredytu w związku z umieszczeniem w umowie kredytowej klauzul niedozwolonych.

…2025 r. zawarliśmy z Bankiem …, reprezentowani przez Naszą córkę CC działającą jako Nasz pełnomocnik, ugodę sądową w sprawie przed Sądem Rejonowym … w … , sygn. akt ….

W ugodzie dokonaliśmy rozliczenia zakończonej umowy kredytu poprzez zmianę waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej. Zgodnie z postanowieniami ugody, za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia na dzień … 2019 r. Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od … 2008 r., stanowił kredyt złotowy udzielony na następujących warunkach:

·kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła 185 416 zł 99 gr. Jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty;

·oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w wysokości 1,40%; w dniu wypłaty pierwszej transzy kredytu oprocentowanie wynosiło 7,85%, zaś wartość wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M z dnia wypłaty pierwszej transzy kredytu wynosiła 6,45%;

·wysokość marży odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość WIBOR dla miesiąca, w którym została zawarta Umowa, zgodnie z danymi opublikowanymi przez Komisję Nadzoru Finansowego, z zachowaniem pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy, tj. okresu kredytowania - 360 miesięcy licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych, z uwzględnieniem poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

Na skutek tego przeliczenia Bank zobowiązał się do zapłaty na Naszą rzecz następujących kwot:

·Kwota 120 918 zł 50 gr - stanowiąca zwrot nadpłaty kredytu wynikającej z przeliczenia według nowych zasad ustalonych w ugodzie. Jest to zwrot wpłaconych przez Nas własnych środków tytułem spłaty kredytu, pochodzących z Naszych wynagrodzeń za pracę, które były już wcześniej opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

·Kwota 80 000 zł - określona w ugodzie jako „kwota dodatkowa”.

W treści ugody nie ma zapisu bezpośrednio wskazującego, że kwota dodatkowa stanowi zwrot wpłaconych uprzednio przez Nas rat kapitałowo-odsetkowych lub zwrot środków nienależnie pobranych przez Bank tytułem rat kapitałowo-odsetkowych. Ugoda nie zawiera również sformułowania, że kwota dodatkowa jest odszkodowaniem za szkodę lub zadośćuczynieniem za krzywdy. Kwota dodatkowa w wysokości 80 000 zł została ustalona w ugodzie w wyniku negocjacji między stronami jako dodatkowe świadczenie Banku, bez wskazania szczegółowej podstawy jej obliczenia w oparciu o konkretne wartości lub wskaźniki. Ustalenie tej kwoty miało charakter ugodowy i wynikało z kompromisu między stronami.

Zgodnie z informacją uzyskaną od Banku, w przepisach wewnętrznych Banku kwota dodatkowa nie ma statusu zwrotu na Naszą rzecz środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy finansowania kredytu hipotecznego walutowego przekazaliśmy na rzecz Banku w ramach spłaty rat kredytowo-odsetkowych. Kwota ta ma status dodatkowego świadczenia pieniężnego wynikającego z ugody sądowej. Z treści ugody wynika natomiast, że kwota dodatkowa związana jest ze zobowiązaniem Nas - kredytobiorców, do odstąpienia od dalszych roszczeń dotyczących umowy, gdyż zawarcie przez Nas ugody oznacza potwierdzenie ważności umowy oraz zapisów ugody, które ją uzupełniają lub zmieniają. Łącznie Bank zobowiązał się do zapłaty 200 918 zł 50 gr.

Zgodnie z wcześniejszą umową darowizny zawartą z Naszą córką, całość kwoty ugody została przelana bezpośrednio przez Bank na rachunek bankowy Naszej córki CC w dniu … 2025 r.

Pytania

1.Czy w świetle przepisów art. 9 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwota 120 918 zł 50 gr otrzymana przez Nas na podstawie ugody sądowej z Bankiem, stanowiąca zwrot nadpłaconych rat kredytowych wpłaconych ze środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania będącego przedmiotem zabezpieczenia hipotecznego kredytu, przy czym dochód ze sprzedaży tego mieszkania był już wcześniej opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych, stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy w świetle przepisów art. 9 ust. 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwota 80 000 zł określona w ugodzie sądowej z Bankiem jako „kwota dodatkowa”, wypłacona w ramach ugodowego zakończenia sporu dotyczącego kredytu hipotecznego, stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

3.Czy w świetle przepisów art. 9 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, fakt bezpośredniego przekazania przez Bank całej kwoty ugody (200 918 zł 50 gr) na rachunek bankowy Naszej córki, na podstawie wcześniejszej umowy darowizny, wpływa na powstanie u Nas obowiązku podatkowego z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych od tej kwoty?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie

Ad. 1.

Zdaniem Zainteresowanych, kwota 120 918 zł 50 gr nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nasze stanowisko opieramy na art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że podatkowi dochodowemu podlegają dochody (przychody pomniejszone o koszty ich uzyskania), oraz art. 11 ust. 1, który definiuje przychody jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne.

W przedmiotowej sprawie kwota 120 918 zł 50 gr stanowi zwrot nadpłaconych rat kredytowych, które były spłacane ze środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania będącego przedmiotem zabezpieczenia hipotecznego tego kredytu. Dochód ze sprzedaży mieszkania był już wcześniej opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zwrot nadpłaty nie stanowi nowego przychodu, lecz jedynie odzyskanie środków wcześniej niesłusznie pobranych przez Bank w wyniku zastosowania niedozwolonych klauzul umownych. Nie dochodzi do powiększenia Naszego majątku, a jedynie do przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Dodatkowo, środki te pochodzą z majątku już opodatkowanego, co wyklucza ich ponowne opodatkowanie.

Ad. 2.

Zdaniem Zainteresowanych, kwota 80 000 zł określona jako „kwota dodatkowa” nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nasze stanowisko opieramy na art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który zwalnia od podatku dochodowego otrzymane odszkodowania, w tym także odszkodowania za krzywdy niemajątkowe.

Kwota dodatkowa w wysokości 80 000 zł ma charakter świadczenia kompensacyjnego za niedogodności i straty związane z zawarciem umowy kredytowej zawierającej niedozwolone klauzule umowne. Mimo, że ugoda nie używa wprost terminu „odszkodowanie”, charakter prawny tego świadczenia odpowiada odszkodowaniu za szkodę niemajątkową powstałą w wyniku zawarcia umowy zawierającej klauzule abuzywne. Zgodnie z zasadą ekonomicznej treści czynności prawnej, należy oceniać rzeczywisty charakter świadczenia, a nie jego formalne określenie.

Ad. 3.

Zdaniem Zainteresowanych, fakt bezpośredniego przekazania przez Bank całej kwoty ugody na rachunek Naszej córki nie wpływa na powstanie u Nas obowiązku podatkowego z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Nasze stanowisko opieramy na art. 9 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z podatkowego punktu widzenia, zgodnie z zasadami określonymi w art. 11 ust. 1. przychód uzyskuje ten, kto ma do niego prawo materialne. W przedmiotowej sprawie, pomimo że środki zostały przekazane bezpośrednio na rachunek córki, My jako strony ugody sądowej, byliśmy podmiotami uprawnionymi do otrzymania tych kwot.

Bezpośredni przelew na rachunek córki stanowi jedynie techniczny sposób realizacji wcześniejszej umowy darowizny i nie zmienia faktu, że pierwotnie kwoty te przysługiwały Nam jako stronom ugody. W świetle zasad prawa podatkowego doszło do dwóch odrębnych zdarzeń: najpierw nabycia przez Nas prawa do kwot z ugody, a następnie przekazania tych kwot córce w formie darowizny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Z kolei jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem, kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Stosownie natomiast do treści art. 917 z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc, nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że kwota 120 918 zł 50 gr - stanowi zwrot nadpłaty kredytu, który wynika z przeliczenia według nowych zasad ustalonych w ugodzie, jest to zwrot wpłaconych przez Państwa własnych środków tytułem spłaty kredytu.

Wobec powyższego, wskazać należy, że kwota nadpłaconych rat kredytu, które zwrócił Państwu Bank, nie stanowi dla Państwa przychodu. Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Państwa przysporzenia majątkowego, wzrostu Państwa majątku. Otrzymana przez Państwa ww. kwota stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacili Państwo wcześniej do Banku. Pieniądze te, nie są Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Państwa stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Państwa wątpliwości budzi również kwestia możliwości zwolnienia z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „kwoty dodatkowej”.

Wyjaśnić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienie z podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

·otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,

·odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie: ustawy, przepisów wykonawczych do ustawy, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,

·wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,

·nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa wówczas należy przeanalizować możliwość zwolnienia z opodatkowania wypłaconego odszkodowania w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Zakres zwolnienia wynikający natomiast z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy dotyczy innego rodzaju odszkodowań niż wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, jednakże tylko takich, które otrzymane są na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Przepis ten obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako wyłączone ze zwolnienia na mocy lit. b omawianego przepisu.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub pkt. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest więc jego odszkodowawczy charakter.

Należy podkreślić, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że ugoda nie zawiera sformułowania, że kwota dodatkowa jest odszkodowaniem za szkodę lub zadośćuczynieniem za krzywdy. Kwota dodatkowa w wysokości 80 000 zł została ustalona w ugodzie w wyniku negocjacji między stronami jako dodatkowe świadczenie Banku, bez wskazania szczegółowej podstawy jej obliczenia w oparciu o konkretne wartości lub wskaźniki. Ustalenie tej kwoty miało charakter ugodowy i wynikało z kompromisu między stronami. Zgodnie z informacją uzyskaną od Banku, w przepisach wewnętrznych Banku kwota dodatkowa nie ma statusu zwrotu na Państwa rzecz środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy finansowania kredytu hipotecznego walutowego przekazaliście Państwo na rzecz Banku w ramach spłaty rat kredytowo-odsetkowych. Kwota ta ma status dodatkowego świadczenia pieniężnego wynikającego z ugody sądowej. Z treści ugody wynika natomiast, że kwota dodatkowa związana jest ze zobowiązaniem Państwa - kredytobiorców, do odstąpienia od dalszych roszczeń dotyczących umowy.

Tym samym, „kwota dodatkowa” wypłacona Państwu przez Bank nie stanowi odszkodowania za szkodę lub zadośćuczynienie za krzywdy, tylko jak Państwo wskazali, dotyczy odstąpienia od dalszych roszczeń dotyczących umowy. Ponadto wysokość tego świadczenia – „kwoty dodatkowej” nie wynika z przepisów ustaw, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumieniach zbiorowych regulujących wysokość lub zasady ustalania odszkodowania. „Kwota dodatkowa” została przyznana Państwu jako kredytobiorcom za odstąpienie od dalszych roszczeń dotyczących umowy kredytu, w swojej istocie ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron.