
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
16 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 25 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej który dotyczy skutków podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, w związku z zawarciem ugody z bankiem i wypłatą kwoty z tego tytułu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 czerwca 2025 r. (daty wpływu 2 lipca 2025 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1.Zainteresowany będący stroną postępowania:
A.A
ul. (...)
2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:
B.A
ul. (...).
Opis stanu faktycznego
(...) 2007 r. zawarli Państwo umowę kredytu hipotecznego dla osób fizycznych nr (...), denominowanego do waluty obcej (CHF). Kredyt został przeznaczony wyłącznie na cele mieszkaniowe, tj. zgodnie z umową „zakup własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego”. Wysokość udzielonego kredytu wynosiła 74 030 CHF, przy czym kwota ta zgodnie z umową mogła zostać nam wypłacona wyłącznie w PLN. Finalnie bank wypłacił 165 146,99 zł.
W związku z tym, że umowa zawierała niedozwolone postanowienia umowne skutkujące w Państwa ocenie nieważnością umowy, we (...) 2022 r. wystosowali Państwo do Sądu Okręgowego w (...) pozew o zapłatę kwoty 156 913,91 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Kwota ta stanowiła różnicę pomiędzy sumą wszystkich spełnionych na rzecz banku świadczeń, a kwotą wypłaconego kapitału kredytu.
(...) 2024 r. Sąd Okręgowy w (...) wydał wyrok, w którym zasądził na Państwa rzecz kwotę 156 913,91 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 25 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że zawarta umowa kredytu jest nieważna, w związku z czym obie strony powinny zwrócić sobie wzajemnie wszelkie świadczenia, jakie na podstawie tej nieważnej umowy zostały spełnione na rzecz drugiej strony.
Po wydaniu wyroku przez Sąd I instancji bank nie wniósł apelacji, w związku z czym wyrok stał się prawomocny, a strony umowy kredytu zawarły porozumienie, zgodnie z którym dokonały całkowitego rozliczenia wzajemnych roszczeń, obejmujących także kwoty wynikające z wydanego wyroku.
W ugodzie strony dokonały potrącenia wierzytelności wzajemnych:
a) po stronie banku: 165 146,99 zł (kwota wypłaconego kredytu);
b) po Państwa stronie: 362 198,61 zł (156 913,91 zł zasądzone wyrokiem + 40 137,71 zł odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych do dnia zawarcia ugody + 165 146,99 zł stanowiących sumę rat zapłaconych w wykonaniu nieważnej umowy, nieobjętych wyrokiem).
W wyniku dokonanego umownego potrącenia bank zobowiązał się wypłacić na Państwa rzecz (i w rezultacie faktycznie wypłacił) kwotę 197 051,62 zł. Ugoda nie wskazuje wprost, że kwota ta stanowi świadczenie nienależne i podlega zwrotowi wg przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu z uwagi na odpadnięcie podstawy prawnej (nieważność umowy). Fakt nieważności umowy kredytu i charakteru pobranych przez bank świadczeń wynika jedynie z uzasadnienia wydanego w sprawie wyroku.
Fragment uzasadnienia wyroku:
„Sankcja w postaci bezwzględnej nieważności umowy powoduje taki skutek, iż umowę traktuje się tak jakby nigdy nie była zawarta. Konsekwencją takiego rozstrzygnięcia jest obowiązek zwrotu wzajemnych świadczeń stron […]. W tym stanie rzeczy należało uznać, iż dochodzona suma stanowi bezpodstawne wzbogacenie po stronie […] S.A. w (...) i jako nienależne świadczenie należało je zasądzić na rzecz powoda”.
Fragment zawartego z bankiem porozumienia:
„Zważywszy na to, iż:
Zgodnie z nieprawomocnym wyrokiem z dnia (...).2024 r. Sądu Okręgowego w (...) I Wydział Cywilny w sprawie za sygn. akt (...) (dalej jako „Wyrok”), umowa kredytu (...) nr (...) z dnia (...).2007 r. zawarta pomiędzy Bankiem a Klientem (dalej jako „Umowa”) została uznana za nieważną, a na rzecz Klienta zostały zasądzone następujące kwoty:
‒156 913,91 PLN (słownie sto pięćdziesiąt sześć tysięcy dziewięćset trzynaście 91/100 złotych) tytułem zwrotu świadczenia nienależnego,
‒40 137,71 PLN (słownie: czterdzieści tysięcy sto trzydzieści siedem 71/100 złotych) tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych na dzień 28.10 2024 r., a także koszty sądowe.
§1
1. Strony potwierdzają, że – przy uwzględnieniu kwot zasądzonych Wyrokiem – Klientowi przysługują w stosunku do Banku następujące wierzytelności o zapłatę:
‒322 060,90 PLN (słownie: trzysta dwadzieścia dwa tysiące sześćdziesiąt 90/100 złotych) tytułem zwrotu świadczenia nienależnego.
‒40 137,71 PLN (słownie: czterdzieści tysięcy sto trzydzieści siedem 71/100 złotych) tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych na dzień 28.10.2024 r. a także koszty sądowe, w tym koszty zastępstwa procesowego, wysokość których zostanie wyliczona przez referendarza sądowego.
2. Tym samym Klientowi przysługują w stosunku do Banku wierzytelności o zapłatę wysokości 362 198,61 PLN (słownie: trzysta sześćdziesiąt dwa tysiące sto dziewięćdziesiąt osiem 61/100 złotych) obejmujące zarówno należności zasądzone Wyrokiem, jak i w zakresie nim nieobjętym, a więc łączna wierzytelność o zapłatę w wysokości 362 198,61 PLN (słownie: trzysta sześćdziesiąt dwa tysiące sto dziewięćdziesiąt osiem 61/100 złotych) (dalej jako „Roszczenie Klienta”), co do których Klient nie złożył wobec Banku oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności.
3. Strony potwierdzają, iż w związku ze stwierdzeniem Wyrokiem nieważności Umowy, Bankowi przysługuje w stosunku do Klienta wierzytelność o zapłatę w wysokości: 165 146, 99 PLN (słownie: sto sześćdziesiąt pięć tysięcy sto czterdzieści sześć 99/100 złotych) tytułem zwrotu wypłaconego przez Bank w wykonaniu Umowy kapitału (dalej jako „Zwrot wypłaconego kapitału”), co do której Klient nie złożył wobec Banku oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności.
4. Strony niniejszym dokonują potrącenia wierzytelności Klienta w wysokości 362 198,61 PLN (słownie: trzysta sześćdziesiąt dwa tysiące sto dziewięćdziesiąt osiem 61/100 złotych) z wierzytelnością Banku o zwrot wypłaconego kapitału, do wysokości niższej z wierzytelności, a więc do wysokości 165 146,99 PLN (słownie sto sześćdziesiąt pięć tysięcy sto czterdzieści sześć 99/100 złotych).
5. Na skutek dokonanego potrącenia, Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz Klienta pozostałej kwoty przysługującej mu wierzytelności, tj. 197 051,62 PLN (słownie: sto dziewięćdziesiąt siedem tysięcy pięćdziesiąt jeden 62/100 złotych).
6. Bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Klienta kwoty, o której mowa w ust. 5, w terminie 30 dni od dnia zawarcia Porozumienia. Bank dokona zapłaty na rachunek Klienta prowadzony w […] o numerze […].
7. W przypadku braku zapłaty kwoty, o której mowa w ust. 5, w terminie określonym w ust. 6. zostaną naliczone odsetki za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych od następnego dnia po bezskutecznym upływie tego terminu.
8. W związku z zawarciem Porozumienia Strony zobowiązują się nie wnosić apelacji od Wyroku, w zakresie w jakim dotyczą one niespornych wierzytelności objętych Porozumieniem. Jeśli taki środek zaskarżenia któraś ze Stron w powyższym zakresie złożyła, to niniejszym zobowiązuje się ona cofnąć go niezwłocznie po zawarciu niniejszego Porozumienia”.
Kwoty wypłacone przez bank znajdują pokrycie w ratach kapitałowo-odsetkowych zapłaconych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu. Nie są kwotami „extra”. Stanowią jedynie zwrot świadczeń nienależnie pobranych przez bank.
Uzupełnienie
Zgodnie z umową kredytu byli Państwo zobowiązani solidarnie do jego spłaty.
Zwrócona Państwu przez bank kwota mieści się w kwocie wpłacanej przez Państwa podczas spłaty kredytu.
Pytania
1.Czy otrzymany na podstawie zawartego z bankiem porozumienia zwrot w wysokości 156 913,91 zł, stanowiący zwrot nienależnie pobranych świadczeń, tj. raty kapitałowo-odsetkowe pobrane bez podstawy prawnej, stanowi Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym w rozumieniu art. 9 ust. 1 tej ustawy?
2.Czy zasądzone wyrokiem odsetki od ww. świadczeń nienależnych i naliczone do dnia zawarcia porozumienia z bankiem w kwocie 40 137,71 PLN i wypłacone na jego podstawie stanowią Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym w rozumieniu art. 9 ust. 1 tej ustawy?
3.Czy odsetki, o których mowa w pytaniu nr 2 korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Państwa stanowisko w sprawie
Stanowisko w odniesieniu do pytania nr 1:
W Państwa ocenie, otrzymana kwota w wysokości 156 913,91 zł nie stanowi Państwa przychodu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwota otrzymana od Banku nie przysporzy Państwu korzyści bowiem stanowi wyłącznie zwrot świadczeń nienależnie wpłaconych do banku. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu majątku, a jedynie stanowić będzie przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Kwota ta jedynie powróci do Państwa majątku i nie może być traktowana jako przychód podlegający opodatkowaniu.
Stanowisko w odniesieniu do pytania nr 2 i 3:
W Państwa ocenie, z uwagi na to, że otrzymany zwrot świadczeń nienależnych uznać należy za niepodlegający opodatkowaniu, również odsetki naliczone od tych kwot nie podlegają opodatkowaniu. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są m.in. odsetki od należności niepodlagających opodatkowaniu. Powyższe stanowisko potwierdzają organy podatkowe.
a) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „KIS”) w interpretacji indywidualnej z 1 października 2024 r. sygn. akt 0113-KDIPT2-2.4011.585.2024.2.ST wskazał, że: „Wobec powyższego, kwota nadpłaconego kapitału i odsetek, którą zwróci Pani bank po podpisaniu ugody, nie będzie stanowiła dla Pani przychodu. Czynność ta nie spowoduje uzyskania przez Panią przysporzenia majątkowego, wzrostu Pani majątku. Otrzymana przez Panią ww. kwota – jak Pani wskazała – stanowiła będzie zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła Pani wcześniej do banku. Pieniądze te (nadpłacony kapitał, odsetki), nie będą więc Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie będzie skutkowało po Pani stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych”.
b) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 2 lipca 2024 r., sygn. akt 0112-KDIL2-1 4011.464.2024 2.MKA wskazał, że: „Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego, tj. kwoty nadpłaty i kwoty dodatkowej nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma Pani obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez bank kwoty. Nie ma Pani również obowiązku składania jakichkolwiek informacji do urzędu skarbowego o otrzymanej od banku kwocie”.
c) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej 1 sierpnia 2024 r., sygn. akt 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ wskazał że: „Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (tj. będącej przedmiotem Pani zapytania kwoty dodatkowej) nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej Pani przez bank ww. kwoty dodatkowej”.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
‒dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku
oraz
–dochodów, od których zaniechano poboru podatku na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej.
W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Ustawodawca przyjął zasadę, że przychodami są:
1)pieniądze i wartości pieniężne, które:
‒zostały otrzymane przez podatnika – czyli takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
‒zostały postawione do dyspozycji podatnika – czyli takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
2)wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń – czyli takie przysporzenia majątkowe, które mają postać:
‒świadczeń w naturze (otrzymane rzeczy lub prawa);
‒nieodpłatnych świadczeń innych niż świadczenia w naturze (np. otrzymane usługi).
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Z uwagi na wyróżnienie przez ustawodawcę przychodów o charakterze niepieniężnym, uznaje się, że przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy jest nie tylko uzyskanie przez podatnika nowych aktywów, ale także zmniejszenie jego pasywów.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne”. Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:
Źródłami przychodów są:
-inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy kredytu hipotecznego. Nieważność umowy kredytu oznacza, że zobowiązania stron umów, banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową, jako świadczenia nienależne. Kredytodawca powinien zatem zwrócić wszystkie świadczenia pobrane od kredytobiorcy, a kredytobiorca powinien zwrócić kwotę faktycznie otrzymanego kredytu.
Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia, wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania.
W przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu jako nieważna już od chwili jej zawarcia nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia.
Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Odnośnie odsetek należy wskazać, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym:
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia zatem z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że (...) 2007 r. zawarli Państwo umowę kredytu hipotecznego dla osób fizycznych, denominowanego do waluty obcej (CHF). Kredyt został przeznaczony wyłącznie na cele mieszkaniowe, tj. zgodnie z umową „zakup własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego”. Wysokość udzielonego kredytu wynosiła 74 030 CHF, przy czym kwota ta zgodnie z umową mogła zostać wypłacona wyłącznie w PLN. Finalnie bank wypłacił 165 146,99 zł. W związku z tym, że umowa zawierała niedozwolone postanowienia umowne skutkujące w Państwa ocenie nieważnością umowy, we (...) 2022 r. wystosowali Państwo do Sądu Okręgowego w (...) pozew o zapłatę kwoty 156 913,91 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Kwota ta stanowiła różnicę pomiędzy sumą wszystkich spełnionych na rzecz banku świadczeń, a kwotą wypłaconego kapitału kredytu.
Wyrokiem z (...) 2024 r. Sąd Okręgowy w (...) wydał wyrok, w którym zasądził na Państwa rzecz kwotę 156 913,91 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 25 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że zawarta umowa kredytu jest nieważna, w związku z czym obie strony powinny zwrócić sobie wzajemnie wszelkie świadczenia jakie na podstawie tej nieważnej umowy zostały spełnione na rzecz drugiej strony.
Po wydaniu wyroku przez Sąd I instancji bank nie wniósł apelacji, w związku z czym wyrok stał się prawomocny, a strony umowy kredytu zawarły porozumienie, zgodnie z którym dokonały całkowitego rozliczenia wzajemnych roszczeń, obejmujących także kwoty wynikające z wydanego wyroku.
W ugodzie strony dokonały potrącenia wierzytelności wzajemnych: po stronie banku: 165 146,99 zł (kwota wypłaconego kredytu) oraz po Państwa stronie: 362 198,61 zł (156 913,91 zł zasądzonych wyrokiem i 40 137,71 zł odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych do dnia zawarcia ugody wraz z kwotą 165 146,99 zł stanowiących sumę rat zapłaconych w wykonaniu nieważnej umowy, nieobjętych wyrokiem).
W wyniku dokonanego umownego potrącenia bank wypłacił na Państwa rzecz kwotę 197 051,62 zł. Wskazali Państwo, że zwrócona przez bank kwota mieści się w kwocie wpłacanej przez Państwa podczas spłaty kredytu.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro na podstawie opisanej ugody dotyczącej kredytu hipotecznego udzielonego w CHF otrzymali Państwo zwrot nienależnie pobranych świadczeń, a tym samym kwota ta – na co wskazują okoliczności sprawy – mieści się w kwocie spłaconych ponad otrzymaną kwotę kredytu rat, to uznać trzeba, że wypłata przez bank w wyniku ugody kwoty 156 913,91 zł nie stanowi dla Państwa przysporzenia w majątku i nie powoduje po Państwa stronie powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w konsekwencji czego nie wystąpił obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Tym samym wypłacone Państwu odsetki ustawowe za opóźnienie wypłaty ww. świadczeń nienależnych (naliczone do dnia zawarcia porozumienia z bankiem) dotyczą świadczeń niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wobec powyższego ww. odsetki objęte są zwolnieniem od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji w związku z ich wypłatą nie powstało po Państwa stronie zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wobec tego, Państwa stanowisko uznać należało za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Należy zastrzec, że interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście pytań interpretacyjnych, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii opisanych we wniosku.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.
Niniejszą interpretację wydano w oparciu o opis zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie pełniła funkcji ochronnej.
Ponadto, w odniesieniu do wskazanych przez Państwa interpretacji indywidualnych stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w sprawie będącej przedmiotem wniosku.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pan A.A (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.
