Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
- prawidłowe – w części dotyczącej uregulowania kwoty głównej pożyczki,
- nieprawidłowe – w części dotyczącej uregulowania odsetek od pożyczki.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
16 kwietnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 16 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 2 maja 2025 r. (wpływ 2 maja 2025 r.), pismem z 16 czerwca 2025 r. (wpływ 16 czerwca 2025 r.) oraz pismem z 19 czerwca 2025 r. (wpływ 19 czerwca 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Posiada Pani nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. Udzieliła Pani pożyczkę pieniężną spółce kapitałowej (spółka z o.o.). Umowa pożyczki nie przewiduje zabezpieczenia w znaczeniu sensu stricte. Nie mniej jednak umowa pożyczki przewiduje możliwość spełnienia przez pożyczkobiorcę (spółkę) świadczenia zastępczego. W międzyczasie, spółka owa postanowiła postawić się w stan likwidacji. Spółka posiada majątek trwały, m.in. samochód osobowy marki (…). Spółka zaproponowała Pani w zamian za zwrot pożyczki pieniężnej wraz z odsetkami wykonać świadczenie zastępcze, tj. aby za zwolnienie z długu przejęła Pani owy pojazd, wartość którego pokrywa się z kwotą pożyczki wraz z odsetkami.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
Prowadzi Pani działalność gospodarczą jako lekarz wpisana na listę lekarzy. Umowa pożyczki została zawarta w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej. Data zawarcia umowy pożyczki – 8 kwietnia 2025 r.
Data przejęcia przez Panią pojazdu osobowego – ta data nie zapadła – samochód nie jest przyjęty. Pomiędzy Panią a Pożyczkobiorcą (Spółką z o.o.), na rzecz której udzieliła Pani pożyczki nie istnieją powiązania osobiste, gospodarcze – żadne, poza korporacyjnymi, tj. bycia wspólnikiem spółki A. Sp. z o.o. w likwidacji KRS: (…). Jest Pani wspólnikiem w Spółce, na rzecz której udzieliła Pani pożyczki.
Na zadane pytanie:
Co należy rozumieć pod stwierdzeniem Pani, że: „Umowa pożyczki została zawarta w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.”? Proszę o szczegółowe wyjaśnienie.
Odpowiedziała Pani:
Umowa pożyczki z 8 kwietnia 2025 r. została zawarta pomiędzy Panią jako osobą fizyczną, będącą wspólnikiem spółki A. Sp. z o.o. w likwidacji, a spółką A. Sp. z o.o. w likwidacji („Spółka”). Umowa pożyczki została zawarta w trybie art. 720 k.c. Owa pożyczka jest zwolniona z obowiązku uiszczania podatku PCC (art. 9 pkt 10) lit. i) ustawy o podatku od czynności w cywilnoprawnych).
Umowa pożyczki została zawarta w sposób okazjonalny w związku z koniecznością dofinansowania działalności Spółki, aby Spółka była w stanie wywiązać się z bieżących zobowiązań.
Nie prowadzi Pani działalności związanej z udzielaniem pożyczek. Wskazała Pani, iż poza wspólnikiem Spółki jest czynnym lekarzem i prowadzi własną działalność lekarską (nr wpisu (…)).
W umowie pożyczki pomiędzy Panią a spółką A. Sp. z o.o., pożyczka została udzielona przez Panią jako wyłącznie przez wspólnika. Umowa pożyczki została zawarta pomiędzy Panią jako wspólnikiem a Spółką.
Pytanie
Czy przejęcie pojazdu osobowego przez Panią, wartość którego pokrywa się z kwotą pożyczki wraz z odsetkami, tj. wykonanie przez pożyczkobiorcę na rzecz Pani (jako pożyczkodawcy) świadczenia zastępczego, spowoduje powstanie obowiązku podatkowego w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, wykonanie przez pożyczkobiorcę na rzecz Pani (jako pożyczkodawcy) świadczenia zastępczego w postaci przejęcia przez Panią pojazdu osobowego w zamian za zwrot pożyczki, nie spowoduje powstania po Pani stronie obowiązku podatkowego w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych.
Stosownie do treści art. 730 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Stosownie do treści art. 480 § 1 k.c., w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do wykonania czynności na koszt dłużnika (świadczenie zastępcze).
Opisane świadczenie jest określane jako datio in solutum i jak wynika z treści art. 453 k.c., jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Wskutek zawarcia umowy o świadczenie w miejsce wypełnienia dłużnik uzyskuje upoważnienie przemienne (facultas alternativa) umożliwiające mu wykonanie zobowiązania przez spełnienie świadczenia innego niż pierwotne.
Z chwilą wypełnienia świadczenia zastępczego następuje wykonanie umowy o datio in solutum, a zarazem wykonanie istniejącego zobowiązania, co prowadzi do jego wygaśnięcia. Roszczenie wierzyciela, wynikające z umowy zobowiązaniowej zostaje zaspokojone wskutek spełnienia przez dłużnika na jego rzecz świadczenia zastępczego (datio in solutum).
W takim wypadku pożyczkobiorca poprzez świadczenie rzeczowe (przeniesienie prawa własności do określonego składnika majątku) na rzecz wierzyciela wywiązuje się ze swojego zobowiązania, czyli zwalnia z długu. Chociaż na skutek datio in solutum pożyczkobiorca zwalnia się z długu, to jednak przeniesienie własności określonego składnika rzeczowego na rzecz pożyczkodawcy nie jest świadczeniem nieodpłatnym. Odpłatność nie musi bowiem mieć wyłącznie charakteru pieniężnego. Może oznaczać także uzyskanie świadczenia wzajemnego w postaci zapłaty w naturze (otrzymanie w zamian innych rzeczy lub praw).
Płatnością może być więc zwolnienie z długu. Unormowanie zawarte w art. 453 kc - spełnienie przez dłużnika za zgodą wierzyciela innego niż dług pierwotny świadczenia w celu zwolnienia się z tego długu (datio in solutum) - jest świadczeniem odpłatnym. Z uwagi na fakt, że mamy w tym przypadku do czynienia ze świadczeniem odpłatnym, po stronie pożyczkobiorcy powstaje przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu.
Po stronie Pani nie powstanie zaś obowiązku zapłaty podatku PIT, albowiem wartość rynkowa pojazdu jest, stanem na dzień wniesienia niniejszego wniosku, pokrywa się z kwotą pożyczki wraz z odsetkami - po stronie Pani nie powstanie zatem ani przychód, ani dochód - w miejsce pieniędzy, uzyska Pani rzecz oznaczoną co do gatunku, tj. pojazd osobowy, zaś zwolni Pani spółkę z konieczności zwrotu owej kwoty pożyczki. Innymi słowo, brak jest w sprawie źródła uzyskania przychodu w tym przedmiocie w myśl art. 10 ust. 1 ustawy o PIT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest:
- prawidłowe – w części dotyczącej uregulowania kwoty głównej pożyczki,
- nieprawidłowe – w części dotyczącej uregulowania odsetek od pożyczki.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
W myśl art. 10 ust. 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są m.in.:
- pozarolnicza działalność gospodarcza (pkt 3);
- kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c (pkt 7).
Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:
a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Stosownie do art. 14 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy,
Do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się:
1. pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów);
2. kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek.
W myśl art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od pożyczek.
Zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej.
W myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Na podstawie tych przepisów stwierdzam, że samo udzielenie pożyczki i późniejsza jej spłata pozostają neutralne podatkowo i nie stanowią źródła przychodu dla pożyczkobiorcy, ponieważ umowa pożyczki nakłada na pożyczającego obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Inaczej rzecz biorąc, kwota przenoszona na drugą stronę w wykonaniu takiej umowy ma charakter zwrotny, nie stanowi dla niej definitywnego przysporzenia majątkowego i z tego względu jest zdarzeniem obojętnym pod względem prawnopodatkowym. Opodatkowaniu podlegają jedynie uzyskane odsetki od pożyczek, które dla pożyczkodawcy stanowią realne przysporzenie majątkowe.
Stosownie do art. 453 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.
Celem powyższej konstrukcji świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum) – jest wygaśnięcie istniejących między stronami zobowiązań przez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w pierwotnej umowie. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty pożyczki), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste spełnienie świadczenia przez dłużnika.
Uregulowana w tym przepisie instytucja świadczenia w miejsce wypełnienia/wykonania (datio in solutum) stanowi jeden z wyjątków od zasady realnego wykonywania zobowiązań cywilnych, znajdujący podstawę w zasadzie swobody umów. Wskutek zawarcia umowy o świadczenie w miejsce wypełnienia dłużnik uzyskuje upoważnienie przemienne (facultas alternativa), umożliwiające mu wykonanie zobowiązania przez spełnienie świadczenia innego niż pierwotne. Z chwilą wypełnienia świadczenia zastępczego następuje wykonanie umowy datio in solutum, a zarazem wykonanie istniejącego zobowiązania, co prowadzi do jego wygaśnięcia. Roszczenie wierzyciela, wynikające z umowy zobowiązaniowej zostaje zaspokojone wskutek spełnienia przed dłużnika na jego rzecz świadczenia zastępczego.
Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że 8 kwietnia 2025 r. udzieliła Pani pożyczki na rzecz Spółki z o.o., w której jest Pani wspólnikiem. Spółka posiada majątek trwały, m.in. samochód osobowy marki (…). Spółka zaproponowała Pani w zamian za zwrot pożyczki pieniężnej wraz z odsetkami wykonać świadczenie zastępcze, tj. aby za zwolnienie z długu przejęła Pani pojazd, wartość którego pokrywa się z kwotą pożyczki wraz z odsetkami. Umowa pożyczki z 8 kwietnia 2025 r. została zawarta pomiędzy Panią jako osobą fizyczną, będącą wspólnikiem spółki A. Sp. z o.o. W przesłanym uzupełnieniu potwierdziła Pani, że pożyczka została udzielona przez Panią jako wyłącznie przez wspólnika, a nie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Zatem, w zamian za zwolnienie z długu z tytułu udzielonych Spółce przez Panią (Wspólniczkę) pożyczek, otrzyma Pani własność samochodu.
Uregulowanie zobowiązania z tytułu umowy pożyczki w kwocie głównej, w drodze przeniesienia własności samochodu przez Spółkę na Panią, nie będzie stanowić dla Pani (Wspólniczki) przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychodem dla Pani będzie jednak wartość świadczenia, odpowiadająca kwocie uzyskanych przez Panią odsetek.
W związku z tym, że udzieliła Pani pożyczki jako wspólnik, a nie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to przychód z tytułu odsetek należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych.
Reasumując – uregulowanie zobowiązania z tytułu umowy pożyczki w drodze przeniesienia własności samochodu przez Spółkę na Panią, w sytuacji gdy wartość wydanego samochodu nie będzie przewyższać kwoty głównej udzielonej pożyczki, nie będzie stanowić dla Pani przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Natomiast przychodem dla Pani zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy będzie wartość świadczenia, która będzie odpowiadała kwocie odsetek uzyskanych przez Panią w wyniku spłaty przez Spółkę jej zobowiązań.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanego przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.