Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 maja 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 16 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 16 czerwca 2025 r. (data wpływu 17 czerwca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pan … zamieszkały ... i Pani … zamieszkała ... (dalej zwani „Kredytobiorcami”) zawarli  19 grudnia 2024 r. ugodę ze spółką … Bank … z siedzibą w ..., wpisaną do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla ..., XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS: ..., NIP…, REGON ….

W księgach rachunkowych banku na dzień 18 grudnia 2024 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorców z tytułu umowy wynosiła 6 533,06 CHF, w tym kapitał bieżący (nie wymagalny) 6 533,06 CHF, kapitał przeterminowany (wymagalny) 0,00 CHF, odsetki zapadłe niespłacone (wymagalne) 0,00 CHF, odsetki zapadłe podwyższone (wymagalne) 0,00 CHF.

Oprocentowanie kredytu w dniu zawarcia ugody wynosiło 0,0000% w stosunku rocznym i jest obliczane jako suma stawki SARON 3M z korektą oraz marży 2,00%.

Strony ugody postanowiły, że kwota zadłużenia z tytułu umowy, wynosząca 6 533,06 CHF będzie przeliczona na walutę polską (PLN) po średnim kursie walut obcych ogłaszanym przez NBP ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zawarcia ugody, a po przewalutowaniu zostanie dokonane umorzenie zadłużenia z tytułu kredytu, o którym mowa w ppkt 2.1 ugody.

Na podstawie zawartego porozumienia bank zwolnił Kredytobiorcę z długu (umorzył zadłużenie Kredytobiorcy) w zakresie kwoty 29 691,45 PLN - na ww. kwotę składa się kwota 29 691,45 PLN kapitału bieżącego (niewymagalnego), kwota 000 PLN kapitału przeterminowanego (wymagalnego), kwota 0,00 PLN odsetek zapadłych niespłaconych (wymagalnych), kwota 0,00 PLN odsetek zapadłych podwyższonych (wymagalnych).

Kredytobiorca oświadcza, że to ww. zwolnienie z długu przyjmuje. Strony postanawiają, że bank dodatkowo wypłaci Kredytobiorcy kwotę 34 500,00 PLN, w związku z rozliczeniem umowy na rachunek bankowy nr ... w terminie miesiąca od dnia zawarcia ugody.

Treść zawartej ugody nie zawiera informacji z czego wynika wypłacona Kredytobiorcom kwota, wynosząca 34 500,00 zł. W ugodzie znajduje się jednak zapis: ” Strony postanawiają, że Bank dodatkowo wypłaci Kredytobiorcy kwotę 34 000,00 zł w związku z rozliczeniem Umowy na rachunek bankowy nr ... w terminie miesiąca od dnia zawarcia Ugody”. Domniemywa Pan, że użycie tego terminu miało na celu wskazanie, iż wypłacona kwota stanowiła zwrot uprzednio, nienależnie zapłaconych świadczeń.

Zgodnie z definicją zawartą w „Słowniku języka polskiego PWN” termin „rozliczenie” oznacza „uregulowanie wzajemnych należności, zobowiązań między przedsiębiorstwem i dostawcami, dłużnikami i wierzycielami, pracodawcami i pracownikami”. Pana zdaniem, użycie przez bank pojęcia „rozliczenie”, w tym kontekście, należy rozumieć jako korektę wcześniejszych rozrachunków, mającą na celu wyrównanie nadpłat dokonanych przez kredytobiorcę. Tego rodzaju świadczenie w Pana opinii nie stanowi przysporzenia majątkowego, lecz zwrot nienależnie zapłaconej przez Pana kwoty.

Kwota wypłacona Panu nie spowodowała, że zwrócił Pan do banku mniej niż pierwotna wartość wypłaconego finansowania, gdyż zwrócił Pan co najmniej cały udostępniony mu kapitał.

Do zawartej ugody dołączono oświadczenie związane z ugodą zmieniającą umowę kredytu nr ..., w którym Kredytobiorcy oświadczyli, że kredyt, którego dotyczy ugoda został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej oraz przed podpisaniem tego oświadczenia Kredytobiorcy nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na inną inwestycję mieszkaniową niż inwestycja, której dotyczy ugoda.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

17 czerwca 2025 r. udzielił Pan następujących odpowiedzi na pytania zawarte w wezwaniu:

1)Czy byli również inni kredytobiorcy opisanego przez Pana kredytu, czy kredyt został zaciągnięty wyłącznie przez Pana i Pana żonę?

Odpowiedź: Kredyt został zaciągnięty wyłącznie przez Pana i Pana żonę.

2)Czy zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcyodpowiadają za spłatę kredytu solidarnie, a więc do pełnej wysokości?

Odpowiedź: Tak, zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie.

3)Jakie konkretne cele zaciągnięcia wskazanego we wniosku kredytu hipotecznego zostały wpisane w umowie kredytowej z bankiem? Jeżeli kredyt został zaciągnięty na zakup np. nieruchomości, należy wskazać konkretnie co to za nieruchomość, na jaką konkretnie nieruchomość zaciągnięto przedmiotowy kredyt.

Odpowiedź: Kredyt został zaciągnięty zgodnie z zapisami umowy kredytowej z bankiem na budowę domu jednorodzinnego położonego w ....

4)Czy celem inwestycji mieszkaniowej, o której mowa we wniosku, jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych?

Odpowiedź: Tak, celem inwestycji o której mowa we wniosku jest zaspokojenie Pana potrzeb mieszkaniowych.

5)Czy jest Pan właścicielem/współwłaścicielem nieruchomości na zakup której został zaciągnięty ww. kredyt?

Odpowiedź: Tak, jest Pan współwłaścicielem nieruchomości na zakup której został zaciągnięty przedmiotowy kredyt.

6)Czy całość środków uzyskanych w związku z kredytem mieszkaniowym została przeznaczona na cele mieszkaniowe, jeśli nie to prosimy wskazać na jaki cel zostały przeznaczone pozostałe środki pieniężne?

Odpowiedź: Tak, całość środków uzyskanych z kredytu mieszkaniowego została przeznaczona na cele mieszkaniowe.

7)Czy nieruchomość, której dotyczył kredyt mieszkaniowy jest położona w Polsce lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej?

Odpowiedź: Nieruchomość, której dotyczył przedmiotowy kredyt jest położona w Polsce.

8)Czy bank, z którym zawarł Pan umowę kredytową dotyczącą kredytu mieszkaniowego był podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów?

Odpowiedź: Bank z którym została zawarta umowa kredytu mieszkaniowego (w 2003 r.) to Bank ..., jako wówczas bank Państwowy, zapewne podlegał nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym jak i był uprawniony do udzielania kredytów.

9)Czy kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie?

Odpowiedź: Tak, przedmiotowy kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustawowej na nieruchomości.

10)Na jakiej konkretnie nieruchomości (prawie majątkowym) kredyt hipoteczny został zabezpieczony hipoteką?

Odpowiedź: Kredyt hipoteczny został zabezpieczony hipoteką na przedmiotowej nieruchomości tj. dom jednorodzinny położony w ... (pierwotnie na działce będącej Pana współwłasnością, na której po otrzymaniu kredytu rozpoczęto budowę domu).

11)Jaki tytuł prawny przysługuje Panu do nieruchomości sfinansowanej ze środków uzyskanych z kredytu (np. lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, inny – jaki?);

Odpowiedź: Tytuł prawny przysługujący Panu do nieruchomości sfinansowanej ze środków uzyskanych z kredytu to współwłasność domu jednorodzinnego.

12)W odniesieniu do wskazania przez Pana w opisie sprawy, że cyt.: „(…), że Bank dodatkowo wypłaci Kredytobiorcy kwotę 34 500,00 PLN w związku z rozliczeniem umowy (…)”, proszę wskazać:

·Czy w skład kwoty, którą bank Panu wypłacił (34 500,00 zł ) wchodziła kwota nadwyżki (nadpłaty) powstałej w wyniku zmiany waluty z franka szwajcarskiego na polski złoty (przewalutowania) i czy z zawartej ugody z bankiem wynikało, że bank zwróci Panu określoną kwotę pieniężną tytułem nadpłaty (nadwyżki)? Czy w wyniku przewalutowania powstała nadpłata wpłaconych przez Pana środków pieniężnych w ramach spłat kapitałowo-odsetkowych, które bank zobowiązał się Panu zwrócić?

·Na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) została w ugodzie ustalona kwota dodatkowa (34 500 zł)?

·Czy cała wskazana przez Pana kwota przypadła na Pana, tj. czy Pan otrzymał w całości kwotę 34 500,00 zł?

Odpowiedź: Z treści zawartej ugody z bankiem nie wynika wprost sposób wyliczenia kwoty, którą bank wypłacił, jednakże ugoda jest nieodłącznym elementem rozliczenia zawartej umowy kredytowej z bankiem w sposób dobrowolny. W treści zawartej ugody, bank wskazał iż: „wypłaci kwotę 34 500 zł w związku z rozliczeniem umowy". Bank nie wypłacił zatem kwoty wyższej niż wynosiło Pana zobowiązanie, lecz zwrócił Panu część środków pieniężnych, które wcześniej wpłacił Pan w ramach spłaty rat kredytu hipotecznego, stanowi niejako „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia Pana majątku. Kwota wypłacona tj. 34 500 zł została przelana na wspólne konto Pana i Pana żony (brak rozdzielności majątkowej). Wspólnie z żoną był Pan stroną umowy kredytowej, jak i stroną zawartej ugody, jest Pan z żoną również współwłaścicielem wybudowanego domu jednorodzinnego, na którą to budowę został zaciągnięty przedmiotowy kredyt.

Pytanie

1.      Czy od umorzonej kwoty wierzytelności 29 691,45 PLN jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego?

2.      Czy od kwoty wypłaconej Panu przez bank wynoszącej 34 500 zł jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego?

Pana stanowisko w sprawie

1.      Nie jest Pan zobowiązany do opłacenia podatku dochodowego od kwoty 29 691,45 PLN umorzonej wierzytelności.

2.      Nie jest Pan zobowiązany do opłacenia podatku dochodowego od kwoty wypłaconej przez bank, wynoszącej 34 500 zł.

Ad. 1.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Według ww. artykułu wartość umorzonej kwoty kredytu hipotecznego stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

 Jednak zgodnie z § 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w zakresie umorzonej kwoty kredytobiorcy mogą skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, gdy:

·kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

·osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie z ust. 2 ww. rozporządzenia kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1.kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2.odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3.opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

W § 3 została ujęta definicja kredytu mieszkaniowego, według której ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1.udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2.zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3.zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaciągnął Pan kredyt przed 15 stycznia 2015 r. Kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości.

Z dołączonego do umowy oświadczenia, jasno wynika, że kredyt został zaciągnięty przez osobę fizyczną, w świetle rozporządzenia jest kredytem mieszkaniowym, który został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej oraz nie skorzystał Pan wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Zatem uznać należy, iż w opisanym stanie faktycznym, przesłanki zawarte w § 1 rozporządzenia zostały spełnione, a więc nie jest Pan zobowiązany do opłaty podatku dochodowego od kwoty umorzonych wierzytelności.

Ad.2.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy o  podatku dochodowym od osób fizycznych,  opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21,52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Według ust. 2 ww. przepisu dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11,     art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, co oznacza, że o przychodzie możemy mówić, gdy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Bank nie wypłacił Panu kwoty wyższej niż wynosiło Pana zobowiązanie, lecz zwrócił Panu część środków pieniężnych, które wcześniej Pan wpłacił w ramach spłaty rat kredytu hipotecznego. Kwota dodatkowa w wysokości 34 500,00 zł jest mniejsza niż różnica między kwotą spłaconą przez Kredytobiorców, a kwotą otrzymaną w związku z zawarciem umowy kredytowej. Toteż otrzymana przez Kredytobiorców kwota nie mieści się w ustawowej definicji przychodu, ponieważ nie stanowi realnego przysporzenia majątkowego, a jedynie zwrot wpłaconych wcześniej przez Kredytobiorców kwot.

Stanowisko to znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z dnia 9 marca 2023 r.(sygn. 0114-KDIP3-1.4011.4.2023.1.MS2) wydanej dla banku krajowego, w której Dyrektor KIS jednoznacznie stwierdził, że kwota wypłacona kredytobiorcom nie stanowi dla nich przysporzenia majątkowego, a tym samym nie rodzi obowiązku podatkowego.

Ponadto, zgodnie z zawartą, w art. 917 kodeksu cywilnego, definicją ugody, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Definicja ta oznacza, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę zawarcia ugody.

Zawarcie ugody stanowi wynik wzajemnych ustępstw, w wyniku których strony decydują się na pewne kompromisy. Kredytobiorcy mieli możliwość dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej, gdzie istniało duże prawdopodobieństwo uzyskania korzystniejszych warunków ugody lub wyroku, jednak oni zdecydowali się nie korzystać z tej ścieżki, wybierając rozwiązanie polubowne. Bank zaś zrezygnował z części należności wynikających z przyjętej umowy. Oznacza to, że środki pieniężne zwrócone Panu nie stanowią dodatkowego przysporzenia, lecz są „ekwiwalentem” poniesionych uprzednio przez Pana wydatków. Zatem kwota ta nie spowodowała faktycznego przyrostu Pana majątku, a jedynie "wyrównanie" wcześniejszego zmniejszenia w majątku, toteż kwota ta nie stanowi dla Pana przychodu i nie jest opodatkowana podatkiem dochodowym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić, w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że 19 grudnia 2024 r. zawarł Pan wraz z żoną ugodę z Bank .... W księgach rachunkowych banku na dzień  18 grudnia 2024 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorców z tytułu umowy wynosiła 6 533,06 CHF, w tym kapitał bieżący (nie wymagalny) 6 533,06 CHF, kapitał przeterminowany (wymagalny) 0,00 CHF, odsetki zapadłe niespłacone (wymagalne) 0,00 CHF, odsetki zapadłe podwyższone (wymagalne) 0,00 CHF. Strony ugody postanowiły, że kwota zadłużenia z tytułu umowy, wynosząca 6 533,06 CHF będzie przeliczona na walutę polską (PLN) po średnim kursie walut obcych ogłaszanym przez NBP ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zawarcia ugody, a po przewalutowaniu zostanie dokonane umorzenie zadłużenia z tytułu kredytu, o którym mowa w ppkt 2.1 ugody. Na podstawie zawartego porozumienia bank zwolnił Kredytobiorcę z długu (umorzył zadłużenie Kredytobiorcy) w zakresie kwoty 29 691,45 PLN. Kredytobiorca oświadczył, że to ww. zwolnienie z długu przyjmuje. Bank dodatkowo wypłaci Kredytobiorcy kwotę 34 500,00 PLN, w związku z rozliczeniem umowy na rachunek bankowy w terminie miesiąca od dnia zawarcia ugody.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że kredyt został zaciągnięty zgodnie z zapisami umowy kredytowej z bankiem na budowę domu jednorodzinnego położonego w ..... Celem inwestycji, o której mowa we wniosku było zaspokojenie Pana potrzeb mieszkaniowych. Bank z którym została zawarta umowa kredytu mieszkaniowego (w 2003 r.) to Bank ..., jako wówczas bank Państwowy, zapewne podlegał nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym jak i był uprawniony do udzielania kredytów. Przedmiotowy kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustawowej na nieruchomości. Wspólnie z żoną był Pan stroną umowy kredytowej jak i stroną zawartej ugody, jest Pan z żoną również współwłaścicielem wybudowanego domu jednorodzinnego, na którą to budowę został zaciągnięty przedmiotowy kredyt.

Skutki podatkowe otrzymania kwoty stanowiącej zwrot uiszczonych kwot na rzecz Banku w związku z zaciągniętym kredytem

Powziął Pan wątpliwość, czy zwrócona Panu przez Bank kwota, stanowiąca nadpłatę z tytułu rozliczenia kredytu zaciągniętego w 2003 r., będzie stanowić przychód, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z opisu sprawy wynika, że Bank dodatkowo wypłaci Kredytobiorcy kwotę 34 000,00 zł w związku z rozliczeniem Umowy na rachunek bankowy nr ... w terminie miesiąca od dnia zawarcia Ugody. Domniemywa Pan, że użycie tego terminu miało na celu wskazanie, iż wypłacona kwota stanowiła zwrot uprzednio, nienależnie zapłaconych świadczeń. Pana zdaniem, użycie przez bank pojęcia „rozliczenie”, w tym kontekście, należy rozumieć jako korektę wcześniejszych rozrachunków, mającą na celu wyrównanie nadpłat dokonanych przez kredytobiorcę. Tego rodzaju świadczenie w Pana opinii nie stanowi przysporzenia majątkowego, lecz zwrot nienależnie zapłaconej przez Pana kwoty. Bank nie wypłacił zatem kwoty wyższej niż wynosiło Pana zobowiązanie, lecz zwrócił Panu część środków pieniężnych, które wcześniej wpłacił Pan w ramach spłaty rat kredytu hipotecznego, stanowi niejako „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia Pana majątku.

Wobec powyższego, kwota nadpłaconego kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2003 r., którą bank zwrócił Panu w związku z zawarciem ugody, nie stanowi dla Pana przychodu. Czynność ta nie powoduje uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku.

Zatem ww. środki pieniężne nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Umorzenie wierzytelności

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Istota zwolnienia z długu sprowadza się do tego, że skoro wierzytelność jest prawem wierzyciela, nie ma przeszkód, aby wierzyciel zrzekł się tego prawa, tj. by umorzył zobowiązanie bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Zwolnienie z długu należy do czynności prawnych rozporządzających, bowiem skutkuje ono wygaśnięciem zobowiązania. Samo zrzeczenie się wierzyciela aktem jednostronnym nie wystarcza do zwolnienia z długu.

Dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, zawartego układu, czy też poprzez oświadczenie, umowę). Wierzytelność będzie umorzona wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on (dłużnik) zwolnienie z długu.

Konsekwencją rozporządzeniowego charakteru umowy o zwolnienie jest przysporzenie po stronie dłużnika, które następuje przez zmniejszenie pasywów jego majątku. Skoro zatem dłużnik godzi się na zawarcie zwolnienia z długu to osiąga on przychód, bowiem uzyskuje on przysporzenie.

Wobec tego na skuteczne zwolnienie z długu, w myśl art. 508 Kodeksu cywilnego, składają się dwa elementy:

1)oświadczenie woli wierzyciela o umorzeniu zobowiązania,

2)akceptacja tego oświadczenia przez dłużnika.

Przy czym wskazuje się, że zwolnienie z długu może odnosić się do wierzytelności istniejących. Dopuszczalne jest także zwolnienie z długu przyszłego.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

Skoro zatem, w wyniku ugody z bankiem nastąpiło zwolnienie Pana z długu (umorzenie Panu zadłużenia z tytułu kredytu), tj. wszelkich wierzytelności banku wynikających z umowy kredytu i Pan to zwolnienie z długu przyjmie, to wskutek zmniejszenia Pana zobowiązań wobec banku (umorzenia zadłużenia w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu), po Pana stronie nastąpi przysporzenie majątkowe.

Tym samym stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2003 r. kredytu hipotecznego, która została Panu umorzona przez bank, stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102 ze zm.):

Z kolei § 3 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 1912), które weszło w życie 24 grudnia 2024 r. stanowi, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony ww. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. stanowi, że:

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Wobec powyższego, ww. zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Kwota ww. wierzytelności może przy tym obejmować kapitał, odsetki, a także prowizje oraz poniesione opłaty niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w § 3 pkt 3 odsyła do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. katalogu wydatków mieszkaniowych.

W świetle przepisów określających katalog wydatków sfinansowanych z kredytu mieszkaniowego objętych zaniechaniem poboru podatku dochodowego, wybudowanie nieruchomości mieszkalnej spełnia ww. przesłankę.

Jak wskazał Pan we wniosku i jego uzupełnieniu, zaciągnięty w 2003 r. przez Pana i żonę kredyt hipoteczny został przeznaczony na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. budowę domu jednorodzinnego, do którego przysługuje Panu prawo własności wspólnie z żoną. Kredytowana nieruchomość jest przez Pana wykorzystywana na Pana cele mieszkaniowe.

Zatem do przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2003 r. na budowę domu jednorodzinnego, w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

W konsekwencji, kwota umorzenia powstała w wyniku zawarcia ugody jest objęta zaniechaniem poboru podatku dochodowego, o którym mowa powyżej i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście zadanego pytania, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu stanu faktycznego, które nie były przedmiotem pytania i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.

Ponadto, w odniesieniu do wskazanej przez Pana w pytaniu kwoty wyjaśniam, że wydając interpretacje w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Ponadto, wskazuję, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. drugiego współkredytobiorcy – Pana żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.