Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• prawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych od banku;
• prawidłowe w zakresie zaliczenia przychodu w związku z umorzeniem kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z refinansowaniem kredytu hipotecznego i refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej;
• nieprawidłowe w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

10 kwietnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 11 kwietnia 2025 r. (data wpływu 11 kwietnia 2025 r. ) oraz w odpowiedzi na wezwanie pismem z 16 maja 2025 r. (data wpływu 16 maja 2025 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

A.A.

2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

B.B.

Opis zdarzenia przyszłego

W maju 2009 r. zawarli Państwo z bankiem (dalej: „Bank”) umowę kredytu mieszkaniowego (…) indeksowaną do franka szwajcarskiego (dalej: „Kredyt” lub „Kredyt mieszkaniowy”).

W momencie zawierania umowy na Kredyt pozostawali Państwo we wspólności ustawowej małżeńskiej, która trwa do chwili obecnej.

Celem Kredytu, zgodnie z którym na mocy umowy Kredytu zobowiązani byli Państwo wykorzystać Kredyt, było:

1)nabycie na rynku pierwotnym (od dewelopera) nieruchomości kredytowanej - lokalu mieszkalnego (dalej: „Nieruchomość”) przeznaczonego na Państwa cele mieszkaniowe (aktualnie mieszkają Państwo w Nieruchomości); cel ten został określony w umowie Kredytu jako cel główny,

2)spłata zobowiązań finansowych w postaci refinansowania Państwa zadłużenia z tytułu:

a)zaciągniętego przez Panią B.B. (przed powstaniem wspólności majątkowej) kredytu hipotecznego na zakup nieruchomości (dalej: „Nieruchomość II”) – w Banku 2 (dalej: „Refinansowanie kredytu hipotecznego”;

b)zaciągniętego przez Panią B.B. (przed powstaniem wspólności majątkowej) kredytu konsumpcyjnego na prace przygotowawcze związane z nieruchomością, o której mowa w pkt a powyżej (Nieruchomości II) - w Banku 3 (dalej: „Refinansowanie kredytu konsumpcyjnego”).

Jednocześnie wskazują Państwo, że Nieruchomość II, której dotyczy Refinansowanie kredytu hipotecznego i Refinansowanie kredytu konsumpcyjnego jest wykorzystywana w ramach prowadzonej przez Panią B.B. działalności gospodarczej w zakresie praktyki lekarskiej dentystycznej (lokal mieszkalny został przekształcony w lokal użytkowy - gabinet stomatologiczny w 2004 r.). Pani B.B. rozpoznaje w kosztach uzyskania przychodów związanych z prowadzoną pozarolnicza działalnością gospodarczą czynsz i opłaty eksploatacyjne ponoszone z tytułu korzystania z Nieruchomości II.

Natomiast nabyta na podstawie umowy Kredytu Nieruchomość od początku jest wykorzystywana wyłącznie na własne cele mieszkaniowe (do chwili obecnej mieszkają Państwo w Nieruchomości).

Z uwagi na fakt, że Kredyt został udzielony we frankach szwajcarskich, wnieśli Państwo do Sądu Okręgowego w (...) pozew, który m.in. zakwestionował ważność umowy Kredytu (dalej: „Pozew”). Bank wniósł o oddalenie Państwa powództwa w całości.

W związku z tym, że Państwo i Bank byliście zainteresowani ugodowym zakończeniem sporu sądowego, w dniu 12 grudnia 2024 r. podpisaliście ugodę pozasądową (dalej: „Ugoda”), na podstawie której Bank zobowiązał się do:

• częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych na Państwa rzecz (dalej: „Zwrot rat kapitałowo-odsetkowych”),
• zwolnienia Państwa z długu (umorzenia zadłużenia) w zakresie kwoty pozostałej do spłaty przez Państwa (dalej: „Umorzenie Kredytu”).

W związku z zawarciem Ugody wycofali Państwo Pozew i wnieśli Państwa o umorzenie postępowania. Zrzekli się Państwo roszczeń wobec Banku dochodzonych w ramach tego postępowania.

Dotychczas nie korzystali Państwo z ulgi odsetkowej oraz nie korzystali z preferencji zaniechania poboru podatku określonej w § 1 ust. 1 Rozporządzenia.

Otrzymali Państwo od Banku informację o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w roku 2024 (tzw. PIT-11), w którym uwzględniony został przychód z tytułu umorzenia zobowiązania.

W konsekwencji, zwrócili się Państwo z wnioskiem o potwierdzenie prawidłowości swojego stanowiska w zakresie kwestii podatkowych (powstania obowiązku podatkowego) w związku ze Zwrotem rat kapitałowo-odsetkowych i Umorzeniem Kredytu przez Bank.

Uzupełnienie zdarzenia przyszłego

Kredyty zostały udzielone przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Kredyt na Nieruchomość został zabezpieczony hipotecznie - hipoteką obciążone zostały dwie nieruchomości: (1) (W.) oraz (2) (K.).

Przy czym pragną Państwo wskazać, że Nieruchomość przy ul. (…) jest przeznaczona na cele mieszkaniowe przez Państwa i od momentu jej zakupu tak była wykorzystywana. Kredyt na Nieruchomość II nie był zabezpieczony hipotecznie.

Przed umorzeniem kredytu nie doszło do przewalutowania. W ramach ugody doszło do przeliczenia aktualnego zadłużenia w CHF na kwotę w złotówkach.

Umorzenie zadłużenia kredytobiorców dotyczyło pozostałego do spłaty salda kredytu, tj. wszelkich wierzytelności Banku wynikających z umowy kredytu z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty oraz odsetek umownych lub karnych lub innych kosztów, na które składają się:

a)zadłużenie z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty wraz z odsetkami umownymi lub karnymi lub innymi kosztami,

b)a także dalsze zadłużenie z tytułu odsetek umownych lub odsetek karnych lub innych naliczonych kosztów.

Zgodnie z ugodą na saldo zadłużenia kredytobiorcy składały się kapitał, odsetki umowne, kapitał zapadły, odsetki zapadłe.

Na saldo zadłużenia, a w konsekwencji również na kwotę umorzenia, nie składały się natomiast odsetki podwyższone (karne), ponieważ wynosiły one 0,00 CHF.

Zgodnie z umową kredytową z 2009 r. stroną umowy kredytu jest dwóch kredytobiorców, tj. pierwszy kredytobiorca Pan A.A. oraz drugi kredytobiorca Pani B.B., przy czym kredytobiorcy pozostają w ustawowej wspólności małżeńskiej. Na mocy umowy kredytowej odpowiedzialność żadnego z ww. kredytobiorców nie została ograniczona, co oznacza, że odpowiadają oni za spłatę kredytu solidarnie, tj. do pełnej wysokości. 

Kredyt hipoteczny na zakup Nieruchomości II oraz kredyt konsumpcyjny na prace przygotowawcze związane z Nieruchomością II zostały zaciągnięte w roku 2003.

Kredyty zostały zaciągnięte przez Panią B.B.. jako osobę fizyczną.

Raty tych kredytów nie były zaliczane przez Panią B.B. do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej.

Jak zostało wskazane we wniosku, Pani B.B. rozpoznaje w kosztach uzyskania przychodów związanych z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą czynsz i opłaty eksploatacyjne ponoszone z tytułu korzystania z Nieruchomości II.

Lokal, w którym Pani B.B. prowadzi działalność gospodarczą nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych.

Pytania

1.Czy Zwrot rat kapitałowo-odsetkowych dokonany przez Bank na Państwa rzecz na gruncie ustawy o PIT skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie?

2.Czy Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z zakupem Nieruchomości na gruncie ustawy o PIT skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie, dla którego zastosowanie ma zaniechanie poboru podatku dochodowego na podstawie § 1 pkt 1 Rozporządzenia, w związku z czym nie mają Państwo obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

3.Czy Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego na gruncie ustawy o PIT skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie, dla którego zastosowanie ma zaniechanie poboru podatku dochodowego na podstawie § 1 pkt 1 Rozporządzenia, w związku z czym nie mają Państwo obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

4.Czy Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego na gruncie ustawy o PIT skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie, dla którego zastosowanie ma zaniechanie poboru podatku dochodowego na podstawie § 1 pkt 1 Rozporządzenia, w związku z czym nie mają Państwo obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

5.W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytania nr 3 i 4 - czy przychód w związku z Umorzeniem Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego i Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego stanowi przychód zaliczany do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej?

Państwa stanowisko

1)Państwa zdaniem, Zwrot rat kapitałowo-odsetkowych dokonany przez Bank na Państwa rzecz na gruncie ustawy o PIT nie skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie.

2)Państwa zdaniem, Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z zakupem Nieruchomości na gruncie ustawy o PIT skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie, dla którego zastosowanie ma zaniechanie poboru podatku dochodowego na podstawie § 1 pkt 1 Rozporządzenia, w związku z czym nie mają Państwo obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

3)Państwa zdaniem, Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego na gruncie ustawy o PIT skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie, dla którego zastosowanie ma zaniechanie poboru podatku dochodowego na podstawie § 1 pkt 1 Rozporządzenia, w związku z czym nie mają Państwo obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

4)Państwa zdaniem, Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego na gruncie ustawy o PIT skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie, dla którego zastosowanie ma zaniechanie poboru podatku dochodowego na podstawie § 1 pkt 1 Rozporządzenia, w związku z czym nie mają Państwo obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

5)Państwa zdaniem (w przypadku negatywnej odpowiedzi na pytania nr 3 i 4), przychód w związku z Umorzeniem Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego i Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego stanowi przychód zaliczany do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z powyższego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Dochodem jest nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z definicji tej wynika, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego. O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W art. 10 ust. 1 ustawy o PIT wprowadzony został zamknięty katalog źródeł przychodów, do których klasyfikuje się każdy uzyskany przez osobę fizyczną przychód, przy czym dany przychód może być zaklasyfikowany tylko do jednego źródła. Wśród źródeł przychodów znajdują się m.in.:

• pozarolnicza działalność gospodarcza,
• inne źródła (do których zaliczane są przychody, których nie można zaklasyfikować do żadnego z wymienionych w tym przepisie źródeł).

Na gruncie art. 14 ust. 1 ustawy o PIT, za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przy czym zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT, przychodem z działalności gospodarczej są również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6 (kwoty stanowiącej równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także umorzonych pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub postępowaniem upadłościowym), w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Natomiast zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Na gruncie art. 22 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie.

Zgodnie z treścią § 1 ust. 1 Rozporządzenia, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku, gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Zgodnie z § 3 ust. 1 Rozporządzenia, kredy mieszkaniowy oznacza kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT stanowią natomiast wydatki poniesione na cele mieszkaniowe, tj. wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

‒położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Natomiast przez jedną inwestycję mieszkaniową zgodnie z § 1 ust. 5 i 6 Rozporządzenia, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego (rozumianego jako gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi),

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku, gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

W myśl § 1 ust. 3 Rozporządzenia, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Zgodnie z § 1 ust. 4 Rozporządzenia, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Natomiast na gruncie § 1 ust. 7 Rozporządzenia, w przypadku, gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Zgodnie z § 1 ust. 2 Rozporządzenia, zaniechanie poboru PIT swoim zakresem objąć może tylko kwoty umorzone z tytułu:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Omawiane powyżej zaniechanie ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Uzasadnienie do pytania nr 1

Bank dokonał na Państwa rzecz częściowego Zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych. Zwracana kwota stanowiła część wpłaconych wcześniej do Banku przez Państwa środków z tytułu spłaty Kredytu.

W tym miejscu zwracają Państwo uwagę na przytoczoną powyżej definicję przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o PIT. Aby bowiem można było mówić o powstaniu przychodu, podatnik na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń) lub na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów musi uzyskać określone przysporzenie majątkowe o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

W przypadku Zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, wpłaconych wcześniej przez Państwa do Banku, nie można mówić o uzyskaniu przez nich przysporzenia majątkowego o charakterze definitywnym. Państwo nie otrzymali od Banku żadnych wartości majątkowych (w szczególności nie otrzymali żadnego wynagrodzenia), ani nie zostało zmniejszone Państwa zobowiązanie wobec Banku. Uzyskali Państwo jedynie zwrot wpłaconych przez Państwa wcześniej środków pieniężnych (nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych). W konsekwencji, nie są Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego z tytułu dokonania przez Bank Zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych.

Powyższe stanowisko potwierdzają interpretacje indywidualne, m.in. interpretacja z dnia 22 stycznia 2025 r., znak 0113-KDIPT2-2.4011.797.2024.2.ST, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał:

„Wobec powyższego, skoro jak Pani wskazała w uzupełnieniu wniosku - kwota, która została na Pani rzecz wypłacona przez bank stanowi zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, to stwierdzam, że zwrot ten nie stanowi dla Pani przychodu.

Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Panią przysporzenia majątkowego, wzrostu Pani majątku. Otrzymana przez Panią kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła Pani wcześniej do banku.

Pieniądze te nie są dla Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłaconej przez bank kwoty”.

Analogicznie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wypowiedział się w szeregu innych interpretacji indywidualnych, w tym m.in. w:

• interpretacji z dnia 19 grudnia 2024 r., znak 0115-KDIT2.4011.470.2024.2.MM,
• interpretacji z dnia 18 grudnia 2024 r., znak 0115-KDIT2.4011.471.2024.2.KC,
• interpretacji z dnia 14 sierpnia 2024 r., znak 0113-KDIPT2-2.4011.496.2024.2.KR.

Wszystkie przytoczone interpretacje indywidualne sprowadzają się do tego, że w przypadku zwrotu dokonanego przez Bank na rzecz klientów (Państwa) nie podlega opodatkowaniu, ponieważ zwrot ten stanowi jedynie odzyskanie nadpłaconych środków, a nie uzyskanie dodatkowego dochodu.

W konsekwencji, Zwrot rat kapitałowo-odsetkowych dokonany przez Bank na Państwa rzecz na gruncie ustawy o PIT nie skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie.

Uzasadnienie do pytania nr 2

W omawianym stanie faktycznym zaciągnięty Kredyt został w przeważającej części faktycznie przeznaczony na zakup Nieruchomości, która od początku do chwili obecnej wykorzystywana jest wyłącznie na Państwa cele mieszkaniowe (cel główny). Na mocy ugody Bank dokonał Umorzenia Kredytu, w tym w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z zakupem Nieruchomości.

W Państwa ocenie, spełnione są wszystkie kryteria pozwalające na zastosowanie mechanizmu zaniechania poboru podatku w związku z otrzymaną od Banku kwotą Umorzenia w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z zakupem Nieruchomości, tj.:

1)Kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej - zakup Nieruchomości (cel główny),

2)Kredyt był zabezpieczony hipotecznie,

3)umowa Kredytu została zawarta w 2009 r., tj. przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw (Bank),

4)nie korzystali Państwo z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są neutralne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o PIT).

Mając jednak na względzie przedstawiony stan faktyczny, w tym rzeczywisty cel kredytu, jak również obowiązujące przepisy Rozporządzenia należy stwierdzić, że po Państwa stronie w związku z Umorzeniem Kredytu doszło do powstania przychodu, jednak w odniesieniu do Umorzenia Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na zakup Nieruchomości zastosowanie może mieć preferencja podatkowa polegająca na zaniechaniu poboru podatku.

Powyższe potwierdzają interpretacje indywidualne, m.in. interpretacja indywidualna z dnia 16 grudnia 2024 r., znak 0114-KDIP3-2.4011.804.2024.2.MN, która wskazuje, że zarówno wydatkowanie środków z kredytu na zakup lokalu mieszkalnego, jak również na wykończenie tego lokalu należy uznać za wydatki na cele mieszkaniowe. Potwierdza to również interpretacja indywidualna z 8 listopada 2024 r., znak 0115-KDIT1.4011.590.2024.1.JG czy interpretacja indywidualna z 9 września 2024 r., znak 0114-KDIP3-2.4011.580.2024.2.BM.

W konsekwencji, Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z zakupem Nieruchomości na gruncie ustawy o PIT skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie, dla którego zastosowanie ma zaniechanie poboru podatku dochodowego na podstawie § 1 pkt 1 Rozporządzenia, w związku z czym nie mają Państwo obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uzasadnienie do pytań nr 3 i nr 4

W związku z tym, że Kredyt, poza celem głównym (zakup Nieruchomości), został przeznaczony na spłatę zobowiązań finansowych w postaci refinansowania Państwa zadłużenia z tytułu zaciągniętych przez (…) (przed powstaniem wspólności majątkowej) kredytu hipotecznego na zakup Nieruchomości II (Refinansowanie kredytu hipotecznego) oraz kredytu konsumpcyjnego na prace przygotowawcze związane z Nieruchomością II (Refinansowanie kredytu konsumpcyjnego), Bank dokonał także Umorzenia Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego oraz w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego.

Podkreślenia wymaga, że spłata ww. zobowiązań była konieczna (z uwagi na wymóg ze strony Banku) dla możliwości zawarcia całej umowy Kredytu mieszkaniowego i realizacji wynikającego z niej celu głównego, tj. zakupu Nieruchomości przeznaczonej na cele mieszkaniowe.

W konsekwencji, w Państwa opinii, powyższe stanowią, wskazane w § 1 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia, „opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń”. Oznacza to, że Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego oraz w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego powinno zostać uwzględnione w kwocie umorzenia, dla której obowiązuje mechanizm zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia, a zatem powinno zostać potraktowane analogicznie, jak Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z zakupem Nieruchomości, ponieważ spłata ww. zobowiązań była niezbędna do zawarcia umowy Kredytu mieszkaniowego i zobowiązania te nie stanowiły kosztów usług dodatkowych, w tym ubezpieczeń.

Ponadto należy podkreślić, że powodem umorzenia jest przeliczenie dotychczasowego kredytu wyrażonego we frankach szwajcarskich na złotówki i porównanie dokonanych spłat. Skoro dokonane przez Państwa spłaty wyrażone w złotówkach przewyższały rzeczywistą wartość udzielonego finansowania, umorzenie „pozostałego do spłaty zobowiązania” nie można traktować jako „klasyczne” umorzenie, lecz jako zaprzestanie wymagalności rat z związku z rzeczywistym wykonaniem zobowiązania względem Banku.

W konsekwencji, Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego oraz w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego na gruncie ustawy o PIT skutkuje powstaniem przychodu podatkowego po Państwa stronie, dla którego zastosowanie ma zaniechanie poboru podatku dochodowego na podstawie § 1 pkt 1 Rozporządzenia, w związku z czym nie mają Państwo obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uzasadnienie do pytania nr 5

W tym miejscu podkreślają Państwo raz jeszcze, że w Państwa ocenie Umorzenie Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego i Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego wchodzi w zakres kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, dla której ustawodawca przewidział preferencję w postaci zaniechania poboru podatku. Jednakże w sytuacji, gdyby Organ nie zgodził się z Państwa stanowiskiem, poniżej przedstawiają Państwo uzasadnienie do pytania nr 5.

Jak wskazano już powyżej, kwota umorzenia co do zasady stanowi przychód na gruncie ustawy o PIT. W konsekwencji, w celu prawidłowego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, konieczne jest przyporządkowanie przychodu do jednego z wskazanych w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT źródeł przychodów. Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że każdy przychód musi zostać zakwalifikowany do jednej ze wskazanych w nim kategorii. Jednocześnie, przychód może być zakwalifikowany tylko do jednego źródła. Wyłącznie w sytuacji, gdy przychód nie spełnia warunków do zakwalifikowania go do żadnego z wyodrębnionych przez ustawodawcę źródeł przychodów, możliwe jest uznanie, że stanowi on przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. To właśnie kategoria przychodów z „innych źródeł” domyka katalog źródeł przychodów w ustawie o PIT.

Wśród źródeł przychodów ustawodawca wskazuje m.in. pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT). Oznacza to, że jeżeli dany przychód może zostać uwzględniony jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, powinien on zostać opodatkowany zgodnie z zasadami właściwymi dla prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Kwalifikacja do danego źródła przychodu ma istotny wpływ na ustalenie podstawy opodatkowania, sposobu opodatkowania i wysokości podatku.

Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o PIT. ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej, oznacza to działalność zarobkową:

a)wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,

b)polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,

c)polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

‒prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1,2 i 4-9.

Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej użyte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych opiera się zatem na trzech przesłankach:

a)zarobkowym celu działalności,

b)wykonywaniu działalności w sposób zorganizowany i ciągły,

c)prowadzeniu działalności we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek.

Literalna wykładnia tego przepisu wskazuje, że działalnością gospodarczą jest działalność zarobkowa, czyli służąca osiąganiu zysków, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, co oznacza, że jest to działalność przygotowana i uporządkowana oraz ma charakter powtarzalny.

Uzyskiwanie przychodów z konkretnego źródła przychodów jest kategorią obiektywną, niezależną od tego, czy podmiot prowadzący dany rodzaj działalności dopełnia (bądź nie) ciążących na nim obowiązków z tą działalnością związanych. Zatem to, czy podatnik powinien zaliczyć uzyskane przychody do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej należy oceniać na podstawie zbadania konkretnych okoliczności faktycznych.

Ponadto, aby można było zaliczyć dane przychody do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, przychody te nie mogą być zaliczane do przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1,2 i 4-9 ustawy o PIT.

Zgodnie z treścią art. 5b ust. 1 ustawy o PIT, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1)odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;

2)są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;

3)wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

W myśl art. 14 ust 1 ustawy o PIT, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Na związek uzyskiwanych przychodów ze źródłem wymienionym w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT może wskazywać, rozpatrywany całościowo, zespół powiązanych ze sobą działań podatnika, powtarzalnych, uporządkowanych, konsekwentnie prowadzących do osiągnięcia zysku.

Jak wskazano w stanie faktycznym, Nieruchomość II, której dotyczyły umowa kredytu hipotecznego i umowa kredytu konsumpcyjnego, jest wykorzystywana na cele związane z prowadzoną przez jednego z Wnioskodawców działalnością gospodarczą w zakresie praktyki lekarskiej dentystycznej. Nieruchomość II została przearanżowana na lokal użytkowy, w którym znajduje się gabinet stomatologiczny. Ponadto, Pani B.B. rozpoznaje w kosztach uzyskania przychodów związanych z prowadzoną pozarolnicza działalnością gospodarczą czynsz i opłaty eksploatacyjne ponoszone z tytułu korzystania z Nieruchomości II.

W związku z powyższym, Pani B.B., prowadząca działalność gospodarczą i wykorzystująca Nieruchomość II do celów związanych z prowadzoną działalnością powinna ująć przychód z tytułu Umorzenia Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego i Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego (w przypadku stwierdzenia przez Organ braku możliwości zastosowania preferencji w postaci zaniechania poboru podatku, o którym mowa w § 1 Rozporządzenia) w źródle, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, tj. jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Zawarta przez Panią B.B. (przed powstaniem wspólności majątkowej) umowa refinansowego kredytu hipotecznego oraz nabyta za ten kredyt Nieruchomość II, a także umowa refinansowanego kredytu konsumpcyjnego, są ściśle związane z prowadzoną przez Wnioskodawczynię działalnością gospodarczą.

W konsekwencji, w przypadku negatywnej odpowiedzi na pytania nr 3 i 4 i uznaniu przez Organ, że nie ma zastosowania przepis § 1 Rozporządzenia i nie można zastosować zaniechania poboru podatku w odniesieniu do Umorzenia Kredytu w części odpowiadającej kwocie wydatkowanej na cele związane z Refinansowaniem kredytu hipotecznego i Refinansowaniem kredytu konsumpcyjnego, powstały z tego tytułu przychód powinien zostać zaliczony do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do postanowień art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są: m. in.:

• pozarolnicza działalność gospodarcza (pkt 3),
• inne źródła (pkt 9).

Wskazany podział źródeł przychodów ma istotny wpływ na ustalenie podstawy opodatkowania, sposób opodatkowania i jego wysokość.

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy – art. 14 ust. 2 pkt 6.

Przy czym, stosownie do treści art. 14 ust. 3 pkt 6 ww. ustawy:

Co do zasady − nie są przychodami z działalności gospodarczej takie przychody, które zostały zaliczone przez ustawodawcę do pozostałych źródeł przychodów znajdujących się w katalogu źródeł przychodów (art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ww. ustawy).

Na związek uzyskiwanych przychodów ze źródłem wymienionym w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych może wskazywać, rozpatrywany całościowo, zespół powiązanych ze sobą działań podatnika, powtarzalnych, uporządkowanych, konsekwentnie prowadzących do osiągnięcia zysku.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 22 marca 2013 r., sygn. akt II FSK 1536/11:

Stosownie natomiast do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się – pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie – powoduje, że zobowiązanie wygasa. Zgodnie bowiem z art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

W związku z tym, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, kredytobiorca uzyskuje przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych przez bank

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Zgodnie z art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy Prawo bankowe:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W Państwa przypadku – otrzymali Państwo od banku zwrot tytułem rat kapitałowo-odsetkowych. Otrzymana przez Państwa kwota będzie zatem stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacili Państwo do banku. Wobec powyższego, wypłata przez bank na Państwa rzecz tych kwot będzie dla Państwa neutralna podatkowo. W wyniku tego zwrotu nie osiągną Państwo bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje po Państwa stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Państwa stanowisko w tym zakresie jest prawidłowe.

Umorzenie kredytu

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Tym samym, umorzoną Państwu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego należy zakwalifikować do przychodu stosownie do art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 102):

Z kolei § 3 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1. kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej;

2. kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3. kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4. kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Przedstawili Państwo informacje, z których wynika, że: w maju 2009 r. zawarli Państwo z bankiem umowę kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie na lokal mieszkalny, w którym Państwo mieszkacie, indeksowaną do franka szwajcarskiego. Celem Kredytu było: nabycie na rynku pierwotnym (od dewelopera) nieruchomości kredytowanej – ww. lokalu mieszkalnego przeznaczonego na Państwa cele mieszkaniowe oraz spłata zobowiązań finansowych w postaci refinansowania zadłużenia z tytułu zaciągniętych przez Panią B.B. kredytu hipotecznego na zakup nieruchomości (wykorzystywanej w działalności gospodarczej) oraz kredytu konsumpcyjnego na prace przygotowawcze związane z ww. nieruchomością wykorzystywaną w działalności gospodarczej). 12 grudnia 2024 r. podpisali Państwo ugodę z bankiem, na podstawie której bank zobowiązał się do: częściowego zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych na Państwa rzecz oraz umorzenia zadłużenia w zakresie kwoty pozostałej do spłaty przez Państwa.

Państwa skutki podatkowe z tytułu zaniechania poboru podatku

Główną przesłaną do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie tego kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ustawy ma charakter zamknięty - jest to wyliczenie enumeratywne.

Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

Z opisu sprawy wynika, że kredyt z 2009 r. będący przedmiotem zapytania został przeznaczony na nabycie lokalu mieszkalnego w K. i na spłatę kredytu hipotecznego i konsumpcyjnego zaciągniętego przez Panią B.B. przed powstaniem wspólności majątkowej na zakup i cele przygotowawcze lokalu mieszkalnego w W.

Tymczasem z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe jasno wynika, że kredyt mieszkaniowy powinien zostać zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego kredyty mieszkaniowe powinny zostać zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, np. na zakup i remont tej samej nieruchomości.

Przy czym przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast przez jedno gospodarstwo domowe, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Z przedstawionego przez Państwa opisu wynika, że kredyt z 2009 r. nie został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. związanej z jednym lokalem mieszkalnym, lecz związany był z dwiema odrębnymi inwestycjami mieszkaniowymi - tj. z jednym lokalem mieszkalnym, w którym Państwo mieszkacie oraz drugim lokalem mieszkalnym, w którym jest prowadzona działalność gospodarcza - refinansowanie dwóch kredytów zaciągniętych na zakup i cele przygotowawcze.

Zatem do przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu tego kredytu nie znajdzie zastosowania zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Umorzenie kredytu w części dotyczącej lokalu mieszkalnego, w którym Państwo mieszkacie należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej kwoty wierzytelności z tego tytułu.

Państwa stanowisko w ww. zakresie jest nieprawidłowe.

Natomiast odnosząc się do kredytu hipotecznego w części dotyczącego lokalu mieszkalnego, w którym jest prowadzona działalność gospodarcza (refinansowanie dwóch kredytów zaciągniętych na zakup i cele przygotowawcze), należy wskazać, że przychód z umorzenia tych kredytów będzie przychodem dla Pani B.B.ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zatem przychód ten będzie podlegał opodatkowaniu zgodnie z wybraną formą opodatkowania przychodów (dochodów) w prowadzonej przez Panią B.B. pozarolniczej działalności gospodarczej.

Państwa stanowisko w tej części jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Powołane przez Państwa interpretacje wydane zostały w indywidualnych sprawach podatników i kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia. Interpretacje te dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. Interpretacje powołane przez Państwa dotyczą innego stanu faktycznego, a mianowicie dotyczą umorzenia kredytu zaciągniętego tylko na jedną inwestycję (jedną nieruchomość).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan A.A. (Zainteresowany będąc stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.