Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
14 marca 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 19 maja 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym, pracownikiem X, która jest spółka zależna wchodzącą w skład Grupy Y. Z dniem 24 listopada 2020 r. dla pracowników zatrudnionych w spółkach należących do Grupy Y został wprowadzony plan motywacyjny o nazwie (...) (Plan). Plan został wdrożony przez spółkę Z z siedzibą we Francji na podstawie decyzji podjętej przez Prezesa Zarządu spółki w uzgodnieniu z Zarządem Spółki.
Celem Planu jest osiągnięcie długoterminowego efektu motywacyjnego dla pracowników spółek zależnych Grupy Y, gdzie czynnikiem motywującym ma być przyznanie uczestnikom Planu Akcji Fantomowych, których wartość będzie ustalana w oparciu o wycenę akcji zwykłych Z. W Planie uczestniczyć będą pracownicy wyznaczeni przez właściwe zarządy Z i pozostałych spółek zależnych wchodzących w skład Grupy Y.
Pracownicy – uczestnicy Planu będą mieć przyznaną określoną liczbę Akcji Fantomowych. Przyznanie Akcji Fantomowych nastąpiło 24 listopada 2020 r. Wartość Akcji Fantomowych zostanie ustalona po zakończeniu Okresu Nabycia Praw, który trwa od dnia przyznania Akcji Fantomowych do 24 listopada 2024 r., który jest dnia nabycia uprawnień do ww. akcji przez uczestników Planu.
Prawo do otrzymania Akcji Fantomowych przysługuje, zgodnie z regulaminem Planu, pracownikom Grupy Y wyznaczonym przez Radę Dyrektorów. Przyznanie pracownikowi prawa uczestnictwa w Planie ma charakter uznaniowy. Każdego z uczestników powiadomiono, że został zakwalifikowany do wzięcia udziału w Planie oraz o liczbie przyznanych mu Akcji Fantomowych. Liczba Akcji Fantomowych, które pracownik ostatecznie otrzymał po zakończeniu Okresu Nabycia Praw, uzależniona była od spełnienia warunków dotyczących uzyskania przez spółki Grupy Y określonych wskaźników finansowych ustalonych w załączniku do regulaminu Planu kryteria ekonomiczno-finansowe.
Ponadto by zachować prawo do nabycia Akcji Fantomowych uczestnicy Planu musieli spełnić kryterium pozostawania w zatrudnieniu w którejkolwiek ze spółek Grupy Y do chwili zakończenia Okresu Nabycia Praw. Przyjmuje się, że warunek ten został spełniony również w przypadku pracowników, którzy przed upływem okresu nabycia prawa zmarli, przeszli na emeryturę, zostali zwolnieni z powodu zmniejszenia stanu zatrudnienia lub w przypadku opuszczenia Grupy Y przez zatrudniającą ich spółkę.
Ponadto nieuzyskanie przez Grupę Y określonych w załączniku do regulaminu Planu wskaźników ekonomiczno-finansowych mogło spowodować częściową lub całkowitą utratę do praw wynikających z przyznanych Akcji Fantomowych.
Akcje Fantomowe przyznane danemu pracownikowi są niezbywalne oraz nie mogą być zastawiane. Naruszenie tego warunku powoduje całkowitą utratę prawa do wypłaty należności z Akcji Fantomowych przyznanych danemu pracownikowi. Akcje Fantomowe nie dają uczestnikom Planu w przypadku ich nabycia praw udziałowych w stosunku do Z Posiadacz Akcji Fantomowych z tytułu ich posiadania nie jest uważany za akcjonariusza Z Nie przysługują mu prawa przynależne akcjonariuszom/udziałowcom takie jak prawo głosu, prawo kontroli, czy też prawo do dywidendy lub innego udziału w zyskach spółki. Akcje Fantomowe nie stanowią opcji na akcje i nie dają uprawnienia do nabycia akcji Z
Po zakończeniu okresu nabycia praw 24 listopada 2024 r. nastąpiło ostateczne określenie liczby przyznanych uczestnikom Planu Akcji Fantomowych. W ciągu miesiąca od dnia nabycia Akcji Fantomowych, tj. do dnia 24 grudnia 2024 r., nastąpiła realizacja praw wynikających z przyznania uczestnikom Planu Akcji Fantomowych. W ramach realizacji ww. uprawnień uczestnicy otrzymali wypłaty, których wysokość stanowiła iloczyn liczby przyznanych danemu pracownikowi Akcji Fantomowych oraz ceny otwarcia akcji Z na giełdzie papierów wartościowych w (...) – (...) w dniu nabycia akcji fantomowych, tj. 24 listopada 2024 r.
Uzupełnienie wniosku
Wnioskodawca uczestniczył w Programie, który został wdrożony w oparciu o uzgodnienie dokonane przez Radę Dyrektorów i Prezesa i Dyrektora Generalnego Z – spółki akcyjnej (société anonyme), dla pracowników spółek zależnych należących do Y. Z jest jednostką dominującą w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy o rachunkowości w stosunku do Q, która jest członkiem Y, a której pracownikiem jest Wnioskodawca uczestniczący w Planie. W ramach realizacji uprawnień związanych z uczestnictwem w Planie Wnioskodawca nie nabywa prawa do faktycznego objęcia lub nabycia akcji Z, ani żadnej innej spółki należącej do Y.
Wnioskodawca uczestniczył w dwóch edycjach Planu obejmujących odpowiednio okres od 2020 r. do 2022 r., a drugi okres od 2021 r. do 2023 r. W każdym roku obu edycji Planu Wnioskodawca mógł uzyskać prawo do objęcia 1/3 przyznanej mu maksymalnej liczby akcji fantomowych dla danej edycji. Zgodnie z regulaminem Planu każdemu z uczestników w momencie przystępowania do Planu została przyznana określona maksymalna liczba akcji fantomowych, które mógł on objąć w momencie zakończenia Planu. Odsetek maksymalnej liczby akcji fantomowych, do których objęcia uczestnik nabywał prawo w danym roku obowiązywania Planu, ustalany był w oparciu o wzór:
W% = [60% * x% + 15% * y% + 25% * z%]
gdzie:
•W% - oznacza odsetek maksymalnej liczby akcji fantomowych, do których objęcia uczestnik nabył prawo w danym roku
•x% - oznacza w jakim procencie został osiągnięty cel określony dla EDIT grupy Y
•y% - oznacza w jakim procencie został osiągnięty cel określony Wolnej Gotówki grupy Y
•z% - oznacza w jakim procencie został osiągnięty cel określony dla Wartości Uzyskanych Zamówień grupy Y.
Wskaźniki x, y i z były określane odrębnie dla każdego roku działania Planu przez Zarząd Z i w przypadku obu edycji Planu. Wskaźniki x, y i z oznaczały odpowiednio 5% wzrost rok do roku EDIT, Wolnej Gotówki i Wartości Uzyskanych Zamówień. Dla obliczeń brany był stopień wykonania założonych celów x, y i z w skali od 0% do 150%.
Wnioskodawcy w momencie przystąpienia do Planu zostało przyznane prawo do objęcia, po zakończeniu Planu i spełnieniu określonych w nim warunków, (...) akcji fantomowych w każdej edycji Planu. Wnioskodawca nabył (...) z (...) możliwych do objęcia akcji fantomowych w pierwszej edycji Planu, gdyż warunki wymagane do objęcia całości akcji fantomowych nie zostały spełnione w wystarczającym stopniu dla tej edycji i wszystkie (...) akcji fantomowych dla drugiej edycji Planu. Akcje fantomowe zostały przyznane Wnioskodawcy nieodpłatnie. Akcje fantomowe są imienne i niezbywalne, a także nie podlegają zastawowi.
Ze względu na to, iż Akcje Fantomowe są imienne i niezbywalne, to w momencie przyznania Wnioskodawcy prawa do ich objęcia w przyszłości nie było możliwe ustalenie ich wartości rynkowej. Akcje Fantomowe stanowią formę ekspektatywy wypłaty pewnego świadczenia w przyszłości pod warunkiem spełnienia warunków określonych w regulaminie Planu. W chwili przyznania Wnioskodawcy Akcji Fantomowych znane były jedynie zasady ustalania ich wartości w momencie objęcia przez Wnioskodawcę, a nie sama ich wartość. Zgodnie zasadami Planu wartość Akcji Fantomowych, z których tytułu objęcia przysługiwała Wnioskodawcy wypłata świadczenia pieniężnego, była ustalona w oparciu wycenę akcji zwykłych Z na giełdzie (...) w dniu objęcia Akcji Fantomowych przez uprawnionego zgodnie z zasadami Planu.
Wysokość wypłaty środków pieniężnych dokonano na podstawie wartości Akcji Fantomowych ustalonej zgodnie z regulaminem Planu na dzień objęcia ich przez Wnioskodawcę. Wnioskodawca nabył zarówno prawo do objęcia Akcji Fantomowych, jak również objął same Akcje Fantomowe nieodpłatnie.
Pytanie
Czy Akcje Fantomowe objęte przez Wnioskodawcę w ramach Planu są pochodnymi instrumentami finansowymi, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, a świadczenie uzyskane w związku z realizacją praw z tytułu ich objęcia spowodowało powstanie po stronie Wnioskodawcy w momencie realizacji praw wynikających z Akcji Fantomowych, czyli w momencie, w którym doszło do wypłaty z Programu, nie na żadnym innym wcześniejszym etapie obowiązywania Planu, a realizacja praw wynikających z Akcji Fantomowych stanowi przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający zgodnie z art. 30b ust. 1 ww. ustawy opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym wg 19% stawki, który należy wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym zgodnie z art. 30b ust. 6 ww. ustawy?
Pana stanowisko w sprawie
Akcje Fantomowe mają charakter pochodnych instrumentów finansowych, o których mowa w art. 5a pkt 13 updof.
Zgodnie z tym przepisem, do pochodnych instrumentów finansowych zaliczane są instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit c-i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (uoif). Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c uoif, instrumentami finansowymi są m.in. niebędące papierami wartościowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne. Ponadto art. 3 uoif zawiera definicję ustawową pochodnych instrumentów finansowych. Zgodnie z art. 3 pkt 28a uoif, przez pochodne instrumenty finansowe należy rozumieć: „opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut, stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego.
Akcje Fantomowe kwalifikują się zarówno jako instrument pochodny w rozumieniu art. 3 pkt 28a ustawy o obrocie instrumentów finansowych ze względu na to, że są prawami majątkowymi, których wartość zależy bezpośrednio od ceny akcji zwykłych Z, jak również jako instrument finansowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o instrumentach finansowych, dla którego instrumentem bazowym jest wartość akcji Z i który jest wykonywany przez rozliczenie pieniężne.
Zgodnie z zasadami Programu wdrożonego przez spółkę Z, z tytułu objęcia Akcji Fantomowych uczestnik Programu jest uprawniony do uzyskania świadczenia, zaś spółka będzie zobowiązana do realizacji zobowiązania w określonym terminie i na określonych warunkach. Tym samym Akcje Fantomowe posiadają wszystkie elementy charakterystyczne dla pochodnych instrumentów finansowych.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 updof przychodami, z zastrzeżeniem art. 14 - 15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19 i art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W momencie przyznania Wnioskodawcy Akcji Fantomowych nie powstaje przychód, gdyż na tym etapie wnioskodawca nie otrzymuje jeszcze środków pieniężnych. Przyznanie Akcji Fantomowych stanowi jedynie zobowiązanie wypłaty pieniężnego ekwiwalentu wartości akcji w przyszłości. Przysporzenie, które otrzymuje Wnioskodawca w chwili przyznania Akcji Fantomowych, ma charakter ekspektatywy, gdyż uzyskanie wypłaty świadczenia pieniężnego jest jedynie potencjalne i uzależnione od spełnienia szeregu warunków.
Uprawnienie Wnioskodawcy do realizacji praw wynikających z Akcji Fantomowych może przepaść, jeśli nie zostaną spełnione określone w Programie warunki dotyczące np. pozostawania przez Wnioskodawcę w zatrudnieniu w spółkach należących do Grupy Y bądź w przypadku nieuzyskania przez grupę wskaźników ekonomiczno-finansowych określonych w regulaminie Programu.
Akcje Fantomowe charakteryzują się tym, że generują one przychód dopiero w przypadku realizacji praw z nich wynikających. W samym momencie przyznania Akcji Fantomowych nie ma możliwości by ocenić, czy dojdzie do ich realizacji i tym samym powstania korzyści ekonomicznych, a jeśli realizacja akcji nastąpi, to jaka będzie jej wielkość. Ponadto prawo Wnioskodawcy do dysponowania Akcjami Fantomowymi jest ograniczone, gdyż są one imienne i niezbywalne oraz nie mogą stanowić podstawy zabezpieczenia innych zobowiązań. Akcje Fantomowe przyznawane w ramach Planu nie uprawniają do faktycznego udziału w kapitale Z oraz nie dają żadnych uprawnień jakie przysługują udziałowcom/akcjonariuszom, np. jeśli chodzi o prawo głosu, prawo kontroli, czy też prawa do pobierania dywidendy. W rezultacie po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód w chwili objęcia Akcji Fantomowych.
Jak było już wspomniane powyżej Akcje Fantomowe mają charakter pochodnych instrumentów finansowych, których definicja znajduje się w art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co za tym idzie przychód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu realizacji uprawnień wynikających z objętych mu w ramach Planu Akcji Fantomowych stanowić będzie przychód z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych. Przychód ten, zgodnie z postanowieniami art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, zaliczany jest do przychodów z kapitałów pieniężnych.
Zgodnie z art. 17 ust. 1b cytowanej ustawy przychód z kapitałów pieniężnych rozpoznawany jest dla celów podatkowych w dacie realizacji praw wynikających z instrumentów pochodnych. Co za tym idzie dopiero w chwili, gdy dojdzie do realizacji przez Wnioskodawcę praw wynikających z Akcji Fantomowych możliwe jest określenie konkretnej wielkości osiągniętego dochodu.
Biorąc pod uwagę powyższe uwagi należy stwierdzić, że korzyść, jaką osiągnął Wnioskodawca w związku najpierw z nieodpłatnym przyznaniem, a następnie objęciem Akcji Fantomowych powinna zostać uwzględniona dopiero na etapie realizacji praw z nich wynikających.
Reasumując, przychód uzyskany z realizacji praw wynikających z Akcji Fantomowych powinien zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostać zaliczony do kategorii kapitałów pieniężnych, których sposób opodatkowania z kolei regulują postanowienia art. 30b ust. 1 ww. ustawy.
Zgodnie z treścią ww. przepisu od dochodów uzyskanych m.in. z odpłatnego zbycia papierów finansowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.
Uzyskane w roku podatkowym dochody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających, zgodnie z treścią art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik obowiązany jest wykazać w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 ww. ustawy po zakończeniu roku podatkowego, tj. do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym powstał przychód podatkowy.
Stanowisko to również potwierdzają przytoczone poniżej interpretacje Ministra Finansów wydane w podobnych stanach faktycznych:
1.interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 4 czerwca 2014 r., ILPB2/415-274/14-2/WS, w której stwierdzono, że „w momencie realizacji praw wynikających z akcji fantomowych powstaje przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu z zastosowaniem 19% stawki podatkowej, zgodnie z art. 30b ust. 1 ww. ustawy. Do rozliczenia uzyskanego przychodu z ww. tytułu, w tym złożenia zeznania i zapłaty zryczałtowanego 19% podatku, zobowiązani są wyłącznie pracownicy”;
2.interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 20 marca 2014 r., IPPB2/415-883/13-4/MK, w której stwierdzono, że „w przypadku zrealizowania przez Uprawnionych pracowników Banku praw wynikających z akcji fantomowych stanowiących pochodny instrument finansowy w drodze rozliczenia pieniężnego, przysporzenie w postaci odroczonej premii pieniężnej, jakie uzyskają pracownicy Banku uczestniczący w Polityce, na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zakwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy. Tym samym przychód ten nie będzie stanowił dla Uprawnionych przychodu ze stosunku pracy, innych źródeł, ani też przychodu z działalności wykonywanej osobiście”.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie zaś do art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne – to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu – przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
O przychodzie podatkowym można mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne (mające konkretny wymiar finansowy) korzyści majątkowe. Poza tym z powyższych regulacji wynika, że przychód stanowią pieniądze i wartości pieniężne otrzymane lub postawione do dyspozycji oraz świadczenia otrzymane.
Przez termin „otrzymane”, zgodnie ze Słownikiem języka polskiego pod redakcją prof. M. Szymczaka (Wydawnictwo Naukowe PWN – 1998 r., wydanie I, tom II, str. 253), należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne lub świadczenia, które zostały podatnikowi dane. Mając na uwadze istnienie wielu form rozliczeń należy uznać, że otrzymane pieniądze to nie tylko wypłacona gotówka, ale również kwota, która wpłynęła na rachunek bankowy podatnika. Natomiast „postawionymi do dyspozycji” są takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik, wykazując określoną aktywność, ma możliwość włączyć do swojego władztwa. Innymi słowy, podatnik ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy, a nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone środki do dyspozycji.
Artykuł 10 ust. 1 analizowanej ustawy zawiera katalog źródeł, z których mogą być osiągane przychody podlegające opodatkowaniu. I tak, źródłami tymi są m.in.:
·stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (art. 10 ust. 1 pkt 1);
·kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c (art. 10 ust. 1 pkt 7);
·inne źródła (art. 10 ust. 1 pkt 9).
Na podstawie art. 12 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy (art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Wśród źródeł przychodów, wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazano w pkt 7 kapitały pieniężne i prawa majątkowe. Szczegółowy zakres przychodów należących do kategorii przychodów z kapitałów pieniężnych wynika z art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy:
Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.
Zatem przychód z kapitałów pieniężnych powstaje m.in. w związku z posiadanym pochodnym instrumentem finansowym, który:
–podlega obrotowi, tzn. można go odpłatnie przenieść i z tego tytułu osiągnąć przychód,
–posiada „walor” prawa, które można zrealizować i z tego tytułu osiągnąć przychód.
Za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw (art. 17 ust. 1b ww. ustawy).
Pochodny instrument finansowy został zdefiniowany w art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych oznacza to:
instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
W myśl art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 722 ze zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:
c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,
d) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
e) opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,
f) niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
g) instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
h) kontrakty na różnicę,
i) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
Ilekroć w ustawie jest mowa o instrumentach pochodnych rozumie się przez to opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena lub wartość zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut, stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników, oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego (art. 3 pkt 28a ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi).
Wobec okoliczności faktycznych wskazanych na gruncie analizowanej sprawy, że akcje fantomowe:
·nabył Pan nieodpłatnie;
·są imienne, niezbywalne i nie podlegają zastawowi;
·w momencie przyznania prawa do ich objęcia w przyszłości nie było możliwe ustalenie ich wartości rynkowej;
·są ekpektatywą wypłaty świadczenia pieniężnego,
·stanowiły czynnik kalkulacyjny wypłaty świadczenia pieniężnego, którego wysokość to iloczyn liczby przyznanych danemu pracownikowi Akcji Fantomowych oraz ceny otwarcia akcji Z na giełdzie papierów wartościowych w (...),
uznać należy, że samo przyznanie Panu akcji fantomowych nie skutkowało powstaniem po Pana stronie przychodu. Przyznanie akcji fantomowych nie zwiększyło realnie Pana stanu majątkowego. Była to – jak wskazano w opisie okoliczności faktycznych sprawy – wyłącznie ekspektatywa, tj. stan oczekiwania na nabycie prawa do świadczenia.
Ich objęcie 24 listopada 2024 r. polegające na nabyciu uprawnień do wypłaty świadczenia pieniężnego również nie stanowiło dla Pana źródła przychodu. W momencie objęcia nastąpiło ostateczne określenie liczby posiadania akcji fantomowych spośród przyznania ich maksymalnej wielkości z chwilą przystąpienia do programu o charakterze motywacyjnym. Liczba ta w korelacji z ceną otwarcia akcji zwykłych spółki z giełdy papierów wartościowych w (...) z 24 listopada 2024 r. przesądzała o wartości świadczenia pieniężnego, które zostało Panu wypłacone, nie zaś o wartości akcji fantomowych. Same akcje fantomowe nie miały żadnej wartości, ale iloczyn ich liczby i ceny akcji zwykłych stanowił sposób kalkulacji świadczenia pieniężnego.
Tym samym cena akcji zwykłych nie określała wartości akcji fantomowych, które mogłyby być zrealizowane albo sprzedane, ale stanowiła element kalkulacyjny wypłaconego świadczenia pieniężnego.
Przyznane i objęte przez Pana akcje fantomowe
1)nie były przedmiotem obrotu, tj. nie mógł Pan ich przenieść na inny podmiot – co oznacza, że:
·nie było rynku, na którym byłyby przedmiotem skutecznego obrotu,
·nie stanowiły instrumentu, który spełniałby funkcje inwestycyjne czy zabezpieczające,
·był to czynnik kalkulacyjny ekspektatywy świadczenia pieniężnego, którego wartość określono w korelacji z ceną akcji.
2)nie posiadały ceny nabycia:
·nie posiadały „własnej” wartości, ani
·nie posiadały wartości, która zależałaby od wartości innego instrumentu finansowego lub towarowego – regulamin z „góry” określał moment obliczenia wartości świadczenia pieniężnego na podstawie wzoru stanowiącego iloczyn ilości akcji fantomowych i ceny akcji zwykłych spółki z określonego dnia.
Tym samym przyznane i objęte przez Pana akcje fantomowe stanowiły stan oczekiwania wypłaty świadczenia pieniężnego – to w istocie obietnica wypłaty tego świadczenia w wysokości uzależnionej od ilości objętych akcji fantomowych (na co wpływ miało utrzymanie zatrudnienia oraz procent realizacji celów określonych dla EDIT, Wolnej Gotówki i Wartości Uzyskanych Zamówień grupy Y) i ceny akcji z 24 listopada 2024 r.
Powyższa charakterystyka przyznanego „instrumentu” wskazuje, że został on wykreowany na potrzeby realizacji programu o charakterze motywacyjnych dla pracowników spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej. Nie sposób zatem uznać, że taki „instrument” spełnia przesłanki uznania go za pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c)-i) ustawy o obrocie instrumentami finansowymi w związku z art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie nazwa bowiem, a cechy danego instrumentu decydują o uznaniu go za pochodny instrument finansowy.
W tym miejscu podkreślić należy, że w przypadku klasycznego instrumentu pochodnego o faktycznym zawarciu umowy sprzedaży instrumentu bazowego lub dokonaniu adekwatnego rozliczenia finansowego decyduje przede wszystkim cena wykonania. W przypadku omawianego programu motywacyjnego koncepcja ceny wykonania nie występuje, a krąg osób uprawnionych do nabycia akcji fantomowych jest ściśle określony i ograniczony do osób zatrudnionych w grupie. Tego typu przesłanki nie pojawiają się przy „klasycznych” pochodnych instrumentach finansowych. Tym samym kryteria i cechy charakteryzujące akcje fantomowe przemawiają przeciwko klasyfikacji tych praw jako instrumentów finansowych w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c)-i) ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.
W celu ustalenia do jakiego źródła przychodu należy zaliczyć przychód, który otrzymał Pan jako uczestnik programu z tytułu realizacji akcji fantomowych, należy wziąć pod uwagę tę okoliczność, że prawo do otrzymania środków pieniężnych (wynikających z realizacji akcji fantomowych) z tytułu uczestnictwa w programie o charakterze motywacyjnym wynikał z regulaminu Planu wdrożonego przez spółkę Z z siedzibą we Francji.
Skoro wypłacone środki pieniężne nie pochodzą od Pana pracodawcy, ale są wypłacane przez spółkę francuską, przychód ten należy zakwalifikować do innych źródeł zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Osiągnięte przez Pana przychody powinny być opodatkowane na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Nie sposób zatem zgodzić się z Pana stanowiskiem, że uzyskane środki pieniężne stanowią przychód z kapitałów pieniężnych jako realizacja praw z pochodnych instrumentów finansowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wykreowany przez spółkę „instrument” w postaci akcji fantomowych nie wpisuje się bowiem w zakres ustawy o obrocie instrumentami finansowymi i tym samym nie wypełnia dyspozycji art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskane przysporzenie majątkowe nie będzie też stanowiło żadnego innego rodzaju przychodu, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ww. ustawy.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
W odniesieniu do wskazanych we własnym stanowisku interpretacji indywidualnych, kwestia charakteru prawnego akcji fantomowych nie była przedmiotem ich oceny. Elementem opisanego stanu faktycznego w powołanych interpretacjach indywidualnych było, że:
w interpretacji indywidualnej z 30 marca 2014 r., sygn. akt
–w interpretacji indywidualnej z 4 czerwca 2014 r., sygn. akt
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.