Interpretacja indywidualna

- stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

− nieprawidłowe – w zakresie możliwości skorzystania z instytucji zaniechania poboru podatku dochodowego w odniesieniu do umorzonej kwoty wierzytelności w części, dotyczącej kredytu zaciągniętego na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

− prawidłowe – w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 kwietnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełniła go Pani pismem z 14 maja 2025 r. (data wpływu).

Opis zdarzenia przyszłego

(...) 2008 r. Pani oraz Pani były maż (dalej łącznie: „Kredytobiorcy”) zawarli z X, którego następcą prawnym jest Bank Y (dalej: „Bank”) umowę kredytu nr (...) indeksowanego kursem CHF w wysokości 375.030,06 zł. Środki z kredytu zostały przeznaczone na zakup mieszkania na rynku wtórnym w Z przy ul. A1 (360.999,99 zł), na pokrycie kosztów ubezpieczenia od ryzyka utraty pracy (8.073,05 zł), prowizję należną bankowi od udzielenia kredytu (5.423,01 zł), koszty ustanowienia hipoteki (234 zł) oraz koszty wyceny nieruchomości (300 zł). Zakupiony w ten sposób lokal mieszkalny stanowi własność Kredytobiorców w częściach ułamkowych po 1/2 udziału i jest obciążony hipoteką umowną kaucyjną zabezpieczającą roszczenia X z tytułu umowy kredytu. Kredytobiorcy nie byli małżeństwem w chwili zawarcia umowy kredytu, związek małżeński zawarli (...) 2008 r. po zawarciu umowy kredytu i jego wypłacie oraz pozostawali w nim aż do jego rozwiązania przez rozwód, co nastąpiło wyrokiem Sądu Okręgowego z (...) 2013 r. W czasie trwania małżeństwa między Kredytobiorcami obowiązywał ustawowy ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Kredytobiorcy wspólnie zamieszkiwali w lokalu przy ul. A1 w Z prowadząc jedno gospodarstwo domowe. Z uwagi na rozkład pożycia małżeńskiego Kredytobiorców, od lipca 2013 r. do września 2016 r. zamieszkiwała Pani w wynajmowanym lokalu mieszkalnym, podczas gdy Pani były mąż dalej mieszkał w lokalu przy ul. A1 w Z.

Od października 2016 r. w lokalu przy ul. A1 mieszka na stałe wyłącznie Pani z małoletnim synem Kredytobiorców, a Pani były mąż zamieszkał w lokalu swojej przyszłej małżonki, z którą zawarł związek małżeński (...) 2023 r. Jednocześnie w październiku 2016 r. Pani były mąż zaciągnął nowy kredyt hipoteczny z przeznaczeniem na zakup innego lokalu na cele mieszkalne. Lokal przy ul. A1 w Z pozostaje własnością Kredytobiorców (w częściach równych po 1/2 udziału), nigdy nie był przedmiotem żadnej sprawy o podział majątku między Kredytobiorcami, ani nigdy nie był wynajmowany przez Kredytobiorców. Wyrokiem z (...) 2024 r. w sprawie (...) (nieprawomocny) Sąd Okręgowy w (...) ustalił, że umowa kredytu nr (...) jest nieważna (pkt 1 wyroku), zasądził od Banku na rzecz Pani byłego męża kwotę 33.444,32 CHF oraz 66.482,51 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od obu powyższych kwot od 10 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty (pkt 2 wyroku) oraz zasądził od Banku na rzecz Pani kwotę 33.444,32 CHF oraz 66.482,51 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od obu powyższych kwot od 10 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty (pkt 3 wyroku). Przed Sądem Apelacyjnym w (...) (sygn. akt (...)) toczy się obecnie postępowanie apelacyjne na skutek apelacji od wyroku z (...) 2024 r. wywiedzionej przez Bank. Koszty procesu z Bankiem poniesione dotychczas przez Kredytobiorców wyłącznie z własnych środków wynoszą łącznie 12.034 zł.

Obecnie, Bank proponuje Kredytobiorcom zawarcie ugody pozasądowej polegającej na całkowitym umorzeniu aktualnego zadłużenia Kredytobiorców wynikającego z umowy kredytu z Bankiem. W propozycji ugody wskazano, że na dzień sporządzenia ugody (tj. (...) 2025 r.) zadłużenie Kredytobiorców wobec Banku na podstawie umowy kredytu wynosi 104.429,07 CHF, w tym kapitał kredytu pozostający do spłaty: 104.413,35 CHF oraz odsetki umowne od kapitału kredytu w kwocie 15,72 CHF. Po przeliczeniu tej kwoty wg średniego kursu NBP z 17 lutego 2025 r. zadłużenie wynosi łącznie 461.075,23 zł. W propozycji ugody Bank oferuje ponadto zapłatę na rzecz Kredytobiorców kwoty 10.332,38 zł w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z umowy kredytu lub w związku z nią. Wedle informacji przekazanych przez Bank powyższa zapłata nastąpiłaby tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz połowy opłaty sądowej od pozwu Kredytobiorców. Zapłata nastąpiłaby w terminie 30 dni kalendarzowych od wystąpienia ostatniego z dwóch zdarzeń:

i)otrzymania przez Bank pisma procesowego Kredytobiorców dotyczącego cofnięcia pozwu w postępowaniu z powództwa Kredytobiorców przeciwko Bankowi oraz

ii)otrzymania przez Bank pisemnej dyspozycji Kredytobiorców dotyczącej wypłaty.

Zgodnie z projektem ugody, z dniem zawarcia ugody:

a.Bank w całości zwalnia Kredytobiorców z długu (tj. umarza aktualne zadłużenie Kredytobiorców)

oraz zrzeka się wszelkich dalej idących roszczeń wynikających z umowy kredytu lub w związku z nią,

b.Kredytobiorcy oświadczaj i zgadzaj się, że przyjmują to zwolnienie z długu.

Jak wynika z projektu ugody, w razie spełnienia warunków dla zaniechania poboru podatku określonych w rozporządzeniu, Kredytobiorcy zobowiązują się do złożenia oświadczenia stanowiącego załącznik do ugody. Niezłożenie oświadczenia zostanie uznane przez Bank za niespełnienie warunków dla zaniechania poboru podatku. W takiej sytuacji Bank wystawi Kredytobiorcom informacje PIT-11. Jednocześnie Bank zastrzega sobie prawo do wystawienia Kredytobiorcom informacji PIT-11 również w razie zidentyfikowania przez Bank, że informacje wskazane przez Kredytobiorcom w oświadczeniu są nieprawdziwe.

Kredytobiorcy solidarnie odpowiadają wobec Banku za zobowiązania z tytułu umowy kredytu indeksowanego do CHF do jego pełnej wysokości. Żaden z Kredytobiorców nie korzysta z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, ani z umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie. Kredytobiorcy nie zawarli jeszcze ugody z Bankiem, rozważają natomiast jej zawarcie w przyszłości. Od lipca 2013 r. Kredytobiorcy prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe. Od października 2016 r. Pani mąż nie zamieszkuje w lokalu mieszkalnym przy ul. A1 w Z, gdyż zamieszkuje w nim Pani wraz z ich małoletnim synem.

Uzupełnienie

Zgodnie z umową kredytu nr (...) z (...) 2008 r. Pani wraz z drugim kredytobiorcą zaciągnęli w X (obecnie: Bank Y) kredyt hipoteczny indeksowany do CHF w wysokości 375.030,06 zł, co stanowi 185.722,80 CHF (dalej: Kredyt).

Działalność X i jego następcy prawnego Banku Z podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym.

Kredyt zaciągnięty przez Panią i drugiego kredytobiorcę stanowi kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz.U. z 2025 r., poz. 163 z późn. zm.).

Zgodnie z propozycją ugody przedstawioną Pani i drugiemu kredytobiorcy przez Bank Z, umorzone przez bank zadłużenie wynosić będzie 104.429,07 CHF i będzie obejmować kapitał w wysokości 104.413,35 CHF oraz odsetki umowne od kapitału kredytu w wysokości 15,72 CHF. W kwocie umorzenia nie będą zawarte pozostałe odsetki, opłaty i koszty.

Propozycja ugody przedstawiona przez Bank Z nie precyzuje jaka część kwoty zadłużenia podlegającego umorzeniu przypada Pani. Spłaty dokonane na poczet Kredytu były dotychczas zaliczane przez Bank Z bez rozróżnienia w jakiej części dotyczy to zobowiązań Pani. Mając na uwadze dyspozycję przepisu art. 379 § 1 i 2 kodeksu cywilnego, a ponadto, że dłużnikami z tytułu Kredytu jest Pani oraz drugi kredytobiorca, a ich świadczenie na rzecz Banku ma charakter pieniężny, a zatem jest podzielne, to umarzane zadłużenie z tytułu Kredytu dzielić się będzie na dwie równe części, gdyż tylu jest dłużników z tytułu Kredytu. Części te będą równe, gdyż z okoliczności sprawy nie wynika nic innego.

Umarzane przez Bank Z zadłużenie przypadać więc będzie Pani w 1/2 części, co stanowić będzie kwotę 52.214,54 CHF.

Pytania

1)Czy w przypadku przyszłego umorzenia przez Bank zadłużenia Kredytobiorców wynikającego z umowy kredytu nr (...), w stosunku do Pani znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe z dnia 11 marca 2022 r. (Dz.U. z 2022 r., poz. 592), tj. z dnia 23 stycznia 2024 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 102)?

2)Czy w przypadku przyszłej wypłaty przez Bank na rzecz Kredytobiorców kwoty 10.332,38 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz połowy opłaty sądowej od pozwu, zwrot otrzymanej w ten sposób kwoty nie będzie stanowić dla Pani przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz.U.2025.163)?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, w przypadku przyszłego umorzenia w następstwie zawarcia ugody z Bankiem pozostałej kwoty zadłużenia z tytułu Kredytu w części przypadającej Pani, tj. co do kwoty 52.214,54 CHF, znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe z dnia 11 marca 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 592), tj. z dnia 23 stycznia 2024 r. (Dz.U. z 2024, poz. 102). Kredyt został bowiem zaciągnięty przez Panią i drugiego kredytobiorcę na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Okoliczność faktyczna, że drugi kredytobiorca (tj. były Pani małżonek) zaciągnął kredyt na realizację innej inwestycji mieszkaniowej już po rozwodzie nie jest przeszkodą do zastosowania wobec Pani ww. zaniechania poboru podatku dochodowego. Celem inwestycji mieszkaniowej sfinansowanej przez Panią i drugiego kredytobiorcę środkami z Kredytu, było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego prowadzonego wspólnie przez Panią i drugiego kredytobiorcę. Ww. potrzeby mieszkaniowe były zaspokajane w lokalu mieszkalnym zakupionym ze środków z Kredytu nieprzerwanie do lipca 2013 r. Później Pani i drugi kredytobiorca zamiennie realizowali własne cele mieszkaniowe w lokalu mieszkalnym zakupionym ze środków uzyskanych z Kredytu. Obecnie lokal ten zajmuje Pani wraz z synem. Nie korzystała Pani wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, w tym również zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Kredyt udzielony Pani i drugiemu kredytobiorcy został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na lokalu mieszkalnym zakupionym ze środków z tego Kredytu.

W Pani ocenie, zwrot przez Bank na rzecz Pani i drugiego kredytobiorcy kwoty 10.332,38 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz połowy opłaty sądowej od pozwu, nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zwrócone środki nie stanowią przysporzenia majątkowego w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.2025.163), ponieważ są zwrotem kosztów poniesionych przez Panią i drugiego kredytobiorcę na obronę ich przed stosowaniem przez bank nieuczciwych warunków w umowie kredytu nr (...), tj. mechanizmu waloryzacji umownej uznanego (nieprawomocnie) za abuzywny. Zwrot dotyczy środków, które pierwotnie należały do Pani i drugiego kredytobiorcy, a co za tym idzie, zwrot ten nie jest przychodem podatkowym. Tym samym, nie ma Pani obowiązku wykazywania tej kwoty w swoim zeznaniu podatkowym, ani przypadającej na Panią części tego zwrotu (tj. 1/2 z kwoty 10.332,38 zł, co stanowi 5.166,19 zł).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe, a w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są:

inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego wyjaśnić należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela przysługującej mu wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa. Wedle bowiem instytucji zwolnienia z długu, uregulowanej w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić gdy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia następuje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów.

Tym samym, kwotę wierzytelności umorzoną na podstawie ugody dotyczącej umowy o udzielenie kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń.

Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ust. 1 tego rozporządzenia:

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Na gruncie § 1 ust. 2 wskazanego rozporządzenia:

Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Jak stanowi § 1 ust. 3 rozporządzenia:

W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Według § 1 ust. 5 przywołanego rozporządzenia:

Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Zgodnie § 1 ust. 6 przywołanego rozporządzenia:

Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

W myśl § 1 ust. 7 rozporządzenia:

W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z § 3 komentowanego rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl § 4 ww. rozporządzenia:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2 ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Artykuł 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

– położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów.

Z treści wniosku wynika, że (...) 2008 r. Pani oraz Pani były maż zaciągnęli w banku kredyt hipoteczny indeksowany w CHF w wysokości 375.030,06 zł. Działalność banku podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Środki z kredytu zostały przeznaczone na zakup mieszkania na rynku wtórnym, na pokrycie kosztów ubezpieczenia od ryzyka utraty pracy, prowizję należną bankowi od udzielenia kredytu, koszty ustanowienia hipoteki oraz koszty wyceny nieruchomości. Lokal ten jest obciążony hipoteką umowną kaucyjną zabezpieczającą. Bank proponuje zawarcie ugody pozasądowej polegającej na całkowitym umorzeniu aktualnego zadłużenia wynikającego z umowy kredytu. Umorzone przez bank zadłużenie będzie obejmować kapitał oraz odsetki umowne od kapitału kredytu. W propozycji ugody wskazano, że na dzień sporządzenia ugody (tj. (...) 2025 r.) zadłużenie wynosi łącznie 461.075,23 zł. W propozycji ugody bank oferuje ponadto zapłatę na rzecz kredytobiorców kwoty 10.332,38 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz połowy opłaty sądowej od pozwu. Żaden z kredytobiorców nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona przez bank wierzytelność z tytułu kredytu zaciągniętego (...) 2008 r. stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jak już wspomniano, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

W tym kontekście, kredyt udzielony na pokrycie składki z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty pracy stanowił kredyt na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, w Pani przypadku zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych będzie miało zastosowanie na zasadach wynikających § 1 ust. 3 rozporządzenia w odniesieniu do kwoty umorzonej wierzytelności dotyczącej nabycia mieszkania, prowizji, kosztów ustanowienia hipoteki oraz wyceny nieruchomości.

Natomiast zaniechanie nie będzie miało zastosowania, stosownie do dyspozycji § 1 ust. 3 ww. rozporządzenia, do tej części kwoty umorzenia wierzytelności, która odpowiada udziałowi udzielonego kredytu zaciągniętego na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. na pokrycie ubezpieczenia od ryzyka utraty pracy) w całkowitej kwocie zaciągniętego kredytu.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych otrzymania od banku zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz połowy opłaty sądowej od pozwu, należy ponownie wskazać, że – co do zasady – za przychody podatkowe uznaje się takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, które nie mają charakteru zwrotnego. Opisany we wniosku zwrot środków poniesionych w związku z prowadzonym postępowaniem sądowym nie jest więc przysporzeniem majątkowym. Nie powoduje faktycznego przyrostu Pani majątku, jest to wyłącznie zwrot Pani środków. W rezultacie zwrot przez bank ww. wydatków nie będzie przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata ta jest zatem dla Pani neutralna podatkowo.

Dodatkowe informacje

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Wskazać również należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Natomiast „zainteresowanym” w rozumieniu art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, jest osoba, która występuje z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej i będąca wnioskodawcą. W związku z tym, niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani indywidualnej sprawy, nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem stanu faktycznego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.