Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0112-KDIL2-1.4011.377.2025.2.KP

Shutterstock
Możliwość zaniechania poboru podatku dochodowego od umorzonej części kredytu hipotecznego na cele mieszkaniowe - Interpretacja indywidualna z dnia 12 czerwca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.377.2025.2.KP

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych stanów faktycznych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

3 kwietnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 3 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 14 maja 2025 r. (wpływ 14 maja 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

  1. Zainteresowany będący stroną postępowania:

P.B.

(…);

  1. Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

P.B.2

(…).

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni wraz z Zainteresowanym dookreślonym w załączniku ORD-WS/B (dalej wspólnie jako: Wnioskodawcy) jako konsumenci, zawarli z (...) (dalej: Bank) w dniu (...) 2008 r. umowę kredytu hipotecznego nr (...) waloryzowanego do CHF (dalej jako: Umowa).

Wnioskodawcy są podatnikami podatku dochodowego zgodnie z art. 3 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Według punktu nr 8 Umowy, której treść została zaproponowana przez Bank, celem kredytu był zakup na rynku wtórnym domu wolnostojącego jednorodzinnego położnego w (...), z przeznaczeniem na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych oraz dokończenie jego budowy i refinansowanie wpłaconego zadatku. Na mocy Umowy Bank udzielił Wnioskodawcom kredytu w wysokości równowartości w PLN kwoty (...) CHF. Tytułem kredytu wypłacono Wnioskodawcom łącznie kwotę (...) zł: kwota (...) zł. ((...) zł. + (...) zł.) została przekazana w dwóch przelewach tytułem zakupu nieruchomości na rachunki bankowe sprzedających oraz kwota (...) zł została przelana na rachunek bankowy należący do Zainteresowanego. Ponadto, z ww. kwoty kredytu ((...) CHF) pobrano (...) CHF tytułem prowizji przygotowawczej. Była to kwota (...) zł.

Reasumując, udzielony kredyt w wysokości (...) CHF, przeliczony po kursie walut obcych zastosowanym przez Bank w dniu wypłaty kredytu tj. 1 CHF = (...) PLN, w dniu wypłaty wynosił (...) zł. Z czego: (...) zł. Stanowiła kwota zakupu domu jednorodzinnego (86,11% kwoty kredytu), (...) zł stanowiła kwota przelana na rachunek Zainteresowanego, zużyta w całości na adaptację (remont i rozbudowa) zakupionej nieruchomości (ok. 12,23 %), (...) zł stanowiła kwota prowizji dla Banku (ok. 1.66 % kwoty kredytu).

Z tytułu kredytu hipotecznego numer (...) Wnioskodawcy do dnia (...) 2024 r. zapłacili łącznie na rzecz Banku (...) zł. W dniu (...) 2024 r. Wnioskodawcy, wobec wykrycia klauzuli abuzywnej w Umowie, poinformowali Bank m.in. o tym, że będą domagać się uznania nieważności Umowy i wezwali Bank do zapłaty kwoty (...) zł wraz z odsetkami (wezwanie do zapłaty z dnia (...) 2024 r. – odpis w posiadaniu Wnioskodawcy). Po pertraktacjach ugodowych, Wnioskodawcy w dniu (...) 2024 r. podpisali z Bankiem ugodę (dalej: Ugoda). Na mocy Ugody, Bank m.in. zwolnił Wnioskodawców z długu w zakresie kwoty pozostałej do spłaty tj. (...) CHF wraz z odsetkami, a Wnioskodawcy przyjęli zwolnienie. Treść Ugody została sporządzona i udostępniona przez Bank. W §1 ust. 2 Ugody widnieje oświadczenie, o tym, że kredyt został wykorzystany na realizację celu, którym zgodnie z umową kredytową było: zakup domu na rynku wtórnym, dokończenie budowy oraz refinansowanie wpłaconego zadatku. Natomiast zgodnie z Załącznikiem nr 1 Ugody, Wnioskodawcy oświadczają, że określone w §1 ust. 1 pkt 1 lit. a i b oraz §3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe przesłanki zwolnienia z podatku dochodowego są spełnione w 86,11%. Warunkiem zawarcia Ugody było podpisanie treści Ugody w brzmieniu zaproponowanym przez Bank. Podczas negocjacji jej treści Wnioskodawcy poinformowali Bank o tym, że w rzeczywistości części udostępnionego im kredytu tj. (...) zł (ok.12,23%) przeznaczyli na adaptację (remont i rozbudowę) zakupionej nieruchomości, a zatem ta cześć również powinna skorzystać ze zwolnienia od konieczności poboru podatku dochodowego. Wnioskodawcy nigdy nie wykorzystali jakiejkolwiek kwoty udostępnionego kredytu w celu refinansowania zadatku. W istocie bowiem, zadatek nie był zastrzeżony ani w przedwstępnej umowie sprzedaży (...), ani w umowie sprzedaży (...). Nie był on również nigdy dany sprzedającym nieruchomość, którą zakupili Wnioskodawcy. Wszystkie udostępnione przez Bank środki zostały przeznaczone na nabycie budynku mieszkalnego (transze przelane bezpośrednio sprzedającym dom jednorodzinny, tj. (...) zł) oraz adaptację (remont i rozbudowa) już własnego budynku mieszkalnego (kwota: (...) zł.) przez Wnioskodawców a zatem na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec braku zgody Banku na zmianę treści Ugody, Wnioskodawcy ostatecznie zdecydowali się ją podpisać w brzmieniu przedstawionym przez Bank pomimo niezgodności ww. przedstawionych oświadczeń z rzeczywistym stanem faktycznym.

Co istotne, w dniu zawarcia Ugody wartość wpłat na poczet kredytu hipotecznego znacznie przekroczyła kwotę udzielonego kredytu. Wnioskodawca nie jest zatem wzbogacony z tytułu umorzenia części kredytu zgodnie z Ugodą. Wobec zaistniałego stanu faktycznego - treści zawartej Ugody i rzeczywistym brakiem wzbogacenia po stronie Wnioskodawcy, powstała po stronie Wnioskodawców wątpliwość dotycząca możliwości zaniechania poboru podatku z tytułu przychodu z umorzonej części kredytu, w wysokości 13,89% całkowitej wartości udzielonego kredytu. Około 12,23% tej kwoty zostało wypłacone na rachunek bankowy Zainteresowanego i zostało w całości przeznaczone przez Wnioskodawców na adaptację (rozbudowę i remont) zakupionego budynku mieszkalnego. Ponadto, ok. 1.66% całkowitej kwoty kredytu obejmuje prowizja, która, pomimo wyłączenia jej z możliwości zaniechania poboru podatku dochodowego, według brzmienia oświadczeń w Ugodzie, powinna zostać zwolniona z poboru podatku dochodowego na podstawie §1 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia.

Wnioskodawcy nie korzystali wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipoteką zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

W marcu 2025 r. Wnioskodawcy otrzymali z Banku PIT-y -11 za 2024 r. Informacje zawarte w PIT-ach wskazują, że każdy z Wnioskodawców (dwa osobne PIT-y dla P.B. i P.B2) uzyskał w 2024 r. przychód tytułem: „Umorzenie zobowiązania” (poz. 99) w wysokości (...) zł. (poz. 100).

W uzupełnieniu wniosku wskazaliście Państwo, co następuje.

Odpowiadając na pytanie jakim tytułem kwota (...) zł została przekazana na rachunek bankowy należący do Zainteresowanego, udzieliliście Państwo odpowiedzi Jeżeli pyta Pani o dokładny tytuł przelewu to niestety nie mogę precyzyjnie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ nie jesteśmy już posiadaczami rachunku bankowego do konta, na który został zlecony przelew oraz nie udało nam się uzyskać potwierdzenia przelewu bezpośrednio z banku.

Niemniej, wszystkie środki przekazane nam bezpośrednio zostały wykorzystane na renowację (remont) zakupionego domu. Została nam przelana kwota (...) zł. Do dziś posiadamy rachunki/faktury za materiały budowlane i inne przedmioty zakupione z tych środków.

Przystępując do kredytu nie byliście Państwo jeszcze małżeństwem. P.B.2 w umowie został określony jako „Pierwszy kredytobiorca” a P.B. jako „Drugi kredytobiorca”. Byliście Państwo wspólnie kredytobiorcami, odpowiedzialnymi za spłatę kredki do pełnej wysokości (solidarnie).

Odpowiadając na pytanie czy umorzenie części zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu przez bank dotyczyło wszystkich współkredytobiorców udzieliliście Państwo odpowiedzi Tak, w zawartej ugodzie P.B. i P.B.2 są wspólnie określeni jako „Kredytobiorca”.

Według treści ugody, Bank umorzył zadłużenie Kredytobiorcy z długu w zakresie kwoty pozostałej do spłaty tj. Kapitału – odsetki umowne należne za okres od dnia (…) 2024 r. (kwota odsetek (...) CHF).

Umorzony kredyt został udzielony przez (...) z siedzibą w W. Według wiedzy kredytobiorców, działalność banku podlega nadzorowi KNF (informacja ze strony KNF dotycząca (...)). Od momentu udzielenia kredytu Bank uległ przekształceniom. Zmienił nazwę na (...). Według Państwa wiedzy, część banku kilka lat temu została przejęta przez (...). Ugoda została zawarta z (...).

Kredyt został zabezpieczony hipoteką umowną kaucyjną na nieruchomości.

Pytanie

Czy umorzona wierzytelność z tytułu zawartej Umowy kredytu w odniesieniu do części kredytu stanowiącej 13,89%, a w której skład wchodzi: Kwota udostępniona Wnioskodawcom stanowiąca ok. 12,23% całkowitej kwoty udzielonego kredytu oraz Kwota prowizji dla Banku w wysokości ok. 1.66% całkowitej kwoty udzielonego kredytu jest objęta zwolnieniem z konieczności poboru podatku dochodowego?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, część przychodu w wysokości 13.89% (w której skład wchodzi kwota udostępniona Wnioskodawcom stanowiąca ok. 12,23 % całkowitej kwoty udzielonego kredytu oraz kwota prowizji dla Banku w wysokości ok. 1.66 % całkowitej kwoty udzielonego kredytu) umorzonego kredytu jest objęta zwolnieniem z konieczności poboru podatku dochodowego.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem tych, od których na podstawie ustawy zaniechano poboru podatku. Na podstawie art. 11 ust. 1 Ordynacji podatkowej przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. O ile każde świadczenie mające realną korzyść finansową może być zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu, to w zaistniałej sytuacji nie może być mowy o korzyści finansowej uzyskanej przez Wnioskodawcę.

Wnioskodawca zaciągnął jeden kredyt hipoteczny we frankach szwajcarskich na zakup na rynku wtórnym domu jednorodzinnego celem zamieszkania w nim, a zatem realizowania własnego celu mieszkaniowego. Zarówno dla Banku jak i dla Wnioskodawcy cel wykorzystania pożyczonych środków był jasny – zakup i adaptacja (rozbudowa, remont) domu jednorodzinnego. W zakresie celu udzielonego kredytu, w umowie zostało również wskazane „refinansowanie zadatku”. Wnioskodawca nigdy nie ustanowił i nie wypłacił zadatku dla sprzedającego nieruchomość, co znajduje potwierdzenie w aktach notarialnych (umowa przedwstępna i umowa przyrzeczona kupna-sprzedaży nieruchomości). Nie bez znaczenia jest fakt, że Wnioskodawca biorący kredyt występował w roli konsumenta. Bez świadomości tego, że:

a)zawierana umowa może zostać uznana za nieważną wobec istnienia w niej klauzul abuzywnych, jak i tego, że

b)zaproponowanie przez Bank w treści umowy jednego z celów jej zawarcia jako „zadatek” może mieć jakiekolwiek znaczenie i pociągać za sobą negatywne skutki dla Wnioskodawcy.

W Ugodzie z Bankiem zostało stwierdzone, że przesłanki zwolnienia od poboru podatku zachodzą w odniesieniu do 86,11% całkowitej kwoty udzielonego kredytu. Wnioskodawcy nie mieli realnej możliwości zmiany tego zapisu, mimo iż się z nim nie zgadzali. 86,11% całkowitej kwoty udzielonego kredytu, to kwota, która została przelana na rachunki bankowe sprzedających nieruchomość, a zatem wyłącznie kwota jej zakupu.

W skład niepodlegającej zwolnieniu, według treści Ugody, kwoty udzielonego kredytu tj. 13,89%, wchodzi kwota prowizji udzielonej bankowi (1.66% całkowitej kwoty udzielonego kredytu), która to bez wątpienia podlega zwolnieniu, co wynika wprost z §1 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia. Kwota wypłaconej bezpośrednio Wnioskodawcom (na rachunek bankowy Zainteresowanego) transzy kredytu, stanowiła 12.23% całkowitej kwoty udzielonego kredytu. Jak wynika z treści Umowy kredytu, celem udzielonego kredytu miało być także dokończenie budowy zakupionej nieruchomości i refinansowanie wpłaconego zadatku. Jak już zostało powyżej wyjaśnione zadatek nigdy nie był ustanowiony. Nie był zatem refinansowany. Co znajduje potwierdzenie w aktach notarialnych posiadanych przez Wnioskodawców.

Udzielona im kwota stanowiąca 12.23% całkowitej kwoty udzielonego kredytu w całości została przeznaczona na adaptację (remont i rozbudowa) zakupionej nieruchomości. A zatem powinna ona zostać zwolniona z konieczności poboru podatku dochodowego, albowiem cel ten jest zgodny z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nawet, gdyby przyjąć, że wpisanie w Umowie kredytu refinansowania zadatku, jako jednego z celów jego udzielenia, uniemożliwiałoby zaniechanie poboru podatku dochodowego od części udzielonego kredytu przeznaczonego na to właśnie refinansowanie, to nigdzie nie zostało dookreślone w jakiej kwocie taki zadatek miałby być refinansowany. Objęcie zatem całej kwoty udostępnionej Wnioskodawcom (12.23% udzielonego kredytu) celem „refinansowania zadatku” skutkowałoby uznaniem, że Wnioskodawca przeznaczył 0% całkowitej kwoty udzielonego kredytu na adaptację (rozbudowę i remont) zakupionej nieruchomości. Takie stwierdzenie byłoby niezgodne z rzeczywistością i zasadami współżycia społecznego. Pozbawiałoby także niesłusznie Wnioskodawców prawa skorzystania z przywileju zaniechania poboru podatku dochodowego zgodnie z Rozporządzeniem.

Wnioskodawca uważa, że głównym celem wprowadzenia przepisów o zaniechaniu poboru podatku była pomoc podatnikom, którzy w wyniku nieuczciwych praktyk banków ponieśli znaczne straty związane z finansowaniem kredytów hipotecznych udzielanych w walucie obcej tj. we frankach szwajcarskich. Uniemożliwienie skorzystania z instytucji zaniechania poboru podatku w opisanym przypadku, gdy faktycznie całość udzielonej kwoty kredytu została wydatkowana na własny cel mieszkaniowy (budowę domu) byłaby również sprzeczna z wykładnią funkcjonalną przepisów Rozporządzenia oraz ogólną intencją ustawodawcy. Sytuacja, w której Wnioskodawca musiałby pomimo obciążenia kosztami kredytu udzielonego we frankach szwajcarskich (Wnioskodawca spłacił większą kwotę kredytu, niż kwota która została mu udzielona), dodatkowo płacić podatek od przychodu, którego de facto nie uzyskał i który został przeznaczony na cele uprawniające do zwolnienia z poboru podatku (o czym powyżej) byłaby sprzeczna także z obowiązującymi przepisami prawa i celem, dla którego ustawodawca zdecydował się wprowadzając tego typu zwolnienie podatkowe w Rozporządzeniu.

Reasumując przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa Wnioskodawca twierdzi, że część przychodu w wysokości 13.89% (w której skład wchodzi kwota udostępniona Wnioskodawcom stanowiąca ok. 12,23% całkowitej kwoty udzielonego kredytu, oraz kwota prowizji dla Banku w wysokości ok. 1.66% całkowitej kwoty udzielonego kredytu) umorzonego kredytu jest objęta zwolnieniem z konieczności poboru podatku dochodowego, ponieważ w tej sprawie znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w stosunku do spornej kwoty.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego, zaciągniętego przez Panią, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie:

-do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie,

-do kredytów udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw,

-do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,

-a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

-w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Z powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W literze a) art. 21 ust. 25 pkt 1 zostało wymienione mi.in. nabycie budynku mieszkalnego. Natomiast w literze d) art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy wymieniono budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazaliście Państwo, że w umowie kredytowej jako cel zawarcia kredytu wymieniano: zakup na rynku wtórnym domu wolnostojącego jednorodzinnego, dokończenie jego budowy oraz refinansowanie wpłaconego zadatku. Podkreśliliście Państwo, że nigdy nie wykorzystaliście jakiejkolwiek kwoty udostępnionego kredytu w celu refinansowania zadatku. Zadatek nie był zastrzeżony ani w przedwstępnej umowie sprzedaży ani w umowie sprzedaży. Nie był on również nigdy dany sprzedającym nieruchomość, którą Państwo zakupili. Zaznaczyliście Państwo, że udostępnione przez Bank środki zostały przeznaczone na nabycie budynku mieszkalnego (transze przelane bezpośrednio sprzedającym dom jednorodzinny tj. (...) zł) oraz adaptację (remont i rozbudowę) już własnego budynku mieszkalnego (kwota (...) zł).

W uzupełnieniu wniosku wskazaliście Państwo, że nie jesteście w stanie podać jakim tytułem zostały Państwu wypłacone środki w wysokości (...) zł, ponieważ nie jesteście już Państwo posiadaczami rachunku bankowego do konta, na który został zlecony przelew oraz nie udało się Państwu uzyskać potwierdzenia przelewu bezpośrednio z banku. Niemniej, wszystkie środki przekazane Państwu bezpośrednio zostały wykorzystane na renowację (remont) zakupionego domu. Do dziś posiadacie Państwo rachunki/faktury za materiały budowlane i inne przedmioty zakupione z tych środków.

Biorąc pod uwagę przedstawiony przez Państwa opis sprawy, kredyt hipoteczny udzielony Państwu w 2008 r. został zaciągnięty na cele, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto środki uzyskane z ww. kredytu nie zostały przez Państwa wykorzystane na żadne inne cele niż zakup domu jednorodzinnego oraz dokończenie jego budowy.

Nawiązując natomiast do części kredytu przeznaczonego na sfinansowanie prowizji przygotowawczej dla Banku (stanowiącej ok. 1,66% kwoty kredytu), należy mieć na uwadze, że z literalnego brzmienia cytowanego wcześniej § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia wynika, że kwotami wierzytelności, które mogą korzystać z zaniechania są kwoty kapitału, odsetek, prowizji i opłat niezbędnych do zawarcia kredytu mieszkaniowego.

Dlatego do kwoty umorzonej wierzytelności w części, która odpowiada wydatkom poniesionym na sfinansowanie prowizji, znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ww. rozporządzenia.

W konsekwencji, mając na uwadze przedstawione we wniosku stany faktyczne oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r., stanowić będzie dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie do uzyskanego przez Państwa przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, o którym mowa we wniosku – w odniesieniu do całej kwoty umorzonej wierzytelności a więc również do kwoty udostępnionej Państwu oraz do kwoty prowizji dla Banku – zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

W związku z powyższym, Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanów faktycznych, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani P.B. (Zainteresowana będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.