
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 lutego 2025 r. złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania − pismami złożonymi 22 kwietnia 2025 r. oraz 7 maja 2025 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawczyni w dniu … kwietnia 2008 r. zawarła umowę o kredyt hipoteczny denominowany do franka szwajcarskiego (CHF) o nr …. Umowa została zabezpieczona hipoteką na nieruchomości. Wnioskodawczyni nabyła wówczas pierwszą swoją nieruchomość. Wnioskodawczyni nie pozostawała właścicielem innej nieruchomości. Umowa kredytowa została zawarta wyłącznie na imię i nazwisko Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni nigdy wcześniej nie korzystała z umorzenia kredytu. Umorzeniu podlega część kapitałowa oraz część odsetkowa. Nieruchomość była wykorzystywana do realizowania własnych celów mieszkaniowych Wnioskodawczyni.
Bank skierował do Wnioskodawczyni ofertę zawarcia ugody, której podpisanie Wnioskodawczyni rozważa. Jak wynika z propozycji banku zadłużenie Wnioskodawczyni w kwocie 22 714,74 CHF. Odsetki naliczone za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania ugody wynoszą 21,32 CHF. Zadłużenie Wnioskodawczyni wynosi 102 965,92 zł. Zgodnie z ugodą Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia ugody wynosi łącznie 102 965,92 zł. Bank zwalnia kredytobiorców z długu (umarza zadłużenie z tytułu kredytu) w kwocie 102 965,92 zł ustalonej przez strony, a kredytobiorcy dokonane zwolnienie z długu przyjmują. Na podstawie zawartej ugody pomiędzy Wnioskodawczynią a bankiem, strony ustalają, że w wyniku zawartej ugody dochodzi do zwolnienia z długu, natomiast zadłużenie uznaje się za spłacone w całości. Wnioskodawczyni na podstawie zawartej ugody zakończy istniejący spór sądowy z bankiem.
Zgodnie z ugodą bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Wnioskodawczyni następujących kwot:
-10 800 PLN tytułem zwrotu części/całości kosztów postępowania sądowego, które wynikają z zawartej ugody, w tym zwrotu opłaty sądowej od pozwu oraz kosztów zastępstwa procesowego wynikających z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265)/ Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800);
-160 000 PLN tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot spłaconych przez Kredytobiorcę rat kredytowych płatnej na rachunek bankowy Wnioskodawczyni.
W uzupełnieniu wniosku z 22 kwietnia 2025 r. wskazano:
Zaciągnięty przez Panią w dniu … kwietnia 2008 r. kredyt hipoteczny został zaciągnięty w polskim banku, który podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i podmiot ten (bank) jest uprawniony do udzielania kredytów, w tym hipotecznych oraz pożyczek zgodnie z odrębnymi przepisami.
Po zawartej umowie kredytowej bank przelał na rachunek Wnioskodawczyni środki w polskich złotych, następnie zgodnie z umową kredyt hipoteczny został denominowany do franka szwajcarskiego. Łączna kwota kredytu w przeliczeniu na polskie złote wynosiła 240 016,4 zł. Kredyt był wypłacony w złotówkach i był denominowany do franka szwajcarskiego. Kredyt we frankach wynosił 118 779,28 franków szwajcarskich.
Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Wnioskodawczyni wskazała również, że była to pierwsza nieruchomość, którą nabyła i w której realizowała własne cele mieszkaniowe.
Hipoteka została ustanowiona na nabytej przez Wnioskodawczynię nieruchomości.
Celem zawarcia umowy kredytu hipotecznego było nabycie nieruchomości mieszkalnej, w której Wnioskodawczyni realizowała cele mieszkaniowe. Była to pierwsza nieruchomość, którą nabyła Wnioskodawczyni.
Zaciągnięty kredyt hipoteczny w całości został przeznaczony na nabycie nieruchomości.
Na prośbę Organu o wskazanie dokładnej daty nabycia (zgodnie z aktem notarialnym), miejsca położenia oraz tytułu prawnego jaki przysługuje Wnioskodawczyni do nieruchomości zakupionej ze środków uzyskanych z przedmiotowego kredytu oraz wskazanie czy Wnioskodawczyni jest właścicielem/współwłaścicielem tej nieruchomości, Wnioskodawczyni wskazała: „Wnioskodawczyni rozpoczęła budowę nieruchomości w 2008 roku, która położona jest w miejscowości … na ul. …. Wnioskodawczyni jest jedynym właścicielem nieruchomości”.
Wnioskodawczyni realizowała własne cele mieszkaniowe w nabytej nieruchomości, tj. mieszkała w niej.
Wnioskodawczyni ugodę z bankiem planuje podpisać po uzyskaniu indywidualnej interpretacji podatkowej, która pomoże Pani ustalić skutki podatkowe zawartej ugody. Ugoda zostanie zawarta na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.
W wyniku zawartej ugody kredyt zostanie przewalutowany, tj. zostanie zmieniona waluta zadłużenia na polskie złote.
Przedmiotem ugody będzie część kapitałowa oraz część odsetkowa, na którą składają się odsetki skapitalizowane. Ugoda nie dotyczy odsetek karnych.
Na pytanie Organu o treści: „na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) bank ustalił wysokość kwoty, którą wypłaci Pani po podpisaniu ugody tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot spłaconych przez Panią rat kredytowych; z czego wynika wysokość zaproponowanej przez bank kwoty 160 000 zł”, Wnioskodawczyni wskazała: „Bank nie ujawnia takich informacji Wnioskodawcy. Jest to kwota wypracowana w toku negocjacji z bankiem w rozmowach przedugodowych. Wskazana we wniosku „dodatkowa kwota” jest to zwrot części nienależnie pobranych świadczeń. Dodatkowa kwota stanowi częściowy zwrot kwot przekraczających należną bankowi spłatę zadłużenia z tytułu zaciągniętego kredytu. Powyższą tezę potwierdzają wydawane interpretacje indywidualne, przykładowo: znak 0112-KDIL2-1.4011.676.2024.2.TR, w której wynika: „wypłata świadczenia z tytułu Dodatkowej Kwoty jest zwrotem na rzecz Klienta środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, Klient przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania. Jak zostało to zaznaczone we wniosku i powyżej, wypłata Dodatkowej Kwoty nigdy nie doprowadzi do sytuacji, w której na skutek zmiany waluty zadłużenia i przeprowadzonych opisanych wyżej operacji (tj. wynikającego ze zmiany waluty zadłużenia zwrotu Klientowi wpłaconych przez niego kwot i/lub zwolnienia z długu w stosunku do całości/części istniejącego zadłużenia oraz Dodatkowej Kwoty) Klient uiściłby do Banku mniej, niż pierwotna wartość wypłaconego mu finansowania”.
Dodatkowa kwota stanowi częściowy zwrot kwot przekraczających należną bankowi spłatę zadłużenia z tytułu zaciągniętego kredytu. Powyższą tezę potwierdzają wydawane interpretacje indywidualne, przykładowo: znak 0112-KDIL2-1.4011.676.2024.2.TR, w której wynika: „wypłata świadczenia z tytułu Dodatkowej Kwoty jest zwrotem na rzecz Klienta środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, Klient przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania. Jak zostało to zaznaczone we wniosku i powyżej, wypłata Dodatkowej Kwoty nigdy nie doprowadzi do sytuacji, w której na skutek zmiany waluty zadłużenia i przeprowadzonych opisanych wyżej operacji (tj. wynikającego ze zmiany waluty zadłużenia zwrotu Klientowi wpłaconych przez niego kwot i/lub zwolnienia z długu w stosunku do całości/części istniejącego zadłużenia oraz Dodatkowej Kwoty) Klient uiściłby do Banku mniej, niż pierwotna wartość wypłaconego mu finansowania”.
Na pytanie Organu o treści: „w jakiej łącznej kwocie dokonała Pani, do dnia złożenia przez bank propozycji ugody, spłaty rat kapitałowo-odsetkowych; czy dokonane spłaty rat kapitałowo-odsetkowych związanych z ww. kredytem przewyższają wysokość kredytu zaciągniętego w 2008 r.”, Wnioskodawczyni wskazała: „Na moment składania wniosku Wnioskodawczyni spłaciła 62 000 zł oraz 92 000 zł franków szwajcarskich”.
Kwota 160 000 zł stanowi częściowy zwrot kwot przekraczających należną bankowi spłatę zadłużenia z tytułu zaciągniętego kredytu.
Dodatkowa kwota w wysokości 160 000 zł nie stanowi dla Wnioskodawczyni przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego. Kwota dodatkowa w wysokości 160 000 zł stanowi zwrot nadpłaconych przez Wnioskodawczynię rat kapitałowo-odsetkowych, a więc stanowi zwrot wpłaconych przez Wnioskodawczynię środków tytułem spłaty rat kredytu. Kwota ta nie stanowi dla Wnioskodawczyni przysporzenia ponad kwoty uiszczone przez Wnioskodawczynię z tytułu spłaty rat kredytu hipotecznego.
Kwota 160 000 zł nie jest wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń, stanowi zwrot nadpłaconych przez Wnioskodawczynię rat kapitałowo-odsetkowych.
Wnioskodawczyni nie korzystała z umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu zabezpieczonego hipotecznie, który został zawarty na cele mieszkaniowe.
W uzupełnieniu wniosku z 7 maja 2025 r. wskazano:
Na pytanie Organu o treści: „czy zaciągnięty przez Panią w dniu … kwietnia 2008 r. kredyt hipoteczny jest kredytem mieszkaniowym, zaciągniętym na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163)”, Wnioskodawczyni wskazała: „Tak, zaciągnięty kredyt jest kredytem mieszkaniowym zaciągniętym na cele mieszkaniowe”.
Wobec informacji podanych we wniosku i jego uzupełnieniu z 22 kwietnia 2025 r. Wnioskodawczyni wyjaśnia, że w umowie kredytowej jako cel zawartego kredytu było wybudowanie nieruchomości mieszkalnej.
Wnioskodawczyni faktycznie wydatkowała środki pochodzące z kredytu na wybudowanie nieruchomości mieszkalnej.
Wobec informacji podanych we wniosku i jego uzupełnieniu z 22 kwietnia 2025 r. Wnioskodawczyni wyjaśnia, że posiadała Ona niezabudowany grunt, który otrzymała tytułem darowizny od matki 10 stycznia 2007 r. Następnie Wnioskodawczyni zaciągnęła kredyt mieszkaniowy na budowę domu mieszkalnego. Wnioskodawczyni jest jedynym właścicielem gruntu i wybudowanej nieruchomości mieszkalnej.
W związku ze wskazaniem w uzupełnieniu wniosku z 22 kwietnia 2025 r.: „Na moment składania wniosku Wnioskodawczyni spłaciła 62 000 zł oraz 92 000 zł franków szwajcarskich”, Wnioskodawczyni wyjaśnia: „Wnioskodawca spłacił 62 000 zł oraz 92 000 funtów szwajcarskich. Wnioskodawca spłacał raty kapitałowo-odsetkowe związanych z ww. kredytem, przewyższają one kwotę zaciągniętego kredytu. Wnioskodawczyni spłaca zaciągnięty kredyt w wysokości około 585 funtów szwajcarskich miesięcznie”.
Pytania
Czy w przypadku umorzenia przez bank części kredytu hipotecznego zaciągniętego w dniu … kwietnia 2008 r., zastosowanie znajdzie w stosunku do Wnioskodawczyni zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe? Czy nadpłacona przez Wnioskodawczynię kwota kredytu zwrócona przez bank będzie korzystała ze zwolnienia lub będzie neutralna podatkowo?
Pani stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawczyni, opisana w opisie zdarzenia przyszłego czynność prawna wypełnia znamiona zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej jako: „ustawa PIT”) na podstawie treści przepisu art. 22 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa (dalej jako: „o. p.”) w zw. z § 1 ust. 1-7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (dalej jako rozporządzenie). Zaciągnięty kredyt hipoteczny, w ocenie Wnioskodawczyni, jest związany z celami mieszkaniowymi w rozumieniu treści przepisu art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy PIT. Ponadto, kredyt został zaciągnięty na realizacje jednej inwestycji mieszkaniowej zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia. Wnioskodawczyni nie korzystała również dotychczas z umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego. Tym samym, w ocenie Wnioskodawczyni, spełnia Ona przesłanki zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej kwoty kredytu hipotecznego zgodnie z rozporządzeniem.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawczyni:
Opodatkowaniu PIT podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartych w ustawie PIT, bądź, co do których zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 11 ustawy PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 ustawy PIT w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Treść przepisu art. 10 ustawy PIT wskazuje katalog przychodów podlegających opodatkowaniu PIT.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłem przychodów są inne źródła.
Stosownie do treści przepisu art. 20 ust. 1 ustawy PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
W treści przepisu (art. 20 ustawy PIT) Ustawodawca użył sformułowania „w szczególności”, co oznacza, że przepis ma otwarty charakter. Oznacza to, że nie tylko enumeratywnie wymienione przychody stanowią przychód z innych źródeł. Wskazany katalog można uznać za przykładowy, natomiast dochody, które nie mogą zostać przyporządkowane do żadnego innego źródła przychodów stanowią przychód z innych źródeł.
Jak wskazuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 4 grudnia 2023 r. o sygn. 0113-KDIPT2- 2.4011.723.2023.2.KR użyte w treści przepisu art. 20 ust. 1 ustawy PIT, sformułowanie „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. W kontekście powyższego, zdaniem Wnioskodawczyni, zawarcie ugody z bankiem, na mocy której nastąpi zamiana waluty kredytu hipotecznego z CHF na walutę polską PLN, przy jednoczesnym zwolnieniu z długu, nakazuje kwalifikować umorzoną kwotę zadłużenia jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy PIT.
Powyższa teza znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, co potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. II FSK 2633/10, w którym Sąd stwierdza, że: „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.
Stosownie do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, Minister Finansów zarządza zaniechanie poboru podatku PIT od kwot:
- umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku, gdy:
- kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
- osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
- otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
Przy czym przez jedną inwestycję mieszkaniową zgodnie z rozporządzeniem rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Natomiast przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5 rozporządzenia, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że powyższe przesłanki warunkujące możliwość skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w przedmiotowym rozporządzeniu zostały spełnione przez Wnioskodawczynię. Celem, który przyświecał Wnioskodawczyni przy zakupie lokalu mieszkalnego, było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Rozporządzenie wskazuje, że zwolnienie ma zastosowanie do kredytów hipotecznych zaciągniętych celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przykładowo w interpretacji indywidualnej z 25 października 2022 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.458.2022.2.RS, stwierdził, że: „Należy wskazać, że w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zrezygnowano z wymogu zaciągnięcia kredytu na „własne” cele mieszkaniowe ze względu na fakt, że zabezpieczone hipotecznie kredyty na cele mieszkaniowe zaciągane były niejednokrotnie przez osoby blisko ze sobą spokrewnione (np. rodzice na rzecz dzieci, w tym w charakterze współkredytobiorców, bez zamiaru zamieszkiwania razem z dziećmi). Określając kredyt mieszkaniowy objęty zaniechaniem, rozporządzenie odwołuje się do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym zaniechanie nie powinno przysługiwać osobom, które zaciągnęły kredyt/kredyty na wiele odrębnych lokali, przeznaczonych na wynajem czy też zaspokajających potrzeby różnych gospodarstw domowych”.
W konsekwencji, w opinii Wnioskodawczyni, zakup lokalu mieszkalnego podyktowany chęcią zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych wypełnia znamiona zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, o których mowa w rozporządzeniu. Tym samym, zakup lokalu mieszkalnego, który był finansowany kredytem hipotecznym zaciągniętym w CHF miał na celu realizowanie w pierwszej kolejności potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawczyni. W konsekwencji, w opinii Wnioskodawczyni do umorzonej kwoty kredytu hipotecznego zastosowanie powinny znaleźć postanowienia rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
W przedmiotowej sprawie istotne jest również, że Wnioskodawczyni w wyniku zawarcia ugody z bankiem, nie uzyskuje żadnego realnego przysporzenia finansowego/majątkowego. Jak wskazywano w przedstawionym stanie faktycznym, Wnioskodawczyni spłaciła już równowartość pierwotnej kwoty kredytu wyrażoną w PLN a zawarcie ugody z bankiem ma na celu odstąpienie od kontynuowania sporu sądowego w zakresie ważności umowy kredytowej oraz dokonanie finalnego rozliczenia umowy kredytowej z bankiem.
Mając na uwadze powyższe, w opinii Wnioskodawczyni w zakresie przestawionego stanu faktycznego znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku PIT na podstawie rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Powyższe znajduje potwierdzenie w wydawanych interpretacja indywidualnych, przykładowo:
- interpretacja indywidualna z dnia 7 lutego 2024 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.53.2024.1.MKA: „Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Panią na zakup lokalu mieszkalnego, stanowić będzie dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednakże, do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pani bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.”;
- interpretacja indywidualna z dnia 4 grudnia 2023 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.723.2023.2.KR: „Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona w 2023 r. przez Bank kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2006 r. (tj. kwota kredytu (kapitału), odsetek (w tym odsetek skapitalizowanych), prowizji oraz poniesionych opłat, niezbędnych do zawarcia umowy kredytu), stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Jednocześnie należy wskazać, że w przypadku uzyskania przez Pana w 2023 r. przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2006 r. kredytu hipotecznego (na jedną inwestycję mieszkaniową), zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie bowiem Pan spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.”
Natomiast w zakresie zwrotu nadpłaconego kredytu Wnioskodawczyni uważa, że zwrot nadpłaconego kapitału nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Jako kredytobiorca, Wnioskodawczyni bowiem wcześniej wpłaciła do banku kwotę dużo wyższą, niż tę proponowaną w ramach umowy kredytu. Wnioskodawczyni otrzyma środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z własnych środków Wnioskodawczyni. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w majątku Wnioskodawczyni.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić, w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są: inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Skutki podatkowe otrzymania kwoty stanowiącej zwrot uiszczonych kwot na rzecz Banku w związku z zaciągniętym kredytem
Powzięła Pani wątpliwość, czy zwrócona Pani przez Bank kwota, stanowiąca nadpłatę z tytułu rozliczenia kredytu zaciągniętego w 2008 r., będzie stanowić przychód, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że bank skierował do Pani propozycję ugody dotyczącej zaciągniętego przez Panią … kwietnia 2008 r. kredytu hipotecznego, w której zobowiązuje się do zapłaty na Pani rzecz m.in. kwoty 160 000 zł, tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot spłaconych przez Kredytobiorcę (Panią) rat kredytowych, płatnej na Pani rachunek bankowy. Wskazana we wniosku „dodatkowa kwota” jest to zwrot części nienależnie pobranych świadczeń. Dodatkowa kwota 160 000 zł stanowi częściowy zwrot kwot przekraczających należną bankowi spłatę zadłużenia z tytułu zaciągniętego kredytu. Przedmiotowa kwota nie stanowi dla Pani przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego. Kwota dodatkowa w wysokości 160 000 zł stanowi zwrot nadpłaconych przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych, a więc stanowi zwrot wpłaconych przez Panią środków tytułem spłaty rat kredytu. Ponadto, kwota 160 000 zł nie jest wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń, lecz stanowi zwrot nadpłaconych przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych.
Wobec powyższego, kwota nadpłaconego kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r., którą zwróci Pani bank w związku z zawarciem ugody, nie będzie stanowić dla Pani przychodu. Czynność ta nie spowoduje uzyskania przez Panią przysporzenia majątkowego, wzrostu Pani majątku. Otrzymana przez Panią kwota 160 000 zł – jak Pani wskazała – stanowi częściowy zwrot kwot przekraczających należną bankowi spłatę zadłużenia z tytułu zaciągniętego kredytu, czyli jest to zwrot części nienależnie pobranych świadczeń. Przedmiotowa kwota nie stanowi dla Pani przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego. Kwota dodatkowa w wysokości 160 000 zł stanowi zwrot nadpłaconych przez Panią rat kapitałowo-odsetkowych, a więc stanowi zwrot wpłaconych przez Panią środków tytułem spłaty rat kredytu. Ponadto, kwota 160 000 zł nie jest wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń. Zatem kwota zwrócona Pani przez bank stanowiąca nadpłatę nie będzie Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jej uzyskanie nie będzie skutkować po Pani stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Umorzenie wierzytelności
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Istota zwolnienia z długu sprowadza się do tego, że skoro wierzytelność jest prawem wierzyciela, nie ma przeszkód, aby wierzyciel zrzekł się tego prawa, tj. by umorzył zobowiązanie bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Zwolnienie z długu należy do czynności prawnych rozporządzających, bowiem skutkuje ono wygaśnięciem zobowiązania. Samo zrzeczenie się wierzyciela aktem jednostronnym nie wystarcza do zwolnienia z długu.
Dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, zawartego układu, czy też poprzez oświadczenie, umowę). Wierzytelność będzie umorzona wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on (dłużnik) zwolnienie z długu.
Konsekwencją rozporządzeniowego charakteru umowy o zwolnienie jest przysporzenie po stronie dłużnika, które następuje przez zmniejszenie pasywów jego majątku. Skoro zatem dłużnik godzi się na zawarcie zwolnienia z długu to osiąga on przychód, bowiem uzyskuje on przysporzenie.
Wobec tego na skuteczne zwolnienie z długu, w myśl art. 508 Kodeksu cywilnego, składają się dwa elementy:
1)oświadczenie woli wierzyciela o umorzeniu zobowiązania,
2)akceptacja tego oświadczenia przez dłużnika.
Przy czym wskazuje się, że zwolnienie z długu może odnosić się do wierzytelności istniejących. Dopuszczalne jest także zwolnienie z długu przyszłego.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.
Skoro zatem, w wyniku ugody z bankiem nastąpi zwolnienie Pani z długu (umorzenie Pani zadłużenia z tytułu kredytu), tj. wszelkich wierzytelności banku wynikających z umowy kredytu i Pani to zwolnienie z długu przyjmie, to wskutek zmniejszenia Pani zobowiązań wobec banku (umorzenia zadłużenia w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu), po Pani stronie nastąpi przysporzenie majątkowe.
Tym samym stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu zaciągniętego … kwietnia 2008 r. kredytu hipotecznego, która zostanie Pani umorzona przez bank, będzie stanowić dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie poboru podatku
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102 ze zm.):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).
6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 3 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 1912), które weszło w życie 24 grudnia 2024 r. stanowi, że:
1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2. Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony ww. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
W myśl natomiast § 4a ww. rozporządzenia dodanego rozporządzeniem zmieniającym z dnia 20 grudnia 2024 r.:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Wobec powyższego, ww. zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Kwota ww. wierzytelności może przy tym obejmować kapitał, odsetki, a także prowizje oraz poniesione opłaty niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w § 3 pkt 3 odsyła do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. katalogu wydatków mieszkaniowych.
W świetle przepisów określających katalog wydatków sfinansowanych z kredytu mieszkaniowego objętych zaniechaniem poboru podatku dochodowego, wybudowanie nieruchomości mieszkalnej spełnia ww. przesłankę.
Jak wskazała Pani we wniosku i jego uzupełnieniach, zaciągnięty … kwietnia 2008 r. przez Panią kredyt hipoteczny został przeznaczony na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. na wybudowanie nieruchomości mieszkalnej, do której przysługuje Pani prawo własności. Kredytowana nieruchomość była przez Panią wykorzystywana na Pani cele mieszkaniowe. Mieszkała Pani w tej nieruchomości.
W konsekwencji, stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego … kwietnia 2008 r., która zostanie Pani umorzona przez bank na podstawie ugody zawartej do końca 2026 r., będzie stanowić dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W stosunku do tego przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego … kwietnia 2008 r. na finansowanie budowy nieruchomości mieszkalnej w celu zaspokojenia Pani potrzeb mieszkaniowych, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
W konsekwencji, od przychodu, który uzyska Pani do końca 2026 r. w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu ww. kredytu hipotecznego, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zastrzec, że interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście przedstawionych pytań i własnego stanowiska, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy, które nie były przedmiotem pytań i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.
Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
