Interpretacja indywidualna - Interpretacja

Interpretacja indywidualna - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

•nieprawidłowe – w części dotyczącej opodatkowania otrzymanej kwoty dodatkowej,

•prawidłowe – w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 marca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 25 kwietnia 2025r. (wpływ 5 maja 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

18 sierpnia 2006 roku Wnioskodawczyni B.A. wraz z mężem C.A. zawarli z Bankiem X umowę kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny udzielonego w walucie wymienialnej w kwocie 30.520 CHF na zakup domu mieszkalnego jednorodzinnego położonego w J., z przeznaczeniem na potrzeby własne.

(...) 2023 r. zmarł C.A..

6 września 2024 r. zawarto Aneks nr 2 do Umowy kredytu pomiędzy B.A., D.A., E.A., F.A., G.H.. Na podstawie Aneksu nr 2 z 6 września 2024 r. w związku ze śmiercią Kredytobiorcy C.A. doszło m.in. do zmiany oznaczenia Stron Umowy nr (...) z 18 sierpnia 2006 r.

Kwota wypłaconego przez Bank kredytu wynosiła 74.804,52 złotych.

Pomiędzy kredytobiorcami a bankiem powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i ważności całej Umowy, który zawisł w sprawie za sygn. akt (...) o ustalenie i zapłatę toczącej się przed Sądem Okręgowy (...). Wnioskodawczyni pozwem z 12 września 2022 roku wniosła o ustalenie nieważności umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) zawartej 18 sierpnia 2006 roku oraz zasądzenie od Banku kwoty stanowiącej sumę należności wpłaconych przez Kredytobiorców z tytułu zawartej umowy.

Postanowieniem z 9 stycznia 2023 roku Sąd Okręgowy (...), sygn. Akt (...) udzielił zabezpieczenia roszczenia poprzez zawieszenie obowiązku świadczenia przez Kredytobiorców na rzecz Banku rat kapitałowo-odsetkowych wynikających z zawartej umowy kredytu, poczynając od dnia wydania postanowienia.

Kredytobiorcy w okresie od 1 października 2006 roku do 9 stycznia 2023 roku (tj. do dnia wydania postanowienia o zabezpieczeniu) wpłacili na poczet zobowiązania z tytułu zawartej umowy kwotę 102.910,77 złotych, na którą składają się następujące kwoty:

•kwota 74.640,86 złotych tytułem spłaconego kapitału kredytu za okres od 1 października 2006 roku do 9 stycznia 2023 roku (tj. do dnia wydania postanowienia o zabezpieczeniu);

•kwota 26.559,92 złotych tytułem spłaconych odsetek umownych za okres od 1 października 2006 roku do 9 stycznia 2023 roku (tj. do dnia wydania postanowienia o zabezpieczeniu);

•kwota 45,49 złotych tytułem spłaconych odsetek karnych od 1 października 2006 roku do 12 września 2022 roku;

•kwota 988 złotych tytułem pobranej prowizji za udzielenie kredytu;

•kwota 510,46 złotych tytułem opłaconej składki ubezpieczenia z tytułu kredytowania wkładu finansowego;

•kwota 166,04 złotych tytułem opłaconej składki ubezpieczenia kredytu w okresie przejściowym obowiązującym do czasu ustanowienia prawomocnego wpisu hipoteki.

W dniu listopada 2024 roku w toku prowadzonego postępowania sądowego zawarto ugodę. Zgodnie z treścią przedmiotowej ugody w księgach rachunkowych Banku na dzień 13.11.2024 wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosiła 7.529,76 CHF, a po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody 4,6460, zadłużenie Kredytobiorcy na dzień zawarcia Ugody wynosi 34.983,26 złotych. Bank zwolnił Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie 34.983,26 złotych oraz wypłacił Kredytobiorcy kwotę dodatkową w wysokości 40.000 PLN na rachunek należący do B.A..

Bank nie przesłał Wnioskodawczyni PIT-11 w związku z zawarciem ugody.

Uzupełnienie wniosku

Zgodnie z postanowieniami § 33 umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) z 18.08.2006 r. „Kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za zadłużenie wynikające z umowy”. Pierwotnie kredytobiorcami byli B.A. i C.A.. Następnie w związku ze śmiercią kredytobiorcy C.A. na podstawie Ankesu nr 2 z 6 września 2024 roku spadkobiercy po zmarłym, tj. B.A., D.A., E.A., F.A. i G.H. wstąpili do umowy w miejsce zmarłego kredytobiorcy. Jednocześnie zgodnie z art. 1 ust. 5 aneksu spadkobiercy zobowiązali się solidarnie do spłaty zadłużenia z tytułu udzielonej zmarłemu C.A. wierzytelności na warunkach określonych w umowie kredytu.

Wnioskodawczyni oświadcza, iż nie korzystała wcześniej z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe.

Zgodnie z preambułą Ugody: „zamiarem Banku i Kredytobiorcy jest polubowne zakończenie Sporu i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy poprzez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej”.

Zgodnie z postanowieniami § 1 ust. 4 Ugody: „Strony dokonują zmiany waluty zadłużenia, określonej w Umowie, na walutę polską na zasadach określonych w § 1 ust. 5 i nast.”.

Zgodnie z § 1 ust. 5 Ugody: „Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od dnia 18.08.2006 r., stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach, o których mowa w § 1 ust. 6, z zachowaniem:

(1) pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy, tj. okresu kredytowania - 239 miesięcy licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych, z uwzględnieniem § 1 ust. 7,

(2) poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

Zgodnie z postanowieniami § 1 ust. 6, 7 i 8 warunki udzielenia kredytu złotowego, o których mowa w § 1 ust. 5, zostały określone w sposób następujący:

(...)

Zgodnie z postanowieniami § 1 ust. 7 i 8 Ugody rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych, o którym mowa w § 1 ust. 5, a którego warunki udzielenia zostały określone w § 1 ust. 6, następuje w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie - rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejsza kapitał do spłaty kredytu, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1, od którego naliczane są kolejne odsetki, a niedobór - powiększa kapitał do spłaty, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1, od którego naliczane są kolejne odsetki. Odsetki bieżące od ostatniej spłaty raty podlegają rozliczeniu do dnia zawarcia Ugody na zasadach określonych w § 1 ust. 6 pkt 2. Przed zawarciem niniejszej Ugody Bank przedłożył Kredytobiorcy Zestawienie stanowiące podstawę rozliczenia Umowy, a Kredytobiorca potwierdza jego otrzymanie.

Zgodnie z postanowieniami § 1 ust. 8 Ugody po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, w wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony uzgadniają, iż z uwzględnieniem § 1 ust. 5-7, pozostałe do spłaty zadłużenie Kredytobiorcy wobec Banku z tytułu Umowy, na dzień zawarcia Ugody wynosi 0 złotych. Bank nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Kredytobiorcy w związku z Umową. Jednocześnie Bank odstępuje od naliczania odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Tym samym Strony uznają, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony w całości.

Zgodnie z postanowieniami § 1 ust. 9 Ugody Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie 34.983,26 złotych. Na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach: kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 33.124,68 złotych, odsetki skapitalizowane: 0 złotych, odsetki zapadłe niespłacone: 1.837,68 złotych, odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0 złotych, odsetki zawieszone: 0 złotych, odsetki bieżące: 20,90 złotych.

Kwota dodatkowa w wysokości 40.000 złotych została ustalona w toku prowadzenia negocjacji z Bankiem. W związku ze złożonym pozwem Wnioskodawczyni domagała się stwierdzenia nieważności zawartej umowy z uwagi na abuzywność jej postanowień i zwrotu wszelkich wpłat dokonanych na rzecz Banku. Jednocześnie miała świadomość roszczeń Banku o zwrot wypłaconego na jej rzecz kapitału kredytu. W związku z powyższym w toku prowadzonych negocjacji Wnioskodawczyni wyrażała wolę zawarcia ugody pod warunkiem, iż Bank dokonana na jej rzecz zwrotu różnicy pomiędzy kwotą spłaconych przez nią rat a kwotą wypłaconego kapitału kredytu. Dodatkowo Wnioskodawczyni domagała się wypłacenia odsetek ustawowych od dochodzonej kwoty liczonych co najmniej od daty wytoczenia powództwa. Bank w toku prowadzonych negocjacji zaproponował kwotę 40.000 złotych, która to kwota miała stanowić częściowo zwrot nadpłaconych rat (różnica pomiędzy kwotą spłaconych rat a kwotą wypłaconego kapitału wynosiła 28.106,25 złotych), a częściowo zwrot odsetek dochodzonych w pozwie (Wnioskodawczyni wnosiła o odsetki od dochodzonej kwoty od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 13 września 2022 roku i na dzień zawarcia ugody ich łączna wysokość wynosiła 25.341,67 złotych). Przy czym, w treści ugody wskazana została łącznie kwota dodatkowa w wysokości 40.000 złotych bez dookreślenia jej części składowych.

Pytania

1.Czy jako podatnik jest Pani zobowiązana zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty 40.000 złotych otrzymanej przez Panią w wyniku ugody zawartej z bankiem?

2.Czy w przypadku umorzenia przez Bank części kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2006 r. zastosowanie znajdzie w stosunku do Pani zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Pani stanowisko w sprawie

Ad 1

Kwota dodatkowa w wysokości 40.000 złotych otrzymania przez Wnioskodawczynię w ramach zawartej ugody w części obejmującej kwotę 28.106,25 złotych nie stanowi przychodu do opodatkowania, natomiast w części obejmującej kwotę 11.893,75 złotych stanowi dochód podlegający opodatkowaniu.

Wnioskodawczyni jako kredytobiorca wpłaciła kwotę 102.910,77 złotych, natomiast wysokość otrzymanego kredytu wynosiła 74.804,52 złotych. Tym samym środki w wysokości 28.106,25 złotych są ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione przez wnioskodawczynię z własnych środków. Tym samym kwota 28.106,25 złotych otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w majątku Wnioskodawczyni.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-1 5, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Odnosząc się zatem do skutków podatkowych otrzymania przez wnioskodawczynię dodatkowej kwoty na podstawie ugody z bankiem wyjaśnić należy, iż zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W okolicznościach przedmiotowego stanu faktycznego w związku z zawarciem ugody bank dokona dodatkowej wypłaty w wysokości 40.000 złotych. Przy czym kwota 28.106,25 złotych odpowiadać będzie różnicy pomiędzy kwotą otrzymanego kredytu a kwotą spłat dokonanych przez Wnioskodawczynię z tytułu spłaty zaciągniętego kredytu. Tym samym środki w wysokości 28.106,25 złotych stanowić będą ekwiwalent wydatków, które były uprzednio poniesione przez Wnioskodawczynię z własnych środków. Kwota dodatkowa w wysokości 28.106,25 złotych otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu majątku Wnioskodawczyni i będzie dla Wnioskodawczyni neutralna podatkowo.

Analogiczne wnioski przedstawione zostały w interpretacji z dnia 29 lipca 2024 r. o sygn. 0112- KDIL2-1.4011.514.2024.2.DJ, z dnia 1 marca 2024 r. o sygn. 0112-KDIL2-1.4011.75.2024.1.MK, z dnia 28 października 2024 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.709.2024.1.MB.

Ad 2

Wnioskodawczyni spełnia wszystkie warunki określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, dlatego urząd skarbowy zaniecha poboru od Wnioskodawczyni podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu umorzenia przez Bank części kwoty przedmiotowego kredytu.

Umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast stosownie do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 z późn. zm.), wyjaśnić należy, że zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1) jednego gospodarstwa domowego albo

2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia, zmieniony rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743), które weszło w życie 24 grudnia 2022 r., stanowi, że zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, iż umorzona przez Bank część kwoty kredytu (kapitału) stanowić będzie dla Wnioskodawczyni przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Niemniej jednak Wnioskodawczyni będzie spełniała wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź od których zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 powołanej ustawy mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów (obejmujący m.in. kwestię uwzględniania kosztów uzyskania przychodów dla celów ustalenia dochodu z danego źródła przychodów).

Źródła przychodów

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Skutki podatkowe umorzenia części zobowiązania kredytowego

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym wartość umorzonej Pani części kredytu na podstawie zawartej ugody z bankiem stanowi dla Pani przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń – na zasadach, które określa rozporządzenie Ministra Finansów.

Na podstawie § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102):

1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Natomiast w myśl § 3 ww. rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

–położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z § 3 przytoczonego rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem zadłużenia zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. Tym samym nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z tytułu umorzenia przez bank wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego. Pani stanowisko w zakresie obowiązku podatkowego związanego z umorzeniem kredytu przez bank jest prawidłowe.

Skutki podatkowe wypłaty przez bank „kwoty dodatkowej”

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty przez bank ustalonej w ugodzie kwoty pieniężnej określonej jako „kwota dodatkowa”, o uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Z informacji przedstawionych przez Panią we wniosku wynika, że bank w toku prowadzonych negocjacji zaproponował kwotę 40.000 złotych, która miała stanowić częściowo zwrot nadpłaconych rat, a częściowo zwrot odsetek dochodzonych w pozwie.

Skoro więc kwota 28.106,25 zł – jak Pani wskazała we wniosku – jest ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione przez Panią z własnych środków, to nie spowoduje ona faktycznego przyrostu w Pani majątku. Tym samym nie stanowi przychodu do opodatkowania w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jej uzyskanie nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zgodnie z którym:

Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są: odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak wynika z powyższego, art. 21 ust. 1 pkt 95b powołanej ustawy zwalnia z opodatkowania m.in. odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei kwota 11.893,75 zł, będąca częściowo wypłatą odsetek ustawowych za zwłokę od należności niepodlegających opodatkowaniu, podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy. Stąd też Pani stanowisko w tej części jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych informuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji został złożony przez Panią w swojej indywidualnej sprawie, ta interpretacja nie wywiera skutków prawnych dla innych współkredytobiorców.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie