Interpretacja indywidualna

 – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 kwietnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

10 czerwca 2008 r. Wnioskodawczyni z A S.A. (obecnie: B Spółka Akcyjna z siedzibą w C) zawarli umowę o kredyt mieszkaniowy nr (...). Kredyt został udzielony w złotych w kwocie stanowiącej równowartość 110.065,94 CHF, co stanowiło 225.339,66 zł i taką kwotę otrzymali Kredytobiorcy. Na skutek powzięcia wiadomości o zawarciu w Umowie Kredytu klauzul niedozwolonych Wnioskodawczyni złożyła pozew z 1 grudnia 2023 r. o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z Umowy Kredytu oraz o zapłatę kwoty 199.443,33 zł oraz 18.041,38 CHF tytułem całych rat kapitałowo-odsetkowych uiszczonych na rzecz Banku. Sprawa zawisła przed Sądem Okręgowym w D pod sygn. akt (...).

Kredytobiorcy w trakcie spłaty kredytu wpłacili do Banku łączną sumę w wysokości 288.569,59 zł, przy czym jest to świadczenie nienależne.

23 października 2024 r. celem polubownego zakończenia sporu zawarta została Ugoda. Celem rozliczenia zakończonej Umowy Kredytu Bank jednostronnie, na podstawie wytycznych KNF w sprawie warunków ugód, dokonał w Ugodzie zmiany w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej. Na skutek ugody Bank zobowiązał się do wypłaty w terminie 21 dni od daty podpisania Ugody m.in. kwoty w wysokości 40.000 PLN na rachunek Kredytobiorców. Kwota ta niewątpliwie mieści się w kwocie wpłaconej przez Kredytobiorców na rzecz Banku podczas spłaty kredytu, tj. 288.569,59 zł. Jednocześnie wskazano, iż Kredytobiorca przyjął do wiadomości, że w związku wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (sporządzanie informacji PIT-11). Strony Ugody zgodnie oświadczyły, że zawarta Ugoda wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia w zakresie objętym sporem.

Pytanie

Czy w związku z zawarciem Ugody z Bankiem przez Wnioskodawczynię i jej męża, mającej na celu zakończenie sporu na tle wadliwej Umowy, otrzymana kwota 40.000 zł stanowić będzie dla Wnioskodawczyni przychód i czy w związku z tym po stronie Wnioskodawczyni powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.)?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni, kwota 40.000 zł otrzymana od Banku wskutek zawarcia Ugody nie będzie stanowić przychodu dla Wnioskodawczyni, w związku z czym nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „u.p.d.o.f.”) wymienia źródła przychodów, z których przychód (dochód) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nienależne świadczenie w podanym rozumieniu przyjętym w art. 410 w zw. z art. 405 Kodeksu Cywilnego nie zostało wymienione jako odrębne źródło przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 u.p.d.o.f. Mając na uwadze fakt, iż w projekcie Ugody nie została wskazana podstawa, na jakiej Bank zobowiązany jest do zwrotu na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 40.000 zł, kwota ta tym bardziej nie powinna podlegać opodatkowaniu, jako że zgodnie z założeniami Ugody Wnioskodawczyni miała otrzymać zwrot tego, co w czasie trwania umowy kredytu świadczyła. Zwrot tego, co świadczono, nie stanowi przychodu. Bank na podstawie Umowy udzielił Wnioskodawczyni Kredytu na łączną kwotę 225.339,66 zł, a w wyniku zawarcia w Umowie przez Bank klauzul abuzywnych Bank miał dowolność ustalania kursu CHF. Kwota uiszczana przez Kredytobiorców na skutek abuzywności Umowy stanowi świadczenie nienależne, a otrzymana przez Wnioskodawczynię w wyniku Ugody kwota 40.000 zł stanowi jedynie niewielki zwrot część kosztu, jaki poniosła w związku z zawarciem z Bankiem wadliwej Umowy.

Otrzymanie zwrotu nie stanowi dla Wnioskodawczyni żadnej dodatkowej korzyści, a jedynie prowadzi do stanu rozliczeń, który jest zgodny z prawem, tj. stanowi następstwo pozbawienia umowy kredytu jej abuzywnych postanowień. Gdyby Wnioskodawczyni nie zawarła ugody z Bankiem i zaczekała na wyrok Sądu Okręgowego w D, Sąd zasądziłby pełną kwotę uiszczoną na rzecz Banku, tj. kwotę 288.569,59 zł stanowiącą świadczenie nienależne względem Banku, natomiast na skutek ugody otrzymała zwrot w wysokości jedynie 40.000 zł. Z uwagi na to, że nie ma możliwości przyporządkowania danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu”, o których mowa w art. 20 u.p.d.o.f.), to nie można go uznać za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadał ogólnej definicji przychodu zawartej w przepisach art. 11 u.p.d.o.f.

Ponadto ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa dochód jako nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania (art. 9 ust. 2 u.p.d.o.f.). Przychód podatkowy warunkuje możliwość powstania dochodu podatkowego w tym znaczeniu, że dopóki nie mamy do czynienia z przychodem w sensie podatkowym, dopóty nie może powstać dochód podatkowy. Otrzymanego zwrotu Wnioskodawczyni nie może traktować w kategorii przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 11 u.p.d.o.f., ponieważ w tej sytuacji nie następuje po stronie Wnioskodawczyni żadne przysporzenie majątkowe. Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego. Zaś w następstwie dokonanego Ugodą przewalutowania, ustalenia wysokości zadłużenia do rozliczenia Kredytu i przyjęcia przez Strony określonego sposobu zaliczenia dokonanych spłat Strony uznały, że dochodzi do całkowitego rozliczenia kredytu (jego spłaty), a ponadto Kredytobiorca w następstwie zawarcia Ugody otrzymuje nadpłacone przez niego kwoty.

Zatem Wnioskodawczyni otrzymuje jedynie zwrot tego, co w czasie trwania umowy kredytowej świadczyła. Jednocześnie zwrot nie stanowi żadnej dodatkowej korzyści dla Wnioskodawczyni, ponieważ zwrot ma na celu doprowadzenie do rozliczeń w następstwie zastosowania postanowień Ugody, które mają na celu usunięcie abuzywności. Otrzymanie zwrotu prowadzi zatem do stanu rozliczeń, który jest zgodny z prawem, tj. nie jest następstwem stosowania abuzywnych postanowień Umowy. Wnioskodawczyni wskazuje, że zgodnie z art. 917 k.c. przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Ugoda ma na celu uniknięcie sporu pomiędzy stronami poprzez przewalutowanie i dokonanie rozliczenia dotychczas spłaconych rat kredytu, aby w ten sposób zapobiec uznaniu niektórych postanowień Umowy za bezskuteczne czy też uznaniu całej umowy za bezskuteczną czy też nieważną.

Wnioskodawczyni utrzymuje stanowisko, że jej zdaniem (które znajduje potwierdzenie w ukształtowanej linii orzeczniczej) wiążąca ją z Bankiem Umowa Kredytu zawierała postanowienia abuzywne, a także, że umowa jest nieważna. Zawarcie Ugody przez Wnioskodawczynię nie stanowi zaprzeczenia twierdzeniom podnoszonym w toku procesu zawisłego przed Sądem Okręgowym w D w zakresie nieważności umowy. Celem Ugody było zakończenie sporu i rozliczenie z Bankiem. W oparciu o dorobek orzecznictwa sądów powszechnych i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w przypadku których postanowień w umowach kredytowych z bardzo wysokim prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością byłyby one uznane za abuzywne. W następstwie zawarcia Ugody dochodzi do dobrowolnego wyeliminowania skutków stosowania postanowień abuzywnych i zastosowania w ich miejsce takich postanowień (ustalenie waluty zadłużenia w PLN, ustalenie wysokości zadłużenia do rozliczenia Kredytu, ustalenie sposobu rozliczenia dokonanych spłat itp.), które nie wiążą się z ryzykiem stwierdzenia bezskuteczności czy też nieważności. Zatem Ugoda niejako zastępuje wyrok, który w relacji pomiędzy stronami mógłby doprowadzić do analogicznego skutku, do którego doprowadza Ugoda.

Tożsame stanowisko można zaobserwować w wielu Interpretacjach podatkowych wydawanych w oparciu o analogiczny stan faktyczny, jak w niniejszej sprawie, m.in. z interpretacji z dnia 14 października 2022 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.699.2022.1.MKA wynika, że „w związku z zawarciem Ugody Kredytobiorca otrzymuje niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy Klient przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego Kredytu. Klient otrzymuje środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku. W konsekwencji można uznać, że taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów”.

Stanowisko Wnioskodawczyni znajduje potwierdzenie również w następujących interpretacjach indywidualnych: z 28 kwietnia 2023 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.243.2023.1.MN oraz z 28 sierpnia 2023 r., nr 0114KDIP3-2.4011.607.2023.2.MN.

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawczyni podtrzymuje swoje stanowisko, że kwota 40.000 zł otrzymana od Banku jako zwrot części świadczenia nienależnego wskutek zawarcia Ugody nie będzie stanowić przychodu dla Wnioskodawczyni, w związku z czym nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Skoro zatem – jak Pani wskazała – kwota w wysokości 40.000 zł mieści się w kwocie wpłaconej przez Kredytobiorców na rzecz Banku podczas spłaty kredytu, to kwota ta nie stanowi przychodu po Pani stronie. W analizowanej sprawie po Pani stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie są Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną  (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.