Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w części dotyczącej możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do otrzymanej od Banku  kwoty dodatkowej i prawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

17 lutego 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 11 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem złożonym 29 kwietnia 2025 r. – w odpowiedzi  na wezwanie.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowany będący stroną postępowania:

….

…..

…..

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

….

….

Opis stanu faktycznego

Zainteresowany będący stroną postępowania i Zainteresowana niebędąca stroną postępowania (dalej także jako: Wnioskodawcy) zawarli z Bankiem … z siedzibą w …. (dalej jako: „Bank”) umowę kredytu - kredyt mieszkaniowy … - pakiet …. …. nr … z dnia 29 maja 2008 r. (dalej jako: „Umowa”). Kredyt ten jest denominowany w walucie obcej (CHF), został zaciągnięty na cele mieszkaniowe, aby sfinansować wykończenie domu jednorodzinnego, który do dziś pełni funkcję mieszkaniową dla Wnioskodawców.

W dniu 15 czerwca 2023 r. Wnioskodawcy skierowali przeciwko Bankowi pozew o zapłatę i ustalenie nieważności ww. umowy kredytu. W toku postępowania sądowego strony zawarły ugodę, która ostatecznie uregulowała kwestię wzajemnych wierzytelności wynikających z nieważnej umowy kredytowej. Ugoda została zawarta po tym jak Sąd na rozprawie w dniu 28 czerwca 2024 r. zasygnalizował, że prawdopodobnie powództwo zostanie uwzględnione (w tym o ustalenie nieważności Umowy) i Bank zdecydował się złożyć propozycję ugodową. Ugoda ta przewiduje między innymi, że zamiarem Banku i Kredytobiorcy jest polubowne zakończenie sporu i uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, poprzez przyjęte w ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej.

W § 1 ust. 3 Ugody wskazano, że w księgach rachunkowych Banku na dzień 8 listopada 2024 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosiła 215 834,88 CHF, co oznacza,  że po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody - 4,6122, zadłużenie kredytobiorcy na dzień zawarcia Ugody wynosi 995 473,63 zł.

Stosownie do § 1 ust. 5 Ugody, za podstawę wysokości zadłużenia Strony przyjęły, że kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od dnia 29 maja 2008 r. stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach, o których mowa w § 1 ust. 6,  z zachowaniem: (1) pozostałych parametrów wynikających z Umowy, tj. okresu kredytowania -  358 miesięcy licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych, z uwzględnieniem § 1 ust. 7, (2) poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

Zgodnie z § 1 ust. 6 pkt 1 Ugody, kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła 911 924,36 PLN.

W § 1 ust. 7 Ugody, Strony określiły sposób rozliczenia dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy. Przed zawarciem Ugody Bank przedłożył Kredytobiorcy zestawienie stanowiące podstawę rozliczenia Umowy, a kredytobiorca potwierdził jego otrzymanie.

Stosownie do § 1 ust. 8 Ugody, po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, w wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony uzgadniają, że z uwzględnieniem § 1 ust. 5-7, pozostałe do spłaty zadłużenie Kredytobiorcy wobec Banku z tytułu Umowy, na dzień zawarcia Ugody wynosi 0,00 zł. Bank nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Kredytobiorcy w związku z Umową. Jednocześnie Bank odstępuje od naliczania odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Tym samym, Strony uznają, że kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony w całości.

W myśl § 1 ust. 9 Ugody, Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy)  w kwocie 995 473,63 zł, stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 3, a kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 8, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje.

Ponadto, zgodnie z § 5 ust. 1 Ugody, Bank w terminie 21 dni od daty podpisania Ugody, wypłaci Kredytobiorcy kwotę dodatkową w wysokości 119 006,27 zł na rachunek należy do Kredytobiorcy (...). Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).

Wskazana kwota, określona jako „kwota dodatkowa” stanowi różnicę pomiędzy kwotą wpłaconą przez Kredytobiorców na rzecz Banku do dnia zawarcia ugody, tj. kwotą 1 030 930,63 zł, a kwotą ostatecznej wierzytelności Banku z tytułu kapitału kredytu udostępnionego Kredytobiorcom,  tj. kwoty 911 924,36 zł. Ponadto, w ramach zawieranej ugody, Kredytobiorcy zrezygnowali częściowo  z wypłaty całości tej różnicy. Na dzień 1 sierpnia 2024 r. Kredytobiorcy spłacili bowiem na rzecz Banku kwotę 1 026 636,11 zł, a następnie do dnia zawarcia ugody, spłacali dalsze kwoty.

W § 3 ust. 3 Ugody, strony wskazały, że Ugoda wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia Stron  w zakresie objętym Sporem i określonym w § 3 ust. 2, a zarazem wszelkie wzajemne roszczenia Stron objęte procesem, w którym Ugoda jest zawierana.

Uzupełnienie wniosku

Wnioskodawcy są współwłaścicielami, na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, nieruchomości, na wykończenie której został zaciągnięty wskazany we wniosku kredyt hipoteczny. Zaciągnięty ww. kredyt zabezpieczony został hipoteką - na nieruchomości, której dotyczył kredyt - księga wieczysta …. Przewalutowanie/umorzenie nie nastąpiło na podstawie przepisów prawa, nastąpiło na podstawie ugody zawartej z Bankiem. Podstawą ugody jest  art. 917 Kodeksu cywilnego.

Ustalenie w sprawie przewalutowania/umorzenia zobowiązania kredytowego i ewentualnie spłaty pozostałej należności wynikającej z zaciągniętego kredytu, zawarte w umowie, były następujące:

§ 1 ust. 1 Ugody: Strony potwierdzają, że miały wolę zawarcia Umowy w dacie jej zawarcia.

§ 1 ust. 2 Ugody: Strony potwierdzają, że Bank wypłacił Kredytobiorcy kwotę kredytu przeznaczoną na realizację celu kredytu określonego w Umowie, a Kredytobiorca oświadcza, że wykorzystał kwotę kredytu na realizację tego celu.

§ 1 ust. 3 Ugody: W księgach rachunkowych Banku na dzień 8 listopada 2024 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosiła 215 834,88 CHF:

-kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 215 422,72 CHF,

-odsetki skapitalizowane: 0,00 CHF,

-odsetki zapadłe niespłacone: 314,03 CHF,

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 4,84 CHF,

-odsetki zawieszone: 0,00 CHF,

-odsetki bieżące: 93,29 CHF,

co oznacza, że po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego  z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody - 4,6122, zadłużenie Kredytobiorcy na dzień zawarcia Ugody wynosi 995 473,63 zł:

-kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 993 572,67 zł,

-odsetki skapitalizowane: 0,00 zł,

-odsetki zapadłe niespłacone: 1 448,37 zł,

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 22,32 zł,

-odsetki zawieszone: 0,00 zł,

-odsetki bieżące: 430,27 zł,

a zadłużenie Kredytobiorcy z tytułu niezapłaconych kosztów i opłat związanych z Umową  wynosi 0,00 zł.

§ 1      ust. 4 Ugody: Przedmiotem Ugody jest zakończenie Sporu oraz uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, między innymi poprzez zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredkowej wynikającej z Umowy. Strony dokonują zmiany waluty zadłużenia, określonej w Umowie, na walutę polską na zasadach określonych w § 1 ust. 5 i nast.

§ 1      ust. 5 Ugody: Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, że kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od dnia  29 maja 2008 r., stanowił kredyt Złotowy udzielony na warunkach, o których mowa w § 1 ust. 6,  z zachowaniem: (1) pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy, tj. okresu kredytowania - 358 miesięcy licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłat kredytu w ratach annuitetowych, z uwzględnieniem § 1 ust. 7, (2) poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

§ 1      ust. 6 Ugody: Warunki udzielenia kredytu Złotowego, o których mowa w § 1 ust. 5, zostały określone w sposób następujący:

1)kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła  911 924,36 PLN; jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty,

2)oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego …. i marży w wysokości 1,40 %; w dniu wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu oprocentowanie wyniosło 7,91 %, zaś wartość wskaźnika referencyjnego ….. z dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu wyniosła 6,51%; pierwszy okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego …. obowiązywał od dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy i był rok krótszy niż niekolejne okresy trzymiesięczne wyznaczane w dniu wymagalności raty kredytu i odsetek; kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego rozpoczynały się w dniu poprzedzającym dzień, który odpowiadał dacie wymagalności raty poprzedzającej poprzedni trzymiesięczny okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego, z uwzględnieniem zasad  i terminów oznaczonych w regulaminie kredytowania stanowiącym część Kodeksu cywilnego,

3)wysokość marży, o której mowa w pkt 2), odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość …. dla miesiąca, w którym została zawarta Umowa; informacja jej wysokości dla poszczególnych miesięcy dostępna jest w tabeli „….” w arkuszu „…-od 2005 …. w kolumnie „……”, opublikowanej przez Komisję Nadzoru Finansowego  na stronie internetowej ….. pod tytułem „……..” (dostęp do strony internetowej aktywny na dzień zawarcia Ugody),

4)informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego ……., o którym mowa w pkt 2), dostępna jest w tabeli „….” w arkuszu „…” w kolumnie „………” w pliku „……..”, o którym mowa w pkt 3); informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego …… od roku 2021 dostępna jest w tabeli „…….” opublikowanej przez ………….. na stronie internetowej: …………

§ 1      ust. 7 Ugody: Rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych, o którym mowa w § 1 ust. 5, a którego warunki udzielenia zostały określone w § 1 ust. 6, następuje w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie - rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejsza kapitał do spłaty kredytu, o którym mowa  w § 1 ust. 6 pkt 1), od którego naliczane są kolejne odsetki, a niedobór - powiększa kapitał do spłaty, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1), od którego naliczane są kolejne odsetki. Odsetki bieżące  od ostatniej spłaty raty podlegają rozliczeniu do dnia zawarcia Ugody na zasadach określonych  w § 1 ust. 6 pkt 2). Przed zawarciem niniejszej Ugody Bank przedłożył Kredytobiorcy Zestawienie stanowiące podstawę rozliczenia Umowy, a Kredytobiorca potwierdza jego otrzymanie.

§ 1      ust. 8 Ugody: Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, w wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony uzgadniają, że z uwzględnieniem w § 1 ust. 5-7, pozostałe do spłaty zadłużenie Kredytobiorcy wobec Banku z tytułu Umowy, na dzień zawarcia Ugody wynosi 0,00 zł. Bank nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Kredytobiorcy w związku z Umową. Jednocześnie Bank odstępuje od naliczania odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Tym samym Strony uznają, że kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony w całości.

§ 1      ust. 9 Ugody: Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie 995 473,63 zł, stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 3, a kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 8, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje.

Na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach:

-kapitał: 993 572,67 zł,

-odsetki skapitalizowane: 0,00 zł,

-odsetki zapadłe niespłacone: 1 448,37 zł,

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 22,32 zł,

-odsetki zawieszone: 0,00 zł,

-odsetki bieżące: 430,27 zł.

Dodatkowo Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie  0,00 PLN stanowiącej wysokość kosztów i opłat, o których mowa w ust. 3, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje.

§ 1 ust. 10 Ugody: Bank w terminie 30 dni od dnia zawarcia Ugody wyda na wniosek Kredytobiorcy oświadczenie wyrażające zgodę na wykreślenie hipoteki zabezpieczającej spłatę kredytu udzielonego na podstawie Umowy.

§ 5      ust. 1 Ugody: Bank, w terminie 21 dni od daty podpisania Ugody, wypłaci Kredytobiorcy kwotę dodatkową w wysokości 119 006,27 zł na rachunek należący do Kredytobiorcy nr …. prowadzony w Banku … w ………. Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).

Wysokość spłaty kredytu hipotecznego objęta przewalutowaniem/umorzeniem wynosiła  1 030 930,63 zł. Kwota umorzenia wynosiła 995 473,63 zł.

Na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach:

-kapitał: 993 572,67 zł,

-odsetki skapitalizowane: 0,00 zł,

-odsetki zapadłe niespłacone: 1 448,37 zł,

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 22,32 zł (zasady były jednoznacznie wskazane  w umowie),

-odsetki zawieszone: 0,00 zł,

-odsetki bieżące: 430,27 zł.

Przewalutowanie/umorzenie kwoty kredytu hipotecznego przez Bank dotyczyło wszystkich współkredytobiorców i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców, odpowiadających solidarnie za dług. Bank nie wystawił PIT-11  w związku z przewalutowaniem/umorzeniem kredytu. Zainteresowani w przeszłości nie korzystali  z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego  na własne cele mieszkaniowe, o którym mowa w przedmiotowym rozporządzeniu.

W odniesieniu do kwoty dodatkowej Wnioskodawcy wskazują, że kwota dodatkowa, w wysokości 119 006,27 zł została wypłacona w dniu 12 listopada 2024 r.

Na pytanie Organu: „Czy kwota dodatkowa stanowi świadczenia z tytułu zastosowania ujemnego  oprocentowania?”, Wnioskodawcy odpowiedzieli: „Nie”.

Na pytanie Organu: „Czy ww. kwota stanowi zwrot części nadpłaconego przez Państwa kapitału  i odsetek (zwrot uiszczonych przez Państwa kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku, zawartych w ratach kredytu hipotecznego)?, Wnioskodawcy wskazali: „Tak, stanowi części nadpłaconego kapitału i odsetek”.

Na pytanie Organu: „Czy ww. kwota stanowi przysporzenie ponad kwoty uiszczane przez Państwa tytułem spłaty kredytu hipotecznego?”, Wnioskodawcy odpowiedzieli: „Nie”.

Na pytanie Organu: „Czy z ugody wynika, że ww. kwota jest zwrotem na Państwa rzecz środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania kredytu hipotecznego walutowego, przekazali Państwo na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania? Jeśli nie, jaki ma status?”, Wnioskodawcy wskazali, że z Ugody to nie wynika. Bank nie chciał wpisać tego wprost. Kwota ta została nazwana przez Bank jako „kwota dodatkowa”, jednak  w rzeczywistości jest zwrotem na rzecz Wnioskodawców środków pieniężnych, które wcześniej,  na mocy umowy finansowania kredytu hipotecznego walutowego, przekazali na rzecz Banku  w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania.

Kwota 119 006,27 zł została ustalona na podstawie wyliczeń Banku. Różnica pomiędzy kwotą wpłaconą przez Kredytobiorców na rzecz Banku do dnia zawarcia ugody, a kwotą ostatecznej wierzytelności Banku z tytułu kapitału kredytu udostępnionego Kredytobiorcom.

Na pytanie Organu: „Czy ugoda z bankiem wyodrębnia ww. kwotę jako odrębne świadczenie banku na Państwa rzecz (czyli świadczenie inne niż zwrot nadpłaconego kredytu, tj. kapitału)?”, Wnioskodawcy odpowiedzieli: „Nie”.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy kwoty: nazwana przez Bank jako kwota dodatkowa w wysokości 119 006,27 zł otrzymana przez Wnioskodawców na podstawie ugody oraz kwota 995 473,63 zł (umorzona) na podstawie ugody zawartej z …..., podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT)?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawców, kwota otrzymana od ……..  na podstawie ugody nie powinna być opodatkowana podatkiem PIT, gdyż zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 2024 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów związanych z kredytami hipotecznymi denominowanymi lub indeksowanymi do waluty obcej, dochody wynikające z unieważnienia takich umów kredytowych są wyłączone z opodatkowania. Rozporządzenie to obejmuje zarówno zwrot kapitału, jak i odsetki.  Z tego względu świadczenia wynikające z ugody zawartej przez Wnioskodawców powinny być objęte przedmiotowym zakresem rozporządzenia.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawców:

W celu uzasadnienia stanowiska Wnioskodawców należy odwołać się do przepisów ustawy  o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako: „ustawa o PIT”) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 2024 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów związanych z kredytami hipotecznymi denominowanymi lub indeksowanymi do waluty obcej (dalej jako: „Rozporządzenie”).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak zaś wskazuje art. 10 ust. 1 ustawy o PIT, źródłami przychodów są:

1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo  w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2)działalność wykonywana osobiście;

3)pozarolnicza działalność gospodarcza;

4)działy specjalne produkcji rolnej;

5)(uchylony)

6)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze,  w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c);

8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)d) innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych  w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej  z osób dokonującej zamiany;

9)działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

10)niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

11)inne źródła.

Należy więc zauważyć, że co do zasady, przychód uzyskany na podstawie zawartej ugody sądowej powoduje powstanie przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z tzw. innych źródeł.

Wyjątki od powyższej reguły wskazane zostały w art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, tj. wyłączenie  z opodatkowania dochodów:

-wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT,

-od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W związku z zawieranymi licznie ugodami z instytucjami bankowymi, dnia 11 marca 2022 r. wydane zostało rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego  od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (dalej jako „Rozporządzenie”).

Zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,  a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała  z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego  w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej,  w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Jak wynika zaś z ust. 2 ww. paragrafu, kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a), stosownie do ust. 5  ww. paragrafu, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn  (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Powyższa instytucja zaniechania poboru podatku dotyczy wyłącznie sytuacji, w której podatnik zawarł umowę kredytu mieszkaniowego.

Jak wskazuje to § 3 Rozporządzenia, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale  w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie,  lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie:

1)do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie,

2)do kredytów udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw,

3)do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,  a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

4)w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Wnioskodawcy spełniają wszystkie warunki do objęcia ich Rozporządzeniem.

Umorzenie dotyczy bowiem kwot wierzytelności z tytułu kredytu denominowanego w walucie CHF zaciągniętego na cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie. Kredyt został Wnioskodawcom udzielony przed 15 stycznia 2015 r., tj. w dniu 29 maja 2008 r. Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Żaden z Wnioskodawców nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego  na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b)  ww. rozporządzenia).

Wobec niniejszego, zdaniem Wnioskodawców, kwota 119 006,27 zł otrzymana przez Wnioskodawców na podstawie ugody zawartej z ….  nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Kwota ta jest bowiem świadczeniem wynikającym z ugody, związanej ze zwrotem środków wpłaconych na podstawie umowy kredytowej, co do której Wnioskodawcy wnieśli pozew m.in. o ustalenie jej nieważności,  a na podstawie zawartej ugody sądowej, która wyczerpała wszelkie wzajemne roszczenia Stron  w zakresie objętym sporem sądowym.

Mając na względzie powyższe, zdaniem Wnioskodawców należy uznać stanowisko za prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych  (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

•dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

•dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e,art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze  i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądzei wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objąłw posiadanie”;

•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika

– tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze  w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie,  że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności  i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów  i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Źródłami przychodów są:

1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2) działalność wykonywana osobiście;

3) pozarolnicza działalność gospodarcza;

4) działy specjalne produkcji rolnej;

5) (uchylony)

6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej,

z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;

8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d) innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane  w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie;

w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

9) inne źródła.

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane  w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych   w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego wyjaśnić należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony  w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela przysługującej mu wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia  23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Tym samym, umorzona Państwu kwota wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego (kwota kapitału i odsetek), stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń.

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych  z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 102):

1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego  w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku  z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone  w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych  (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1) jednego gospodarstwa domowego albo

2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia  28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi  i gospodarującymi.

7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa  w ust. 1 pkt 1 lit. b.

W myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego  w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.  o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743), które weszło w życie 24 grudnia 2022 r. stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału  w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych  i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, że ww. zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych w 2024 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W literze d) art. 21 ust. 25 pkt 1 została wymieniona m.in. budowa, rozbudowa lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego.

Udzielony Państwu kredyt będzie wypełniał przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy,  o którym mowa w rozporządzeniu, jeżeli został zaciągnięty na remont (wykończenie) nieruchomości, z myślą o zaspokojeniu celów mieszkaniowych. Ważne jest, aby ww. kredyt dotyczył realizacji wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, służącej realizowaniu celów mieszkaniowych.

Z treści wniosku wynika, że:

·29 maja 2008 r. zaciągnęliście Państwo kredyt hipoteczny we frankach szwajcarskich na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

·celem inwestycji było wykończenie domu jednorodzinnego, w którym realizują Państwo własne cele mieszkaniowe,

·jesteście Państwo współwłaścicielami nieruchomości, na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej,

·nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności  z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej,

·za spłatę kredytu odpowiadaliście Państwo solidarnie,

·tytułem zabezpieczenia kredytu została ustanowiona hipoteka na nieruchomości będącej przedmiotem umowy kredytowej,

·w dniu 15 czerwca 2023 r. skierowaliście Państwo przeciwko Bankowi pozew o zapłatę  i ustalenie nieważności ww. umowy kredytu,

·ugoda została zawarta po tym jak Sąd na rozprawie w dniu 28 czerwca 2024 r. zasygnalizował,  że prawdopodobnie powództwo zostanie uwzględnione (w tym o ustalenie nieważności Umowy) i Bank zdecydował się złożyć propozycję ugodową,

·zawarcie ugody z Bankiem skutkowało przewalutowaniem/umorzeniem długu kredytobiorców  i wypłatą kwoty dodatkowej, będącej zwrotem nadpłaconego kredytu i odsetek.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona przez Bank kwota kredytu (kapitału), stanowi dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9  w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jednocześnie należy wskazać, że w przypadku uzyskania przez Państwa przychodu związanego  z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego (na jedną inwestycję mieszkaniową), zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego  od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.  w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Spełniają Państwo wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych otrzymania od banku kwoty dodatkowej, skoro jak Państwo wskazali – kwota dodatkowa (wypłacona Państwu 12 listopada 2024 r.) jest częściowym zwrotem nienależnie zapłaconych przez Państwa na rzecz banku kwot, to należy uznać, że wypłata tej kwoty nie stanowi dla Państwa przychodu. Wypłacona Państwu na podstawie zawartej ugody z Bankiem kwota dodatkowa nie stanowi świadczenia z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Kwota dodatkowa nie stanowi dla Państwa przysporzenia ponad kwoty uiszczone tytułem spłaty kredytu hipotecznego, gdyż kwota spłaconego przez Państwa kapitału kredytu była wyższa, niż sama kwota udzielonego kredytu. Według Państwa, kwota dodatkowa stanowi zwrot nadpłaconego kapitału kredytu.

Zatem, czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Państwa przysporzenia majątkowego, wzrostu Państwa majątku. Otrzymana przez Państwa kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacili Państwo wcześniej do banku.

Pieniądze te nie są Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Państwa stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu. Wypłata ta jest zatem dla Państwa neutralna podatkowo. Nie mają Państwo obowiązku jej rozliczenia dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych. Wobec braku przychodu do opodatkowania, nie są Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, jednakże nie następuje zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych.

Natomiast we własnym stanowisku wskazali Państwo, że kwota otrzymana od … na podstawie ugody nie powinna być opodatkowana podatkiem PIT, gdyż zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 2024 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów związanych z kredytami hipotecznymi denominowanymi lub indeksowanymi do waluty obcej, dochody wynikające z unieważnienia takich umów kredytowych są wyłączone z opodatkowania.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie wypłaconej kwoty dodatkowej należało uznać za nieprawidłowe, bowiem w przypadku braku powstania przychodu, dana czynność jest neutralna podatkowo, tj. nie powoduje powstania przychodu z żadnego ze źródeł podlegających opodatkowaniu. Zatem, skoro nie powstanie po Państwa stronie przychód z tytułu otrzymania kwoty dodatkowej, to nie będzie miało do tej kwoty zastosowania zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Państwa chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan …. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …., ul. …., ………... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.