Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w odniesieniu do pytań nr 1 i nr 2, prawidłowe w odniesieniu do pytania nr 3.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 lutego 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 25 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 2 maja 2025 r. (wpływ 8 maja 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, której upadłość ogłoszono postanowieniem Sądu Rejonowego w (…) z dnia 20 stycznia 2023 r., sygn. akt sygn. akt (…).

Wniosek niniejszy składa syndyk, działający na rachunek upadłego.

Wnioskodawczym dalej będzie określana jako "Dłużniczka".

W dniu 16 września 2021 r. Dłużniczka dokonała darowizny własności przysługującego jej lokalu (dalej jako „Lokal Mieszkalny”) na rzecz swojego syna (dalej jako „Obdarowany”).

Wcześniej Dłużniczka zakupiła Lokal Mieszkalny od swojej siostry w dniu 20 listopada 2019 r., za cenę (...) zł.

Syndyk Dłużniczki ustalił, że istnieją podstawy do uznania darowizny Lokalu Mieszkalnego z dnia 16 września 2021 r. za bezskuteczną wobec masy upadłości Dłużniczki i wierzycieli Dłużniczki, którzy dokonali zgłoszeń wierzytelności w jej postępowaniu upadłościowym. Prawo Syndyka do wytoczenia powództwa o uznanie za bezskuteczną powołanej umowy darowizny wynika z art. 131 Prawa upadłościowego, który stanowi, że w sprawach nieuregulowanych przepisami art. 127-130a Prawa upadłościowego (z tych przepisów Syndyk nie mógł skorzystać, z uwagi na odległy termin zawarcia umowy darowizny, liczony wobec daty złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości) do zaskarżenia czynności prawnych upadłego, dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli, przepisy art. 132-134 oraz przepisy Kodeksu cywilnego o ochronie wierzyciela w przypadku niewypłacalności dłużnika stosuje się odpowiednio. Przepisami Kodeksu cywilnego, o których mowa w powołanym art. 131 Prawa upadłościowego są niewątpliwie przepisy art. 527 i nast. Kodeksu cywilnego, dotyczące tzw. skargi pauliańskiej. W myśl art. 132 ust. 1 Prawa upadłościowego powództwo może wytoczyć syndyk, domagając się uznania czynności za bezskuteczną wobec masy upadłości Dłużniczki i wobec wierzycieli Dłużniczki, którzy zgłosili wierzytelności w jej postępowaniu upadłościowym (arg. ex art. 127 i nast. Prawa upadłościowego, które stanowią o bezskuteczności czynności wobec masy upadłości oraz art. 527 k.c., które stanowią o bezskuteczności czynności wobec wierzycieli).

Najpierw Syndyk wystąpił do Sądu Okręgowego o udzielenie mu zabezpieczenia przyszłego powództwa o uznanie umowy darowizny Lokalu Mieszkalnego za bezskuteczną. Postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 22 kwietnia 2024 r. udzielono Syndykowi zabezpieczenia jego powództwa poprzez zakazanie Obdarowanemu zbycia lub obciążenia Lokalu Mieszkalnego do czasu prawomocnego rozpoznania powództwa o uznanie za bezskuteczną wobec masy upadłości Dłużniczki i wierzycieli Dłużniczki, którzy zgłosili wierzytelności w jej postępowaniu upadłościowym, o uznanie za bezskuteczną umowy darowizny zawartej w dniu 16 września 2021 r., na mocy której Dłużniczka darowała Obdarowanemu Lokal Mieszkalny.

Powództwo o uznanie za bezskuteczną wobec masy upadłości Dłużniczki i wierzycieli Dłużniczki, którzy zgłosili wierzytelności w jej postępowaniu upadłościowym, o uznanie za bezskuteczną umowy darowizny zawartej w dniu 16 września 2021 r., na mocy której Dłużniczka darowała Obdarowanemu Lokal Mieszkalny, zostało wytoczone przez syndyka w dniu 20 maja 2024 r. Z przyczyn dalej opisanych zapewne dojdzie do uznania powództwa przez Obdarowanego skutkującego uznaniem umowy darowizny za bezskuteczną wobec masy upadłości Dłużniczki i wierzycieli Dłużniczki, którzy zgłosili wierzytelności w jej postępowaniu upadłościowym. Możliwe jest też zawarcie ugody na mocy której bezskuteczność umowy zostanie przyznana przez Obdarowanego.

Nie czekając na rozstrzygnięcie powództwa Syndyka o uznanie bezskuteczności umowy darowizny zawartej w dniu 16 września 2021 r., Obdarowany – przyznając przez to pośrednio bezskuteczność tej umowy – złożył do sędziego-komisarza prowadzącego postępowanie upadłościowe Dłużniczki, wniosek, o którym mowa w art. 134 ust. 1 Prawa upadłościowego, tj. o wyrażenie zgody na zwolnienie się z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, poprzez zapłatę do masy upadłości Dłużniczki kwoty (...) zł stanowiącej wartość Lokalu Mieszkalnego. Wartość tę ustalił rzeczoznawca majątkowy na zlecenie Syndyka.

Zgodnie z powołanym art. 134 ust. 1 Prawa upadłościowego:

„Jeżeli czynność upadłego jest bezskuteczna z mocy prawa lub została uznana za bezskuteczną, to, co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego lub do niego nie weszło, podlega przekazaniu do masy upadłości, a jeżeli przekazanie w naturze jest niemożliwe, do masy upadłości wpłaca się równowartość w pieniądzu. Za zgodą sędziego-komisarza druga strona czynności może zwolnić się z obowiązku przekazania do masy upadłości tego, co wskutek tej czynności z majątku upadłego ubyło, przez zapłatę różnicy między wartością rynkową świadczenia dłużnika z dnia zawarcia umowy, a wartością świadczenia otrzymanego przez dłużnika”.

Postanowieniem z dnia 19 września 2024 r. sędzia-komisarz postępowania upadłościowego Dłużniczki wyraził zgodę na zwolnienie się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, poprzez zapłatę do masy upadłości Dłużniczki kwoty (...) zł.

Powyższa kwota (...) zł została wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w dniu 4 listopada 2024 r.

Kwota ta, ewentualnie po zapłaceniu podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu jej wpływu do masy upadłości (jeżeli taki obowiązek istnieje, co stanowi przedmiot niniejszego wniosku) zostanie przeznaczona do podziału między wierzycieli w ramach planu spłat Dłużniczki ustalonego przez Sąd.

Pytania

1)  Czy kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienia się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, służąca zaspokojeniu wierzycieli w ramach planu spłat Dłużniczki ustalonego przez Sąd, stanowi dochód Dłużniczki podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych stosownie do art. 1, art. 9 ust. 1 -3, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2)  Czy kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienia się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, służąca zaspokojeniu wierzycieli w ramach planu spłat Dłużniczki ustalonego przez Sąd - jeżeli już uznać ją za dochód Dłużniczki w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – może być traktowana jako przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, a przez to nie stanowi dochodu Dłużniczki podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

3)  Na wypadek niepodzielenia stanowiska Wnioskodawczyni co do pytań nr 1 i 2 i uznania, że kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienia się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, służąca zaspokojeniu wierzycieli w ramach planu spłat Dłużniczki ustalonego przez Sąd, stanowi dochód Dłużniczki w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych - czy kwotę podatku dochodowego od tej kwoty ewentualnego dochodu należy obliczyć zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

4)  Na wypadek niepodzielenia stanowiska Wnioskodawczyni co do pytań nr 1 - 3 i uznania, że kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienia się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, służąca zaspokojeniu wierzycieli w ramach planu spłat Dłużniczki ustalonego przez Sąd, stanowi dochód Dłużniczki w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jednak kwota podatku dochodowego od tej kwoty ewentualnego dochodu nie podlega obliczeniu zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – czy kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienia się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, służąca zaspokojeniu wierzycieli w ramach planu spłat Dłużniczki ustalonego przez Sąd, stanowi dochód Dłużniczki ze zbycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu stawką przewidzianą w art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynoszącą 19 % podstawy obliczenia podatku?

5)  Na wypadek niepodzielenia stanowiska Wnioskodawczyni co do pytań nr 1 - 3 i uznania, że kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienia się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, służąca zaspokojeniu wierzycieli w ramach planu spłat Dłużniczki ustalonego przez Sąd, stanowi dochód Dłużniczki ze zbycia nieruchomości w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu stawką przewidzianą w art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynoszącą 19 % podstawy obliczenia podatku – czy podstawą opodatkowania jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem w powyższej kwocie (...) zł a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. udokumentowanymi kosztami nabycia Lokalu Mieszkalnego, tj. kwotą (...) zł.?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie:

Ad.1.

Kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienia się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, służąca następnie zaspokojeniu wierzycieli w ramach planu spłat Dłużniczki ustalonego przez Sąd, nie stanowi dochodu Dłużniczki podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych stosownie do art. 1, art. 9 ust. 1-3, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwota ta została bowiem wpłacona jako równowartość składnika majątku, który ubył nieodpłatnie z majątku Dłużniczki. Poprzez zapłatę kwoty (...) zł osiągnięty został taki skutek, jak gdyby do darowizny Lokalu Mieszkalnego z dnia 16 września 2021 r. nie doszło, czyli Lokal Mieszkalny znalazłby się w masie upadłości i służył zaspokojeniu wierzycieli z ceny jego sprzedaży przez syndyka.

W rezultacie, poprzez uzyskanie powyższego wpływu do masy upadłości nie nastąpiło zwiększenie majątku masy upadłości (Dłużniczki), a tym samym nie powstał dochód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem.

W orzecznictwie przyjmuje się powszechnie, że:

1)   „za przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym może być uznany tylko definitywny i trwały przyrost majątkowy. Jako przychód powinno się traktować przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne, powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym” – tak wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 30 maja 2023 r., I SA/Wr 537/22,

2)  „przychodem podatkowym są wyłącznie takie wartości, które definitywnie powiększają aktywa osoby prawnej” – tak wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2024 r., II FSK 1796/23.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są:

1)  stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2)  działalność wykonywana osobiście;

3)  pozarolnicza działalność gospodarcza;

4)  działy specjalne produkcji rolnej;

5)  (uchylony);

6)  najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7)  kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;

8)  odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

9) inne źródła.

Kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienia się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego nie mieści się w żadnym z powyższych źródeł. Źródło takiego przychodu nie jest wymienione w pkt 1 -8b powołanych powyżej. Brak też podstaw do przyjęcia, że jest to „inne źródło” wskazane w pkt 9, albowiem w istocie masa upadłości nie uzyskała przychodu, a jedynie przywrócona została wartość majątku masy tak jak gdyby czynności nie dokonać.

W konsekwencji brak podstaw, aby uznać, że przedmiotowa kwota jest przychodem z uwagi na brzmienie art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który wskazuje, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ad.2.

Istnieje podstawa, aby kwotę (...) zł - jeżeli już uznać ją za dochód Dłużniczki w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – traktować jako przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie. Przedmiotowa kwota została bowiem wpłacona do masy upadłości Dłużniczki na podstawie postanowienia sędziego-komisarza. Postanowienie to ma zarazem cechę swoistej ugody sądowej, albowiem uchyla w stosunku pomiędzy Obdarowanym a masą upadłości Dłużniczki obowiązek wydania Lokalu Mieszkalnego do masy upadłości w zamian za zapłatę wartości tego Lokalu.

Dłużniczka nie jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą, więc nie znajduje zastosowania wyłączenie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Brak też ziszczenia się przesłanki przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono).

Ad.3.

Na wypadek uznania, iż kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki, stanowi dochód Dłużniczki w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, dochód ten podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z tym przepisem, podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według skali podatkowej zawartej w powołanym art. 27 ust. 1.

Zarazem nie ma tu miejsce opodatkowanie przewidziane w art. 29-30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Brak w szczególności podstaw do przyjęcia, że powyższa kwota (...) zł stanowi dochód z odpłatnego zbycia nieruchomości i podlega opodatkowaniu stawką przewidzianą w art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynoszącą 19% podstawy obliczenia podatku. Pomiędzy Syndykiem, sprawującym zarząd majątkiem Dłużniczki, a Obdarowanym nie doszło bowiem do zawarcia umowy w sprawie zbycia Lokalu Mieszkalnego. Własność Lokalu Mieszkalnego nie została przeniesiona na Obdarowanego przez Syndyka.

Ad.4.

Brak jest podstaw do uznania, że kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienia się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, stanowi dochód z odpłatnego zbycia nieruchomości i podlega opodatkowaniu stawką przewidzianą w art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynoszącą 19 % podstawy obliczenia podatku. Pomiędzy Syndykiem, sprawującym zarząd majątkiem Dłużniczki, a Obdarowanym nie doszło bowiem do zawarcia umowy w sprawie zbycia Lokalu Mieszkalnego Własność Lokalu Mieszkalnego nie została przeniesiona na Obdarowanego przez Syndyka.

Ad.5.

Na wypadek uznania, że kwota (...) zł wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości Dłużniczki w celu zwolnienie się Obdarowanego z obowiązku przekazania do masy upadłości Dłużniczki Lokalu Mieszkalnego, służąca następnie zaspokojeniu wierzycieli w ramach planu spłat Dłużniczki ustalonego przez Sąd, stanowi dochód ze zbycia nieruchomości w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu stawką przewidzianą w art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynoszącą 19 % podstawy obliczenia podatku, konsekwentnie powinno się uznać, że stosownie do art. 30e ust. 2 powołanej ustawy podstawą obliczenia podatku podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem w powyższej kwocie (...) zł a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. udokumentowanymi kosztami nabycia Lokalu Mieszkalnego, tj. kwotą (...) zł.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

W myśl art. 30e ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w art. 30e ust. 1 tej ustawy, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 zd. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. W niniejszym przypadku cena zwolnienia się wynika z oszacowania zleconego przez Syndyka oraz została zaaprobowana przez Sąd.

W myśl art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe w odniesieniu do pytań nr 1 i nr 2, prawidłowe w odniesieniu do pytania nr 3.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 156 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 614 ze zm.):

Stosownie do art. 75 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Natomiast, jak stanowi art. 62 ustawy Prawo upadłościowe:

Po myśli art. 57 ust. 1 cyt. ustawy:

Przepis art. 173 ustawy Prawo upadłościowe stanowi, że:

Z informacji przedstawionych w treści wniosku wynika, że syndyk Pani masy upadłości – na podstawie skargi pauliańskiej – wytoczył powództwo o uznanie za bezskuteczną umowy darowizny zawartej w dniu 16 września 2021 r., na mocy której Pani darowała Obdarowanemu Lokal Mieszkalny. Nie czekając na rozstrzygnięcie powództwa syndyka o uznanie bezskuteczności umowy darowizny zawartej w dniu 16 września 2021 r., Obdarowany złożył do sędziego-komisarza prowadzącego Pani postępowanie upadłościowe, wniosek o wyrażenie zgody na zwolnienie się z obowiązku przekazania do Pani masy upadłości Lokalu Mieszkalnego, poprzez zapłatę do Pani masy upadłości kwoty (...) zł stanowiącej wartość Lokalu Mieszkalnego. Wartość tę ustalił rzeczoznawca majątkowy na zlecenie Syndyka. Postanowieniem z dnia 19 września 2024 r. sędzia-komisarz Pani postępowania upadłościowego wyraził zgodę na zwolnienie się Obdarowanego z obowiązku przekazania do Pani masy upadłości Lokalu Mieszkalnego, poprzez wpłatę do masy upadłości Dłużniczki kwoty (...) zł. Powyższa kwota (...) zł została wpłacona przez Obdarowanego do masy upadłości w dniu 4 listopada 2024 r.

W tym miejscu wskazać należy, że skarga pauliańska uregulowana została w art. 527-534 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Polega ona na tym, że zawarta przez dłużnika umowa, która niesie za sobą uszczerbek dla wierzyciela i jest zawierana z osobą trzecią w porozumieniu, by uchronić dłużnika przed odpowiedzialnością – straci swoją skuteczność i w związku z tym wierzyciel uchroni się przed grożącym mu uszczerbkiem. Uzasadnieniem istnienia tych przepisów jest fakt, że dłużnicy mogą dokonywać takich przesunięć w majątku, aby zmniejszyć wartość późniejszej masy upadłości. Przesunięcia takie dokonywane przed ogłoszeniem upadłości mogą być uznane za bezskuteczne.

Jeżeli czynność upadłego jest bezskuteczna, wszystko, co ubyło z majątku upadłego lub co wskutek tej czynności nie weszło do jego majątku, winno być wydane masie upadłości, a gdy wydanie w naturze nie jest możliwe, winna jej być wydana równowartość w pieniądzach. W tych przypadkach świadczenie wzajemne osoby trzeciej winno być jej zwrócone, jeżeli znajduje się w masie upadłości oddzielnie od innego majątku lub o ile masa świadczeniem tym się wzbogaciła. Jeżeli warunki te nie zachodzą, osoba trzecia ma prawo wierzytelność stąd wynikłą zgłosić do masy upadłości.

Skutkiem skargi pauliańskiej jest uznanie przez sąd określonej czynności prawnej dłużnika (zawartej przez niego umowy) za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela. Pozytywny wyrok w sprawie zapewnia wierzycielowi możliwość prowadzenia egzekucji komorniczej z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły. Nie oznacza to zatem, że czynność prawna uznana jest za nieważną, ale jest ona bezskuteczna wobec wierzyciela.

Zgodnie z art. 134 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Jak wskazano w postanowieniu Sądu Najwyższego – Izby Celnej z dnia 23 lutego 2017 r., sygn. V CSK 297/16:

Przechodząc do oceny skutków podatkowych uzyskanych przez Panią środków pieniężnych po zastosowaniu instytucji actio Pauliana i przepisu art. 134 ust. 1 Prawa upadłościowego, należy zauważyć, że zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych powyżej przepisów wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W myśl z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. W pojęciu tym mieszczą się wszystkie źródła przychodów niewymienione w punktach poprzednich. Ustawa podatkowa nie jest bowiem w stanie z uwagi na bogactwo stanów faktycznych życia codziennego dokonać enumeratywnego wyliczenia wszystkich okoliczności w jakich może powstać przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym przepis ten wprowadza możliwość opodatkowania przychodu powstałego w innych okolicznościach, niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 i opisane w art. 12-18, jeżeli spełnia on kryteria określone w art. 11 ust. 1, czyli są to otrzymane pieniądze lub rzeczy, jak też wartość świadczeń w naturze czy innych nieodpłatnych świadczeń.

Oceniając kwestię powstania po Pani stronie przychodu w rozumieniu wyżej wskazanych przepisów należy wskazać, że konsekwencją powrotu do masy upadłości przedmiotu, który z majątku upadłego wyszedł, a następnie sprzedaży tego przedmiotu lub wpływu do masy upadłości jego substytutu w postaci środków pieniężnych (na podstawie art. 134 ust. 1 Prawa upadłościowego) jest zaspokojenie wierzycieli upadłego, co oznacza zmniejszenie pasywów upadłego. Zatem zmniejszenie zobowiązań podatnika wobec innych podmiotów jest jednocześnie uzyskaniem przez tego podatnika konkretnego przysporzenia majątkowego, a zatem można mówić o uzyskaniu przychodu w rozumieniu cytowanych przepisów.

W związku z powyższym kwota wpłacona do Pani masy upadłości przez Obdarowanego stanowi przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający podatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ww. ustawy.

Stosownie bowiem do art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 45 ust. 1 ww. ustawy:

Odnosząc się natomiast do oceny czy ww. przychód może podlegać wskazanemu przez Panią zwolnieniu przedmiotowemu należy zauważyć, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z opisu sprawy wynika natomiast, że do Pani masy upadłości z wytoczonego powództwa na zasadzie skargi pauliańskiej została zwrócona przez Obdarowanego równowartość (oszacowana przez rzeczoznawcę) przedmiotu, którego się Pani wyzbyła w drodze darowizny wobec, której sąd orzeknie bezskuteczność czynności. Zatem w żadnej mierze nie można stwierdzić, że uzyskała Pani odszkodowanie, w tym odszkodowanie o którym mowa w powołanym przez Panią art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O braku możliwości powyższego zwolnienia przemawia również fakt, że jak wynika z opisu sprawy ww. kwota nie została wpłacona na podstawie wyroku czy też ugody, gdyż jak Pani wskazała:

Z powyższego wynika zatem, że w momencie uzyskania przychodu wyrok czy też ugoda nie były jeszcze w obrocie prawnym. Nie są więc podstawą wpłaty omawianej kwoty, a co za tym idzie jej wysokość z nich nie wynika.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że Pani stanowisko w odniesieniu do pytań nr 1 i 2 jest nieprawidłowe natomiast jest prawidłowe w odniesieniu do pytania nr 3. Z uwagi na fakt, że odpowiedzi na pytania nr 4 i 5 oczekiwała Pani wyłącznie w sytuacji uznania, że uzyskany przez Panią przychód podlega opodatkowaniu jako przychód ze zbycia nieruchomości – co niniejsza interpretacja wyklucza – odnoszenie się do Pani stanowiska w ich zakresie nie jest celowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.