Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
19 lutego 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 19 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 17 marca 2025 r. (wpływ 17 marca 2025 r.) oraz pismem z 22 kwietnia 2025 r. (wpływ 22 kwietnia 2025 r.).Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W roku 1994 zawarł Pan umowę ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym w firmie B. [polisa nr (…)], która około roku (…) zmieniła nazwę na C. a około roku (…) C. została wykupiona przez firmę ubezpieczeniową Y. Przez ponad 30 lat płacił Pan składki ubezpieczeniowe zgodnie z coroczną indeksacją polisy. W 2024 roku w lutym częściowo wypłacił Pan wartość polisy w kwocie 80.000 zł (około 90% wartości polisy). Y. poinformował Pana, że potrąci z wypłaty podatek "Belki" lecz po Pana konsultacji z infolinią KIS i ponownej rozmowie z Y. zrezygnował z opodatkowania i wypłacił Panu żądaną kwotę informując jednocześnie, że w lutym wyśle PIT -8C z rozliczeniem wypłaty. Rzeczywiście w lutym tego roku otrzymał Pan PIT -8C, w którym w pozycji nr 33 wpisano kwotę przychodu 61.633,30 zł a w pozycji 34 kwotę kosztów uzyskania przychodu w wysokości 57.537,23 zł co w pozycji 37 zeznania spowodowało dochód do opodatkowania w kwocie 4.096,07 zł a w konsekwencji podatek w wysokości 778 zł w zeznaniu PIT- 38 na Pana koncie w e-podatkach.
Uzupełnienie opisu sprawy
Ubezpieczenie na życie zawarł Pan w 1994 r. indywidualnie z firmą B. S.A. Zawarta umowa to Uniwersalne ubezpieczenie z opcją (ochrona życia)
Umowa ubezpieczenia była związana z funduszem nazwanym przez B. jako fundusz “Gwarantowany”. Nie jest Pan w stanie określić co wchodziło w skład tego funduszu (czy obligacje SP, akcje spółek giełdowych, czy inne instrumenty finansowe).
W dokumentach indeksacyjnych polisy od 2000 roku B. wprowadził nazwy dodatkowych nowych funduszy związanych z wpłatami na polisę: “Strategiczny”, “Aktywny” i “Międzynarodowy” z możliwością transferowania zgromadzonych środków i przyszłych wpłat między w/w funduszami ale nie jest Pan w stanie określić jakie instrumenty finansowe wchodziły w skład poszczególnych funduszy
Pytania
1)Czy w związku z tym, że umowę ubezpieczenia zawarł Pan przed wejściem w życie tzw. podatku Belki to częściowa wypłata wartości polisy (polisa nadal jest aktywna i opłacane są w dalszy ciągu składki) powinna być obciążona tym podatkiem i jest Pan zobowiązany do jego uiszczenia, czy też nie powinna podlegać opodatkowaniu i w związku z tym przysługuje Panu prawo do zwolnienia?
2)Jeśli powinna być opodatkowana to na podstawie jakich przepisów i od jakiego okresu ten podatek powinien być naliczany?
Pana stanowisko w sprawie
Uważa Pan, że z uwagi na fakt zawarcia umowy ubezpieczenia na życie przed wprowadzeniem tzw. podatku Belki wypłata częściowa wartości polisy powinna być zwolniona z tego podatku w myśl zasady, że zasadniczo prawo (w tym podatkowe) nie powinno działać wstecz w demokratycznym państwie prawnym. Y. nie uwzględnił zwolnienia podatkowego wynikającego z art. 52a ust.1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i być może innych zmian w ustawach lub rozporządzeniach. Pana zdaniem jeśli polisa została zawarta znacznie wcześniej niż wprowadzono podatek "Belki" a zasada nieobowiązywania prawa podatkowego wstecz jest normą, którą określił Trybunał Konstytucyjny, to każda wypłata wartości z Pana polisy powinna być zwolniona z podatku "Belki".
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych ustawodawca wziął pod uwagę, że przysporzenia, które uzyskują osoby fizyczne mogą być skutkiem różnego rodzaju czynności i zdarzeń. Stworzył klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów. Źródła przychodów są określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Świadczenie wypłacane z ubezpieczenia - co do zasady - stanowi przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłami przychodu są:
Kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.
Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:
Przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.
Niektóre ze świadczeń - wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - mogą jednakże korzystać ze zwolnienia od podatku.
W myśl art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:
a)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowano zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
b)dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.
W powyższej cytowanym przepisie ustawodawca posługuje się zwrotem „kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń”. W związku z powyższym, jeżeli świadczenie wypłacone zostało z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, a nie mieści się ono w punktach a) i b) przepisu, to takie świadczenie będzie podlegać zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do art. 805 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
§ 1. Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.
§ 2. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:
1) przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2) przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
W myśl art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych - oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.
Stosownie do art. 24 ust. 15 ww. ustawy:
Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.
Według art. 24 ust. 15a tej ustawy:
Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie, zawartą na podstawie odrębnych przepisów, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia jest:
a)ustalane na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych albo
b)równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie ubezpieczenia wskaźnik
- jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a składką wpłaconą do zakładu ubezpieczeń.
Zacytowany wcześniej przepis art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy dochodów uzyskanych w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Jednocześnie przepis ten wyłącza ze zwolnienia od podatku kwoty otrzymane z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi oraz kwoty otrzymane z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie zawartą na podstawie odrębnych przepisów.
Z powyższych przepisów wynika, że dochód powstaje w przypadku inwestowania (wpłacania) składki w ramach danej umowy - czyli dochód powstaje wobec osoby, która inwestuje (wpłaca) składkę.
Zgodnie ze nowelizowanymi przepisami od 1 stycznia 2024 r. opodatkowanie dochodu uzyskanego z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych wynika z art. 30b ust. 1 pkt 5 cytowanej ustawy. Art. 30b ust. 2 tej ustawy określa, co jest dochodem, o którym mowa w ust. 1, natomiast art. 39 ust. 3 nakłada na wskazane podmioty obowiązek przesłania imiennej informacji o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2.
W myśl art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od dochodów uzyskanych: z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych - podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.
Jednocześnie ustawodawca wskazał, że zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 7 tej ustawy:
Dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 osiągnięta w roku podatkowym.
Powyższy artykuł wskazuje na określone kategorie dochodów, w przypadku których podatnik zgodnie z art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dokonuje samodzielnego rozliczenia podatku według stawki 19%.
Przy czym na podmiocie wypłacającym (np. instytucji finansowej, ubezpieczeniowej) będą ciążyły obowiązki informacyjne. Podmioty te będą zobowiązane przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku nierezydenta urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, imienne informacje o wysokości dochodu ze zbycia tytułów jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Informację tę instytucje mają obowiązek złożyć na formularzu PIT 8C.
Natomiast zgodnie z treścią art. 52a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, zwalnia się z podatku dochodowego:
dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, o których mowa w art. 30a ust. 1 pkt 5 i art. 30b ust. 1 pkt 5, jeżeli dochody te są wypłacane podatnikowi na podstawie umów zawartych lub zapisów dokonanych przez podatnika przed dniem 1 grudnia 2001 r.; zwolnienie nie dotyczy dochodów uzyskanych w związku z przystąpieniem podatnika do programu oszczędzania z funduszem kapitałowym, bez względu na formę tego programu - w zakresie dochodów z tytułu wpłat (wkładów) do funduszu dokonanych począwszy od dnia 1 grudnia 2001 r., z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 58 i 59.
Należy zauważyć, że wszelkie zwolnienia zawsze przysługują określonym podmiotom, po spełnieniu przez nie wskazanych warunków.
Z przewidzianego w art. 52a ust. 1 pkt 3 ww. ustawy zwolnienia przedmiotowego mogą korzystać wyłącznie podatnicy, którzy uzyskali dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych na podstawie umów zawartych przed 1 grudnia 2001 r.
Z powyższego przepisu wynika, że zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów uzyskanych z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, gdy dochody te pochodzą ze środków wpłaconych lub wniesionych wkładów do programu oszczędzania z funduszem inwestycyjnym od dnia 1 grudnia 2001 r., z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 58 i 59 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bez względu na to, kiedy podatnik zawarł umowę lub dokonał zapisu.
Zwolnienie to stosuje się jedynie do omawianych dochodów, gdy zarówno umowa lub zapis, jak również wpłata lub wkład były dokonane przed dniem 1 grudnia 2001 r. Wpłaty lub wkłady dokonane po tej dacie nie mogą być podstawą do zwolnienia z opodatkowania dochodów uzyskanych przez podatnika w związku z inwestowaniem w fundusze kapitałowe.
Z powyższego przepisu wynika, że zwolnione z podatku są dochody z udziału w funduszach kapitałowych wypłacane podatnikowi na podstawie umów zawartych lub zapisów dokonanych przez podatnika przed dniem 1 grudnia 2001 r., jeśli wpłat do funduszu dokonano przed 1 grudnia 2001 r. Opodatkowaniu podlegają jednak dochody z udziału w funduszach kapitałowych osiągnięte z wpłat do funduszy dokonanych począwszy od 1 grudnia 2001 r.
Mając na uwadze powyższe przepisy oraz fakt, że zawarł Pan umowę ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym w roku 1994, to w stosunku do wypłat środków pochodzących z wpłat, których dokonał Pan do 1 grudnia 2001 r. zastosowanie będzie miało zwolnienie zawarte w treści art. 52a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do całości środków otrzymanych z wpłat dokonanych przed 1 grudnia 2001 r.
Ustalenie z jakich wpłat (dokonanych w którym roku) pochodzi wypłata spoczywa na podmiocie dokonującym wypłaty omawianych świadczeń.
Natomiast z tytułu dokonanych przez Pana wpłat do Funduszu po 1 grudnia 2001 r. otrzymana wypłata jest zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych tylko w zakresie, w jakim stanowi zwrot środków wpłaconych przez Pana na ubezpieczenie z funduszem kapitałowym.
Z kolei zgodnie bowiem z art. 24 ust. 15 ww. ustawy, dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia, a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy. Opodatkowaniu, zatem podlega jedynie nadwyżka wypłaconej kwoty świadczenia nad sumą wpłaconych składek dokonanych po 1 grudnia 2001 r. Rozliczenia rocznego z tytułu częściowej wypłaty środków z Funduszu winien Pan dokonać samodzielnie na podstawie otrzymanej od Funduszu informacji PIT- 8C.
Dodatkowe informacje
Do uzupełnienia wniosku dołączył Pan dokumenty (Polisę). Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej organ nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.