Obowiązki płatnika w zakresie opodatkowania przychodów pracownika z działalności twórczej i zastosowanie preferencyjnych kosztów.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych w części, która dotyczy rozumienia pojęcia „działalności twórczej w zakresie programów komputerowych” jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 maja 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 31 lipca 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Sp. z o.o. (dalej jako: „Wnioskodawca”, „Spółka”) jest polskim rezydentem podatkowym. Wnioskodawca zajmuje się tworzeniem oprogramowania, w ramach czego oferuje indywidualny rozwój oprogramowania i doradztwo informatyczne. Spółka jest odpowiedzialna za pełny cykl rozwoju oprogramowania: wyjaśnienie zakresu produktu i analizę biznesową, dokumentację wymagań, konfigurację architektury oprogramowania, projektowanie graficzne i rozwój interfejsu użytkownika, analizę danych i rozwój bazy danych, kodowanie funkcjonalności, weryfikację jakości (zarówno ręczną, jak i automatyczną), konfigurację środowiska oprogramowania, wsparcie w zakresie IT, przygotowanie dokumentacji technicznej. Z uwagi na postęp technologiczny i wzrastające wymagania klientów, prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej jest nieodzownym elementem prowadzonego biznesu. Zatem, niezwykle istotnym jest dla Spółki, aby inwestować w nowe pomysły oraz wprowadzać innowacyjne rozwiązania informatyczne (oprogramowanie, aplikacje itp.), mające zastosowanie w procesach biznesowych klientów. Spółka w celu realizacji opisanej powyżej działalności badawczo-rozwojowej w zakresie tworzenia oprogramowania zatrudnia lub będzie zatrudniać na podstawie umów o pracę pracowników m.in. analitycy biznesowi, projektanci graficzni, inżynierowie kontroli jakości, pisarze techniczni, kierownicy projektów, programiści, programiści baz danych, inżynierowie (dalej: „Pracownicy twórczy”) podejmujących w ramach swoich obowiązków pracę w zakresie działalności twórczej wskazanej w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (t. j. z dnia 15 czerwca 2021 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128), zwanej dalej „ustawą o PIT”).

Tworzenie oprogramowania komputerowego w ramach działalności Spółki nie jest wyłącznie procesem polegającym na pisaniu kodu źródłowego, ale składa się także z szeregu innych czynności, w szczególności takich jak: tworzenie specyfikacji, pozyskiwanie, łączenie surowych danych i ich wdrażanie do oprogramowania, tworzenie dokumentacji technicznej oraz architektury, tworzenie grafik/rysunków/schematów, implementacja, integracja i konfiguracja oprogramowania oraz testowanie oprogramowania, w związku z tym, na ww. stanowiskach mogą powstać utwory w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1062 ze zm.; dalej: ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych), (dalej jako: Utwory), w postaci: nowego oprogramowania lub nowych modułów w istniejącym oprogramowaniu, dokumentacji technicznej i architektury nowych rozwiązań, strategii i scenariuszy testowych, raportów z przeprowadzanych testów manualnych oraz pozostałej dokumentacji technicznej, w tym instrukcji użytkowania oprogramowania, grafik/rysunków/schematów stanowiących element interfejsu oprogramowania.

Mając na uwadze charakter i ww. efekty prac twórczych realizowanych przez Pracowników twórczych, zmierzając do podniesienia efektywności poprzez wzmożenie procesów twórczych i poprawę wewnętrznej konkurencyjności, Wnioskodawca, za zgodą Pracowników twórczych, rozważa dokonanie zmiany modelu ich wynagradzania.

Mianowicie, w umowach o pracę lub aneksach do umów o pracę Wnioskodawca zamierza wyodrębnić w ramach wynagrodzenia Pracowników twórczych:

• kwotę, która będzie przysługiwać Pracownikom z tytułu rozporządzenia przez nich powstałymi w danym miesiącu prawami autorskimi do utworów (dalej jako: „honorarium autorskie”), w stosunku do której zastosowanie znajdą tzw. podwyższone koszty uzyskania przychodów, tj. koszty, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT oraz
• kwotę, która przysługiwać będzie im z tytułu wykonywania przez nich pozostałych obowiązków pracowniczych.

Zasady, sposób ustalenia wynagrodzenia Pracowników twórczych oraz przenoszenia Utworów na Spółkę, Spółka ureguluje w Regulaminie przenoszenia praw autorskich do utworów na pracodawcę rozliczania wynagrodzenia z tego tytułu (dalej: „Regulamin”) w sposób zgodny z zasadami wskazanymi w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 15 września 2020 r. (znak DD3.8201.1.2018), tj. wysokość honorarium kalkulowana będzie w sposób procentowy od kwoty zasadniczego wynagrodzenia, na podstawie prowadzonej ewidencji czasu pracy poświęconego na prace twórcze w powiązaniu z określonymi utworami. Natomiast niniejszy wniosek dotyczy kwestii nieobjętych ww. interpretacją ogólną, w szczególności wykładni przepisu art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; dalej: ustawa o PIT).

Zgodnie z Regulaminem obowiązującym w Spółce, 50% koszty uzyskania przychodów będą stosowane w zakresie honorarium autorskiego, jeśli:

a)praca wykonywana przez Pracownika jest przedmiotem prawa autorskiego i spełnia przesłanki utworu określone w art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: „Prawo Autorskie”),

b)pracownik jest twórcą w rozumieniu ww. ustawy i uzyskiwanie przychodu przez Pracownika wynika z korzystania przez twórcę z tychże praw lub rozporządzania tymi prawami,

c)pracownik prowadzi ewidencję czasu pracy, w tym szczegółową ewidencję pracy twórczej z zaznaczeniem ile czasu na tę pracę przeznaczył,

d)pracownik archiwizuje powstałe utwory w wersji elektronicznej na dysku pamięci wskazanym przez Pracodawcę, na potrzeby kontroli dokonywanej przez organy podatkowe.

Spółka co do zasady będzie nabywać od Pracowników twórczych prawa do ukończonych i kompletnych utworów. Jednakże, nie można wykluczyć, że w zależności od charakteru realizowanych projektów oraz okoliczności natury biznesowej, Spółka może nabyć od Pracowników twórczych prawa do utworów jeszcze nieukończonych, a także do ich części, wersji próbnych, demonstracyjnych, itp. W takim przypadku opisana powyżej procedura przeniesienia praw do utworu z Pracownika twórczego na Spółkę i wypłaty honorarium autorskiego będzie miała odpowiednie zastosowanie.

W uzupełnieniu wniosku potwierdzili Państwo, że w ramach złożonego wniosku o interpretację oczekują zarówno oceny możliwości zastosowania art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT, czyli kwestii o których mowa w pkt a) wezwania, jak i oceny możliwości zastosowania art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT. W konsekwencji przedstawili Państwo dodatkowe pytanie (jako drugie pytanie w złożonym wniosku o interpretację) w tym zakresie.

Pytania (po uzupełnieniu)

1. Czy Spółka, wywiązując się z obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych od wynagrodzeń wypłacanych swoim Pracownikom twórczym na określonych stanowiskach opisanych w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, może uznać, że procentowo określona część wynagrodzenia zasadniczego (honorarium autorskie), w tym premii, wypłacanego Pracownikom twórczym z tytułu przeniesienia na Spółkę autorskich praw majątkowych do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy, będzie objęta stosowaniem 50 % kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy wynagrodzenie wypłacane Pracownikom twórczym, w części dotyczącej przenoszenia przez nich na Spółkę autorskich praw majątkowych do konkretnych utworów (programów komputerowych), stanowi przychody z działalności twórczej w zakresie programów komputerowych, o których mowa w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT, a w konsekwencji czy Spółka jako płatnik, zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT, ma prawo do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu do ww. przychodów?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Zdaniem Wnioskodawcy, działając jako płatnik (na mocy art. 31 ustawy o PIT) i obliczając należną zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od dochodów uzyskanych przez danego Pracownika twórczego (autora utworu), uprawniony jest do zastosowania podwyższonych, 50% kosztów uzyskania przychodu, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT (przy uwzględnieniu limitu zastosowania tych kosztów, określonego zgodnie z art. 22 ust. 9a w zw. z art. 27 ust. 1 ustawy o PIT) w części, w jakiej wynagrodzenie wypłacane Pracownikowi twórczemu (w konkretnej kwocie obliczonej na podstawie postanowień umowy o pracę lub Regulaminu), odpowiada honorarium z tytułu przeniesienia prawa do rozporządzania utworami.

Uzasadnienie stanowiska prawnego wnioskodawcy

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 2 tej ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W treści art. 10 ust. 1 powołanej ustawy, zostały określone źródła przychodów, gdzie między innymi, w pkt 1 wymienia się: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracę nakładczą, emeryturę lub rentę.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy (art. 12 ust. 4 ww. ustawy).

W myśl art. 31 ustawy o PIT, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Ustawodawca zobowiązał płatnika do poboru zaliczek w prawidłowej wysokości, tj. od dochodu ustalonego zgodnie z regułami określonymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc z uwzględnieniem kosztów w takiej wysokości, w jakiej ustawodawca w danych okolicznościach przewidział. Tym samym, jeśli zgodnie z uregulowaniami wskazanej ustawy pracownikowi mogą być uwzględnione 50% koszty uzyskania przychodu, to płatnik winien takie koszty zastosować.

W takim przypadku, koszty uzyskania przychodów ustala się zgodnie z przepisem art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT, który stanowi, że koszty uzyskania niektórych przychodów określa się z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami - w wysokości 50 % uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a i 9b, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

W myśl art. 22 ust. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 9 pkt 1-3, nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Zgodnie z art. 22 ust. 9b ustawy o PIT, przepis ust. 9 pkt 3 stosuje się do przychodów uzyskiwanych z tytułu:

1)działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;

2)działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;

3)produkcji audialnej i audiowizualnej;

4)działalności publicystycznej;

5)działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;

6)działalności konserwatorskiej;

7)prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 oraz z 2020 r. poz. 288), do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;

8)działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Powołany przepis art. 22 ust. 9 pkt 3 ww. ustawy, wskazuje, że ustalenie, czy określony przychód został osiągnięty z tytułu korzystania z praw autorskich lub pokrewnych (lub rozporządzania tymi prawami), i podatnik jest twórcą, czy też artystą wykonawcą należy ocenić w świetle odrębnych przepisów, czyli przepisów ustawy o prawie autorskim      i prawach pokrewnych. O zastosowaniu podwyższonych kosztów uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich decyduje zatem fakt uzyskania przychodu jako wynagrodzenia za korzystanie z praw autorskich i pokrewnych (lub rozporządzania tymi prawami) do utworu, będącego przedmiotem prawa autorskiego              w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęć użytych w art. 22 ust. 9 pkt 3 tej ustawy, takich jak „twórca”, „korzystanie przez twórców z praw autorskich” lub pojęć z nimi związanych, jak np. „utwór”, natomiast ustawodawca odsyła w tym względzie do odrębnych przepisów, przez które należy rozumieć ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

W świetle art. 1 ust. 2 ww. ustawy, w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe); plastyczne; fotograficzne; lutnicze; wzornictwa przemysłowego; architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; muzyczne i słowno-muzyczne; sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; audiowizualne (w tym filmowe).

Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne (art. 1 ust. 21 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną, a ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności (art. 1 ust. 3 i ust. 4 cytowanej ustawy).

Wobec tego należy stwierdzić, że w rozumieniu przepisów o prawie autorskim przedmiotem tego prawa są wszelkie przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze bez względu na to, czy są to dzieła artystyczne, utwory naukowe lub literackie.

Jednocześnie z uwagi na fakt, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zostało zdefiniowane pojęcie „działalność twórcza”, to należy odwołać się do słownikowego znaczenia tego pojęcia. I tak - zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN (wydanie internetowe): działalność oznacza: 1) „zespół działań podejmowanych    w jakimś celu” 2) „funkcjonowanie czegoś lub oddziaływanie na coś”, natomiast twórczy oznacza: 1) „mający na celu tworzenie; też: będący wynikiem tworzenia” 2) „dotyczący twórców”.

Wobec zacytowanych powyżej przepisów podatkowych należy stwierdzić, że przychody z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub artystów wykonawców z praw pokrewnych albo rozporządzania tymi prawami występują wówczas, gdy spełnione są trzy przesłanki. Po pierwsze, konieczne jest wystąpienie przedmiotu praw majątkowych (autorskich) w postaci utworu lub artystycznego wykonania. Po drugie zaś, osiągnięty przychód musi być bezpośrednio związany z korzystaniem z określonych praw autorskich lub pokrewnych albo rozporządzaniem nimi, stanowić skutek takiego korzystania lub rozporządzenia w postaci odpowiedniego wynagrodzenia autorskiego lub wykonawczego. Po trzecie, kwota honorarium autorskiego stanowi wyznacznik rzeczywistej wartości utworu.

Zatem, aby możliwe było zastosowanie 50 % kosztów uzyskania przychodu, warunkiem koniecznym jest, aby pracownik w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy stworzył utwór w rozumieniu art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, czyli aby wynik jego działań nosił cechy indywidualnej twórczości oraz pracownik dokonał rozporządzania prawami albo skorzystał ze swoich praw. Pojęcia „korzystanie” i „rozporządzanie" nie są dokładnie zdefiniowane w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jednak należy uznać, że przeniesienie praw autorskich lub udzielanie licencji na korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych na zakład pracy mieści się w ich zakresie.

Szersze, choć w istocie tożsame, wyjaśnienie pojęcia twórczości można odnaleźć objaśnieniach podatkowych Ministra Finansów z 15 lipca 2019 r. dotyczących preferencyjnego opodatkowania dochodów wytwarzanych przez prawa własności intelektualnej - IP BOX (dalej: Objaśnienia). Zgodnie z Objaśnieniami, działalność twórcza to działalność, której rezultat powinien:

·być odpowiednio ustalony, co może odbyć się w dowolnej formie (m.in. niezależnie od sposobu wyrażenia), przez co należy rozumieć jego uzewnętrznienie, oraz możliwość wyodrębnienia, gdy stanowi część większej całości, mającej charakter zbiorowy;

·mieć charakter indywidualny, tj. nie może być wynikiem wyłącznie mechanicznych działań, lecz określonych procesów myślowych, wymagających od twórcy kreatywności;

·mieć charakter oryginalny (wnosić obiektywnie nową wartość; stanowić „nowy wytwór intelektu”), przy czym oryginalność należy rozpatrywać wstecznie (tj. rezultat pracy nie jest twórczy, jeżeli istnieje identyczne, uprzednio stworzone dzieło).

Ustawa o PIT nie definiuje również pojęcia „program komputerowy”. W odniesieniu do programu komputerowego, zgodnie z definicją słownikową (słownik języka polskiego SJP, dostęp na: https://sjp.pl/), oprogramowanie powinno być rozumiane jako „całość informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów”. Program komputerowy definiowany jest również jako ogół programów i procedur związanych               z urządzeniami do przetwarzania danych, dla ułatwienia korzystania z tych urządzeń (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, dostęp na: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/). W zakresie rozumienia pojęcia programów komputerowych wskazówki można odnaleźć również w Objaśnieniach, na podstawie których można wskazać, że:

·Program komputerowy to w szczególności zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu. Zbiór wspomnianych instrukcji może być wyrażony znakiem językowym, symbolami matematycznymi lub nawet znakami graficznymi.

·Komponentami programu komputerowego są między innymi sekwencje instrukcji wykonywanych komputerowo, specyfikacje, cyfrowe przetwarzanie obrazów, moduły, obiekty, procedury, funkcje, pliki z kodem źródłowym lub pliki wykonywalne.

·Pojęcie „program komputerowy” nie powinno być rozumiane wąsko, lecz szeroko, w szczególności obejmując interfejs, gdy ten spełnia warunek interoperacyjności programu komputerowego z oprogramowaniem i sprzętem komputerowym, co musi być ustalone w każdym przypadku oddzielnie na podstawie rzeczywistych ustaleń, a nie tylko formalnych postanowień, na przykład umownych. Holistycznie i funkcjonalnie, program komputerowy obejmuje więc jego funkcjonalne części składowe, takie jak: kod źródłowy, opis procedur operacyjnych, zestawienie danych w informacjach konwersacyjnych i dialogowych oraz kod wynikowy i interfejs.

Z kolei odnosząc się do prawa wspólnotowego UE należy wskazać, że zgodnie z motywem 7 preambuły do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/24/WE z 23 kwietnia 2009 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych, dla celów Dyrektywy pojęcie „program komputerowy” obejmuje programy w jakiejkolwiek formie; pojęcie to obejmuje również przygotowawcze prace projektowe prowadzące do rozwoju programu komputerowego z zastrzeżeniem, że charakter prac przygotowawczych jest taki, że program komputerowy może korzystać z nich na późniejszym etapie.

W związku powyższy, użyty w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT zwrot „działalność twórcza w zakresie programów komputerowych” oznacza, że analizowany zwrot odnosi się do ogółu działań, które posiadają cechę nowości i są podejmowane w celu tworzenia programów komputerowych. Idąc dalej, sformułowanie „działalność twórcza w zakresie programów komputerowych” zawarte w tym przepisie dotyczy korzystania i rozporządzania prawami autorskimi do wszelkich utworów, które powstają w związku z działaniami podejmowanymi w celu stworzenia programów komputerowych.

W tym znaczeniu, nie tylko kody źródłowe programów komputerowych wypełniają przesłanki wynikające z art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT, lecz także utwory powstałe w procesie tworzenia programu komputerowego, tj. kody źródłowe pomocniczych programów komputerowych (np. testowych), plany i/lub prototypy oprogramowania, bazy oraz struktury danych, dokumentacja techniczna, dokumentacja projektowa, strategie i scenariusze testowe, specyfikacje, dokumentacja wdrożeniowa, analizy, raporty oraz rekomendacje, projekty graficzne (np. interfejs użytkownika).

Przenosząc powyższe na grunt opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy podkreślić, że opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym działania Pracowników twórczych w zakresie wszystkich stanowisk wykonywane są w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności badawczo-rozwojowej i mają stricte twórczy charakter, a efektem tych prac jest powstanie Utworów. Ponadto należy dodać, że Utwory wytwarzane przez Pracowników są niezbędnym elementem w procesie powstania docelowego programu komputerowego lub jego części (stanowiącego odrębny Utwór).

Jednak, aby można było zastosować podwyższone koszty uzyskania przychodu do części wynagrodzenia związanego z rozporządzeniem prawami autorskimi muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

a)praca wykonywana przez pracownika jest przedmiotem prawa autorskiego, a więc spełnia przesłanki utworu określone w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych,

b)pracownik jest twórcą w rozumieniu tej ustawy i uzyskiwanie przychodu przez pracownika wynika z korzystania przez twórcę z tychże praw lub rozporządzania tymi prawami,

c)umowa o pracę przewiduje zróżnicowanie wynagrodzenia należnego pracownikowi na kwotę związaną z korzystaniem z praw autorskich (honorarium autorskie) i kwotę związaną z wykonywaniem typowych obowiązków pracowniczych oraz prowadzona jest stosowna dokumentacja w tym zakresie, np. szczegółowa ewidencja przeniesionych praw autorskich, a także przychody uzyskane przez pracownika muszą być uzyskane w wyniku działalności określonej w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego/stanu faktycznego wynika, że:

a)utwory tworzone przez pracowników cechują się oryginalnością i indywidualnym charakterem, a tym samym stanowią utwory w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych,

b)pracownicy są twórcami w rozumieniu powołanej ustawy,

c)nastąpi przeniesienie praw autorskich do Utworów na Spółkę,

d)prowadzony będzie elektroniczny system ewidencjonowania Utworów stworzonych przez pracowników,

e)w umowie o pracę znajdzie się postanowienie, że miesięczne wynagrodzenie zasadnicze obejmuje wynagrodzenie z tytułu przeniesienia przez pracownika na Spółkę autorskich praw majątkowych do Utworów (Honorarium) oraz wynagrodzenie związane z wykonywaniem obowiązków „nietwórczych”.

Dodatkowo, Pracownik twórczy zobowiązany będzie do rzetelnego i terminowego prowadzenia ewidencji czasu pracy, w tym szczegółowej ewidencji pracy twórczej oraz archiwizowania powstałych Utworów. W opinii Wnioskodawcy, prowadzona przez Pracowników twórczych ewidencja czasu pracy w powiązaniu z elektronicznym archiwum utworów pozwala na jednoznaczne udokumentowanie faktu wytworzenia utworów przez poszczególnych Pracowników twórczych w danym miesiącu oraz przeniesienia praw autorskich na pracodawcę (Spółkę).

Przykładowo, w interpretacji z dnia 1 sierpnia 2017 r., nr 0115-KDIT2-1.4011.121.2017.1.AS, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że „zastosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodów do części wynagrodzenia związanego z rozporządzeniem prawami autorskimi wymaga m.in., by była prowadzona „stosowna dokumentacja w tym zakresie, np. szczegółowa ewidencja przeniesionych praw autorskich”.

Dodatkowo, podkreśla się, że dokumentowaniu prac twórczych służy również prowadzona przez Pracowników ewidencja czasu pracy. Przy czym, określa ona jedynie, jaki procent ogólnego czasu pracy w danym miesiącu pracownik poświęcił na czynności o charakterze twórczym. Podobnie stwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej np. w interpretacji z dnia 28 czerwca 2018 r., nr 0115-KDIT2-1.4011.178.2018.1 .KK oraz z dnia 10 kwietnia 2018 r., nr 0113-KDIPT3.4011.64.2018.3.MG.

Także, w interpretacji z dnia 28 marca 2017 r., nr 1462-IPPB2.4511.40.2017.2.MG, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził: „Co prawda ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera żadnych uregulowań dotyczących sposobu dokumentowania tej części wynagrodzenia, co do której mogą mieć zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodu w związku z osiągnięciem przychodu z tytułu praw autorskich i rozporządzania przez twórców tymi prawami, jednakże dla celów prawidłowego zastosowania tychże kosztów koniecznym jest ustalenie - na podstawie wszelkich możliwych dokumentów - jaka część dotyczy wynagrodzenia otrzymanego tytułem praw autorskich bądź przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworów. Zatem, bez wątpienia fakt uzyskania przychodów z pracy twórczej wymaga udokumentowania, co w przypadku pracowników wiąże się z obowiązkiem prowadzenia np. ewidencji czasu pracy, ewidencji prac twórczych, wykonywanych przez poszczególnych pracowników, które to ewidencje służyć mogą ewentualnej weryfikacji wcześniej dokonanych ustaleń w powyższym przedmiocie”.

Zatem, biorąc więc pod uwagę:

a)fakt, że Pracownicy twórczy wskazani we wniosku osiągają przychody z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych,   w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami stosownie do art. 22 ust. 9 pkt 3 w dziedzinach mieszących się w katalogu wskazanym    w art. 22 ust. 9b ustawy o PIT;

b)sposób wyliczenia honorarium autorskiego, pozwalać będzie na określenie jednoznacznie kwoty wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich do utworów stworzonych przez Pracowników w ramach wykonywania obowiązków służbowych;

c)prowadzona będzie szczegółowa ewidencja stworzonych utworów (opisana powyżej), która pozwala na identyfikację, kto i jakie utwory stworzył w danym miesiącu;

d)w zakresie przychodów osiąganych z ww. tytułu (przeniesienia praw autorskich do utworów na Wnioskodawcę) możliwe jest zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.

Warto wskazać, że stosownie do interpretacji ogólnej nr DD3.8201.1.2018 Ministra Finansów z dnia 15 września 2020 r.:

-„ustalenie wysokości honorarium leży w zakresie swobody kontraktowej stron umowy (stosunku pracy, umowy cywilnoprawnej),

-żadne powszechnie obowiązujące przepisy nie regulują zasad ustalania wysokości honorarium,

-nie ma też żadnych innych uniwersalnych reguł, ugruntowanych praktyką i orzecznictwem sądowym (z wyjątkiem negatywnych przesłanek określonych w tezach orzeczniczych wykluczających możliwość zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów), pozwalających na wskazanie zasad dokumentowania prac stanowiących przedmiot prawa autorskiego,

-fakt uzyskania przychodu z praw autorskich i jego wysokość wymaga odpowiedniego udokumentowania, przy czym może to zostać wykazane za pomocą każdego prawnie dopuszczalnego dowodu”.

Wobec tego, w ocenie Spółki, sposób określenia wysokości honorarium, tj. określenie jego wysokości w sposób procentowy od kwoty zasadniczego wynagrodzenia i jego weryfikacja na podstawie prowadzonej ewidencji czasu pracy poświęconego na prace twórcze w powiązaniu z określonymi utworami jest poprawny i będzie pozwalać na zastosowanie wobec tak określonego wynagrodzenia 50% kosztów uzyskania przychodu.

Wnioskodawca pragnie wskazać, że prawidłowość prezentowanych regulacji wewnętrznych dotyczących honorarium autorskiego znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, tak np.:

-z dnia 23 lipca 2018 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.293.2018.2.MS;

-z dnia 20 listopada 2018 r., sygn. 0112-KDIL3-3.4011.344.2018.2.AA;

-z dnia 26 lipca 2019 r., sygn. 0114-KDIP3-3.4011.227.2019.2.MS2;

-z dnia 15 stycznia 2020 r., sygn. 0115-KDIT1.4011.62.2019.1.DW;

-z dnia 14 lutego 2020 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.776.2019.1.PR;

-z dnia 21 sierpnia 2020 r., sygn. 0114-KDIP3-2.4011.387.2020.3.AK.

Reasumując, z uwagi na fakt, że sam proces tworzenia przez Spółkę programów komputerowych składa się z całego szeregu czynności niezbędnych do finalizacji końcowego produktu w postaci programu komputerowego, a na każdym z etapów jego tworzenia powstają efekty prac Pracowników twórczych, które stanowią utwory w rozumieniu prawa autorskiego, należy uznać, że „działalność twórcza w zakresie programów komputerowych”, wskazana w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT, odnosi się do korzystania i rozporządzania prawami autorskimi do wszelkich utworów powstałych w związku z działaniami związanymi z tworzeniem finalnego programu komputerowego. Oznacza to, że nie tylko kody źródłowe oprogramowania komputerowego wypełniają przesłanki wskazane w omawianym przepisie, lecz także wszystkie pozostałe utwory wytwarzane w tym procesie takie jak: strategie i scenariusze testowe, raporty z przeprowadzanych testów manualnych, dokumentacja techniczna, wdrożeniowa, projektowa, instrukcje użytkowania oprogramowania, grafiki/rysunki/schematy.

W świetle powyższej argumentacji należy niewątpliwie uznać, że odpowiedź na zadane przez Wnioskodawcę pytanie powinna być twierdząca. Tym samym koszty uzyskania przychodu w wysokości 50 % będą mogły zostać zastosowane do przychodów należnych za rozporządzenie przez Pracowników twórczych autorskimi prawami majątkowymi do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy.

Ad 2

Zdaniem Spółki, wynagrodzenie wypłacane przez Spółkę Pracownikom twórczym, w części dotyczącej przenoszenia przez Pracowników twórczych na Spółkę autorskich praw majątkowych do konkretnych utworów (programów komputerowych), stanowi przychody z działalności twórczej w zakresie programów komputerowych, o których mowa w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o PIT, a w konsekwencji Spółka jako płatnik, zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT, ma prawo do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu do ww. przychodów.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Ustawodawca zobowiązał płatnika do poboru zaliczek w prawidłowej wysokości, tj. od dochodu ustalonego zgodnie z regułami określonymi w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r.        o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), a więc z uwzględnieniem kosztów w takiej wysokości, w jakiej ustawodawca w danych okolicznościach przewidział. Tym samym, jeśli zgodnie z uregulowaniami wskazanej ustawy pracownikowi mogą być uwzględnione 50% koszty uzyskania przychodu, to płatnik winien takie koszty zastosować.

Koszty uzyskania przychodów są uregulowane w przepisach Rozdziału 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 22 ust. 9 pkt 1 ww. ustawy: