Interpretacja indywidualna z dnia 16.01.2019, sygn. 0115-KDIT2-1.4011.443.2018.1.MN, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Czy otrzymanie przez jednego spadkobiercę od drugiego spadkobiercy spłaty kwoty ekwiwalentnej do wartości posiadanego przez niego udziału w spadku powoduje powstanie przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2018 r. (data wpływu 5 grudnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w spadku jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 grudnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych zakresie skutków podatkowych sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W wyniku sądowego stwierdzenia nabycia spadku po zmarłej matce w dniu 14 października 2015 r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 4 grudnia 2015 r. Wnioskodawca stał się wraz z dwoma braćmi spadkobiercą w równych częściach masy spadkowej w postaci 1/3 udziału lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość położoną w mieście L.

W skład masy spadkowej po zmarłej matce wchodziły następujące składniki majątkowe:

• lokal mieszkalny wraz z udziałami wspólnych części budynków i urządzeń i w prawie wieczystego użytkowania gruntu stanowiącego odrębną nieruchomość, którego spadkodawczyni była wyłącznym właścicielem,
• środki pieniężne zgromadzone w banku.

Następnie na podstawie umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 23 września 2016 r. Wnioskodawca dokonał sprzedaży całego swojego udziału wynoszącego 1/3 (jedną trzecią) lokalu mieszkalnego położonego w mieście L. stanowiącego odrębną nieruchomość wraz z udziałami we wspólnych częściach budynków i urządzeń oraz w prawie wieczystego użytkowania gruntu, jednemu z braci, który był spadkobiercą na podstawie ww. postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 4 grudnia 2015 r.

Przedmiotem umowy sprzedaży zgodnie z treścią aktu notarialnego był tylko udział 1/3 w przedmiotowym lokalu mieszkalnym. Kwota należna z tytułu przeniesienia własności udziału 1/3 w przedmiotowym lokalu została określona w akcie notarialnym jako cena przedmiotu umowy. Drugi brat nie był stroną ww. umowy.

W terminie do dnia 31 grudnia 2016 r. Wnioskodawca otrzymał należną kwotę w gotówce będącej ekwiwalentem 1/3 wartości, która nie przekroczyła udziału spadkowego.

Dokonane zbycie nie nastąpiło w wykonywaniu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwota uzyskana z odpłatnego zbycia udziału 1/3 w lokalu mieszkalnym nabytego w spadku po matce zostanie częściowo przeznaczona na własne cele mieszkaniowe związane z remontem i modernizacją mieszkania w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W dniu 1 kwietnia 2016 r. Wnioskodawca złożył do Urzędu Skarbowego zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2, w którym wykazał nabycie spadku.

W dniu 28 kwietnia 2017 r. Wnioskodawca złożył w Urzędzie Skarbowym zeznanie o wysokości osiągniętych dochodów (poniesionych strat) w roku podatkowym 2016 PIT-39, w którym wykazał kwotę dochodu zwolnionego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy otrzymanie przez jednego spadkobiercę od drugiego spadkobiercy spłaty kwoty ekwiwalentnej do wartości posiadanego przez niego udziału w spadku powoduje powstanie przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, dział spadku jest niewątpliwie czynnością odpłatną. Nie jest to jednak równoczesne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu otrzymania takiej spłaty. Jeśli otrzymana spłata równa jest wartości udziału w spadku i nie przekracza go.

Według Wnioskodawcy nie uzyskał on żadnego przysporzenia & przyrostu majątkowego względem odziedziczonej części masy spadkowej, a zatem nie powinien płacić podatku dochodowego. Odpłatne zbycie udziałów jest naturalną konsekwencją nabytych praw w wyniku otrzymania spadku, zwłaszcza rzeczy, której nie da się podzielić. W opisanej sprawie trudno jest mówić o odpłatnym zbyciu jako co prawda przenoszącym prawo własności, ale nie w zamian za korzyść majątkową. W sytuacji, która nastąpiła nikt ze spadkobierców nie uzyskał korzyści majątkowej, a jedynie została unormowana sytuacja prawna & zniesienie współwłasności na rzecz brata na skutek braku możliwości podziału mieszkania, z obowiązkiem spłaty Wnioskodawcy. Sprzedaż części ułamkowej jest konsekwencją postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Wnioskodawca uważa, że uzyskana przez Wnioskodawcę jako jednego ze spadkobierców kwota od drugiego spadkobiercy w wyniku zniesienia współwłasności nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem Wnioskodawcy otrzymana kwota nie wywołuje skutku w postaci powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwestią o tym decydującą jest fakt, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego udziału we współwłasności.

W związku z powyższym Wnioskodawca powinien złożyć korektę zeznania o wysokości osiągniętych dochodów (poniesionych strat) w roku podatkowym 2016 PIT-39, w którym wykazał kwotę dochodu zwolnionego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Słuszność swojego toku rozumowania Wnioskodawca potwierdza analogią sprawy przedstawionej w interpretacji indywidualnej z dnia 17 kwietnia 2015 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, nr IBPBI1/2/4511-85/15/ŁCz oraz indywidualnej interpretacji z dnia 18 lipca 2016 r. nr 106-IPTPB2.4511.416.2016.2.MK, a także wyroku WSA w Łodzi z dnia 28 stycznia 2016 r, sygn. akt I SA/Łd 1148/15.

Wobec powyższego przedmiotowe zdarzenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, bo spłata na rzecz Wnioskodawcy nie przekroczyła wartości przysługującego mu udziału w spadku, a sama umowa została zawarta wyłącznie pomiędzy spadkobiercami.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego przepisu każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości stanowi źródło przychodów, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Przepisy prawa w sposób jednoznaczny określają moment i podstawę nabycia nieruchomości (udziału w nieruchomości). W przypadku nabycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w drodze spadku za datę nabycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości należy uznać datę otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy.

Zgodnie bowiem z art. 924 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 poz. 380, ze zm.) spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Natomiast postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia. Powyższe wyjaśnienie oznacza, że dniem nabycia spadku przez spadkobiercę jest data śmierci spadkodawcy.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Dział spadku może nastąpić za odpłatnością w formie spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców.

Zgodnie z przyjętą linią interpretacyjną otrzymana spłata spadkowa nie jest przychodem spadkobiercy do opodatkowania, kiedy jej kwota nie przekracza wartości przysługującego udziału w spadku a czynność prawna zostaje dokonana wyłącznie między spadkobiercami.

Stosownie do art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (art. 1037 § 2 Kodeksu cywilnego).

Z powyższych przepisów wynika, że dział spadku może nastąpić w dwojaki sposób, bądź na mocy umowy o dział spadku zawartej między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu.

Natomiast art. 535 Kodeksu cywilnego stanowi, że umowa sprzedaży jest umową dwustronnie zobowiązującą, w której sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Istotą umowy sprzedaży jest powstanie po stronie sprzedającego zobowiązania przeniesienia na rzecz nabywcy własności przedmiotu sprzedaży, natomiast po stronie kupującego zapłaty ceny wynikającej z umowy. Natomiast istotą działu spadku jest wykonanie przysługującego spadkobiercom rzeczy roszczenia z art. 210 Kodeksu cywilnego, czyli żądania zniesienia współwłasności. Dział spadku jest zatem jednym ze sposobów wyjścia spadkobierców ze współwłasności i nie wynika ze stosunku zobowiązaniowego.

W świetle powyższego wyjaśnienia stwierdzić należy, że Wnioskodawca błędnie utożsamia skutki prawne zawarcia umowy sprzedaży udziału w nieruchomości ze skutkami prawnymi działu spadku. Wnioskodawca & jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego & zawarł umowę sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym wraz z udziałami wspólnych części budynku i w prawie wieczystego użytkowania gruntu nabytego w spadku, a cena uzyskana ze sprzedaży nie stanowiła spłaty od innego spadkobiercy. W tym miejscu należy podkreślić, że skoro Wnioskodawca zawarł umowę sprzedaży, to bez względu na jego intencje, obowiązujące prawo nie pozwala na uznanie ww. transakcji sprzedaży udziału w nieruchomości za dział spadku czy też zniesienie współwłasności.

Przenosząc zatem powyższe uregulowania prawne na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że sprzedaż udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w spadku w 2015 r. nastąpiła przed upływem pięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym podlega opodatkowaniu według zasad określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych z dnia 17 kwietnia 2015 r. nr IBPBII/2/4511-85/15/ŁCz oraz z dnia 27 lipca 2016 r. nr IPTPB2.4511.416.2016.2.MK wyjaśnić należy, że interpretacje organów podatkowych wydawane są w indywidualnych sprawach podatników na podstawie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez podatnika. Wskazane przez Wnioskodawcę interpretacje zostały wydane w odmiennym stanie faktycznym, mianowicie odnoszą się one do skutków podatkowych odpłatnego działu spadku, i kwestie w nich rozstrzygnięte nie są tożsame z zagadnieniem analizowanym w niniejszej sprawie. Podobnie powołany przez Wnioskodawcę wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi sygn. I SA/Łd 1148/154 dotyczy skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku ze zniesieniem współwłasności.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78-79, 50-126 Wrocław w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej