Temat interpretacji

Przychód z działalności gospodarczej z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 14 listopada 2011r. (data wpływu do tut. Biura 17 listopada 2011r.), uzupełnionym w dniu 01 lutego 2012r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej, bez spłaty należnego mu udziału, powstałych po stronie pozostającego w spółce wspólnika jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 listopada 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej, bez spłaty należnego mu udziału, powstałych po stronie pozostającego w spółce wspólnika. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 17 stycznia 2012r. Znak: IBPBI/1/415-1170/11/KB, IBPBI/1/415-1771/11/KB, IBPBII/1/436-5/12/ASz, wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło dniu 01 lutego 2012r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest wspólnikiem spółki jawnej (dalej: Spółka). Wspólnikami Spółki są trzy osoby fizyczne:

• wspólnik X posiadający udział w zyskach i stratach w wysokości 34%, który wniósł do spółki wkład w wysokości 2.460.000 zł,
• wspólnik Y posiadający udział w zyskach i stratach w wysokości 33%, który wniósł do spółki wkład w wysokości 120.000 zł,
• wspólnik Z posiadająca udział w zyskach i stratach w wysokości 33%, który wniósł do spółki wkład w wysokości 120.000 zł.

Wspólnicy planują, w drodze aneksu do umowy spółki jawnej, wystąpienie ze Spółki dotychczasowego wspólnika X, z dalszym utrzymaniem Spółki między wspólnikami Y i Z, którym przysługiwać będzie po 50% udziału w zyskach i stratach spółki. Wystąpienie wspólnika X ze spółki nastąpi bez żadnych spłat na jego rzecz, tj. bez zwrotu wkładu i przypadającej na niego równowartości majątku wspólnego pozostałego po odliczeniu wartości wkładów pozostałych wspólników. Wspólnik X jest ojcem zarówno wspólnika Y, jak i wspólnika Z, w związku z powyższym osoby te zaliczane są do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W uzupełnieniu wniosku, ujętym w piśmie z dnia 27 stycznia 2012r. Wnioskodawca wskazał w szczególności, iż w przedmiotowym przypadku zmiana składu osobowego wspólników spółki jawnej ma nastąpić poprzez zawarcie umowy (aneksu) pomiędzy wszystkimi obecnymi wspólnikami, na mocy której skład osobowy wspólników zostanie zmniejszony (ograniczony) z trzech do dwóch osób. W związku z tak zwartą umową (aneksem), wspólnikowi występującemu ze spółki jawnej co do zasady przysługuje wobec spółki roszczenie o wypłatę wartości jego udziału kapitałowego (art. 65 ksh), przy czym przepis ten jest kwalifikowany jako dyspozytywny (umowa spółki jak również umowa zawierana w celu wystąpienia wspólnika ze spółki może zawierać odmienne postanowienia). W tym przypadku strony umowy postanowią, iż ustępującemu wspólnikowi nie przysługuje, żadna spłata związana z wystąpieniem ze spółki. Ww. mechanizm (tj. ustąpienie ze spółki jawnej na mocy porozumienia wszystkich wspólników połączone z rezygnacją spłaty na rzecz ustępującego wspólnika) jest specyfiką kodeksu spółek handlowych, w związku z powyższym istnieją problemy co do możliwości kwalifikacji w ramy instytucji i umów nazwanych wskazanych w kodeksie cywilnym. Z punktu widzenia kodeksu cywilnego wskazane działanie w części dotyczącej braku spłaty wykazuje najbliższe podobieństwo do umowy o zwolnienie z długu (art. 508 kc) skoro z chwilą wystąpienia ze spółki ustępujący wspólnik nabywa wobec samej spółki (a nie pozostałych wspólników) roszczenie o wypłatę wartości udziału kapitałowego i takiego roszczenia się zrzeka.

W spółkach osobowych, w tym spółce jawnej nie wstępuje pojęcie udziału w rozumieniu ogółu praw i obowiązków wspólnika, które odpowiadałoby np. udziałom w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i jako takie stanowiłoby przedmiot samodzielnego obrotu (zbycia). Z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm. dalej: ksh), została przewidziana odnośnie spółek osobowych instytucja tzw. przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej (art. 10 ksh), która ułatwia obrót konglomeratem praw i obowiązków w spółce osobowej, ale nie może być utożsamiana z obrotem udziałami jako takimi, jak ma to miejsce np. w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Regulacja zawarta w art. 10 ksh nie wyłącza, ani nie ogranicza w żaden sposób wspólników spółki osobowej w dokonywaniu zmian w składzie personalnym spółki przy wykorzystaniu stosowanych dotąd instytucji, a to m.in. w drodze umów (aneksów) zawartych przez wszystkich wspólników, dających możliwość zmniejszenia, czy zwiększenia liczby wspólników (W. Pyzioł, Prawo Spółek, Oficyna Wydawnicza Branta, str.110 () zmiana składu osobowego spółki jawnej może być skutkiem (...) wystąpienia wspólnika ze spółki na podstawie umowy z pozostałymi wspólnikami). W przedmiotowym przypadku wspólnicy nie chcą korzystać z regulacji, o której mowa w art. 10 ksh, bowiem nie przewiduje jej umowa spółki, a ponadto z uwagi na tzw. zakaz rozszczepialności uprawnień spółkowych, zbycie wskazanego ogółu praw i obowiązków nie może nastąpić w częściach ułamkowych (np. po 1/2) na rzecz wspólników, którzy mają pozostać w spółce.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej bez jakichkolwiek spłat na jego rzecz stanowić będzie dla pozostałych w spółce wspólników, w tym Wnioskodawcy podlegający opodatkowaniu przychód ze źródła jakim jest pozarolniczą działalność gospodarcza w postaci wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), a jeżeli tak to, czy Wnioskodawca, jako syn występującego ze spółki wspólnika korzysta w tym zakresie ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. l pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy, wystąpienie wspólnika X ze spółki jawnej bez jakichkolwiek spłat na jego rzecz spowoduje dla pozostałych w spółce wspólników powstanie przychodu z działalności gospodarczej, w postaci wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedmiotowym przypadku, Wnioskodawca korzysta jednakże ze zwolnienia od podatku, określonego w art. 21 ust. l pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem wartość świadczeń jakie otrzyma, pochodzić będzie od osoby zaliczonej do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125.

Z kolei w myśl art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.

Przy czym, zgodnie z art. 21 ust. 20 ww. ustawy, zwolnienie nie ma zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczanych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, tj. działalności wykonywanej osobiście.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009r. nr 93, poz. 768), do grupy I podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Ustawodawca nie precyzuje, co należy rozumieć pod użytym w cytowanych przepisach pojęciem nieodpłatnego świadczenia. Przepisy ustawy o podatku dochodowym określają jedynie sposoby i kryteria ustalania wartości nabytych nieodpłatnie rzeczy (praw) albo nieodpłatnych świadczeń. Na gruncie języka polskiego nieodpłatny znaczy tyle co: nie wymagający opłaty; taki, za który się nie płaci; bezpłatny (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN, 2003r.). W świetle powyższego, uznać należy, iż dla celów podatkowych, przez nieodpłatne świadczenie rozumie się te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku podatnika mające konkretny wymiar finansowy.

Cytowany wyżej art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera ogólną definicję przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, natomiast w art. 14 ust. 2 wymienione zostały jedynie przykładowe zdarzenia powodujące powstanie tego przychodu. Z powyższego wynika, iż przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie przysporzenia lub korzyści majątkowe związane z tą działalnością. Zauważyć przy tym należy, iż korzyść ta nie musi skutkować bezpośrednim zwiększeniem aktywów podmiotu gospodarczego. Korzyścią taką może być także zwolnienie podatnika z obowiązku wydatkowania określonych środków, co skutkuje brakiem uszczerbku w majątku podatnika jaki nastąpiłby w przypadku gdyby do takiego nieodpłatnego świadczenia nie doszło, a podatnik musiałby taką kwotę wydatkować. Jednakże przychód z ww. świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych m.in. do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wolne od podatku dochodowego są zatem nieodpłatne świadczenia otrzymane m.in. od ojca.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że jeden ze wspólników planuje wystąpienie ze spółki jawnej, bez żadnych spłat na jego rzecz, tj. bez zwrotu wkładu i przypadającej na niego równowartości majątku wspólnego pozostałego po odliczeniu wartości wkładów pozostałych wspólników. W uzupełnieniu wniosku wskazano ponadto, że na gruncie przepisów prawa cywilnego, wskazane działanie, tj. brak spłaty udziału kapitałowego, będzie czynnością zbliżoną co do skutków podatkowych do czynności zwolnienia z długu. Występujący wspólnik jest ojcem dwóch pozostałych wspólników (w tym Wnioskodawcy), w związku z powyższym osoby te zaliczane są do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisu o podatku od spadków i darowizn.

W ocenie tut. Organu, jeżeli wskazana we wniosku czynność prawna jest prawnie dopuszczalna i na gruncie prawa cywilnego można ją utożsamić z czynnością zwolnienia z długu to zwolnienie pozostałych w spółce jawnej wspólników, m.in. Wnioskodawcy, z obowiązku wypłaty występującemu wspólnikowi przypadającej na niego udziału kapitałowego w spółce, skutkuje powstaniem po ich stronie, przychodu z nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże przychód (dochód) ten, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ww. ustawy, jest zwolniony od podatku dochodowego od osób fizycznych, z uwagi na pokrewieństwo, tj. uzyskanie nieodpłatnego świadczenia od osoby (ojca) zaliczonej do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się, iż zakresie pytania dotyczącego podatku od spadków i darowizn wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 4 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach