Temat interpretacji

Czy w związku z wykonywaniem czynności wymagających wiedzy prawniczej bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na podstawie umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, gdy czynności te wykonywane są na podstawie umowy zlecenia o świadczenie pomocy prawnej bez wynagrodzenia nieodpłatnie, Wnioskodawca (zleceniobiorca) jest zobowiązany zgłosić umowę do właściwego urzędu skarbowego lub złożyć deklarację do właściwego urzędu skarbowego i uiścić w związku z zawarciem takiej umowy podatek dochodowy od osób fizycznych ?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 lutego 2016 r. (data wpływu 23 lutego 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 18 maja 2016 r. (data wpływu) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych świadczenia usług pomocy prawnej bez wynagrodzenia jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 lutego 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych świadczenia usług pomocy prawnej bez wynagrodzenia.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jako osoba fizyczna zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę w zakładzie pracy i z tego tytułu osiąga przychody oraz odprowadza podatek dochodowy od osób fizycznych. Następnie zawiera z kancelarią adwokacką umowę zlecenia bez wynagrodzenia, na podstawie której wykonuje wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej nieodpłatnie (art. 735 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny) w tej kancelarii adwokackiej. Tym samym pomiędzy stronami, tj. pomiędzy Wnioskodawcą, a kancelarią świadczenia mają charakter ekwiwalentny, tzn. Wnioskodawca (zleceniobiorca) z tytułu zawarcia umowy zlecenia nie dostaje wynagrodzenia, ale zdobywa doświadczenie i podnosi kwalifikacje. Dzięki wykonywaniu zleceń wymagających wiedzy prawniczej polegających na dokonywaniu czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej, Wnioskodawca będący doktorem nauk prawnych, a także pracownikiem naukowym na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu, ma w zamian możliwość uzupełnienia, pogłębienia i podnoszenia swojej wiedzy, doświadczenia i kwalifikacji prawnych w tym zakresie na poziomie wymaganym przy należytym wykonywaniu zawodu adwokata. To właśnie dzięki uprzejmości adwokata (kancelarii adwokackiej), a więc w zamian za uzyskane doświadczenie praktyczne, Wnioskodawca jako zleceniobiorca wykonuje swoje czynności bez wynagrodzenia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku z wykonywaniem czynności wymagających wiedzy prawniczej bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na podstawie umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, gdy czynności te wykonywane są na podstawie umowy zlecenia o świadczenie pomocy prawnej bez wynagrodzenia nieodpłatnie, Wnioskodawca (zleceniobiorca) jest zobowiązany zgłosić umowę do właściwego urzędu skarbowego lub złożyć deklarację do właściwego urzędu skarbowego i uiścić w związku z zawarciem takiej umowy podatek dochodowy od osób fizycznych ?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ma on obowiązku składać deklaracji do właściwego urzędu skarbowego oraz nie ma obowiązku uiszczać podatku dochodowego wynikającego z tytułu zawartej umowy, w sytuacji, gdy Wnioskodawca jako zleceniobiorca zobowiązał się wykonać czynności określone w umowie zlecenia o świadczenie pomocy prawnej dla zleceniodawcy bez wynagrodzenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 11 ust. 2a powołanej ustawy wskazuje, że wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

1. jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
2. jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu;
3. jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
4. w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Ustawodawca stanowiąc o wartości otrzymanych nieodpłatnych świadczeń, jako przychodzie kształtującym podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, nie sprecyzował bliżej co należy rozumieć przez "nieodpłatne świadczenie".

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma w prawie podatkowym szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu (działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby art. 353 Kodeksu cywilnego), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności przedsiębiorców, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Warunkiem uznania nieodpłatnych świadczeń za przychód jest jego otrzymanie lub postawienie do dyspozycji podatnika.

Ponadto aby uznać dane świadczenie za nieodpłatne, działanie świadczeniobiorcy wiązać się musi z jego pozytywną wolą, tzn. że chce on przekazać świadczeniobiorcy świadczenie i czyni to nieodpłatnie.

A zatem do nieodpłatnego świadczenia dochodzi nie przy każdym zdarzeniu prawnym czy gospodarczym, ale wówczas, gdy tym zdarzeniem jest taki stosunek zobowiązaniowy, w którym korzyść uzyskuje jedna ze stron. Przychód z nieodpłatnych świadczeń nie powstanie natomiast wtedy, gdy świadczenia są ekwiwalentne. Z taką sytuacją mamy do czynienia gdy przyjmując jakąś korzyść, przekazujemy coś od siebie.

Z wniosku wynika, iż Wnioskodawca zawarł z kancelarią adwokacką umowę zlecenia o wykonywanie czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej bez wynagrodzenia nieodpłatnie (art. 735 Kodeksu cywilnego). Z tytułu zawarcia ww. umowy zlecenia Wnioskodawca świadczy usługi pomocy prawnej na rzecz kancelarii, za które nie dostaje wynagrodzenia, ale zdobywa doświadczenie i podnosi kwalifikacje.

Zasada swobody umów została wyrażona w art. 353 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380) i polega na tym, iż strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze ) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 735 § 1 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, iż Wnioskodawca w związku ze świadczeniem usług pomocy prawnej bez wynagrodzenia nie uzyskuje konkretnego mającego wymiar materialny przysporzenia, które mogłoby stanowić nieodpłatne świadczenie podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje powstanie przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy, u podatnika który te świadczenia otrzymuje, któremu postawiono nieodpłatne świadczenia do dyspozycji, a nie u podatnika, który przekazuje takie świadczenia (nieodpłatnie świadczy usługi).

W związku z powyższym u Wnioskodawcy jako strony umowy zlecenia bez wynagrodzenia nie powstanie obowiązek odprowadzenia podatku z tytułu wykonania przedmiotowej umowy.

Na Wnioskodawcy nie ciążą również obowiązki związane ze zgłoszeniem tejże umowy do Urzędu Skarbowego, czy też złożeniem jakiejkolwiek deklaracji w tym zakresie.

Należy przy tym zastrzec, iż przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania właściwy organ ustali, że przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest odmienny od rzeczywistego, to wydana interpretacja nie będzie chroniła Pana w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Wskazać należy, że niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy i nie wywołuje skutków prawnych dla zleceniodawcy. Bowiem stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Chcąc uzyskać interpretację zleceniodawca winien osobiście lub za pomocą ustanowionego pełnomocnika zwrócić się do tut. organu o wydanie interpretacji w indywidualnej sprawie i uiścić związaną z tym opłatę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy