Interpretacja indywidualna z dnia 22.01.2018, sygn. 0115-KDIT2-1.4011.337.2017.2.MN, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Czy dział spadku przeprowadzony w taki sposób, że dokonana zostanie sprzedaż nieruchomości, a kwota uzyskana ze sprzedaży, którą otrzyma Wnioskodawca będzie odpowiadała ułamkowi wynikającemu z postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, będzie powodował obowiązek podatkowy z tytułu podatku dochodowego od odpłatnego zbycia nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 7 listopada 2017 r. (data wpływu 29 listopada 2017 r.) uzupełnionym w dniu 8 stycznia 2018 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nabytego w drodze spadku jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 listopada 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek uzupełniony w dniu 8 stycznia 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nabytego w drodze spadku.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 14 października 2006 r. zmarł dziadek Wnioskodawcy, w tym dniu spadek nabył syn zmarłego-ojciec Wnioskodawcy (postanowienie sądu z dnia 25 listopada 2008 r. o nabyciu 3/16 części spadku). Ojciec Wnioskodawcy zmarł w dniu 27 marca 2008 r. - postanowieniem sądu z dnia 20 maja 2008 r. Wnioskodawca nabył na podstawie ustawy &¼ część spadku po ojcu. W dniu 5 sierpnia 2014 r. zmarła babcia Wnioskodawcy, postanowieniem sądu z dnia 16 kwietnia 2015 r. Wnioskodawca nabył na podstawie ustawy 1/12 część spadku po babci.

Obecnie toczy się postępowanie przed sądem rejonowym o dział spadku po zmarłym dziadku i babci Wnioskodawcy. Przedmiotem spadku jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, w którym Wnioskodawca ma swoje udziały, tj. po ojcu 3/128 części lokalu, po babci 5/96 części lokalu, czyli razem 29/384. W uzupełnieniu wskazano, że dział spadku ma zostać dokonany przez sprzedaż tej nieruchomości. Część kwoty uzyskanej w wyniku sprzedaży nieruchomości przypadnie Wnioskodawcy w wysokości odpowiadającej jego udziałowi w majątku spadkowym, określonemu w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Wnioskodawca jest osobą bezrobotną i niepełnosprawną w związku z tym potrzebuje pilnie środków finansowych na życie i leczenie, jednak rozważa cofnięcie wniosku o dział spadku, jeżeli wiązałoby się to z koniecznością uiszczenia podatku dochodowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy dział spadku przeprowadzony w taki sposób, że dokonana zostanie sprzedaż nieruchomości, a kwota uzyskana ze sprzedaży, którą otrzyma Wnioskodawca będzie odpowiadała ułamkowi wynikającemu z postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, będzie powodował obowiązek podatkowy z tytułu podatku dochodowego od odpłatnego zbycia nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie będzie ciążył na nim obowiązek podatkowy z tytułu podatku dochodowego od odpłatnego zbycia nieruchomości, ponieważ podział majątku spadkowego nie spowodowuje przysporzenia po stronie Wnioskodawcy, nie powiększy się tym samym jego majątek, czyli nie można w takiej sytuacji mówić o nabyciu. Otrzymana po sprzedaży nieruchomości dokonanej w drodze działu spadku kwota będzie odpowiadała udziałowi Wnioskodawcy w majątku spadkowym, a wynikającemu z postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 Kodeksu cywilnego). Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, z chwilą otwarcia spadku powstaje wspólność majątku spadkowego, która trwa aż do działu spadku (art. 1035 Kodeksu cywilnego). Wspólność majątku spadkowego powstała z chwilą otwarcia spadku nie oznacza zarazem powstania współwłasności w poszczególnych składnikach majątkowych wchodzących w skład masy spadkowej. Spadkobiercy do działu spadku zachowują wyłącznie udział w majątku spadkowym, na który składają się (co do zasady) prawa, jak i obowiązki majątkowe spadkodawcy. Dział spadku natomiast, to przede wszystkim pojęcie prawne oznaczające określenie wartości majątku wchodzącego w skład spadku oraz jego podział pomiędzy poszczególnych spadkobierców. Z dokonaniem działu spadku ustaje wspólność majątku spadkowego jaka powstaje w wyniku nabycia spadku przez kilku spadkobierców. Dział spadku i zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia tylko wówczas, gdy w wyniku tych instytucji prawnych podatnik otrzymuje nieruchomość, której wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał, a takie stanowisko zostało potwierdzone m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 lutego 2016 r. (IPPB4/4511-1428/15-2/JK3). Nie ma przy tym znaczenia, czy dział spadku następuje w wyniku umowy czy na drodze sądowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016 r., poz. 2032 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec wyżej powołanych regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przedstawionym zdarzeniu przyszłym dla opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości istotne znaczenie ma data ich nabycia.

Stosownie do art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.) spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia przez Wnioskodawcę spadku jest data śmierci spadkodawcy.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z kolei w myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Zgodnie z art. 211 Kodeksu cywilnego każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Natomiast stosownie do art. 212 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

1. jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi;
2. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Stosownie natomiast do art. 625 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 1822 z późn. zm.) w postanowieniu zarządzającym sprzedaż rzeczy należących do współwłaścicieli sąd bądź rozstrzygnie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli, bądź też tylko zarządzi sprzedaż, odkładając rozstrzygnięcie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli oraz o podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży do czasu jej przeprowadzenia. W myśl art. 1066 ww. ustawy w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym na podstawie tytułu wykonawczego, a mającym na celu zniesienie współwłasności nieruchomości w drodze sprzedaży publicznej, stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z nieruchomości ze zmianami wskazanymi w artykułach poniższych.

Stosownie do powyższych wyjaśnień wskazać należy, że dział spadku, który następuje w drodze sądowego zniesienia współwłasności przez sprzedaż wchodzącej w skład majątku wspólnego nieruchomości znajduje zastosowanie w wypadku złożenia przez wszystkich współwłaścicieli zgodnego wniosku co do takiego sposobu działu, a także pomimo braku takiego wniosku, gdy rzeczy nie da się podzielić, a konkretne okoliczności przemawiają za takim rozstrzygnięciem sprawy. W szczególności sprzedaż powinno się przeprowadzić, gdy żaden ze współspadkobierców nie wyraża zgody na przyznanie mu rzeczy w naturze bądź też żaden ze współspadkobierców lub ten, który wyłącznie ubiega się o przyznanie mu wspólnej rzeczy, nie byłby w stanie ponieść ciężaru spłat.

Dział spadku jest czynnością, w której uczestniczą wyłącznie spadkobiercy. Dział spadku polega na tym, że majątek dzielony jest pomiędzy uczestników spadkobrania w ten sposób, że poszczególne rzeczy należące do masy spadkowej są dzielone pomiędzy uczestników tego postepowania, a gdy rzeczy nie da się podzielić przyznawana ona jest ona jednemu ze spadkobierców bądź też kilku z nich, natomiast pozostali spadkobiercy otrzymują spłatę świadczenie stanowiące równowartość ich udziału w masie spadkowej, od tych spadkobierców, którym przyznano rzecz. W rozpatrywanej sprawie taka sytuacja nie wystąpi. Wnioskodawca bowiem przeniesie swój udział w prawie własności nieruchomości nie na innego spadkobiercę, lecz na kupującego w zamian za co otrzyma od kupującego należną cenę ze sprzedaży. Czym innym bowiem jest sprzedaż nieruchomości nabytej w spadku, a czym innym otrzymanie spłaty od spadkobiercy lub pozostałych spadkobierców. W przypadku sprzedaży bez znaczenia pozostaje okoliczność, czy sprzedaży dokonują sami współwłaściciele nieruchomości lub prawa, czy też sprzedaż nieruchomości została zarządzona przez sąd. Podsumowując, zarówno sprzedaż bezpośrednio przez współwłaścicieli swoich udziałów nabywcy, jak też sprzedaż na podstawie sądowego postanowienia zarządzającego sprzedaż nieruchomości powoduje otrzymanie przez zbywcę zapłaty w postaci ceny sprzedaży, która podlega opodatkowaniu, jeżeli sprzedaży udziału w nieruchomości dokonano przed upływem pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przywołane przepisy prawa w kontekście przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że nabycie przez Wnioskodawcę udziałów we współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nastąpiło w dwóch datach:

• w 2008 r. udział w ww. prawie został nabyty w drodze spadku po ojcu Wnioskodawcy,
• w 2014 r. udział w ww. prawie został nabyty po babci Wnioskodawcy.

Zatem odpłatne zbycie udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w drodze spadku po zmarłym ojcu nie będzie stanowiło źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem 5-letni termin liczony od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, upłynął w dniu 31 grudnia 2013 r.

Natomiast sprzedaż udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w drodze spadku po zmarłej babci, dokonana do dnia 31 grudnia 2019 r. będzie stanowiła źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 30e ust. 1 ww. ustawy od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. Podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw (art. 30e ust. 2 analizowanej ustawy).

Jest jednak art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy od podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

W odniesieniu do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnej nr IPPB4/4511-1428/15-2/JK3 z dnia 10 lutego 2016 r. wyjaśnić należy, że interpretacje organów podatkowych wydawane są w indywidualnych sprawach podatników na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów prawa i stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez podatnika. Powołana przez Wnioskodawcę interpretacja została wydana w odmiennym stanie faktycznym, nie rozstrzyga w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nabytego w drodze w spadku, ale odnosi się do skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziałów w nieruchomości nabytych w drodze spadku oraz zbycia udziału w nieruchomości nabytego w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności na podstawie umowy dożywocia, i nie znajduje zastosowania niniejszej w sprawie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej