Temat interpretacji

Czy umorzenia wierzytelności rodzą przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i czy należy w związku z tym wystawiać PIT-8C?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 12 grudnia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 14 grudnia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 09 marca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia wierzytelności:

• w części dotyczącej powstania przychodu - jest prawidłowe,
• w zakresie sporządzenia informacji PIT-8C jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2011 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia wierzytelności.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 09 marca 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca na podstawie art. 79 oraz art. 81 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz.1362 ze zm.) wydaje decyzje administracyjne w sprawie odpłatności rodziców naturalnych za pobyt dzieci w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

W 2011 r. wystąpiły umorzenia wierzytelności z tego tytułu, wydane przez Starostę Powiatu oraz Dyrektora Jednostki (również na podstawie decyzji administracyjnych). Umorzenia dokonywane są gdy wystąpi jedna z poniższych przesłanek:

1. nieskuteczność postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika skarbowego lub sądowego,
2. ściągnięcie należności zagraża ważnym interesom dłużnika i jest uzasadnione względami społecznymi,
3. dłużnik zmarł,
4. nie można ustalić miejsca pobytu dłużnika,
5. zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej wierzytelności,
6. wysokość należności wraz z odsetkami nie przekracza kwoty 100,- zł.

W piśmie z dnia 09 marca 2012 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca poinformował, iż umorzenie wierzytelności z tytułu odpłatności rodziców naturalnych wskazanych we wniosku następuje na podstawie Zarządzenia Dyrektora () w oparciu o art. 79 i art. 81 ustawy o pomocy społecznej.

Od 01 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U z 2011 r. Nr 149, poz. 887 ze zm.), w której powyższe regulacje zawarte są w art. 194.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy ww. umorzenia rodzą przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i czy należy w związku z tym wystawiać PIT-8C...

Wnioskodawca uważa, iż umorzenia z tego tytułu są przychodem osoby fizycznej, jednak ze względu na to, że w wielu przypadkach są to osoby bezdomne, często bez środków do życia, w związku z tym wystawianie PIT-8C jest bezzasadne. Nie jest też uzasadnione ekonomicznie bo wyegzekwowanie podatku będzie zapewne niemożliwe.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z generalną zasadą opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje, co należy rozumieć przez nieodpłatne świadczenie. Z tego też względu pojęcie świadczenia należy rozpatrywać z punktu widzenia zobowiązaniowego, tj. na tle art. 353 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, póz. 93 ze zm.), zgodnie z którym zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu (art. 353 § 2).

Zatem pojęcie nieodpłatne świadczenie w prawie podatkowym ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby, ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie kosztem majątku innego podmiotu, mające konkretny wymiar finansowy.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów są inne źródła. W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w ww. przepisie sformułowanie w szczególności, świadczy o tym, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Z wniosku wynika, iż Wnioskodawca na podstawie art. 79 oraz art. 81 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wydaje decyzje administracyjne w sprawie odpłatności rodziców naturalnych za pobyt dzieci w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

W 2011 r. wystąpiły umorzenia wierzytelności z tego tytułu, wydane przez Starostę Powiatu oraz Dyrektora Jednostki (również na podstawie decyzji administracyjnych). Umorzenie wierzytelności z tytułu odpłatności rodziców naturalnych wskazanych we wniosku następuje na podstawie Zarządzenia Dyrektora () w oparciu o art. 79 i art. 81 ustawy o pomocy społecznej.

Tym samym ocena stanowiska Wnioskodawcy zajęta w przedstawionym stanie faktycznym może być dokonana tylko w oparciu o stan prawny odnoszący się do przedstawionego stanu faktycznego.

Zgodnie z treścią art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym w 2011 r. - opłatę za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej oraz osoby pełnoletniej, o której mowa w art. 78 ust. 5, do wysokości miesięcznej pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w tej rodzinie, wnoszą solidarnie rodzice.

W myśl art. 79 ust. 2 ww. ustawy decyzję administracyjną o wysokości tej opłaty wydaje starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej.

Stosownie do art. 79 ust. 3 tej ustawy starosta, ustalając wysokość opłaty rodziców dziecka przebywającego w rodzinie zastępczej, uwzględnia ich sytuację rodzinną, zdrowotną, dochodową i majątkową.

Na podstawie art. 79 ust. 5 powołanej ustawy starosta może częściowo albo całkowicie zwolnić lub odstąpić od ustalenia opłaty, o której mowa w ust. 1, na wniosek lub z urzędu, ze względu na trudną sytuację materialną rodziny.

Stosownie do art. 80 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej dziecko pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej może być umieszczane w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej następującego typu:

1. interwencyjnego;
2. rodzinnego;
3. socjalizacyjnego.

Dziecko, o którym mowa w ust. 1, może przebywać w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej, zapewniającej całodobową opiekę, do uzyskania pełnoletności, a po uzyskaniu pełnoletności, na dotychczasowych zasadach, do czasu ukończenia szkoły, w której rozpoczęło naukę przed osiągnięciem pełnoletniości (art. 80 ust. 8 ustawy).

Zgodnie z art. 81 ust. 1 ww. ustawy za pobyt dziecka lub osoby pełnoletniej, o której mowa w art. 80 ust. 8, w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej opłatę ponoszą, do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania, rodzice dziecka, osoba pełnoletnia lub jej rodzice, a także opiekunowie prawni lub kuratorzy, w przypadku gdy dysponują dochodami dziecka, z tym że opłata ponoszona przez opiekunów prawnych, kuratorów lub osobę pełnoletnią nie może być wyższa niż 50 % kwoty stanowiącej dochód dziecka lub osoby pełnoletniej.

W myśl art. 81 ust. 3 ww. ustawy opłatę, o której mowa w ust. 1, ustala, w drodze decyzji administracyjnej, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed skierowaniem do placówki.

Stosownie do art. 81 ust. 4 pow. ustawy starosta może częściowo albo całkowicie zwolnić lub odstąpić od ustalenia opłaty, o której mowa w ust. 1, na wniosek lub z urzędu, ze względu na trudną sytuację materialną rodziny lub osoby.

Starosta, ustalając wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, uwzględnia sytuację rodzinną, zdrowotną, dochodową i majątkową rodziny lub osoby (art. 81 ust. 5 ww. ustawy).

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, iż umorzenie zobowiązania osoby fizycznej z tytułu opłat za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej (która to osoba, na mocy stosownej decyzji była wcześniej zobowiązana do poniesienia takiej opłaty) jest co do zasady tożsame ze spełnieniem na jej rzecz nieodpłatnego świadczenia. Należy bowiem zauważyć, iż w wyniku umorzenia. należności z ww. tytułu osoba ta odnosi rzeczywistą korzyść, nie wydatkując środków, które byłaby zobowiązana wydatkować płacąc za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej. W efekcie zwolnienia osoby z ponoszenia ww. opłat następuje u niej trwały przyrost majątku.

Zatem umorzone osobie fizycznej należności z tytułu opłat za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej stanowią dla niej przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika wprost, że obowiązkiem jednostki organizacyjnej umarzającej należność jest wystawienie informacji PIT-8C osobie, dla której w danym przypadku będzie to realne przysporzenie majątkowe. Tym samym wskazana we wniosku okoliczność, że w wielu przypadkach są to osoby bezdomne, często bez środków do życia, nie zwalnia z obowiązku wystawienia tej informacji.

Obowiązek wystawienia PIT-8C istnieje również w przypadku, gdy postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne lub zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej wierzytelności. Zatem na Wnioskodawcy ciąży obowiązek sporządzenia z ww. tytułu informacji PIT-8C.

W przypadku jednak gdzie faktycznie (pomimo podjętych prób) nie ma możliwości ustalenia danych osobowych osoby, które wymagane są do wypełnienia urzędowego formularza PIT-8C, nie sporządza się informacji PIT-8C. Informacji tej nie sporządza się również i w przypadku osoby, która zmarła.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w tej kwestii należało uznać za nieprawidłowe.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył dokument. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny (weryfikacji); jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach