Temat interpretacji
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 3 czerwca 2008 r. (data wpływu 13 czerwca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu umorzenia odsetek od kredytu bankowego - jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 13 czerwca 2008 roku został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu umorzenia odsetek od kredytu bankowego.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.
Pani syn zaciągnął kredyt w rachunku bieżącym. W związku z wyjazdem syna za granicę w dniu 2 listopada 2004 roku zawarła Pani z bankiem umowę przystąpienia do długu i należności wynikające z tego kredytu spłacała w ratach. Przystępująca do długu zobowiązała się do spłaty - solidarnie z kredytobiorcą - należności głównej wraz z odsetkami naliczonymi do dnia spłaty kredytu. Dnia 18 sierpnia 2007 roku podpisała Pani wraz z synem oświadczenie o przyjęciu warunków spłaty zadłużenia, z którego wynikało, że wobec tego, że nastąpiła spłata kapitału bank wyraził zgodę na częściowe umorzenie odsetek, pod warunkiem, że część z nich, w kwocie 851 zł 99 gr zostanie przez Państwa uregulowana. Ogólna kwota odsetek wynosiła 3.407 zł 55 gr. Należną część odsetek Pani uiściła, a bank zgodnie z umową umorzył pozostałą kwotę odsetek. Po czym bank wystawił na Pani imię i nazwisko informację o przychodach z innych źródeł (PIT-8C), w której wykazany został przychód Pani z tytułu umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu w kwocie 1.277 zł 83 gr. Zdaniem banku podpisując umowę o przystąpieniu do długu, z dniem 2 listopada 2004 roku stała się Pani współdłużnikiem banku, a skoro bank umorzył część odsetek, to z tytułu tego umorzenia Pani osiągnęła przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie.
Zdaniem Wnioskodawcy zgodnie z przepisami prawa odsetki stają się przychodem banku dopiero w momencie ich zapłaty przez klienta banku. Bank dokonując częściowego umorzenia odsetek nie wpisuje zatem kwoty umorzonych odsetek w swoje koszty uzyskania przychodu. Skoro zatem bank nie ma z tytułu umorzenia odsetek żadnych kosztów (co najwyżej nie osiągnie wyższego przychodu), to po stronie klienta banku brak jest podstaw do przypisania tej osobie przychodu z tytułu umorzenia części odsetek. Natomiast jeżeli już uznaje się, że mimo wszystko klient banku uzyskuje przychód z tytułu umorzenia odsetek, to przychód ten osiągnął syn Wnioskodawcy i to na niego bank powinien wystawić PIT-8C. Skoro tylko przystąpiła Pani do długu syna, to brak jest podstaw do przyjęcia, że właśnie Pani - a nie jej syn osiągnęła przychód z tytułu częściowego umorzenia odsetek od kredytu.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłami przychodów są - poza wymienionymi w pkt 1-8 inne źródła.
Natomiast w myśl art. 20 ust. 1 ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenie społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Sformułowanie w szczególności dowodzi, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3 są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
W rozpatrywanej sprawie, na tle wymienionych przepisów podatkowych, rozstrzygnięcia wymaga, w jakiej sytuacji umorzenie przez bank wierzytelności, tj. części naliczonych odsetek od kredytu zaciągniętego przez Pani syna skutkuje po jej stronie (jako osoby przystępującej do długu) powstaniem przychodu w sensie podatkowym.
W tym celu należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2002 roku Nr 72, poz. 665 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
W świetle powyższego otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Natomiast umorzenie należności głównej (kapitał kredytu lub pożyczki), a w pewnych sytuacjach odsetek od kredytu, będzie stanowiło przychód dłużnika, gdyż otrzymał on w przeszłości określoną kwotę pieniędzy, pod warunkiem jej zwrotu w ustalonym w umowie terminie i zobowiązuje się do uiszczenia odsetek z tytułu korzystania ze środków finansowych kredytodawcy.
Podkreślić należy, iż odmiennie należy traktować odsetki, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytobiorcy i tzw. odsetki karne.
Wysokość odsetek, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytobiorcy (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zatem umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną, nie prowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem majątkowym, skutkującym powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które de facto po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął. Świadczeniobiorca osiąga bowiem korzyść majątkową o konkretnym wymiarze, gdyż zmniejsza się zobowiązanie jakie musiałby zapłacić, gdyby nie nastąpiło umorzenie. Stąd też umorzenie tychże należności jest formą przysporzenia o konkretnym wymiarze finansowym i stanowić będzie przychód z innych źródeł, który winien zostać wykazany w sporządzonej przez kredytodawcę (pożyczkodawcę) informacji PIT-8C.
Zwolnienie dłużnika od zapłaty części wierzytelności rodzi ten skutek, że dłużnik nie musi ponosić wydatków, które na nim ciążą. W sensie podatkowym stanowi to realne przysporzenie, mające konkretny wymiar finansowy, a tym samym oznacza powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Natomiast tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytu - z którego może skorzystać lub nie wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w ramach umowy o przystąpienie do długu kredytowego zawartej między Panią i bankiem, zobowiązała się Pani solidarnie spłacać wierzytelności syna wobec banku. Zatem poprzez przystąpienie do długu syna stała się Pani współdłużnikiem banku z tytułu niespłaconego kredytu oraz odsetek liczonych do dnia spłaty kredytu. Z uwagi na to, iż spłaciła Pani w całości kwotę kredytu bank zaproponował umorzenie części naliczonych odsetek, pod warunkiem, że pozostała ich część zostanie spłacona przez Panią lub kredytobiorcę na co sporządzona została stosowna umowa. Gdy uregulowała Pani wymaganą część odsetek, pozostała wierzytelność wobec banku została umorzona. W związku z przystąpieniem do długu ciąży na Pani (solidarnie z synem) m.in. obowiązek zapłaty odsetek, które zostały naliczone według zasad przewidzianych w umowie kredytowej. W związku z dokonanym przez bank umorzeniem została Pani zwolniona z zapłaty kwoty odsetek, a tym samym uzyskała konkretną korzyść majątkową. W sytuacji bowiem, gdyby bank nie umorzył omawianych odsetek zobowiązana byłaby Pani (solidarnie z kredytobiorcą) do ich spłaty.
Reasumując powyższe stwierdzić należy, że ustalona proporcjonalnie kwota umorzonych odsetek, które naliczone zostały zgodnie z umową kredytową, stanowi przychód dłużnika (każdego z dłużników solidarnych) z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który należy wykazać w zeznaniu podatkowym. Wykazaną przez bank w informacji PIT-8C kwotę, odpowiadającą połowie kwoty umorzonych odsetek winna więc Pani wykazać w złożonym za rok 2007 zeznaniu podatkowym.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.