Temat interpretacji

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j. t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) zwanej dalej updof - podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu składek, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych :
a) zapłaconych bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
b) potrąconych przez płatnika ze środków podatnika na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, z tym że w przypadku podatnika osiągającego przychody określone w art. 12 ust. 6, tylko w części obliczonej, w sposób określony w art. 33 ust. 4, od przychodu podlegającego opodatkowaniu.,
- odliczenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) wolny od podatku na podstawie art. 21, 52 i 52a oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą będących jednocześnie rolnikami mają zastosowanie zasady określone w art. 5a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. Nr 711, poz. 342 ze zm.), co oznacza, że rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy, nieprzerwanie co najmniej 1 rok, podejmuje pozarolniczą działalność gospodarczą nie będąc pracownikiem i nie pozostając w stosunku służbowym, podlega nadal ubezpieczeniu rolników.
Rolnik może podlegać innemu ubezpieczeniu społecznemu wówczas, gdy złoży ZUS-owi lub Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oświadczenie o chęci podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu działalności gospodarczej, o ile spełnia w tym zakresie warunki określone w odrębnych przepisach.

Tym odrębnym przepisem jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm.), która dla osób prowadzących działalność gospodarczą, będących równocześnie rolnikami, podlegającymi ubezpieczeniu społecznemu nie wprowadza obowiązku oraz nie daje prawa do tych ubezpieczeń na zasadzie dobrowolności.
W oparciu o przepis art. 26 ust. 1 pkt 2 updof podatnik prowadzący działalność gospodarczą może obniżyć dochód o kwoty faktycznie zapłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie własne oraz osób z nim współpracujących, jeżeli oczywiście nie zostały one zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. A zatem podatnik ma tutaj dwie możliwości albo odliczy te kwoty od dochodu albo uzna je za koszt uzyskania przychodu. Natomiast art. 22 ust. 1 updof stanowi, iż kosztami uzyskania przychodu są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Skoro tak, to zaliczeniu do kosztów działalności gospodarczej mogą podlegać tylko te składniki, które należne są Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych tytułem ubezpieczeń społecznych, bowiem tylko one związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą i uzyskanym z tego tytułu przychodem. Składki na ubezpieczenie społeczne rolników należne Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, nie są związane z działalnością gospodarczą tylko z działalnością rolniczą, a jej nie dotyczą przepisy ustawy o podatku dochodowym.
Przepis art. 26 ust. 1 pkt 2 updof w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1999 r. nie stanowi również podstawy do odliczania od dochodu składek na ubezpieczenie wpłaconych do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. Nr 711, poz. 342 ze zm.).