Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 06.08.2003, sygn. OG-005/114/2003/PD II/415-38/03, Drugi Urząd Skarbowy w Kielcach
Temat interpretacji
W odpowiedzi na pismo z dnia 09.07.2003 r. znak: NF/2345/2003 Drugi Urząd Skarbowy w Kielcach wyjaśnia.
Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
W myśl art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne będące przedsiębiorcami oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłat należności osobom określonym w art. 3 ust. 1 i 3 z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 5-9 oraz art. 18, są obowiązane jako płatnicy pobierać z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 20% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b.
Zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie, zmniejsza się, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2, o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej przez płatnika, o którym mowa w ust. 1, zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym - zgodnie z art. 41 ust. 1a ustawy.
W myśl art. 42 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek dochodowy, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, właściwego według siedziby płatnika, a w przypadku braku siedziby - według miejsca zamieszkania płatnika. W terminie przekazania kwoty pobranego podatku (zaliczek) płatnicy są obowiązani przesłać urzędom skarbowym, o których mowa w ust. 1 - zbiorcze deklaracje według ustalonego wzoru (PIT-4).
W terminie do dnia 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w art. 41 ust. 1 oraz urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika imienne informacje o wysokości dochodu oraz potrąconych przez płatnika w roku podatkowym składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w roku podatkowym przez płatnika i składki na ubezpieczenie zdrowotne odliczonej, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2, a także o pobranych zaliczkach na podatek, sporządzone według ustalonego wzoru (PIT-8B). W razie zaprzestania przez płatnika prowadzenia działalności przed terminem, o którym mowa w zdaniu pierwszym, jest on obowiązany przesłać tę informację w terminie do dnia zaprzestania działalności - art. 42 ust. 3 ustawy.
Z pisma wynika, iż spółdzielnia pracy wypłaca udziały członkowskie po zmarłym członku spółdzielni osobie wskazanej przez tego członka w deklaracji. Na zgromadzone udziały składają się następujące pozycje:
- wpłaty własne udziałów wnoszone przez członka spółdzielni z dochodu po opodatkowaniu,
- waloryzacja udziałów członkowskich,
- odpisy części nadwyżki bilansowej przeznaczonej na zwiększenie funduszu udziałowego w wartości netto, tj. po potrąceniu i odprowadzeniu do urzędu skarbowego zryczałtowanego podatku dochodowego (obecnie stawka podatku wynosi 15%),
- odpisy części nadwyżki
bilansowej przeznaczonej na zwiększenie funduszu udziałowego za lata 1995-1997 w wartości brutto, od której zryczałtowany podatek w wysokości 20% należy pobierać od zwracanych kwot za te lata w dniu wypłaty.
Ponadto z pisma wynika, iż zgodnie z uchwałą WZP w sprawie podziału nadwyżki bilansowej za 2002 r. 50% nadwyżki bilansowej zostanie przeznaczone na wypłatę gotówkową, a 50% na dopis do funduszu udziałowego dla osoby wskazanej w deklaracji po zmarłym członku spółdzielni.
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu nadanym od 1 stycznia 1997 r. ustawą z dnia 21 listopada 1996 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 137, poz. 638) - wolne od podatku dochodowego są między innymi przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów w spółdzielni - w części stanowiącej koszt nabycia. Jednocześnie art. 41 ust. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu nadanym od 1 stycznia 1997 r. w/w ustawą z dnia 21 listopada 1996 r. - stanowi, iż w latach 1995-1997 spółdzielnie nie pobierają zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych w razie przeznaczenia swojego dochodu (tj. nadwyżki bilansowej bądź w spółdzielniach rolniczych dochodu ogólnego) na powiększenie funduszu udziałowego. Spółdzielnie pobierają jednak ten podatek w razie zwrotu kwot przekazanych w tych latach, z dochodu uzyskanego przez spółdzielnie, przeznaczonego na powiększenie udziałów.
Zgodnie z art. 78 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 ze zm.) zasadniczymi funduszami własnymi w spółdzielni są:
1) fundusz udziałowy powstający z wpłat udziałów członkowskich, odpisów na udziały członkowskie z podziału nadwyżki bilansowej lub innych źródeł określonych w odrębnych przepisach,
2) fundusz zasobowy powstający z wpłat przez członków wpisowego, części nadwyżki bilansowej lub innych źródeł
określonych w odrębnych przepisach.
Spółdzielnia tworzy także inne fundusze własne przewidziane w odrębnych przepisach oraz w jej statucie - art. 78 § 2 ustawy Prawo spółdzielcze.
W świetle obowiązujących od dnia 1 stycznia 1997 r. powołanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wypłaty udziałów utworzonych z funduszu zasobowego w wyniku waloryzacji udziałów członkowskich dokonanej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o waloryzacji udziałów członkowskich w spółdzielniach i zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 83, poz. 373 ze zm.) - nie podlegają opodatkowaniu w ich wysokości nominalnej z dnia dokonania ich waloryzacji przez spółdzielnię.
Natomiast udziały zwracane członkom na podstawie art. 26 § 1 i art. 21 Prawa spółdzielczego nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w części pochodzącej:
- z wpłat dokonanych bezpośrednio przez członków (pochodzących z kwot
potrącanych w listach płac z wynagrodzenia netto ze spółdzielczej umowy o pracę, bądź wpłat gotówkowych członków do kasy spółdzielni) - w ich wysokości nominalnej z dnia wniesienia,
- z odpisów na udziały członkowskie dokonanych z podziału nadwyżki bilansowej spółdzielni, od których wcześniej został pobrany zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych.
W związku z powyższym kwoty udziałów członkowskich zwracane przez spółdzielnię podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych w części pochodzącej:
- z tych odpisów na udziały członkowskie z nadwyżki bilansowej, od których wcześniej nie został pobrany zryczałtowany podatek,
- ze zwiększenia nominalnej wysokości udziałów utworzonych z funduszu zasobowego w wyniku waloryzacji dokonanej zgodnie z przepisami w/w ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r.
W myśl art. 41 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w razie przeznaczenia dochodu na powiększenie kapitału zakładowego lub akcyjnego, a w spółdzielniach funduszu udziałowego płatnicy, o których mowa w ust. 4, pobierają zryczałtowany podatek dochodowy w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego o dokonaniu wpisu o podwyższeniu kapitału zakładowego lub akcyjnego, a w spółdzielniach od dnia podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały dotyczącej podwyższenia funduszu udziałowego.
Zgodnie z art. 16 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze członek może w deklaracji lub w odrębnym pisemnym oświadczeniu złożonym spółdzielni wskazać osobę, której spółdzielnia obowiązana jest po jego śmierci wypłacić udziały, przy czym prawo z tego tytułu nie należy do spadku. Powyższe przesądza, że otrzymanie zwrotu udziałów przez wyznaczoną osobę nie podlega przepisom ustawy od spadków i darowizn.
Zarówno treść art. 16 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze, jak i charakter przychodu osoby uprawnionej do otrzymania zwrotu udziałów w wyniku złożenia spółdzielni oświadczenia przez jej członka wskazuje, iż mamy tu do czynienia z prawem o charakterze majątkowym. To przesądza, iż przychód uzyskany z tego prawa należy zakwalifikować do przychodów określonych w cytowanym wyżej art.18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W związku z powyższym stanowisko spółdzielni zawarte w piśmie, iż od zwracanych zgromadzonych udziałów członkowskich po zmarłym członku spółdzielni osobie wskazanej przez niego w deklaracji, od których spółdzielnia w poszczególnych latach obowiązywania ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych potrącała i odprowadzała zryczałtowany podatek, nie należy po raz drugi potrącać tego podatku jest prawidłowe.
Ponadto tut. Urząd informuje, iż zwracane udziały po zmarłym członku spółdzielni osobie wskazanej przez tego członka w deklaracji pochodzące z części dopisu nadwyżki bilansowej na zwiększenie funduszu udziałowego za lata 1995-1997 oraz od wypłaty gotówkowej i dopisu do funduszu udziałowego części nadwyżki bilansowej za 2002 r. należy zakwalifikować do przychodów określonych w cytowanym wyżej art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W tym przypadku na spółdzielni ciążą obowiązki płatnika, o których mowa w cytowanych wyżej przepisach art. 41 ust. 1, art. 41 ust. 1a, art. 42 ust. 1 pkt 1, art. 42 ust. 2 pkt 2 i art. 42 ust. 3 ustawy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.