Temat interpretacji

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani W. przedstawione we wniosku z dnia 28 marca 2008r. (data wpływu do tut. Biura - 31 marca 2008r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania:
odszkodowania za rzeczywistą szkodę z tytułu przejęcia na własność Skarbu Państwa nieruchomości gruntowej jest prawidłowe
z tytułu utraconych korzyści jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 marca 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za rzeczywistą szkodę z tytułu przejęcia na własność Skarbu Państwa nieruchomości gruntowej oraz z tytułu utraconych korzyści.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W wyniku decyzji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydanej w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego wnioskodawczyni otrzymała 1/42 udziału w odszkodowaniu za przejętą na własność Skarbu Państwa z rażącym naruszeniem prawa nieruchomość gruntową o pow. 4212 m². Na pełną kwotę odszkodowania z tytułu utraconego mienia w wysokości 1.804.751 zł składały się kwoty: 1.205.053 zł za nieruchomość gruntową oraz 599.698 zł za utracone korzyści.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Zdaniem wnioskodawczyni otrzymane odszkodowanie w całości korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3, ponieważ zostało przyznane na podstawie odrębnej ustawy, jaką w wypadku przedmiotowej decyzji były przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Ponadto w odniesieniu do części odszkodowania dotyczącej utraconych korzyści nie może mieć zdaniem wnioskodawczyni zastosowanie wyłączenie ze zwolnień przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b), ponieważ ustawodawca w tym przepisie wyraźnie wskazał, iż chodzi o inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Odszkodowanie wnioskodawczyni uzyskała natomiast na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, a nie na podstawie wyroku czy też ugody, zastosowanie będzie miał zatem przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy. Przepis ten nie zawiera żadnych ograniczeń w zakresie zwolnienia poszczególnych części składowych odszkodowania, a zatem należy uznać, iż otrzymane przez wnioskodawczynię odszkodowanie w całości jest zwolnione z opodatkowania.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Stosownie do postanowień art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów enumeratywnie wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.Podstawową zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest zatem powszechność opodatkowania.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane na zasadach, o których mowa w art. 27 ust.1,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.
   
   

Zauważyć jednak należy, że od dnia 11 grudnia 2006r. obowiązuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 listopada 2006r. sygn. akt SK 51/06 (Dz. U. z 2006r. Nr 226, poz. 1657), w którym ww. Trybunał orzekł, że art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej:

1. jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust.1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2. jest zgodny z art. 217 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji.
   
   

W myśl art. 160 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kodeksu albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Natomiast zgodnie z art. 160 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego do odszkodowań stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego Kodeksu.

Odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1, chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w ww. przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji; w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczności, o czym stanowi art. 160 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego. Jednocześnie zgodnie z § 4 tego artykułu o odszkodowaniu przysługującym od organu wymienionego w § 1 orzeka organ administracji publicznej, który stwierdził nieważność decyzji z powodu naruszenia przepisu art. 156 § 1 albo stwierdził - w myśl art. 158 § 2 - że decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1. Dochodzenie odszkodowania od strony winnej powstania okoliczności wymienionych w art. 156 § 1 następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Przepis art. 160 został jednakże uchylony z dniem 1 września 2004r. przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692). Jednocześnie na mocy art. 5 ww. nowelizacji stosuje się go w tych sprawach, w których decyzja nieważnościowa (art. 156 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego) stała się ostateczna przed dniem 01 września 2004r. Natomiast wydanie w tym trybie decyzji po tej dacie skutkuje objęciem wniosku odszkodowawczego regulacją art. 417¹ § 2 Kodeksu cywilnego, a zatem jego rozpoznanie następuje przed sądem powszechnym. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że podstawą przyznania wnioskodawczyni odszkodowania była decyzja administracyjna wydana przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

W związku z powyższym, o ile nie zachodzi żadna z negatywnych przesłanek wskazanych w lit. a)-g) w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to część odszkodowania wypłaconego na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego, za poniesioną rzeczywistą szkodę z tytułu przejęcia na rzecz Skarbu Państwa z rażącym naruszeniem prawa nieruchomości gruntowej, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli natomiast chodzi o tę część odszkodowania, które przyznane zostało wnioskodawczyni z tytułu utraconych korzyści wskazać należy, iż nie korzysta ono ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powołany przepis wyraźnie stanowi, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw.

Przepis art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego stanowi natomiast, że stronie przysługuje roszczenie za poniesioną rzeczywista szkodę. Przepis ten nie wymienia obok rzeczywistej szkody również utraconych korzyści. Oznacza to, że ani zasady ani wysokość odszkodowania z tytułu utraconych korzyści nie wynikają z art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego, nie mogą zatem podlegać zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Ponieważ wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią wyjątek od zasady powszechności opodatkowania, to jakakolwiek wykładnia rozszerzająca przepisy normujące ich zakres nie może być stosowana.W przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest również jakichkolwiek innych podstaw prawnych do zwolnienia z opodatkowania części odszkodowania otrzymanego przez wnioskodawczynię z tytułu utraconych korzyści, zatem kwota ta podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.